Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2019r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2019 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa W. M.

przeciwko A. K. (M.)

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji pozwanej A. K. (M.) od wyroku Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 28 listopada 2018r sygn.. akt I C 131/18

1.Oddala apelację.

2.Zasądza od pozwanej A. K. (M.) na rzecz powoda W. M. kwotę 2700 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego przed sądem II-giej instancji.

SSO Cezary Olszewski SSO Joann Walczuk SSO Mirosław Krzysztof Derda

Sygn. akt: I Ca 105/19

UZASADNIENIE

Powód W. M. wystąpił z powództwem skierowanym przeciwko A. K. (poprzednio M.) o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności - postanowienia Sądu Rejonowego w Grajewie z dnia 29 sierpnia 2008 r., sygn. akt: I Ns 104/08 w części obejmującej należność główną w kwocie 48.000,00 zł oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wskazał, że w/w postanowieniem Sąd Rejonowy w Grajewie dokonał podziału majątku wspólnego W. M. i A. M., zobowiązując go do dokonania spłaty na rzecz pozwanej w kwocie 70.000,00 zł. Spłata miała zostać dokonana w 4 ratach tj. 5.000,00 zł w terminie 10 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, kolejnej w wysokości 25.000,00 zł płatnej w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia oraz 2 kolejnych rat po 20.000,00 zł każda płatnych w terminie 5 i 7 miesięcy od uprawomocnieniu się orzeczenia.

Wyjaśnił, że bezpośrednio po ogłoszeniu orzeczenia wpłacił pozwanej kwotę 5.000,00 zł, na kolejną ratę zaciągnął kredyt i pieniądze te również wpłacił na rachunek bankowy pozwanej. Dodatkowo podnosił, że 2009 r. strony zamieszkały razem, przy czym pozwana przebywała w kraju, natomiast powód pracował we W. i do Polski przyjeżdżał 3 razy w roku, na niedługie okresy czasu. Przez czas nieobecności powoda, pozwana W. M. pobrała od osoby dzierżawiącej nieruchomości rolne stanowiące własność powoda tytułem dzierżawy kwotę co najmniej 18.000,00 zł. Nie rozliczyła się z pobranych pieniędzy i zachowała je dla siebie.

Powód wskazał również, że czerwcu 2017 r. był ślub córki stron, po którym relacje pomiędzy nimi zaczęły się psuć i doprowadziły do wyprowadzki pozwanej ze wspólnie zajmowanego mieszkania przy ul. (...). Pozwana wyprowadzając się zabrała elementy wyposażenia : meble, sprzęt RTV i AGD. (pozew k. 2-4). Także w 2017 r. pozwana wystąpiła do Sądu Rejonowego w Grajewie o nadanie klauzuli wykonalności wskazanemu postanowieniu i wszczęła przeciwko powodowi egzekucję komorniczą.

Pozwana A. K. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniosła m.in. zarzut naruszenia przez powoda klauzuli generalnej z art. 5 k.c. nadto wskazała, że przed Sądem Okręgowym w Suwałkach toczy się postępowanie w przedmiocie uznania za bezskuteczną czynności darowizny lokalu mieszkalnego położonego w E. przy ul. (...) . Przyznała, że pobrała od dzierżawcy kwotę około 17.000,00 zł, przy czym zostało to uzgodnione przez strony. Czynsz dzierżawny wpłacany był przez pozwaną na rachunek bankowy, a zabrane w ten sposób pieniądze miały zostać przeznaczone na sfinansowanie przyjęcia weselnego córki stron. Potwierdziła również, że w dniu 27 maja 2009 r. powód wpłacił na rachunek bankowy pozwanej kwotę 30.000,00 zł, jednakże pieniądze te zostały przeznaczone na remont i modernizację lokalu mieszkalnego powoda. Przeznaczanie pieniędzy na wskazany cel było objęte porozumieniem, na potwierdzenie powyższej okoliczności powódka przedłożyła faktury i rachunki. W tej sytuacji zdaniem pozwanej powód nie dokonał żadnej, nawet częściowej spłaty na jej rzecz z tytułu podziału majątku wspólnego.

W dniu 13 sierpnia 2018 r. powód wniósł przeciwko pozwanej A. K. kolejne powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci postanowienia Sądu Rejonowego w Grajewie z dnia 29 sierpnia 2008 roku sygn. akt I Ns 104/08 wraz z klauzulą wykonalności z dnia 22 września 2017 roku w części obejmującej odsetki od należności głównej tj.

a)  od kwoty 5.000,00 zł za okres od dnia 30 września 2008 r. do dnia 15 października 2014r.

b)  od kwoty 25.000,00 zł za okres od 21 grudnia 2008 r. do dnia 15 października 2014 r.

c)  od kwoty 20.000,00 zł za okres od 21 lutego 2009 r. do dnia 15 października 2014 r.

d)  od kwoty 20.000,00 zł za okres od 21 kwietnia 2009 r. do dnia 15 października 2014 r.

Powyższa sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt: I C 1106/18.

Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2018 r. na podstawie art. 219 k.p.c. sąd połączył powyższej sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Pismami z dnia 13 listopada 2018 r. powód rozszerzył powództwo, w obu połączonych do wspólnego rozpoznania sprawach i ostatecznie wniósł o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Grajewie z dnia 29 sierpnia 2008 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w całości tj. w zakresie całej należności głównej i w zakresie wszystkich odsetek.

Na rozprawie w dniu 14 listopada 2018 r. strona pozwana przyznała, że kwota 25.000,00 zł wpłacona przez powoda na rachunek bankowy stanowiła spłatę i w tym zakresie uznała powództwo zarówno w zakresie należności głównej oraz odsetek naliczonych od tej kwoty, oraz domagała się oddalenia powództwa w pozostałej części.

Sąd rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy w Łomży wyrokiem z dnia 10 grudnia 2007 r. rozwiązał przez rozwód małżeństwo A. M. i W. M., zaś Sąd Rejonowy w Grajewie postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2008 r. w sprawie I Ns 104/08 dokonał podziału majątku wspólnego wyżej wymienionych przyznając wszystkie ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego na wyłączną własność uczestnika postępowania W. M.. Tytułem spłaty zasądzono od W. M. na rzecz A. M. kwotę 70.000,00 zł płatną w ratach określonych w postanowieniu. W dniu 22 września 2017 r. Sąd Rejonowy w Grajewie nadał pkt III powyższego postanowienia klauzulę wykonalności.

W. M. częściowej spłaty dokonał wpłacając na rachunek bankowy A. M. w (...) SA ( aktualnie (...) Bank SA) w dniu 4 września 2008r. kwotę 5.000,00 zł, w dniu 2 stycznia 2009 r. kwotę 15.000,00 zł i w dniu 27 stycznia 2009 r. kwotę 5.000,00 zł. Wpłaty zostały zatytułowane jako spłata.

Kolejnych wpłat na rzecz A. M. dokonywał na rachunek bankowy prowadzony przez Bank (...) S.A. Na ten rachunek bankowy uiścił kwoty : w dniach 27 maja 2009 r. wpłaty kwoty 30.000,00 zł, w dniu 6 października 2009 r. – 2.000,00 zł; w dniu 4 listopada 2009 r. - 3.000,00 zł; w dniu 21 grudnia 2009 r. - 2.500,00zł.

Nadto W. M. i A. K. uzgodnili, że A. K. będzie pobierała od J. T. czynsz dzierżawny za dzierżawę 3,5 ha gruntów stanowiących własność W. M.. Czynsz dzierżawny wynosił kwotę 3.000,00 zł rocznie i był pobierany przez pozwaną w latach 2011-2017. Łącznie tytułem czynszu dzierżawnego A. M. pobrała co mniej kwotę 18.000,00 zł

A. K. i W. M. od kwietnia 2009 r. do czerwca 2017 r. pozostawali w nieformalnym związku. W. M. nabył w 2009 r lokal położony w E. przy ul. (...). W lokalu tym zamieszkała A. K. wraz z córką. W. M. wtedy pracował i mieszkał głównie we W.. Do Polski przyjeżdżał 3-4 razy w roku na krótkie okresy czasu. A. M. poniosła koszty przeprowadzenia remontu nabytego lokalu i zakupu mebli , na potwierdzenie czego przedłożyła faktury i rachunki opiewające łącznie na kwotę 15.965,66 zł.

A. K. w okresie od maja do lipca 2009 r. w pracowała w M. R. O. osiągając dochód 1023-1251 zł miesięcznie. Później przez dłuższy czas pozostawała osobą bezrobotną utrzymującą się z zasiłku dla bezrobotnych.

W. M. wspierał finansowo pozwaną przekazując jej środki pieniężne za pośrednictwem przekazów w wysokości 200-300 euro miesięcznie na opłaty czynszowe, alimenty córki, na spłatę zobowiązań oraz bieżące utrzymanie. kiedy przyjeżdżał do Polski również przywoził gotówkę, z której korzystała m.in. A. M..

Relacje pomiędzy stronami pogorszyły się w 2017 r. po ślubie ich córki. Pozwana wyprowadziła się z lokalu mieszkalnego przy ul (...), zabierając ze sobą część ruchomości i od tego czasu nastąpiło całkowite zerwanie więzi pomiędzy stronami.

Pozwana wystąpiła do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności pkt III postanowienia z dnia 29 sierpnia 2008 r.,(w zakresie spłat) a następnie w dniu 2 października 2017 r. złożyła wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji, w celu wyegzekwowania kwoty 70.000,00 zł.

Roszczenie powoda na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., zgodnie, z którym dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne – sąd uznał za uzasadnione. Po ostatecznym sprecyzowaniu stanowiska powód wnosił o pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości tj. w zakresie należności głównej, jak i odsetek, wskazując, że spełnił w całości świadczenie względem pozwanej A. K..

Co do zasady bezsporne pomiędzy stronami było, że powód uiścił na rzecz pozwanej kwoty : 5.000,00 zł w dniu 4 września 2008r, 15.000,00 zł w dniu 2 stycznia 2009 r. 5.000,00 zł, w dniu 27 stycznia 2009 r., 30.000,00 zł w dniu 27 maja 2009 r., 2.000,00 zł w dniu 6 października 2009 r., 3.000,00 zł w dniu 6 października 2009 r. i - 2.500,00zł w dniu 21 grudnia 2009 r.. Ponadto bezspornym w sprawie było, że A. K. w latach 2011-2017 r. pobrała od J. T. czynsz dzierżawny, którego wysokość wyniosła co najmniej 18.000,00 zł .

