Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2019 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. (...) W.

przeciwko A. O.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego A. O. na rzecz powoda A.

(...) (...) W. kwotę 126 385,65 zł (sto dwadzieścia sześć

tysięcy trzysta osiemdziesiąt pięć złotych 65/100) z ustawowymi odsetkami za

opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6997,- zł tytułem zwrotu

kosztów procesu.

Sygn. akt I C 760/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 12 2017 r. powód (...) Bank S.A. (...) W. żądał w elektronicznym postępowaniu upominawczym zasądzenia na jego rzecz od pozwanego A. O. kwoty 126385,65 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Jednocześnie wniósł o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że na podstawie łączącej strony umowy pożyczki, pozwany zobowiązał się do terminowej spłaty sumy pieniężnej. W związku z brakiem należytego wykonania zaciągniętego zobowiązania, skutkującego naruszeniem warunków umowy, zadłużenie powstałe na tym tle z dniem 5 lipca 2018 r. zostało postawione w stan pełnej wymagalności. Pozwany został wezwany do spłaty zadłużenia, jednak bezskutecznie (k. 4-5).

S. w dniu 27 września 2018 r. wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu (k. 6).

W ustawowym terminie pozwany złożył sprzeciw, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W treści pisma zakwestionował wysokość naliczonych odsetek jako przekraczających odsetki maksymalne z art. 359 § 2 ¹ kc. W ocenie pozwanego bowiem powód pobrał opłatę przygotowawczą, co jest obejściem przepisów ustawy antylichwiarskiej. Powód nadużył prawa, gdyż koszty pożyczki nie mogą przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej NBP.

Jednocześnie podniósł zarzut przedwczesności pozwu i żądania, bowiem nie doręczono wezwania do zapłaty, dodatkowo wskazał, iż roszczenie jest przedawnione , a powód domaga się nienależnego świadczenia. (k.7-10).

Jednocześnie na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2019 r. potwierdził zarzut braku wypowiedzenia umowy, a nadto zakwestionował wartość dowodową przedstawionych przez stronę powodową dokumentów, wobec ich niepotwierdzenia przez pełnomocnika. (k.110).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 maja 2017 r. (...) Bank SA w W. zawarł z pozwanym umowę kredytu konsolidacyjnego oraz umowę ramową w zakresie elektronicznych oświadczeń woli przeznaczonego częściowo na spłatę zobowiązań finansowych pozwanego o nr (...)..

Zgodnie z § 1 umowy, (...) udostępnił pozwanemu kwotę kredytu w wysokości 125 265,61 zł w sposób i zgodnie z dyspozycją stanowiąca załącznik do umowy, przy czym kwota 21 300,- zł miała być przeznaczona na dowolny cel konsumpcyjny, kwota 31316,40 na zapłatę prowizji od udzielonego kredytu, pozostałą zaś kwota na spłatę istniejących zobowiązań z 8 umów kredytowych zawartych przez pozwanego.

Kredyt został oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wyrażonej w stosunku rocznym, które to dniu zawarcia umowy wynosiła 7,90 % w skali roku.

Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 193 991,- zł , na którą to składały się całkowita kwota kredytu bez prowizji – 93949,21zł , należne odsetki umowne w kwocie 68 726,24 zł, prowizja od udzielonego kredytu w kwocie 31 316,40 zł. Pozwani zobowiązali się spłacić kredyt w 144 miesięcznych równych ratach kapitałowo- odsetkowych płatnych nie później niż do 2 dnia każdego miesiąca w wysokości zgodnej z doręczonym aktualnym harmonogramem spłat.

Zgodnie z § 9 ust. 3 umowy, (...) miał prawo do wypowiedzenia umowy kredytu w przypadku opóźnienia się klienta ze spłatą udzielonego kredytu i braku spłaty zaległości w wyznaczonym 14- dniowym terminie wyznaczonym przez bank . Od kwoty niespłaconego w terminie kapitału bank miał prawo do naliczania odsetek karnych w wysokości równej stopie maksymalnych odsetek za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2 ¹ kc.

(ok. bezsporne, umowa k. 37-40), harmonogram spłat k. 41-42)

Wszystkie oświadczenia, dokumenty i informacje były zgodnie z umową dokumenty wysyłane w formie elektronicznej , do której zastosowanie miał regulamin obsługi produktów (...) Usługi (...). (ok. bezsporna, regulamin k. 47 i nast .)

