Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2012 r.

Sąd Rejonowy wL. VII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2012 r.

na rozprawie

sprawy z powództwa E. F. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki E. F. (1) kwotę 25 000 zł (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 08.04.2011r. do dnia zapłaty;

II.  dalej idące powództwo oddala;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 3.667 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

IV.  nakazuje stronie pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w L.) kwotę 254,88 zł tytułem kosztów sądowych poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych Sądu.

Sygn. akt VII C 610/11

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 10 grudnia 2011 roku a skierowanym przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. powódka E. F. (1) wniosła o zasądzenie od strony pozwanej kwoty 25.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 05 marca 2011 roku do dnia zapłaty. W dalszym toku posterowania strona pozwana wniosła także o obciążenie strony pozwanej poniesionymi przez powoda kosztami postępowania w sprawie. W uzasadnieniu żądania powódka wskazała że w dniu 12 grudnia 2010 roku w godzinach popołudniowych na terenie powiatu (...) na drodze relacji Z.- J. doszło do wypadku drogowego, w następstwie którego zmarł brat powódki- T. F. (1). Śmierć brata wywołała w u powódki ogromne cierpienie. Bezpośrednio po zdarzeniu powódki była niezdolna do normalnej egzystencji, Nieustannie towarzyszył jej ogromny ból po utracie bliskiej osoby. T. F. (1) za życia był w stosunku do powódki bardzo opiekuńczy; odkąd pomięta powódka T. zawsze się nią zajmował. Kiedy była dorastającą dziewczyną ich kontakty zawiązały się mocniej. Spędzali ze sobą dużo czasu na rozmowach o życiu, Bogu i miłości. Gdy powódka, po maturze przeprowadziła się do L.( wcześniej mieszkała w Ś.) wraz z siostrą zamieszkała w pobliżu mieszkania T.. Często się odwiedzali. Powódka wraz z bratem wspólnie spędzali każde święta , rocznice, urodziny.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) Spółka Akcyjna s siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa oraz o obciążenie powódki poniesionymi przez pozwaną kosztami procesu. W uzasadnieniu strona pozwana wskazała, że przyjęła odpowiedzialność za szkodę oraz ze wysokość przyznanego powódce zadośćuczynienia jest odpowiednia do stopnia krzywdy będącej następstwem zdarzenia z dnia 12.12.2010 roku. Nadto strona pozowana wskazała, że brak jest podstaw do zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 05 marca 2011 roku albowiem w dniu 03 marca 2011 roku strona pozowana poinformowała powoda, że nie mogła uzyskać informacji niezbędnej do ustalenia odpowiedzialności. W konsekwencji ostateczne stanowisko strona pozowana podjęła w dniu 08 kwietnia 2011 roku i od tego momentu powodowi należą się odsetki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 grudnia 2010 roku na terenie powiatu (...) doszło do wypadku, w wyniku którego kierujący pojazdem marki F. (...) T. F. (1) poniósł śmierć na miejscu.

W dacie zdarzenia pojazd kierowany przez sprawce zdarzenia, był ubezpieczony u pozwanego z tytułu odpowiedzialności cywilnej pojazdu w (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

E. F. (1) jest siostrą T. F. (1)

Bezsporne

O śmierci brata E. F. (1) dowiedziała się od brata W. F. (1). Powódka była wywczas w G., gdzie studiuje i mieszka. Powódka od razu wsiadła do pociągu i pojechała do L.. Przez całą drogę powódka płakała. Z uwagi na jej stan oraz stan pozostałych członków rodziny, w tym rodziców zmarłego, przygotowaniem do pogrzebu zajęła się żona brata powódki A.. Powódka przez klika dni przed i po pogrzebie żyła jakby w odrętwieniu; powódka z pogrzebu pamięta jedynie bardzo dużą liczbę ludzi w nim uczestniczących i rozpacz rodziny.

Doznania powódki w tym zakresie potęgowane były zażyłymi jej stosunkami z bratem.

Pomimo znacznej różnicy wieku pomiędzy E. F. (2)( ur. w (...) roku) a T. F. (1)( ur. w (...)r.) powódka pozostawała z bratem w dobrym relacjach. Kiedy się urodziła ich rodzice byli aktywni zawodowo i to brat T. się nią opiekował, ubierał, chodził z nią na spacery, prowadził do przedszkola. Więź zawiązana w czasie dzieciństwa powódki ewaluowała z wiekiem, ale zawsze była silna, nawet gdy T. F. (1) wyprowadził się rodzinnego domu w Ś. i zamieszkał wraz z żoną w L.. To powódka była świadkiem na ślubie brata.