Także bezspornym było, że łączna kwota 25.000,00 zł uiszczona przez powoda pozwanej w okresie od 4 września 2008 r. do dnia 27 stycznia 2009 r. stanowiła spłatę. Przedmiotem sporu natomiast było czy pozostałe uiszczone przez powoda kwoty winny być traktowane jako spłata, gdyż w tym zakresie strony prezentowały zdecydowanie odmienne stanowiska.

Dokonując ustalenia stanu faktycznego sąd rejonowy oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy zarówno prywatnych jak i urzędowych, które nie były kwestionowane i nie budziły wątpliwości Zdaniem sądu rejonowego niewielkie znacznie w sprawie miały zeznania świadków przy czym sąd wskazał przyczyny , które stanowiły o odmowie uznania zeznań za wiarygodne, a także umotywował podstawę wyciągnięcia wniosków dotyczących oceny tych zeznań, w znacznej części oparł też swoje ustalenia na zeznaniach powoda oraz jedynie w części podzielił zeznania pozwanej.

Oceniając charakter wpłat dokonanych przez powoda w zakresie pobranego przez pozwaną czynszu, i opierając się o zeznania świadka J. T., które sąd uznał za wiarygodne, (bowiem świadek co do zasady zeznawał na okoliczności bezsporne, a ponadto nie był powiązany z żądną ze stron) latach 2011-2017 ustalił, że pozwana pobrała tytułem czynszu co najmniej kwotę 18.000,00 zł (na taką kwotę wskazywał też powód)..

Suma wszystkich wpłat dokonanych przez powoda na rzecz pozwanej wskazuje, że łącznie uiścił na rzecz pozwanej co najmniej kwotę 80.500,00 zł, co stanowiło pełne zaspokojenie wierzytelności z tytułu podziału majątku wspólnego. Powód nie miał żadnej innej wymagalnej wierzytelności, ani długu względem pozwanej, co potwierdziła sama pozwana. Jedynym zobowiązaniem powoda W. M. były alimenty względem córki, które uiszczał za pośrednictwem przekazów pieniężnych z W. i była to okoliczność bezsporna. Strony od kwietnia 2009 r. pozostawały w nieformalnym związku jednakże na powodzie nie ciążył obowiązek finansowego wspierania pozwanej.

Zdaniem sądu rejonowego powód przestawił dowody potwierdzające fakt, dokonania tych wpłat, które w całości wyczerpywałyby roszczenie pozwanej z tytułu podziału majątku wspólnego. Mając na uwadze fakt, że powód nie miał żadnych innych zobowiązań finansowych względem pozwanej, poza obowiązkiem spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego, to kwoty przekazywane przez powoda powinny być zaliczane w pierwszej kolejności na obciążające powoda zobowiązanie. Powód wytaczając powództwo w trybie art. 840 k.p.c. zobligowany był do wykazania, że po powstaniu tytułu wykonawczego spełnił świadczenie z niego wynikające i przedstawił dowody na dokonanie wpłat na łączną kwotę przekraczającą wysokość długu wynikającego z tytułu wykonawczego. Stanowczo twierdził, że wpłaty te stanowiły spłatę, a w braku innego wymagalnego zobowiązania Sąd uznał to za wiarygodne. Pozwana zdaniem Sądu ( a ciężar dowodu w tym zakresie zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał na niej), nie wykazała, że wpłaty dokonane przez powoda nie stanowią spłaty z podziału majątku wspólnego, a służą realizacji innego zobowiązania powoda. Co podkreślił sąd rejonowy stanowisko pozwanej w tym zakresie ewoluowało bowiem na początkowym etapie postępowania konsekwentnie wskazywała, że nie otrzymała od W. M. żadnej kwoty tytułem spłaty. Dopiero na końcowym etapie postępowania, kiedy zostały przedłożone wyciągi z banku (...) SA (aktualnie (...) SA) pozwana niechętnie przyznała, że wpłaty dokonane w okresie od września 2008 r. do lutego 2009 r. w łącznej kwocie 25.000,00 zł stanowiły spłatę z tytułu majątku wspólnego. Pozwana podnosiła, że część wpłat stanowiła rozliczenia z tytułu pożyczek udzielonych przez nią powodowi, jednak nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających fakt udzielania tych pożyczek, stąd jest skłonna uznać, że kwoty te stanowiły spłatę z tytułu majątku wspólnego. Powyższe twierdzenia zdaniem sądu wpłynęły także na o ocenę wiarygodności i prawdomówności pozwanej.