Po zawarciu umowy pozwany wywiązywał się w miarę rytmicznie ze spłaty miesięcznych rat, przy czym po dniu 5 września 2017, pozwany miał zaległość kapitałowo odsetkową, która w styczniu 2018 r. została zlikwidowana.

Następna zaległość kapitałowo - odsetkowa powstała z dniem 2 lutego 2018 r. i wskutek zaprzestania spłat powiększała się regularnie z upływem 2-dnia każdego następnego miesiąca. (dowód: zestawienie wpłat przedłożone przez powoda k. 94-103, historia rachunku k. 90- 93.).

W związku z powstałą i utrzymującą się zaległością powodowy (...) po uprzednim poinformowaniu pozwanego w dniu 13 02 2018 r. o zaległości, w dniu 12 03 2018 r. wysłał do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 2627,06 zł. ostateczne wezwanie zaś w dniu 4 04 2018 r., które zostało doręczone w dniu 10 04 2018 r.

W związku z niewywiązaniem się z terminowej spłaty zobowiązania, powodowy (...) w dniu 04 maja 2018 r. wypowiedział pozwanemu umowę kredytu, przy czym jednocześnie w piśmie tym wezwał do zapłaty kwoty 5350,24 zł w terminie 14 dni roboczych, liczonych od dnia otrzymania wezwania. (...) poinformował nadto o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W piśmie wskazał, że jeżeli w okresie wypowiedzenia zostanie dokonana całkowita spłata zadłużenia przeterminowanego, wypowiedzenie stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana „na dotychczasowych warunkach”. W przypadku zaś nieuregulowania zadłużenia przeterminowanego bądź uregulowania go w niepełnej wysokości umowa zostanie rozwiązana z upływem okresu wypowiedzenia, a całość zobowiązania postawiona w stan wymagalności.

Powyższe wypowiedzenie zostało wysłane na adres wskazany przez pozwanego w umowie kredytowej, zostało zaś doręczone w dniu 16 05 2018 r. (dowód: wezwania z k. 81-83, wydruk doręczenia z k. 84, wypowiedzenie k. 85, zwr. pośw. odbioru z k. 86.)

Pismem z dnia 9 07 2018 r. powodowy (...) wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 125 690,85 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, na które składało się:

kapitał – 120 755,95 zł

odsetki umowne – 4693,79 zł,

odsetki karne – 241,11 zł,

Wezwanie kierowane do pozwanego wysłane na adres z umowy zostało odebrane w dniu 16 07 2018 r.

(dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 87, potw. odbioru k. 88)

W dniu 24 07 2018 r. powodowy (...) wystawił wyciąg z ksiąg bankowych, w którym wskazał, że pozwany posiada wobec powoda zadłużenie w wysokości jak w wezwaniu, powiększonej w zakresie odsetek umownych za opóźnienie do 935,91 zł

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k. 89)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszym postępowaniu powodowy (...) dochodzi od pozwanego zwrotu należności wynikającej z umowy pożyczki zawartej w dniu 12 maja 2017 r., przy czym należność ta obejmuje zarówno kwotę udzielonej pożyczki jak i odsetki umowne.

Podejmując przy tym obronę procesową w sprawie pozwany podniósł zarzuty, zarówno natury procesowej jak i prawa materialnego, które to w jego ocenie miałyby niweczyć możliwość wydania dla powoda korzystnego w sprawie orzeczenia, a którym to jednocześnie strona powodowa konsekwentnie przeczyła, przedkładając na to dowody oraz twierdzenia.

W tej sytuacji istota sporu w niniejszej sprawie ogniskowała się w pierwszej kolejności wokół ustalenia, czy naliczone odsetki faktycznie przekroczyły odsetki maksymalne z art. 359 § 2 ¹ kc, czy pobrana opłatę przygotowawcza z uwagi na jej wysokość stanowi obejście przepisów o odsetkach maksymalnych, w dalszej kolejności czy powództwo nie jest przedwczesne z powodu wadliwości wypowiedzenia , wreszcie, czy doszło do przedawnienia żądania.

Odnosząc się kolejno do najdalej idących zarzutów - w sprawie nie zachodzi przedwczesność żądania z uwagi na wadliwość wypowiedzenia. Przede wszystkim pozwany skutecznie nie zakwestionował dołączonych do sprawy kserokopii wypowiedzenia z k. 85, dowodu jego doręczenia z k. 86 czy kolejnych wezwań z k. 82, 83 czy potwierdzenia doręczenia przesyłki z k. 84.

