Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Gliwicach II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 października 2017 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko M. P. (1) (poprzednio P.)

o zapłatę

oddala powództwo .

SSR Ewa Jaworska- Góral

Sygn. akt II C 3229/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 26 lutego 2016 roku powód (...) Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w W., reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, domagał się zasądzenia od pozwanej M. P. (2) kwoty 6022, 73 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że wierzytelność dochodzona pozwem wynika z braku zapłaty przez pozwaną należności wynikających z umowy o warunkach odpłatności za studia
z G. Wyższą Szkołą Handlową im. (...) w K. za świadczone usługi edukacyjne. Mimo przyjętego zobowiązania, pozwana nie uregulowała w całości należności w wymagalnych terminach płatności i decyzją organu uczelni została skreślona z listy studentów z dniem 20 czerwca 2007 roku. Do tego dnia zobowiązana była regulować należne opłaty za studia. Powstałą wierzytelność wobec pozwanej uczelnia przelała na rzecz powoda na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 18 maja2015 roku. Na kwotę dochodzoną pozwem składały się kwoty nieuiszczonych rat czesnego z terminem zapłaty ustalonym na dzień 6 czerwca 2007 roku, 6 lutego 2007 roku, 6 kwietnia 2007 roku , 6 listopada 2006 roku, 6stycznia 2007 roku, 6 lipca 2007 roku, 6 maja 2007 roku, 6 grudnia 2006 roku, 6 października 2006 roku, 6 marca 2007 roku oraz skapitalizowana wartość odsetek ustawowych (3162,74 zł) wyliczonych do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu. Pozwana wezwana do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem nie uregulowała należności.

W dniu 6 kwietnia 2016 roku Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gliwicach wydał nakaz zapłaty zgodnie z żądaniem pozwu (sygn. akt II Nc 1771/16).

Od wydanego nakazu zapłaty pozwana złożyła sprzeciw, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia i braku legitymacji czynnej procesowej po stronie powoda. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana poznała, że mogła mieć zaległość wobec uczelni, ale nie potrafi wskazać jaka to mogła być kwota. Zakwestionowała ważność i skuteczność umowy cesji, zarzuciła, że powód nie wykazał ani istnienia wierzytelności ani jej wysokości.

W odpowiedzi na sprzeciw, pismem procesowym z dnia 19 września 2017 roku powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko zajęte w sprawie. Odnosząc się do zarzutu przedawnienia podkreślił, że w sprawie znajdzie zastosowanie 10-letni termin przedawnienia, powołując się przy tym na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2015 roku ( III CZP 67/15) oraz postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 grudnia 2016 roku. (SK 17/15) oraz orzeczenie Sądu Okręgowego w Łodzi. Wskazał też że przedłożył wyciąg z załącznika do umowy sprzedaży wierzytelności definiujący cedowaną wierzytelność, nie przedłożył jednak załącznika definiującego wysokość umówionej ceny, wyciąg z załącznika przedłożył zamiast samego załącznika czy tez jego odpisu przedłożył ze względu na potrzebę ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa i danych osobowych osób wymienionych w załączniku. W przepisie definicyjnym umowy strony wyraźnie stwierdziły, że wierzytelność jest zbywana za cenę, co umożliwia stypologizowanie umowy jako umowy sprzedaży i co w zupełności wystarczy do jej ważności i skuteczności .

Sąd ustalił co następuje:

M. P. (2) (następnie nosząca nazwisko P.) w dniu 27 czerwca 2003 roku zawarła z G. Wyższą Szkołą Handlową im. (...) w K. umowę o świadczenie usług edukacyjnych na kierunku socjologia trzyletnich zawodowych studiów stacjonarnych (sześć semestrów) rozpoczynających się od 1 października 2003 roku, w której zobowiązała się do terminowego opłacania czesnego w miesięcznych ratach za miesiące od października do czerwca włącznie w wysokości ustalonej aktualnym zarządzeniem władz uczelni oraz opłaty wakacyjnej za lipiec, sierpień i wrzesień w wysokości ½ aktualizowanego czesnego za każdy miesiąc . Uczelnia wystawiła dokument rozliczeniowy, zgodnie z którym czesne pozwanej z terminem wymagalności październik 2006 roku – czerwiec 2007 roku wynosiło po 240 zł miesięcznie , a czesne z terminem wymagalności 5 lipiec 2006 roku 699,99 zł. Natomiast zgodnie z zarządzeniem rektora z 1 września 2006 r. czesne miesięczne wynosiło w semestrze zimowym (...) na kierunku stacjonarnym socjologia dla 5 semestru studiów 480 zł (k. 52) a zgodnie z zarządzeniem rektora z 19 grudnia 2006 roku w semestrze letnim za semestr 6 - po 480 zł miesięcznie (k.57v). Decyzją dziekana z dnia 25 czerwca 2007 roku pozwana została skreślona z listy studentów z powodu zaległości finansowych z dniem 20 czerwca 2007 roku.

Zgodnie ze statutem uczelni (...) Wyższa Szkoła Handlową im. (...) w K. była uczelnią niepaństwową utworzoną na mocy zezwolenia Ministra Edukacji Narodowej.

(dowód: umowa o warunkach odpłatności za studia k.31 z podaniem i oświadczeniem k.29-30, statut (...) k.16-25, odpis z rejestru Uczelni Niepublicznych k. 27,28, decyzja zatwierdzająca statut z załącznikiem k.32-37, regulamin studiów k.38-43, dokumentu rozliczeniowy k.44, zarządzenia w sprawie wysokości czesnego k. 44 ¹ -60, decyzja o skreśleniu z listy studentów k. 61)

Numer albumu M. P. (2) to (...)

(dowód: informacja o studencie – rozpoczęcie i ukończenie studiów k. 29 verte, dokument rozliczeniowy k. 44, decyzja o skreśleniu z listy studentów k. 61)

W dniu 18 maja 2015 roku (...) Wyższa Szkołą Handlowa im. (...) w K. zawarła z powodową spółką umowę sprzedaży wierzytelności zawartych w załączniku nr 2 - w tym wierzytelność wobec M. P. (2) nr albumu (...) w kwocie 2859,99 zł Powód pismem z dnia 18 czerwca 2015 roku, wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 5870,17 zł.

(dowód: umowa cesji z wyciągiem z załącznika k.62-63, wezwanie do zapłaty k. 64-65)

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd kierował się okolicznościami bezspornymi oraz wskazanymi wyżej dowodami.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na skutecznie podniesione przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia oraz skuteczne zakwestionowanie cesji wierzytelności dochodzonej pozwem i wysokości wierzytelności.

Pozwana zawarła umowę z G. Wyższą Szkołą Handlową w K. w dniu 27 czerwca 2003 roku.

W niniejszej sprawie nie ma zastosowania art. 160a ust. 7 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.), w którym określono trzyletni termin przedawnienia w zakresie umów o świadczenie usług edukacyjnych. Na mocy art. 277 powołanej ustawy weszła ona w życie z dniem 1 września 2005 roku, zgodnie z art. 269 studenci przyjęci na studia przed jej wejściem w życie ponoszą opłaty na dotychczasowych zasadach. Tym samym dla rozpoznania sprawy istotnym jest data zawarcia umowy.

Wobec tego, w niniejszej sprawie do zawartej przez pozwaną z uczelnią umowy zastosowanie miała poprzednio obowiązująca ustawa z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 1990 r. Nr 65, poz. 385 z późn. zm.).