Sąd rejonowy odniósł się do wpłaty dokonanej przez W. M. w dniu 27 maja 2009 r. w kwocie 30.000,00 zł, która zdaniem pozwanej została przeznaczona przez nią na zakup materiałów i remont mieszkania stanowiącego własność powoda. Stąd nie stanowiła spłaty, a na potwierdzenie powyższej okoliczności złożyła ona faktury i rachunki potwierdzające wysokość poniesionych kosztów. Na wszystkich złożonych fakturach i rachunkach jak nabywca towarów wskazana jest pozwana, jednakże zdaniem sądu sam fakt ujawnienia na fakturach danych pozwanej nie świadczy w żadnej mierze o tym, że środki te zostały przekazane przez powoda nie z zamiarem spłaty, a wyłącznie w celu wyremontowania lokalu stanowiącego jego własność położonego przy ul (...) w E.. Sąd podkreślił, iż gdyby pozwana wydatkowała środki finansowe powoda trudno uzasadnić dlaczego na fakturach wskazywała własne dane, co sugeruje, że wydawała własne środki finansowe i w tym celu potrzebowała dokumentu potwierdzającego wysokość poniesionych kosztów. Słuchana informacyjnie wskazała: ja kupowałam do mieszkania meble, wyposażenie, sprzęt AGD. Można powiedzieć, że to są moje rzeczy, do tego przy wyprowadzce zabrała ruchomości w tym m.in. stół, krzesła, kanapę. Takie twierdzenie pozwanej zdaniem sądu rejonowego wskazuje na brak konsekwencji w stanowisku. Z jednej bowiem strony twierdzi, że pieniądze od powoda nie były przeznaczone na jej rzecz, a z drugiej rzeczy kupione za te pieniądze stanowią jej własność. Zdaniem sądu rejonowego przeznaczenie i sposób wydatkowania pieniędzy otrzymanych od powoda nie ma decydującego znaczenia w sprawie zwłaszcza z uwagi na kontekst sytuacyjny, bowiem powód z pozwaną pozostawali w nieformalnym związku, a powód nabył lokal mieszkalny, w którym w istocie miały mieszkać pozwana wraz z córką. Sam przebywał za granicą, gdzie pracował, przyjeżdżał do kraju wyłącznie na urlop i święta. Zatem pozwana dokonywała nakładów na lokal, w którym sama mieszkała i z którego niemalże wyłącznie korzystała.

Zdaniem sądu rejonowego pozwana nie przedstawiła dowodów na to, że wpłata powoda w kwocie 30.000,00 zł miała być przeznaczona na remont lokalu, przy czym przedstawione przez pozwaną rachunki i faktury opiewają na znacznie niższą kwotę tj. około 15.965,00 zł (faktury i rachunki za rok 2009), niż kwota wpłaty dokonana przez powoda - co również podważa wiarygodność twierdzeń pozwanej. Sąd dostrzegł, że pozwana bardzo skrupulatnie zbierała rachunki i nawet najdrobniejsze wydatki zostały udokumentowane fakturami niemniej jednak na remont przeznaczyła własne środki pieniężne, które zostały jej przekazane przez powoda. Poza tym sąd zauważył, że zgodnie z twierdzeniami pozwanej remont lokalu zakończył się w czerwcu. Powód natomiast kolejnych wpłat dokonał w dniu 6 października 2009 r. – 2.000,00 zł; w dniu 4 listopada 2009 r. kwoty 3.000,00 zł; w dniu 21 grudnia 2009 r. kwoty 2.500,00zł, a zatem już po przeprowadzeniu remontu, a pozwana również tych wpłat nie traktuje jako spłaty dokonanej przez powoda. O tym, że przelane kwoty nie stanowiły spłaty nie może decydować fakt, że przelewy nie zostały zatytułowane jako „spłata” bo o charakterze wpłaty nie decyduje tytuł operacji.

Sąd rejonowy również nie dał wiary pozwanej jeśli chodzi o jej twierdzenia dotyczące ustaleń stron co do przeznaczenia środków pobranych przez A. K. tytułem czynszu dzierżawnego. A. K. twierdziła, że pobrany cyklicznie czynsz umieszczała na lokacie i z tego zgodnie z porozumieniem stron miał być sfinansowany ślub córki . Sąd zauważył, że czynsz był pobierany od 2011 r., ślub córki stron odbył się w roku 2017 r., Trudno racjonalnie zakładać, że rodzice z tak znacznym wyprzedzeniem planowali ślub dziecka, zwłaszcza że nieprawdziwe są twierdzenia pozwanej o odkładaniu pieniędzy z czynszu dzierżawnego od samego początku na lokatach. Ze złożonego przez pozwaną wyciągu z rachunku bankowego wynika, że pierwsza lokata była otwarta w 2014 r. w kwocie 4.000,00 zł. kolejna wpłata na lokatę była dokonana 10 kwietnia 2015 r. w kwocie 4.000,00 zł, co czyni nieprawdziwymi twierdzenia powódki, że cały pobrany czynsz dzierżawny był przez nią odkładany na lokatach z myślą o przyszłym ślubie córki, jednocześnie brak jest informacji, jak zostały wykorzystane środki pochodzące z czynszu za wcześniejsze lata, sprzed założenia lokat, zwłaszcza w sytuacji gdy ze środków zgromadzonych na lokacie w 2016 r. został zakupione meble za 8.700,00 zł.

Powyższe okoliczności zdaniem sadu czynią niewiarygodnymi twierdzenia pozwanej, w tym w zakresie istnienia porozumienia w sprawie przeznaczenia tych środków, stąd pobrane kwoty powinny zdaniem Sądu być traktowane jako spłata, bo było to jedyne wymagalne zobowiązanie powoda względem pozwanej.

