Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2019 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Sławomir Więckowski

Protokolant sekr. sąd. Anna Wójtowicz

w obecności oskarżyciela - Prokuratora Marka Partyki

po rozpoznaniu dnia 21.12.2018 r., 17.01.2019r., 31.01.2019r. oraz 26.02.2019r.

sprawy:

D. S. (1) s. M. i R. z domu M. ur. (...) w T.

oskarżonego o to, że:

w okresie od dnia 4 stycznia 2018 roku do dnia 26 września 2018 roku, w miejscowości T., gmina Z., uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz córki D. S. (2) w kwocie 350 zł miesięcznie orzeczonego protokołem ugody Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 maja 2015 roku sygn.. akt III RC 334/15, w wyniku czego powstałe zaległości przekroczyły równowartość trzech świadczeń okresowych, narażając przy tym D. S. (2) na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

tj. o czyn z art. 209 § 1 a kk

ORZEKA:

I.  Oskarżonego D. S. (1) uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu;

II.  Kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt: VIII K 1684/18

UZASADNIENIE

D. S. (1) był w związku konkubenckim z M. O. i z tego związku posiada córkę D., która urodziła się (...).

W dniu 28 maja 2015 roku przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie o sygn. akt III RC 334/15 zawarta została ugoda, w której D. S. (1) zobowiązał się do płacenia renty alimentacyjnej na rzecz małoletniej D. S. (2) w kwocie po 350 zł miesięcznie, płatnej do rąk matki dziecka M. O..

dowody : zeznania M. O. k. 43

odpis skrócony aktu urodzenia D. S. (2) k. 6, 63

- protokół ugody w sprawie III RC 334/15 k. 6,94

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 2 marca 2018 roku, sygn. akt II K 137/18 D. S. (1) został skazany za przestępstwo z art. 209 §1 kk popełnione w okresie od 27 maja 2017 roku do dnia 3 stycznia 2018 roku.

dowód : odpis wyroku k. 123 ;

D. S. (1) został oskarżony o to, że w okresie od dnia 4 stycznia 2018 roku do dnia 26 września 2018 roku, w miejscowości T., gmina Z., uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz córki D. S. (2) w kwocie 350 zł miesięcznie orzeczonego protokołem ugody Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 maja 2015 roku sygn.. akt III RC 334/15, w wyniku czego powstałe zaległości przekroczyły równowartość trzech świadczeń okresowych, narażając przy tym D. S. (2) na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

tj. o czyn z art. 209 § 1 a kk.

D. S. (1) we wskazanym okresie pracował dorywczo. Aktualnie jest w związku z A. K. (1), mieszkają oni razem w Górsku w domu rodziców A. K. (1). Ponoszą oni koszty utrzymania domu, nie płacą żadnego czynszu.

W lutym 2018 roku D. S. (1) dokonał wpłaty na poczet alimentów w kwocie 500,00 zł. Kolejne wpłaty następowały: w marcu – 200,00 zł , kwietniu – 50,00 zł, maju – 200,00 zł , czerwcu – 50,00 zł, lipcu – 50,00 zł, sierpniu -100,00 zł, październiku – 400,00 zł .

Do czerwca 2018 roku D. S. (1) miał bardzo sporadyczny kontakt z córką. W czerwcu dowiedział się, iż zostało wszczęte przed Sądem Rejonowym w Toruniu Wydziałem III Rodzinnym i Nieletnich postępowanie o pozbawienie go władzy rodzicielskiej. Od tego miesiąca, za zgodą M. O., zaczął spotykać się z córką i zabierać ją do siebie, zostawała ona również u niego na weekendy. Takie spotkania miały miejsce raz lub dwa razy w miesiącu.

W trakcie wizyt córki D. S. (1) kupował jej upominki, prezenty czy też obuwie i ubrania. Każdorazowo D. S. (1) na rzeczy dla córki wydawał kwoty ok. od 100 do 250 zł. D. S. (2) w wakacje 2018 roku przebywała u swojego ojca przez okres co najmniej tygodnia i wówczas D. S. (1) dokonał zakupów odzieży i obuwia oraz kupił jej telefon komórkowy.

Od października 2018 roku D. S. (1) podjął pracę w firmie (...) w R., gdzie zarabia ok. 1700 zł miesięcznie. W listopadzie 2018 roku dokonał on wpłaty na poczet zaległych alimentów kwoty 1085,91 zł, a w grudniu kwoty 1005,19 zł .

dowody : wyjaśnienia D. S. (1) k. 145,

zeznania M. O. k. 144-145;

A. K. (2) k. 152; A. K. (1) k. 157v-158;

karta rozliczeniowa komornika w sprawie KMp 35/15;

informacja od komornika k. 141;

kserokopie dowodów wpłat k. 130;