Powołana ustawa z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym nie zawierała postanowień w zakresie regulacji stosunku prawnego powstałego pomiędzy uczelnią a studentem na skutek zawarcia określonej umowy, nie wprowadziła nowego typu umowy nazwanej. Brak w niej bowiem jakichkolwiek postanowień dotyczących wskazanej kwestii, a to umowy jaka miałaby zostać nawiązana przez uczelnię i studenta, która to określałaby relacje stron, wzajemne obowiązki i uprawnienia kontrahentów (brak wskazania nazwy umowy, jej składników podmiotowo i przedmiotowo istotnych). Podkreślić należy, że ustawa ta nie zawierała nawet odpowiednika art. 160 ust. 3 czy też art. 160a obecnie obowiązującej ustawy z 2005 roku, a które to zawierały postanowienia w omawianym zakresie. Przepisy poprzednio obowiązującej ustawy w ogóle nie przewidywały uregulowań, o jakich mowa w obecnie obowiązującej ustawie, a dotyczących umowy łączącej uczelnię i studenta. Unormowania takiego nie można odnaleźć w art. 4a obowiązującej do 1 września 2005 roku ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 1990 r. Nr 65, poz. 385 z późn. zm.), ani też w wydanym na jego podstawie rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 roku w sprawie określenia standardów nauczania dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia (Dz. U. z 2002 r. Nr 116, poz. 1004 z późn. zm.).

W konsekwencji powyższego, przyjąć należy, że skoro w ustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym nie został wprowadzony przez ustawodawcę nowy typ umowy nazwanej łączącej studenta z uczelnią wyższą, to umowa zawarta przez pozwaną z uczelnią wyższą nie mogła stanowić umowy nazwanej, która zostałaby określona w przepisach ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym. Zawarta przez pozwaną umowa nie stanowiła umowy nazwanej uregulowanej w odrębnych przepisach, w oznaczonym akcie prawnym.

Jak wynika także ze statutu uczelni strony przyjęły na siebie określone obowiązki. Uczelnia zobowiązała się względem pozwanej do kształcenia studentów w celu ich przygotowania do pracy zawodowej oraz wychowania w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowania praw człowieka (k. 17). . Zatem (...) Wyższa Szkoła Handlowa w K., będącą niepubliczną uczelnią wyższą, zobowiązała się do świadczenia na rzecz pozwanej jako jej studenta (kontrahenta) określonych płatnych usług edukacyjnych lub dydaktycznych.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, uznać należy, że przedmiotowa umowa zawarta przez pozwaną z (...) w K., będącą niepubliczną uczelnią wyższą, ma charakter umowy o świadczenie usług, do której odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia. Łączący strony stosunek prawny należy zakwalifikować jako nieuregulowaną innymi przepisami umowę, której przedmiotem jest świadczenie usług i do której z mocy art. 750 k.c. należy stosować odpowiednio przepisy o zleceniu (por. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 26 czerwca 2014 r., III Ca 755/14, wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 15 kwietnia 2014 r., II Ca 714/13).

Podnieść należy, iż fakt, że umowa o świadczenie usług edukacyjnych w odniesieniu do płatnych studiów, jest zbliżona charakterem do umowy zlecenia nie budzi żadnych zastrzeżeń w doktrynie (por. Komentarz do kodeksu cywilnego, Lexis Nexis, Warszawa 2011, s 557, zob. także L. Ogiegło: System prawa prywatnego, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, t. 7 Wyd. C.H. Beck INP PAN Warszawa 2004, str. 457-459 i powołana tam literatura). Umowa ta jest umową wzajemną, w której występują dwie strony: uczelnia niepubliczna i student, a świadczeniem głównym są usługi edukacyjne, za które student uiszcza opłaty. Jest to typowa umowa adhezyjna, której warunków student nie negocjuje, nie ma na nie wpływu. Umowa ta stanowi jeden z przykładów umowy starannego działania (co na gruncie k.c. otwiera drogę do stosowania przepisów o zleceniu w sprawach nieunormowanych). Student zawierający taką umowę zmierza swoim zachowaniem do uzyskania określonego skutku w postaci m.in. otrzymania oznaczonego stopnia. Świadczenie usług edukacyjnych przez uczelnię stanowi dla niego sposób nie tyko do zdobycia wiedzy w oznaczonej dziedzinie, ale także uzyskania pewnego celu. Niemniej jednak sama uczelnia nie może zobowiązać się, że w ramach umowy umożliwi studentowi uzyskanie określonego stopnia, gdyż sprzeczne byłoby to z naturą (właściwością) zobowiązania. Nawiązywany przez strony stosunek prawny ma więc charakter zbliżony do umowy starannego działania uczelni, a nie umowy rezultatu, co uzasadnia odpowiednie stosowanie art. 751 k.c. przewidującego dwuletni termin przedawnienia, jako przepisu szczególnego wobec art. 118 k.c.