Zdaniem sądu W. M. pracował i zarabiał za granicą i wspierał finansowo pozwaną, u której wpływy na rachunku bankowym nie znajdują pokrycia w osiąganych przez nią dochodach bowiem jedynie w okresie od maja do lipca 2009 r. osiągała dochody z wynagrodzenia za pracę których wysokość wahała się w granicach 1023,15-1251,47 zł, później była osobą bezrobotną . Natomiast na jej rachunku odnotowane były wpłaty i przelewy własne dość znacznej wysokości. Nie potrafiła ona przy tym w sposób racjonalny wyjaśnić skąd pochodziły środki, które wpłacała na własny rachunek bankowy, zwłaszcza, że nie posiadała żadnego dodatkowego źródła zarobkowania, a jedynie ogólnie wskazała, że być może pomagała jej finansowo mama, zaś przelewy własne mogły pochodzić z jej rachunku oszczędnościowego. Brak precyzyjnego określenia pochodzenia środków finansowych, w ocenie sądu uprawdopodabnia twierdzenia powoda, o tym, że przez cały czas wspierał finansowo pozwaną, co ta starała się bagatelizować i umniejszać powyższą okoliczność, eksponując fakt, że ona również spłacała raty pożyczek zaciągniętych przez powoda.

Co istotne mimo, że powód wspierał finansowo pozwaną, nie domagał się rozliczenia wszystkich kwot wpłaconych na jej rzecz, zaś pozwana twierdziła, że skoro pozostawała w nieformalnym związku z pozwanym to nie mogło być mowy o żadnej spłacie.

Pozwana twierdziła też, że strony uzgodniły, iż powód dokonana darowizny mieszkania stanowiącego jego własność na rzecz córki po osiągnieciu przez nią 18 roku życia co stanowiło będzie ostateczne rozliczenie lecz nie przedstawiła żadnych dowodów na istnienie przedmiotowego porozumienia. Wiarygodność tego twierdzenia sąd podważył dostrzegając, że córka stron ma aktualnie 25 lat i pomimo tego nie zostało wykonane rzekome zobowiązanie powoda, konflikt powoda z córką zaistniał dopiero w 2017 r.

Zarzut naruszenia przez powoda zasad współżycia społecznego z art.5 k.c. zdaniem sądu rejonowego jest również całkowicie niezasadny, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że powód udostępnił pozwanej lokal do zamieszkiwania, a którym ona zamieszkiwała od 2009 do 2017 r., nie uiszczając żadnych opłat, dodatkowo przez cały czas wspierał ją finansowo przekazując jej pieniądze na utrzymanie.

Zdaniem sądu rejonowego pozwana wpłaty powoda powinna w pierwszej kolejności zaliczać na kwotę obciążającego go świadczenia z tytułu podziału majątku, a nie traktować tego świadczenia pod tytułem darmym, nie wpływającym na zakres jego obowiązku. Ponieważ powód przekazał na rzecz pozwanej kwotę pieniężną. znacznie przekraczającą zakres obciążającego go obowiązku i nie może to zostać bez wpływu na zakres jego obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego, zwłaszcza, że przysporzeń tych dokonywał bez jakiejkolwiek innej podstawy prawnej, stąd sąd rejonowy uwzględnił powództwo w całości i pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci postanowienia Sądu Rejonowego w Grajewie wydanego w sprawie I Ns 104/08, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w całości tj. w zakresie należności głównej, jak i odsetek. (pkt I i III postanowienia).

Sąd rejonowy podkreślił, że w judykaturze Sądu Najwyższego stwierdzono wyraźnie, że połączenie kilku spraw (na podstawie art. 219 KPC) w celu ich łącznego rozpoznania jest zabiegiem jedynie natury technicznej z punktu widzenia biegu procesu, nie prowadzi do powstania nowej jednej sprawy, nie pozbawia spraw ich procesowej odrębności. Obie rozstrzygane równolegle sprawy w tzw. wyroku łącznym są nadal sprawami samodzielnymi. W konsekwencji w razie połączenia przez Sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw w zależności od wyniku rozstrzygnięcia (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 164/11, i powołane tam orzeczenia).

Mając na uwadze powyższe Sąd o kosztach procesu orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Powód w sprawie o pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w zakresie należności głównej poniósł koszty w łącznej wysokości 7270,75 zł, na którą to kwotę składały się: opłata od pozwu ( w tym od rozszerzonego powództwa) 3500,00 zł (2400 zł - k. 2 i 1100,00 zł k.275) , wynagrodzenie mediatora w kwocie 153,75 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda wyliczone od pierwotnej wartości przedmiotu sporu w kwocie 3600,00 z wyliczone zgodnie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800), powiększoną o opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. (pkt II wyroku)

Powód w sprawie o pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w części dotyczącej odsetek poniósł koszty w łącznej wysokości : 8661,00 zł, na którą to kwotę składały się: opłata od pozwu ( w tym od rozszerzonego powództwa) 3.244,00 zł (2589,00 zł - k. 230 i 672,00 zł - k.273), wynagrodzenie pełnomocnika powoda wyliczone od pierwotnej wartości przedmiotu sporu w kwocie 54170,00 z wyliczone zgodnie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800), powiększoną o opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. (pkt IV wyroku)

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Ełku wywiodła pozwana zaskarżając to orzeczenie w części, tj.