Oskarżony D. S. (1) w postępowaniu przygotowawczym oraz w trakcie rozprawy przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, choć jak wynika z jego dalszych wyjaśnień przedmiotowe przyznanie wynikało głównie z utożsamiania faktu nie płacenia alimentów w pełnej kwocie z wyczerpaniem znamion przestępstwa niealimentacji. Oskarżony nie negował, iż nie płacił alimentów w pełnej kwocie. Wskazał, iż w okresie od stycznia do marca 2018 roku pracował w W., gdzie zarabiał ok. 1500-1700 złotych, nie potrafił przy tym wyjaśnić dlaczego pomimo osiąganego dochodu nie dokonał w marcu 2018 wpłaty pełnej kwoty alimentów, a jedynie kwotę 200,00 zł. Dalej D. S. (1) wyjaśnił, iż w kolejnych miesiącach objętych aktem oskarżenia wykonywał różnego rodzaju prace dorywcze za które nie zawsze otrzymał pełne należne mu wynagrodzenie.

Po przesłuchaniu M. O., która sama przyznała, iż oskarżony zabierał, ich córkę do siebie i każdorazowo kupował jej prezenty o wartości ok. 100-150 złotych, D. S. (1) wyjaśnił, iż zabierał córkę znacznie częściej tj. mniej więcej dwa razy w miesiącu i dokonywał każdorazowo różnego rodzaju zakupów na jej rzecz o wartości 100 d 250 zł. Według wyjaśnień oskarżonego takie spotkania z córką miały miejsce od stycznia 2018 roku.

Sąd częściowo przyznał walor wiarygodności twierdzeniom oskarżonego, gdyż znajdują one częściowe potwierdzenie w dokumentacji w postaci karty rozliczeń komornika do sprawy Kmp 35/15, pisma komornika, dowodów wpłat przedstawionych przez oskarżonego oraz zeznaniach świadków M. O., A. K. (2) i A. K. (1). Na podstawie wyżej wymienionych dowodów z dokumentów jest bezsporne, iż D. S. (1) dokonywał do Funduszu Alimentacyjnego częściowych wpłat na poczet alimentów.

Odnośnie spotkań z córką i dokonywanych na jej rzecz zakupów Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego jedynie za częściowo wiarygodne. Sąd uznał, iż D. S. (1) zaczął spotykać się z córką, zabierać ją do siebie i robić jej prezenty dopiero, kiedy dowiedział się o wytoczeniu powództwa o pozbawienie go praw rodzicielskich tj. od czerwca 2018 roku. Znajduje to potwierdzenie w zeznaniach A. K. (2) – matki M. O. oraz A. K. (1). Wprawdzie M. O. zeznała, iż te wizyty miały miejsce od stycznia 2018 roku, jednak nie znajduje to potwierdzenia w zeznaniach dwójki wyżej wymienionych świadków. Z tego względu Sąd również zeznania M. O. odnośnie zabierania D. przez oskarżonego od stycznia 2018 roku Sąd uznał za niewiarygodne.

Sąd miał na uwadze stanowisko oskarżonego wynikające z akt sprawy I. N. 759/18 według, którego nie utrzymywał on kontaktów z córką. Trudno jest jednak określić jednoznacznie to stanowisko, gdyż w niniejszej sprawie oskarżony też przyznał się do winy i ustalił dobrowolne poddanie się karze uważając, iż przestępstwo niealimentacji polega na nie płaceniu rat alimentacyjnych.

Sąd przyjął zgodnie z zeznaniami A. K. (2), że oskarżony od czerwca 2018 roku zaczął spotykać się z córką oraz robić jej prezenty. Wprawdzie M. O. i M. W. w postępowaniu przed sądem rodzinnym podnosili, iż oskarżony nie utrzymywał kontaktów z córką od dwóch lat, jednak należy mieć na uwadze, iż mieli oni powód aby przedstawić oskarżonego w nienajlepszym świetle aby pozbawić go władze rodzicielskiej. Należy bowiem zwrócić uwagę na notatkę z wysłuchania małoletniej z dnia 9 lipca 2018 roku (k. 41 akt IIINsm 759/18), w której małoletnia podała, iż kiedy była w drugiej klasie to była w mieszkaniu D. S. (1) i podejmował on próby kontaktu z nią. Wskazała, też iż była u niego więcej razy.

W sumie trudno dociec dlaczego świadkowie: M. O. i M. W. przedstawiają tak różne wersje w tym zakresie. Mając zatem na uwadze liczne sprzeczności występujące w ich zeznaniach Sąd przyjął wersję najbardziej korzystną dla oskarżonego wynikającą z zeznań A. K. (2), iż od czerwca 2018 roku oskarżony spotyka się z córką i robi jej prezenty. Twierdzenia te częściowo znajdują potwierdzenie w zeznaniach A. K. (1), która podobnie określiła ten czas wskazując wprawdzie, iż nastąpiło to od lipca 2018 roku.

Z tego względu Sąd uznał za wiarygodne zeznania A. K. (2) oraz A. K. (1). Natomiast Sąd nie przyznał waloru wiarygodności zeznaniom M. O. i M. W., gdyż są one wewnętrznie sprzeczne i niespójne.

