Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 29.12.2017r. G. (...) domagała się eksmisji pozwanych L. M., A. Ł., D. W., P. W. z lokalu położonego w G. przy ul. (...) oraz zasądzenia od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwani A. Ł., D. W., P. W. wnieśli o oddalenie powództwa w stosunku do nich i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany L. M. również wniósł o oddalenie powództwa wraz z zasądzeniem kosztów procesu. Jednocześnie pozwany złożył pozew wzajemny o ustalenie, iż wstąpił z mocy prawa w stosunek najmu lokalu przy ul. (...) po zmarłej matce H. M., a także o zasądzenie kosztów procesu.

W toku procesu powód cofnął pozew wobec A. Ł., D. W., P. W.. Wobec wyprowadzenia się ww. pozwanych po wniesieniu pozwu powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu od tych osób. Strona inicjująca postępowanie podtrzymała stanowisko w stosunku do L. M..

Postanowieniem z dnia 19.06.2018r. zawartym w pkt I.4 i 5 Sąd umorzył postępowanie wobec A. Ł., D. W., P. W. oraz zasądził na ich rzecz solidarnie kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, albowiem powód nie wykazał, iż ci pozwani mieszkali w lokalu położonym w G. przy ul. (...) w dacie wniesienia pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13.12.1996r. między Z. (...) a H. M. została zawarta umowa najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) na czas nieoznaczony.

Dowód: umowa najmu k. 10

W lokalu przy ulicy (...) początkowo H. M. mieszkała sama. Od 2015r. w lokalu tym przebywał także jej syn L. M.. W tym samym czasie do mieszkania czasowo wprowadziła się A. Ł. wraz z dziećmi, by zajmować się H. M.. A. Ł. nie opuściła jednak swojego mieszkania położonego w G. przy ul. (...), wracała do niego co jakiś czas, opłacając jednocześnie należności za ten lokal. H. M. była osobą niepełnosprawną, posiadała I grupę inwalidzką i wymagała pomocy osób trzecich. A. Ł. opiekowała się H. M., gdyż syn najemcy przebywał poza granicami kraju. W oświadczeniach w sprawie ilości osób zamieszkałych w lokalu H. M. wskazywała, iż mieszka sama. L. M., w zależności od możliwości związanych z wykonywaną pracą, przyjeżdżał do Polski by opiekować się matką – jeździł z nią do lekarzy, wspierał ją finansowo. Służył wsparciem finansowym także A. Ł.. L. M. towarzyszył matce podczas pobytu w szpitalu w sierpniu 2017r. H. M. zmarła w listopadzie 2017r.

Dowód: oświadczenie z dnia 16.08.2018r. k. 17, oświadczenia k. 13-16, częściowo zeznania świadka K. M. k. 132-133, częściowo zeznania świadka S. M. 152-153

Wyrokiem zaocznym z dnia 9.06.2015r. tut. Sąd ustanowił z dniem 23.02.2015r. rozdzielność majątkową pomiędzy D. M. a L. M. w miejsce wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Następnie wyrokiem z dnia 22.03.2016r. Sąd Okręgowy w Opolu orzekł rozwód D. M. i L. M. z winy pozwanego. W 2016 roku między pozwanym a jego byłą żoną przed tut. Sądem została wszczęta sprawa o podział majątku wspólnego, w skład którego wchodzi m.in. lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...), dla którego jest prowadzona księga wieczysta nr (...). W odpowiedzi na rzeczony wniosek w sprawie I Ns (...) w piśmie z dnia 8.02.2017r. L. M., reprezentowany przez radcę prawnego, podał adres zamieszkania w G. ul. (...). W piśmie tym jednoznacznie wskazano, iż uczestnik tamtego postępowania nie mieszka przy ul. (...), a pod tym adresem zamieszkuje jego matka H. M.. Nadto jako adres do doręczeń wskazał miejscowość w Holandii. W dniu 19.02.2018r. lokal położony w G. przy ul. (...) został darowany przez D. M. i L. M. ich wspólnym dzieciom – N. M. i S. M. w udziałach po ½ części.