Po maturze powódka zamieszkała wraz z siostrą M. B. w L.( w mieszaniu na tej samej ulicy co mieszkanie brata T.). Okoliczność ta także sprzyjała wspólnym spotkaniom, częstym odwiedzinom. To brat T. pomalował pokój powódki na fioletowy kolor, a kiedy ta zdała egzamin uprawniający do kierowania pojazdami( w grudniu 2010 roku) wspólnie wraz z bratem T. cieszyli się z tego osiągnięcia.

W wyniku częstego przebywania w towarzystwie brata T. powódka i brat mieli wspólnych znajomych

Po śmierci T. F. (1) powódka nie korzystała z pomocy psychologa i psychiatry, nie zażywała leków. W domu w L. jednak czuła się przybita, gdyż widziała okna mieszkania brata T., co pogłębiało żal i przywoływało wspomnienia.

Dowód:

- opinia biegłego z zakresu psychologii-k.91-98

- zeznania świadka A. F.-k.79-80,

- zeznania świadka W. F. (2)-k. 81-82,

- zeznania świadka S. F.-k. 82-83,

- zeznania świadka M. B.-k.159-160,

- przesłuchanie powódki E. F. (1)-k.83-84

W dniu 28 stycznia 2011 roku powódka wniosła o przyznanie jej zadośćuczynienia. Pismem z dnia 03 marca 2011 roku strona pozwana poinformowała powoda, że nie uzyskała informacji pozwalającej na ustalenie odpowiedzialności oraz ze zajmie ostateczne stanowisko w terminie 14 dni od wyjaśnienia okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności i wysokości świadczenia. Strona pozwana decyzją z dnia 08 kwietnia 2011 roku przyznała powódce zadośćuczynienie w kwocie 5.000 złotych.

Dowód:

- akta szkodowe (...)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w zasadniczej części.

Istota przedmiotowego sporu sprowadzała się do ustalenia wysokości zadośćuczynienia należnego powódce oraz od jakiej daty winny być naliczane odsetki ustawowe od przyznaje kwoty skoro strona pozwana nie kwestionowała podstaw swojej odpowiedzialności . Tym samym bezsporne pozostawało, że za skutki zdarzenia drogowego z dnia 12 grudnia 2010 roku, którego uczestnikiem był T. F. (1), odpowiedzialność ponosi sprawca zdarzenia, a dalej finansowo- pozwany.

Z uwagi na w/w na wstępie wymaga przytoczenia art. 446 § 1 i 4 k.c., w świetle którego jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Wprowadzony ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731) do systemu prawnego art. 446 § 4 k.c., który wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r., stanowił realizację zgłaszanego w nauce postulatu przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Obecnie zakres szkód, których naprawienia mogą domagać się pośrednio poszkodowani jest stosunkowo szeroki. Ustawodawca, dla określenia kręgu osób uprawnionych, posłużył się wyrażeniem najbliższy członek rodziny, a więc tym samym, które funkcjonowało już na gruncie art. 446 § 3 k.c. Pojęcie to w piśmiennictwie i judykaturze ujmowane jest stosunkowo szeroko, a obejmuje nie tylko rodziców i dzieci, ale i inne osoby spokrewnione ze zmarłym np. rodzeństwo. O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa wynikająca w szczególności z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czy ewentualnie z powinowactwa np. wnuczka zmarłego, będąca dzieckiem pozamałżeńskim wychowywana przez babkę, pomimo że matka żyła i była zdolna do alimentacji córki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1970 r., (...)). W tym miejscu wskazać należy, iż w uzasadnieniu do wyroku z dnia 03 czerwca 2011 roku w sprawie o sygn. akt (...)Sąd Najwyższy wskazał, że rodzeństwo może być traktowane jako najbliższy członek rodziny przy zaistnieniu okoliczności wskazanych w powyższym wywodzie. Aby więc ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 1938 r., (...) Z. O.1939, poz. 100 i z dnia 10 grudnia 1969 r., (...), nr 9, poz. 160). W literaturze zwraca się uwagę, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego. Trudno jest wycenić tę krzywdę. W każdym razie każdy przypadek powinien być indywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Wprowadzenie do przepisu klauzuli "odpowiedniej sumy" pozostawia sądowi orzekającemu margines uznaniowości, co do wysokości zasądzanej kwoty. Jest on dodatkowo wzmocniony fakultatywnym ("może") charakterem tego przyznania, co wskazuje na konstrukcję należnego zadośćuczynienia dopiero po przekroczeniu pewnego poziomu krzywdy (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1974 r., (...)). Swoboda ta, zwana prawem sędziowskim, nie oznacza dowolności, gdyż przyznanie odpowiedniej sumy tytułem kompensacji krzywdy, jak i jej odmowa, muszą być osadzone w stanie faktycznym sprawy i jeżeli jest sporządzane uzasadnienie powinny okoliczności te znaleźć obiektywny wyraz w motywach wyroku. Pomimo niemożności ścisłego ustalenia wysokości uszczerbku należy opierać rozstrzygnięcie na kryteriach zobiektywizowanych, a nie kierować się wyłącznie subiektywnymi odczuciami poszkodowanego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że ustalając wysokość należnego powódce będącej siostrą zmarłego T. F. (1), zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze, że śmierć osoby najbliższej powoduje poczucie krzywdy emocjonalnej. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego powódkę z T. F. (1)- jej bratem łączyła silna więź emocjonalna potęgowana faktem m.in. wspólnymi zainteresowaniami, bliskością zamieszania czy paradoksalnie różnica wieku. Powódka, w szczególności w okresie jego dzieciństwa traktowała brata jak rodziców, gdyż to on w czasie ich nieobecności wywołanej obowiązkami zawodowymi, opiekował się nią, karmił, pomagał w lekcjach. Ów zażyłość pomiędzy rodzeństwem trwała w zasadzie od momentu śmierci T. F. (1). Także gdy T. F. (1) zamieszkał w L. kontakt z powódką nie miał charakteru incydentalnego, a był stały. Powódka wraz z bratem czy jego małżonka M. w zasadzie spotykali się codziennie, co było możliwe m.in. z uwagi na bliskość mieszkania T. F. (2) oraz mieszkania zajmowanego przez E. F. (1). Ów zażyłość znajduje potwierdzenie nie tylko w twierdzeniach powódki, ale także z zeznaniach pozostałych słuchanych w sprawie świadków w osobach rodziców powódki oraz jej rodzeństwa. Bliska relacja powódki z T. F. (1) znajduje także potwierdzenie w sporządzonej do sprawy opinii biegłej.