Jakkolwiek na rozprawie zakwestionował złożone dokumenty z uwagi na brak opatrzenia ich podpisem pełnomocnika, to jednak taki sposób zakwestionowania dokumentów nie mógł być skutecznie procesowo dokonany. Przede wszystkim zauważyć należy, iż dokumentem w rozumieniu art. 77 ³ kc jest każdy nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jego treścią, zaś przepisy oddziału 2 zgodnie z art. 243 ¹ kpc stosuje się do dokumentów zawierających tekst, umożliwiających ich wystawców.

Tym samym nie sposób uznać, by dołączone do akt kopie nie miały w ogóle waloru dokumentu jako takiego, jeśli przeciwko złożonemu dokumentowi nie zostały przedstawione skonkretyzowane zarzuty. (np. co do autorstwa, spreparowania podrobienia itd.) W szczególności strona nie złożyła np. wniosku o przesłuchanie jej co do braku odebrania przez nią wypowiedzenia i złożenia podpisu przez osobę trzecią na potwierdzeniu odbioru (nie wskazała nawet iż na ZPO nie są to jej podpisy).

Podobnie jeśli chodzi o przedłożone historie rachunków i zestawienia powoda z k. 90-94 – tu pozwany nie wskazał, jakie konkretnie nieprawidłowości odbierają moc dowodową takiemu dokumentowi, w szczególności nie podał, czy wadliwa jest wysokość wskazanych tam wpłat, czy kompletność ich zestawienia, czy też zachodzą inne a mogące być przypisane dokumentowi wady.

Pozwany, jako dłużnik, który zaprzecza prawidłowości naliczenia należności oraz odsetek, jest zobowiązany do przedstawienia merytorycznych argumentów na rzecz takiego zarzutu.

Ma bowiem obiektywną możliwość udowodnienia wysokości i terminowości dokonanych wpłat, bowiem należy założyć, że skoro przystąpił do spłaty kredytu, to może i powinien przedstawić dowody zapłaty każdej z uregulowanych rat, jeśli takowe uiszczał ponad to co zostało wskazane w zestawieniach.

Jeśli zaś kwestionuje terminy spełnienia świadczenia bądź choćby nawet w sposób dorozumiany twierdzi, że terminy wpłat w zestawieniu wierzyciela nie odpowiadają prawdzie i że w konsekwencji nastąpiło nieprawidłowe naliczenie należności odsetkowej - winien w tym zakresie przedstawić skonkretyzowane twierdzenia i dowody. Takich jednakże dowodów pozwany w sprawie nie przedstawił, jak i nie formułował w tym względzie konkretnych twierdzeń faktycznych.

Taka zaś postawa procesowa nie może skutkować w świetle tego co zostało wcześniej wyłuszczone czynieniem ustaleń i formułowania pozytywnych wniosków w tej mierze dla pozwanego.

Oczywiście wszystkie poczynione wyżej uwagi oraz wnioski odnoszą się w tym samym stopniu do skuteczności wypowiedzenia, w sytuacji gdy powód nie tylko nie zaprzeczył dokumentowi wypowiedzenia, lecz również nie zaprzeczył dokumentowi w postaci zwrotnego poświadczenia odbioru.

Sama zaś uwaga co do braku potwierdzenia kopii przez pełnomocnika jako nieskonkretyzowana i zdawkowa rzeczowemu i czynnemu wdaniu się w spór w tej mierze w świetle pozostałych dowodów w sprawie zadość nie czyni.

Przede wszystkim bowiem strona pozwana nie zakwestionowała dołączonego do akt sprawy wyciągu z ksiąg bankowych jako dokumentu sporządzonego zgodnie z obowiązującymi w tej mierze przepisami prawa bankowego i obrazującego też istniejący stan zapisów w księgach bankowych pozwanego. Nie negując też oczywistego faktu, iż obecnie dokument ów nie może być przedkładany i traktowany w toczącym się postępowaniu cywilnym wprost jako dokument urzędowy, skoro zgodnie z art. 95 ust. 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe w postępowaniu cywilnym nie ma mocy przewidzianej w art. 244 KPC - stanowi dokument prywatny w rozumieniu art. 245 KPC i podlega ocenie razem z wszystkimi innymi dowodami, w myśl reguł wynikających z art. 233 KPC.

Tak też co do samego dokumentu – tu zauważyć należy, iż wzmiankowany dokument został sporządzony przez podmiot ustawowo wyposażony w prawo do udzielania i obsługi pożyczek i kredytów, w ramach przyznanych mu w tym zakresie kompetencji ustawowych wynikających z prawa bankowego przez upoważnione do tego osoby oraz na podstawie ksiąg rachunkowych, w których rejestrowane były wszystkie operacje na rachunku dotyczącym pożyczki udzielonej pozwanemu.