Dowód: wyrok zaoczny k. 67, wyrok w sprawie o rozwód k. 68, odpowiedź na wniosek k. 46 akt sprawy I Ns (...), akt notarialny k. 122-129

L. M. wynajmuje mieszkanie w Holandii. W tym kraju powadzi własną działalność gospodarczą w branży budowlanej. Podatki rozlicza w Holandii. Miesięczne zarobki pozwanego-powoda wzajemnego wynoszą ok. 2000 euro. W Holandii przybywa syn pozwanego-powoda wzajemnego S. M., który pomaga mu przy prowadzeniu firmy, a także jego brat. W Holandii L. M. posiada partnerkę, znajomość ta utrzymuje się od ok. 1,5 roku. Pozwany –powód wzajemny nie jest obłożnie chory, nie jest zarejestrowany w PUP jako bezrobotny, nie jest osobą niepełnosprawną, nie pobiera emerytury ani renty, nie jest ubezwłasnowolniony.

Fakty niezaprzeczone, a ponadto pismo (...) k. 50, pismo ZUS k. 59, pismo PUP k. 61, pismo MOPS k. 81

Pismem z dnia 15.11.2017r. G. (...) wezwała L. M. co wydania lokalu, pozwany nie zastosował się do wezwanie, albowiem w jego ocenie wstąpił w stosunek najmu po matce z mocy prawa.

Dowód: wezwanie k. 11, odpowiedź na wezwanie k. 12

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo główne wobec L. M. zasługiwało na uwzględnienie. Powództwo główne i wzajemne pozostają ze sobą w nierozerwalnym związku, wstąpienie w stosunek najmu po zmarłej H. M. stanowiło jednocześnie zarzut procesowy w sprawie o eksmisję oraz podstawę powództwa wzajemnego. Celem wykazania zasadności pozwu konieczne jest zatem uprzednie poczynienie rozważań w zakresie wstąpienia w stosunek najmu.

Jak wynika z art. 691 § 1 i 2 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby te wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Wstąpienie osób wskazanych w cytowanym przepisie w stosunek najmu następuje z mocy prawa, bez konieczności zawierania nowej umowy najmu. Wstąpić w stosunek najmu może wyłącznie osoba, która łącznie spełnia dwa warunki określone w tymże przepisie, a to występuje określony stopień pokrewieństwa między nią a zmarłym oraz jednocześnie stale zamieszkuje z najemną do chwili jego śmierci. Przez stałe zamieszkiwanie w lokalu z najemcą należy rozumieć stałe przebywanie w określonym lokalu. Powyższe oznacza, iż lokal ten stanowi centrum życiowe określonej osoby. Musi to być zatem określony stan faktyczny, a nie prawny. Sąd w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 kwietnia 1998 r. w sprawie I CKN 637/97, zgodnie z którym okoliczności takie jak udzielanie pomocy w codziennych sprawach życiowych poprzedniemu najemcy, z uwagi na łączące strony pokrewieństwo i w związku z tym przebywanie w wspomnianym lokalu, a nawet fakt zameldowania w nim, nie przesądzają o tym, że osoba taka w lokalu tym stale zamieszkiwała i by tam znajdowało się centrum jej spraw życiowych, rodzinnych i majątkowych. Z reguły nie będzie stanowić stałego zamieszkania pobyt osoby bliskiej w celu udzielenia doraźnej, choć nawet dłużej trwającej pomocy najemcy mieszkania (por. wyrok SN dnia 6 maja 1980 r., III CRN 61/80).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, iż L. M. jako syn zmarłego najemcy był uprawniony do wstąpienia w stosunek najmu lokalu położonego w G. przy ul. (...). Niemniej jednak zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, że powód wzajemny stale zamieszkiwał w tym lokalu z H. M. do chwili jej śmierci, tj. do listopada 2017r. Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, iż mieszkanie położone na B. (...) nie stanowiło centrum interesów życiowych L. M.. Sąd oparł się w tej mierze na oświadczeniach samego najemcy lokalu, który w korespondencji kierowanej do zarządcy (...) wskazywał, że mieszka sam. Oświadczenia te, złożone w 2014, 2015, 2016 i 2017 roku, były składane pod groźbą odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Co więcej, także w oświadczeniu z dnia 16.08.2017r. H. M. oznajmiła, iż opiekę nad nią sprawuje A. Ł., zaś jej syn pracuje zagranicą i rzadko przyjeżdża. Jednocześnie należy kategorycznie stwierdzić, że H. M. nie miała żadnych racjonalnych powodów do podania nieprawdy w tej mierze. Oświadczenia te nie były sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania, Sąd uznał je za w pełni wiarygodne. Dodać również trzeba, iż z oświadczeń H. M. nie wynika także jakoby A. Ł. zamieszkała tam na stałe z dziećmi. Sama zainteresowana podała, że na B. przebywa jedynie okresowo, a starego mieszkania nie opuściła.