I.  w zakresie roszczenia głównego wskazanego w pkt 1 zaskarżonego wyroku ponad kwotę 25 000 zł

II.  w zakresie roszczenia o odsetki wskazanego w pkt 3 zaskarżonego wyroku w całości, tj. 65 202,87 zł.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

III.  naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1.  art. 840 § 1 pkt KPC przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu przez Sąd meriti, że w realiach tej sprawy zobowiązanie powoda wygasło wskutek spełnienia świadczenia w całości podczas gdy powód zwoje zobowiązanie wobec pozwanej z tytułu spłaty w związku z podziałem majątku dorobkowego spełnił w części do kwoty jedynie 25 000 zł.

2.  art. 20 KPC przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uwzględnieniu powództwa w zakresie akcesoryjnego roszczenia o odsetki ustawowe w łącznej kwocie 65 202,87 zł

3.  art. 233 § 1 KPC przez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego i przyjęcie, że pomiędzy stronami nie istniało porozumienie polegające na ustaleniu, że czynsz dzierżawny będzie przeznaczony na przyszłe potrzeby córki stron, i w konsekwencji uznanie przez Sąd meriti, że pobrana przez pozwaną kwota czynszu dzierżawnego stanowi podstawę do zaliczenia na poczet spłaty z tytuły podziału majątku dorobkowego.

4.  art. 233 § 1 KPC przez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego i przyjęcie, że pomiędzy stronami nie istniało porozumienie polegające na ustaleniu, że przekazana pozwanej przez powoda wpłata w kwocie 30 000 zł jest przeznaczona na remont i modernizację lokalu mieszkalnego powoda, i w konsekwencji uznanie przez Sąd meriti, że przekazana pozwanej przez powoda kwota 30 000 zł stanowi podstawę do zaliczenia na poczet spłaty z tytułu podziału majątku dorobkowego.

5.  art. 233 § 1 KPC przez sprzeczność ustaleń Sądu meriti z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności przez ustalenie przez Sąd I instancji, że faktury potwierdzające poniesienie kosztów na remont i modernizację lokalu mieszkalnego powoda, a wystawione na pozwaną wskazują że pozwana na ten cel przeznaczyła własne pieniądze a nie pieniądze powoda, które zgodnie z porozumieniem stron powód przekazał na ten cel pozwanej.

6.  art. 233 § 1 KPC przez sprzeczność ustaleń Sądu meriti z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, na podstawie którego Sądu I instancji w sposób dowolny ustalił, że powód mimo braku obowiązku utrzymywał pozwaną, podczas gdy przesyłanie pozwanej dodatkowych pieniędzy przez powoda spowodowane było tym, że pozwana spłacała zgodnie z wolą powoda jego zobowiązania, a także dokonywała zakupu biletów podróżnych dla powoda, kiedy zbliżał się termin jego przyjazdu do Polski.

7.  art. 328 § 2 KPC poprzez zupełne pominięcie w uzasadnieniu wyroku tego, iż pozwana przejawiła daleko idącą inicjatywę dowodową polegającą na złożeniu m.in. historii rachunków bankowych oraz że pozwana wyraziła zgodę która była warunkiem sine qua non uzyskania dalszych informacji stanowiących tajemnicę bankową, która to zgoda pozwoliła na ustalenie dokonania częściowej spłaty.

8.  a także inne zarzuty, wskazane w treści apelacji.

IV.  Naruszenie przepisów prawa materialnego:

1.  art. 60 KC poprzez przyjęcie, że strony nie złożyło wobec siebie zgodnych oświadczeń woli w związku z zawarciem porozumienia polegającego na tym, że dokonana przez powoda wpłata 30 000 zł jest wkładem powoda na remont i modernizację jego lokalu mieszkalnego, którymi to pieniędzmi miała zarządzać pozwana i które to pieniądze powoda przeznaczone zostały w całości na uzgodniony cel, oraz że czynsz dzierżawny jaki pobierała pozwana także nie stanowił spłaty a zgodnie z porozumieniem stron przeznaczony miał zostać na potrzeby córki stron.

2.  art. 6 KC poprzez przyjęcie, że powód wykazał, że dokonał pełnej spłaty pozwanej z tytułu podziału majątku dorobkowego.

V.  Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wnosiła o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku:

a)  w punkcie 1 poprzez oddalenie powództwa w części ponad 25 000 zł

b)  w punkcie 2 poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

c)  w punkcie 3 poprzez oddalenie powództwa w całości.

d)  W punkcie 4 poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

2.  Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

ewentualnie o:

3.  Uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi Rejonowemu w Ełku do ponownego rozpoznania z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej A. K. jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności rozważyć należało najdalej idący zarzut procesowy dotyczący naruszenia art. 233 kpc, jako że tylko prawidłowo ustalony stan faktyczny może stanowić podstawę do oceny poprawności zastosowania prawa materialnego.