W konsekwencji tego, na tle zgromadzonego materiału dowodowego, przyjąć należy, że powódka w następstwie śmierci T. F. (1) doznała krzywdy, która potęgują także okoliczności tego zdarzenia szkodowego oraz wiek poszkodowanego.

Z uwagi na to Sąd przyjął, że należne powódce zadośćuczynienie mające za cel likwidację szkody niematerialnej winno sięgać szkody. Z uwagi jednak, że w toku postępowania likwidacyjnego powódka została zaspokojona w zakresie kwoty 5.000 złotych, sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanej kwotę 25.000 złotych tytułem należności głównej.

Określając datę początkową naliczania odsetek ustawowych Sąd miał na uwadze, że wprawdzie powódka wezwała wprawdzie stronę pozowaną do spełnienia świadczenia 28 stycznia 2011 roku i 30 dniowy termin upłynęła w dniu 5 marca 2011 roku. Jednak racje ma strona pozwana, że skoro pismem z dnia 03 marca 2011 roku poinformował powódkę , że nie uzyskał informacji pozwalających na ustalenie odpowiedzialności , termin na spełnienie świadczenia upłynęła 14 dnia od wyjaśnienia wszelkich okoliczności.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych(, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 roku Nr 124 poz. 1152 z póżn.zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że pozwany z zachowaniem powyższych terminów w dniu 08 kwietnia 2011 roku wydał decyzję w sprawie i przyznał powódce zadośćuczynienie w wysokości 5.000 złotych. Od tego zatem dnia strona p[ozwana pozostaje w opóźnieniu z zapłatą pozostałej części należnego E. F. (1) zadośćuczynienia. W konsekwencji od tego dnia Sąd przyznał powódce odsetki ustawowe oddalające powództwo w zakresie dotyczącym odsetek ustawowych liczonych od dnia 05 marca do dnia 07 kwietnia 2011 roku jako wygórowane w świetle w/w wywodów.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwany jest stroną przegrywającą w sprawie, a zatem na żądanie powódki, co w sprawie miało miejsce, winien zwrócić mu poniesione przez niego koszty procesu. Na zasądzoną w pkt III sentencji wyroku kwotę 3.667 złotych składa się: oplata sądowa za wniesienie pozwu w wysokości 1250 zł., opłata skarbowa za udzielone pełnomocnictwo ( 17 zł.) oraz koszty zastępstwa prawnego( 2.400 zł.) zgodnie z treścią §6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych z pkt IV sentencji wyroku znajduje uzasadnienie w treści art.113 ust. 1 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych. Do rozliczenia pozostawała kwota 254,88 zł. poniesiona tymczasowo przez Skarb Państwa tytułem wynagrodzenia wypłaconego opiniującemu sprawie biegłemu. Skoro to pozwany jest przegrywającym w sprawie winien on w całości zwrócić na rzecz Skarbu Państwa wydatkowaną tymczasowo kwotę.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.