Podobnie Sąd ocenił pozostałe dopuszczone dowody z dokumentów, tak urzędowych jak i prywatnych, albowiem dokumenty te nie były kwestionowane przez strony procesu, Sąd z urzędu także nie stwierdził uchybień podważających ich autentyczność.

Z dużą dozą ostrożności Sąd odniósł się do zeznań świadków K. M. i S. M., odmawiając im w części wiarygodności. Świadek K. M. w istocie nie potrafił wskazać ile czasu L. M. przebywał w Polsce, a ile zagranicą, podając jedynie, iż „w Holandii była różnie, raz miesiąc. Jak tylko mógł to przyjeżdżał”. Świadek w istocie nie wiedział, czy życie jego znajomego koncentrowało się na B., jednocześnie zaznaczając, iż L. M. nie miał w Polsce innego mieszkania, co nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistym stanie faktycznym. Świadek, choć jak sam zeznał często widywał się z powodem wzajemnym, w istocie nie miał wiedzy na temat jego życia rodzinnego – świadek nie potrafił wskazać co robi syn pozwanego i gdzie mieszka, gdzie mieszka rodzina jego znajomego, jak wygląda życie L. M. w Holandii. Bywając często na B. świadek nie widział tam żadnych rzeczy A. Ł. ani jej małoletnich dzieci, choć bezsprzecznie osoby te czasowo mieszkały w tym lokalu. Odnotować jednak wymaga, iż świadek nie widział w tym mieszkaniu także rzeczy powoda wzajemnego, poza wierzchnią garderobą. Na podstawie zeznań K. M. nie sposób dojść do przekonania, że L. M. faktycznie stale mieszkał z matką w wynajmowanym przez nią lokalu co czasu jej śmierci. Wprost przeciwnie, relacja świadka w powiązaniu z pozostałymi materiałami dowodowymi wskazuje, że pozwany jedynie czasowo przebywał w tym lokalu, a jego życie faktycznie koncentrowało się w zupełnie innym miejscu.

Podobnie Sąd ocenił zeznania świadka S. M. – syna powoda. Znamiennym jest fakt, że świadek ten, mimo że wskazał, iż mieszka w Polsce, tj. w K., faktycznie nie posiada polskiego dowodu osobistego. Świadek w rzeczywistości nie potrafił jednoznacznie wskazać gdzie mieszka. Nie sposób uznać za wiarygodną tę część zeznań świadka, w której podaje on, że jego ojciec dzień w dzień opiekował się babcią, a w Holandii bywał jedynie sporadycznie, w miarę potrzeby i na krótki okres. Twierdzenia te pozostają w sprzeczności z oświadczeniami H. M., które Sąd uznał za prawdziwe. Sam powód wzajemny wskazał, że w Holandii wynajmuje mieszkanie, nie potrafi jednak przedłożyć umowy, albowiem nie została ona zawarta na piśmie. Tymczasem świadek zeznał, iż w Holandii ojciec ma brata i kuzyna, dlatego ma gdzie spać. Świadek dodał, że wynajem całego mieszkania w Holandii jest drogi i w tym kraju ojciec nie ma stałego miejsca zamieszkania. Świadek nie posiadał żadnej wiedzy na temat partnerki ojca, choć sam L. M. na pytanie Przewodniczącego odnośnie parterki w Holandii oświadczył, iż ma kogoś.