Podkreślić należy, iż Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał ustaleń w zakresie stanu faktycznego, gdyż znajdują one pełne oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który został poddany ocenie bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów zakreślonej przepisem art. 233 § 1 k.p.c.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w konkretnej sprawie obejmuje istotę sądzenia w zakresie ustalenia faktów, gdyż mieści w sobie rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron dokonanych w oparciu o przekonanie sędziego, wykrystalizowane w następstwie naocznego kontaktu ze stronami, świadkami, dokumentacją i całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ocena ta musi odpowiadać ściśle wyznaczonym regułom w zakresie logicznego myślenia. Ponadto winna tworzyć spójną całość na etapie kreowania podstaw wnioskowania oraz formułowania wniosków. Przy ocenie materiału dowodowego sąd ograniczają jedynie przesłanki przewidziane w art. 233 § 1 k.p.c. Aby można było uznać kwestionowanie zasad swobodnej oceny materiału dowodowego za uzasadnione, w konkretnym przypadku musi nastąpić pogwałcenie zasad logicznego myślenia lub doświadczenia życiowego.

W bogatym dorobku orzeczniczym Sądu Najwyższego wskazuje się przy tym, że dla skutecznego podniesienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, polegające na wskazaniu przez skarżącego subiektywnej i odmiennej oceny dowodów niż ta dokonana przez orzekający Sąd. Wymaganym, a wręcz niezbędnym jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać kryteria oceny, które Sąd przy ocenie konkretnych dowodów naruszył, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej bądź niesłuszne im je przyznając (por. z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00, legalis). Kreowany w tym zakresie zarzut nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (por. z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II CKN 572/99, legalis). Jak wskazał Sąd Najwyższy (w orzeczeniu z dnia 26 listopada 2002 roku w sprawie V CKN 1408/00) sąd nie przekracza granic swobodnej oceny dowodów, jeżeli przy odmiennych twierdzeniach stron odnośnie przebiegu zdarzeń daje wiarę twierdzeniom jednej strony i w sposób logiczny oraz przekonywujący to uzasadnia. Przypadek taki ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Sąd I instancji doszedł bowiem do przekonania, iż prezentowane przez powoda okoliczności, w zestawieniu z całokształtem zebranego w sprawie materiału dowodowego, zasługują na obdarzenie przymiotem wiarygodności. Podnoszone zaś przez pozwaną w apelacji zarzuty w tym zakresie odnoszą się jedynie do kreowania własnej wersji rzeczywistości, w związku z czym nie czynią zadość wskazanym wyżej wymogom skutecznego podniesienia zarzutu naruszenia przepisu regulacji prawnej z art. 233 § 1 k.p.c. Poczyniona przez Sąd Rejonowy ocena dowodów była swobodna i jako taka nie może być skutecznie zakwestionowana. Nie była ona natomiast w żadnej mierze dowolna. W tej sytuacji Sąd Okręgowy nie odnajduje sugerowanej przez apelującą dowolności w ocenie zebranych w sprawie dowodów, ani też naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. Sąd Rejonowy w rozważaniach zaprezentowanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w sposób wyczerpujący uzasadnił swoje stanowisko. Dokonaną przez ten Sąd ocenę oraz jej motywy Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne, toteż nie zachodzi potrzeba ich ponownego przytaczania. Marginalnie tylko zaznaczyć należy wbrew logice byłoby założyć, że powód mając świadomość ciążących na nim zobowiązań finansowych z tytułu spłaty przekazuje pozwanej wielokrotnie kwoty pieniężne na różne cele z całkowitym pominięciem swoich zobowiązań. Co należy podkreślić postawa pozwanej jest nacechowana poczuciem krzywdy, bowiem z perspektywy czasu czuje się ona oszukana sposobem podziału majątku czemu także dała wyraz na rozprawie apelacyjnej.

Nie zasługuje także na podzielenie zarzut dotyczący naruszenia treści art. 840 § 1 pkt kpc przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu przez Sąd, że zobowiązanie powoda wygasło wskutek spełnienia świadczenia w całości podczas gdy powód zwoje zobowiązanie wobec pozwanej z tytułu spłaty w związku z podziałem majątku dorobkowego spełnił w części do kwoty jedynie 25 000 zł.

Sąd rejonowy obszernie i szczegółowo wyjaśnił jakimi motywami kierował się dokonując swoich ustaleń, których akceptacja przez sąd okręgowy czyni zbędny powtarzanie trafnej argumentacji przedstawionej w uzasadnieniu wyroku. Co więcej sąd rejonowy przedstawił także kryteria oceny wiarygodności twierdzeń stron odnosząc do poszczególnych dowodów, w tym słusznie zauważył, że pozwaną cechowała niska wiarygodność i faktu tego nie zmienia wyrażenie przez nią zgody na zasięgnięcie informacji z banku. Profesjonalnie reprezentowana z pewnością została pouczona, o treści art. 233 § 2 kpc , który to przepis pozwala sądowi odpowiednio ocenić przeszkody stawiane przez strony w przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Za taką przeszkodę uznać by należało odmowę zgody na zasięgniecie informacji z banku. Tak wiec odmowa zgody na zasięgnięcie informacji banku stawiała by ją w niekorzystnym świetle, podczas gdy z drugiej strony mogła liczyć, że ze względu na odległy okres i przekształcenia banków dokumentacja taka nie zostanie nadesłana. Z powyższych względów również za nietrafny uznać należało zarzut dotyczący naruszenia przez sąd treści art. 328 kpc. Uzasadnienie sporządzone przez sąd rejonowy spełnia wszystkie wymagania stawiane treścią § 2 cytowanego przepisu i z pewnością pozwala na zrozumienie tak ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd jak i oceny prawnej przez co poddaje się także kontroli instancyjnej.