Sąd uznał za wiarygodne dowody dokumentów zgromadzone w sprawie w postaci : informacji Krajowego Rejestru Karnego, informacji z PUP w T., pism komornika , karty rozliczeń komornika w sprawie Kmp 35/15 oraz dowodów wpłat, odpisu ugody , skróconego aktu urodzenia , dokumentów znajdujących się w aktach sprawy I. N. 759/15 Sądu Rejonowego w Toruniu. Dowody te nie były kwestionowane przez strony, stąd też i sąd nie znalazł ku temu podstaw. Dokumenty urzędowe wymienione wśród powyższych zostały sporządzone przez uprawnione ku temu podmioty i w przewidzianej prawem formie. Wobec tego, sąd nie znalazł podstaw ku temu, by odmówić im wiarygodności i mocy dowodowej.

Biorąc pod uwagę zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, sąd uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu .

Zgodnie z art. 209 § 1 k.k., kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Natomiast zgodnie z art. 209 § 1a k.k., jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

W obecnym brzemieniu art. 209 § 1 i 1a k.k. przyjęto, z kolei że penalizowane jest zachowanie, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.

Należy podnieść iż świetle ustalonej linii orzecznictwa uchylanie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi dopiero wtedy, gdy zobowiązany, mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku, nie dopełnia go ze złej woli. Musi to więc być zachowanie umyślne, w którym wyraża się szczególne nastawienie psychiczne sprawcy (element subiektywny), a z drugiej strony - stan uchylania się trwający przez określony dłuższy czas (element obiektywny). Ten negatywny stosunek sprawcy do ciążącego na nim obowiązku musi być wykazany stosownymi dowodami (por. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 1996 r., II KRN 204/96, Orz. Prok. i Pr. 1996, nr 11, poz. 4), przy czym nie są istotne motywy kształtujące takie nastawienie sprawcy.

Konieczne dla zaistnienia przestępstwa niealimentacji znamię „uchylania się” pozwala wykluczyć z zakresu penalizacji sytuacje, w których zobowiązany nie wykonuje obowiązku alimentacyjnego z przyczyn obiektywnych, tj. niezależnych od jego woli. Sam fakt niewykonania określonego obowiązku nie jest równoznaczny
z uchylaniem się od niego. W pojęciu uchylania się zawarty jest negatywny stosunek psychiczny osoby zobowiązanej do nałożonego na nią obowiązku, sprawiający, że nie dopełnia ona tego obowiązku, mimo że ma obiektywną możliwość jego wykonania.

Wskazać także należy, że przed nowelizacją art. 209 k.k., za uchylania się od obowiązku opieki uznawano nie tylko nieopłacanie alimentów, ale także niedostarczanie środków utrzymania poprzez dostarczanie uprawnionemu określonych przedmiotów materialnych.

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego oskarżony w lutym 2018 roku dokonał wpłaty na poczet alimentów w kwocie 500,00 zł. Kolejne wpłaty następowały: w marcu – 200,00 zł , kwietniu – 50,00 zł, maju – 200,00 zł , czerwcu – 50,00 zł, lipcu – 50,00 zł, sierpniu -100,00 zł, październiku – 400,00 zł.

D. S. (1) od czerwca 2018 roku ( najpóźniej od lipca) zaczął spotykać się z córką, zabierać ją do swojego miejsca zamieszkania i robił jej prezenty wydając na jej rzecz kwoty po ok. 200 zł miesięcznie.

Należy zatem wskazać, iż oskarżony w okresie od marca do czerwca 2018 roku dokonał wpłat na łączną kwotę 500 złotych. W tym okresie powinien on dokonać wpłat na poczet alimentów w łącznej kwocie 1400,00 zł. Z tego wynika, iż łączna zaległość z tego tytułu nie stanowi równowartości co najmniej 3 świadczeń okresowych o których mówi art. 209 kk, gdyż powstała zaległość z tego okresu wynosi 900,00 zł. ( powinna 1050 zł).

W pozostałym okresie od lipca do 26 września 2018 roku Sąd uznał, iż D. S. (1) nie uchylał się od płacenia alimentów na rzecz córki. Dokonał on wprawdzie mniejszych wpłat bo zaledwie 150,00 zł, jednak w tym okresie zabierał córkę na weekendy dwa razy w miesiącu oraz robił na jej rzecz zakupy odzieży, obuwia, zakupił telefon co wskazuje jednoznacznie na brak uchylania się od płacenia alimentów. Należy wskazać, iż w tym okresie utrzymywał się on jedynie z prac dorywczych i jego dochody nie były zbyt duże jak również nie były wypłacane regularnie. Mając wyżej wskazane okoliczności na uwadze sąd uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k., zgodnie
z którym w razie uniewinnienia oskarżonego koszty procesu ponosi Skarb Państwa.