W tym miejscu wyjaśnić także trzeba, że choć oświadczenia stron składane w toku przesłuchania informacyjnego nie stanowią dowodu, jednak pozwalają na ustalenie stanu faktycznego w zakresie okoliczności bezspornych, a także tych faktów, które mogą zostać uznane za przyznane. Słuchany informacyjnie L. M. podał, iż posiada mieszkanie, firmę oraz partnerkę w Holandii, w tym też kraju przebywa jego syn i brat, tam rozlicza podatki. Pozwany podał również dane co do swoich zarobków i okoliczności rzutujących na prawo do lokalu socjalnego. Strona powodowa – G. (...) w istocie faktom tym nie zaprzeczała, zaś zobowiązanie co przedłożenia umowy najmu miało na celu wyłącznie dodatkowe potwierdzenie tej okoliczności. Powód w toku całego postępowania wprost nie zakwestionował, że pozwany wynajmuje mieszkanie w Holandii. Wręcz przeciwnie, z faktu tego wywodził dla siebie korzystne skutki prawne. Na podstawie art. 230 k.p.c. Sąd uznał te fakty za przyznane. Na ich podstawie ustalono stan faktyczny sprawy.

Odnosząc się do stanowiska L. M. jakoby od 2015 roku stale mieszkał on z H. M. w lokalu położonym przy ul. (...) stwierdzić trzeba, że jest ono niezasadne. Po przeanalizowaniu całego materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że centrum interesów życiowych powoda wzajemnego nie skupiało się w tym lokalu, lecz w Holandii. Należy wszak mieć na uwadze, że to w tym państwie ww. posiada rodzinę (syna i brata), firmę, która stanowi jego jedyne źródło utrzymania, tam opłaca podatki, wynajmuje mieszkanie oraz posiada partnerkę, z którą utrzymuje znajomość od dłuższego czasu. Co prawda w Polsce powód także pozostawał w związku z A. Ł., jednak była to znajomość krótkotrwała. Sąd nie neguje faktu, że L. M. opiekował się matką, wspierał ją finansowo oraz troszczył się o nią, jednak jego obecność w przedmiotowym lokalu wiązała się wyłącznie z doraźną chęcią niesienia pomocy schorowanej matce, a nie ze zmianą miejsca zamieszkania. Gdyby powód wzajemny faktycznie stale mieszkał z matką nie byłoby potrzeby angażować do opieki A. Ł. wraz z dziećmi. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w prowadzonej równolegle sprawie o podział majątku (I Ns (...)), w odpowiedzi na pozew z dnia 8.02.2017r. L. M., reprezentowany przez tego samego pełnomocnika co w niniejszej sprawie, jako adres zamieszkania wskazał lokal przy ul. (...), wyjaśniając w dodatku, że na B. (...) mieszka H. M.. Nadto jako adres do korespondencji podał adres w Holandii. Gdyby powód wzajemny faktycznie na stałe mieszkał w Polsce i to w dodatku razem z H. M., podawanie adresu do doręczeń w Holandii, a więc w miejscu, gdzie przesyłka faktycznie może zostać odebrana, byłoby bezcelowe. Gdyby pozwany rzeczywiście tylko sporadycznie bywał w Holandii, wszelka korespondencja z powodzeniem mogła być doręczana na adres lokalu położonego w G. przy ul. (...). W przypadku kilkudniowej nieobecności istniała przecież możliwość odbioru korespondencji na poczcie w ciągu 2 tygodni od zawiadomienia. Na marginesie dodać trzeba, iż przesyłka wysłana przez Sąd w sprawie o podział majątku wspólnego na adres lokalu, o którym mowa w pozwie, wróciła jako niepodjęta w terminie po podwójnym awizowaniu.