Także nie zasługuje na podzielenie zarzut dotyczący naruszenia prawa materialnego – art 60 kc i 6 kc. Na okoliczność istnienia i treści takiego porozumienia nie zostały przedstawione żadne przekonywujące dowody. Ocena zaś twierdzeń stron dokonana przez sąd rejonowy w kontekście dowodów zebranych w sprawie jest logiczna i życiowa. Słusznie sąd zauważył, że przyjęcie iż strony umówiły się na odkładanie pieniędzy z czynszu dzierżawnego z przeznaczeniem na wesele córki sześć lat przed tym weselem jest wręcz niewiarygodne. Sąd tez trafnie odniósł się do oceny lokaty z tym związanej , jej likwidacji , a w późniejszym okresie także zadysponowania ruchomościami (sąd omyłkowo określił „nieruchomościami). Podobnie ocenić należało zarzut dotyczący finansowania remontu – bowiem trudno logicznie założyć, że mając do spłaty kwotę 70 000 zł powód czyni kilkudziesięciotysięczne nakłady na remont mieszkania, w który mieszka pozwana i utrzymuje w dalszym ciągu wysoko oprocentowane względem niej zadłużenie (zasądzona spłata z odsetkami ustawowymi). Rodzi się również kolejne pytanie o rozliczenie wpłat dokonanych przez powoda już po zakończeniu remontu. Pozwana nie zalicza ich na spłatę zobowiązania bowiem uznaje tylko kwotę 25 000 zł w związku z tym jak traktować te wpłaty i czego one dotyczą? Z pewnością wpłaty te nie dotyczyły już remontu, a powód nie miał wobec pozwanej żadnych innych zobowiązań. Trafnie sąd zauważył, że skoro miało dojść do przekazania mieszkania córce po ukończeniu 18 lat to dlaczego temat ten nie był przedmiotem negocjacji czy sporu przez tyle lat po uzyskaniu przez nią pełnoletniości. Różne wersje i twierdzenia przedstawiane przez pozwaną, wielokrotne zmiany stanowiska w zależności od kolejnych ujawnianych dowodów prowadzą do przekonania, iż pozwana jest w tych twierdzeniach niewiarygodna. Kolejnym dowodem na to jest wniosek egzekucyjny (k. 1 akt Km 908/17 ) gdzie pozwana wnosi o egzekucję kwoty 70 000 zł jako roszczenia głównego, tak jakby nie otrzymała dotychczas (do 2017r) żadnej spłaty, podczas gdy w trakcie postepowania w sprawie niniejszej przyznaje fakt otrzymania spłaty w kwocie 25 000 zł. Powyższe uwagi utwierdzają w słuszności oceny dowodów przyjętej przez sad rejonowy, w tym w zakresie braku porozumienia (zgodnych oświadczeń woli) miedzy stronami co do przeznaczenia dokonywanych przez powoda wpłat.

Odnośnie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 20 kpc apelacja również jest niezasadna. Treść art. 20 kpc dotyczy ustalenia wartości przedmiotu sporu w sytuacji gdy obok roszczenia głównego dochodzone są odsetki. W sprawie niniejszej podstawę żądania z art. 840 kpc stanowiło spełnienie świadczenia, które prowadziło do wygaśnięcia zobowiązania. Pozwana jednak wystąpiła do komornika z wnioskiem o egzekucję odsetek zgodnie z tytułem wykonawczym (k.15 akt egzekucyjnych Km 908/17). Zatem zainicjowała egzekucję całej kwoty 70 000 zł i odsetek od 2008r. Ponieważ roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego po powstaniu uzyskuje byt niezależny od długu głównego i ulega przedawnieniu według własnych reguł zasadnym było wystąpienie o pozbawienie wykonalności tytułu również w zakresie odsetek, zwłaszcza, że podstawą żądania był fakt przedawnienia z powołaniem się na treść art. 125 kc, a nie tak jak co do kwoty głównej fakt spełnienia świadczenia. Od dawna utrwalone są też poglądy że przedawnienie roszczeń stwierdzonych tytułami egzekucyjnymi stanowi skuteczną podstawę do wystąpienia z powództwem opozycyjnym opartym na treści art. 840 § 1 pkt 2 kpc. Niewątpliwie zaś upłynął 3 letni termin przedawnienia (dla roszczeń okresowych) określony w art. 125 kc stąd też słusznie sąd rejonowy uznał, że w zakresie odsetek tytuł również należało pozbawić wykonalności.

Mając powyższe na uwadze , apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 108 kpc i § 2 pkt 6 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSO Cezary Olszewski SSO Joanna Walczuk SSO Mirosław Krzysztof Derda