Wysokość oprocentowania, kwota pożyczki, wysokość i ilość rat oraz termin ich płatności wynikały z treści umowy zawartej przez strony, złożonej przez powoda do akt.

Pozwany nie zajął również stanowiska wobec faktu, iż dokumenty z k. 90-94 wygenerowane elektronicznie i nie wymagają potwierdzenia przez złożenie odrębnego podpisu oraz stempla (art. 7 pr. bankowego) , co jak się wydaje uszło uwadze strony pozwanej, tak jak uszedł fakt , iż pomiędzy stronami zawarto umowę ramową dotyczącą właśnie oświadczeń woli w formie elektronicznej, co jedynie wzmacnia przedstawioną wyżej argumentację.

Warto też zwrócić uwagę na wyjątkową zgodność wszystkich pozycji zestawienia jak na k. 94 na chwilę wezwania z dnia 9 07 2018 r. z wezwaniem do zapłaty jak na k. 87 oraz na analogiczną zgodność tych pozycji na chwilę wystawienia wyciągu z ksiąg w dniu 24 07 2018 r. z treścią samego wyciągu z k. 89.

Jak można też łatwo zauważyć przez cały okres niekwestionowanego wyliczenia i zestawienia jak na k. 94 i nast. odsetki były naliczane wg stopy 7,87 % co już przy pobieżnej weryfikacji, w sposób oczywisty i nie wymagający szczegółowych rachunków obrazuje z jednej strony zgodność tejże wysokości stopy z kolejnymi naliczeniami, z drugiej zaś fakt , iż nie przekraczają one odsetek maksymalnych, co zdawał się forsować w swym stanowisku pozwany.

Zauważyć tu należy, iż i w tym zakresie pozwany nie podjął jakiegokolwiek trudu rzeczowej weryfikacji zestawienia, czy też zaprzeczenia wysokości przywołanych w zestawieniu odsetek.

Co do samej zaś prowizji jako pozycji zmierzającej do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych – i ten zarzut należy uznać za całkowicie chybiony.

Warto jedynie zauważyć, iż kwestia ta została uregulowana wprost w ustawie o kredycie konsumenckim.

. Zgodnie z treścią art. 36a tejże ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

MPKK - maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

przy czym pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu, zaś pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu.

Podstawiając pod zmienną „K” kwotę 93 949,21 (§ 5 umowy) zaś pod zmienną „n” liczbę dni w umownym , 12-letnim okresie spłaty (12 x 365 dni) przy liczbie dni roku R = 365, wynik końcowy maksymalnej wysokości kosztów o jakich mowa w powołanym przepisie w sposób oczywisty i wielokrotnie przewyższa wartość naliczonej przez bank prowizji w kwocie 31 316,40 zł, co można nietrudno zweryfikować dokonując stosownej operacji matematycznej.

Stąd i ten zarzut nie mógł być skutecznie podniesiony.

Jak bowiem widać w przywołanym równaniu czy właściwie wzorze matematycznym - istotnie wpływającym na maksymalną wartość MPKK jest czynnik „n/R” który w istocie efektywnie wyraża ilość lat na jaką udzielono kredytu, a która to w niniejszej sprawie wynosi 12.

Końcowo już jedynie wskazać należy, iż zarzut przedawnienia jest oczywiście sprzeczny z zarzutem przedwczesności powództwa i ten wobec omówionego wcześniej braku wzmiankowanej przedwczesności musi być uznany za chybiony. Skoro bowiem do wymagalności całej dochodzonej pozwem należności doszło w lipcu roku 2018 (por. k. 94 v - data 07 07 2018 roku) roszczenie jest oczywiście nieprzedawnione. (warto jedynie zauważyć, iż sama umowa datuje się z roku 2017 r.., co już zamyka rozważania w tym zakresie).

Dlatego też uznając, iż niezakwestionowane rozliczenia przedłożone przez powoda w pełni korespondują z treścią złożonego w sprawie wyciągu z ksiąg bankowych, a także innych dokumentów, a przede wszystkim są zbieżne z żądaniem pozwu należało orzec jak w pkt I wyroku, o kosztach orzekając po myśli art. 98 i 108 przy uwzględnieniu w nich opłaty oraz kosztów pełnomocnika w kwocie 5417,- zł.