Podkreślić również trzeba, iż słuchany informacyjnie pozwany wskazał, że często mógł bywać w Polsce i Holandii, nawet dwa razy w tygodniu, ponieważ korzystał z połączeń lotniczych. Tymczasem w odpowiedzi na zobowiązanie Sądu nie był w stanie przedłożyć przelewów za bilety lotnicze w 2017 roku ani informacji przewoźników o zakupie biletów. Jednocześnie w piśmie procesowym powód wzajemny wyjaśnił, że z połączeń lotniczych w 2017 roku korzystał raz, natomiast do Holandii podróżował samochodem (czas przejazdu ok. 12 godz. w jedną stronę).

W świetle powyższych rozważań stwierdzić trzeba, iż L. M. nie wykazał, że stale przed śmiercią H. M. mieszkał razem z nią w wynajmowanym przez nią mieszkaniu położonym w G., przy ul. (...). Powództwo wzajemne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Mając na uwadze przywołany przepis, Sąd uznał żądanie strony powodowej za zasadne i nakazał pozwanemu L. M., ażeby opuścił i opróżnił lokal mieszkalny położony w G. ul. (...) oraz wydał go powodowi Gminie Głubczyce. Legitymacja czynna powoda nie była w sprawie kwestionowana, natomiast w toku procesu pozwany nie wykazał, jakoby skutecznie wstąpił w stosunek najmu tego lokalu po matce H. M.. Pozwany nie wykazał zatem tytułu prawnego do przedmiotowego mieszkania, albowiem jego uprawnienie do przebywania w nim i pozostawiania tam rzeczy wygasło wraz ze śmiercią H. M..

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, uznać należy, iż sytuacja osobista i majątkowa pozwanego nie przemawia za przyznaniem mu uprawnienia do lokalu socjalnego. Pozwany posiada mieszkanie w innym państwie, a także ma możliwość zamieszkania w lokalu położonym w G. przy ul. (...). Udział w tym lokalu pozwany w toku procesu darował synowi, jednak ani syn, ani drugi właściciel w tym lokalu nie mieszka. Lokal tymczasowo oddany jest w najem osobie trzeciej. Poza tym sytuacja materialna i osobista pozwanego nie uprawnia do przyjęcia, iż nie ma on możliwości wynajmu lokalu na wolnym rynku. W sprawie nie zaszły też żadne przesłanki do przyznania lokalu socjalnego na podstawie art. 14 ust. 4 przywołanej ustawy.

Pozwany L. M. w całości przegrał powództwo główne, dlatego na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. należało obciążyć go kosztami tego procesu. Koszty te wyniosły łącznie 440 zł, na co składała się opłata sądowa od pozwu 200 zł i wynagrodzenie pełnomocnika 240 zł.

L. M. przegrał także sprawę z powództwa wzajemnego, dlatego też pozwanej wzajemnieG. (...), zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. należał się zwrot kosztów procesu. Na koszty te składało się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 240 zł (§ 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia w sprawie kosztów za czynności adwokackie). Wynagrodzenie za reprezentowanie w sprawie o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu nie zostało wprost określone w rozporządzeniu, dlatego też Sąd, w ślad za zgodnym wnioskiem stron, przyjął stawkę dla sprawy o najbardziej zbliżonym rodzaju.

Wyjaśnić w tym miejscu trzeba, iż pełnomocnictwo załączone do pozwu, udzielone przez G. (...) dotyczyło sprawy o eksmisję, jednak z uwagi na fakt, że w sprawie zostało wniesione powództwo wzajemne o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu, na zasadzie art. 91 k.p.c. pełnomocnictwo to z mocy prawa rozciągało się także na drugą sprawę.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi L. M.

2.  K.. 14 dni

Głubczyce, dnia 6.07.2018r.