Wierzytelności dochodzone pozwem stały się wymagalne zgodnie ze stanowiskiem strony powodowej w okresie od października 2006 roku do czerwca 2007 roku, przy czym z dwuletnim przedawnieniem wierzytelności głównej przedawniły się też odsetki.

W tym zakresie, odnośnie dwuletniego terminu przedawnienia roszczeń należy też wskazać na wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 1 kwietnia 2014 roku (sygn. akt III Ca 1766/13). Wbrew stanowisku powoda w niniejszej sprawie nie znajdował zastosowana 10 – letni termin przedawnienia. Wskazać należy również, iż powołana przez powoda uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2015 sygn. akt II CZP 67/15 została wydana na gruncie ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym, która to ustawa nie znajduje w niniejszej sprawie zastosowanie z uwagi na datę zawarcia umowy, a ponadto Sąd Najwyższy badał w tejże uchwale kwestię przedawnienia roszczeń publicznej – a nie niepublicznej - uczelni wyższej. Z naprowadzonych wyżej przyczyn – wobec daty zawarcia umowy, nie zasługiwało na uwzględnienie stanowisko strony powodowej jakoby w orzeczeniu z dnia 8 grudnia 2016 roku Trybunał Konstytucyjny w sprawie SK 17/15 przedstawił jedynie metodę wykładni przepisu art. 32 noweli, która nie będzie prowadziła do naruszenia zasady lex retro non agit, wyrażonej w ustawie zasadniczej, ponadto Trybunał Konstytucyjny w motywach postanowienia powołał różne stanowiska orzecznictwa sądów powszechnych i wskazał, iż nie jest powołany do ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni ustaw, jak również nie kontroluje prawidłowości wykładnie przepisów dokonywanej przez sądy.

Pozwana kwestionowała także, aby na powoda przeszły uprawnienia uczelni z tytułu wierzytelności. W tym zakresie ciężar dowodu spoczywał po myśli art. 6 k.c. na powodzie i powód mu nie sprostał. Z przedłożonych przez powoda umowy sprzedaży i wyciągu z załącznika sprzedawanych wierzytelności wynika, że powód nabył wierzytelność wobec M. P. (2) w kwocie 2859, 99 zł . Przy czym brak jest podstaw w świetle przedłożonej dokumentacji, aby stwierdzić iż była to wierzytelność objęta pozwem – bowiem wskazano w ww. wyciągu z załącznika na numer albumu (...), podczas gdy wszelkie inne przedstawione przez powoda dokumenty,w tym skreślenie z listy studentów dotyczyły M. P. (2) o nr albumu (...). Przedstawiona umowa sprzedaży była tzw. potocznie cesją hurtową, w której same strony dopuściły możliwość nieistnienia niektórych wierzytelności (§5). W okresie objętym pozwem nie istniał jakikolwiek zakaz studiowania równolegle na przykład na kilku kierunkach. Powód reprezentowany przez fachowego pełnomocnika wobec zarzutów pozwanej okoliczności tych w żadnym zakresie nie wyjaśnił.

Pozwana zakwestionowała także wysokość dochodzonej wierzytelności – także i ten zarzut okazał się trafny, gdyż wysokość czesnego miesięcznego na kierunku socjologia ( (...) 6 ”) w dokumencie rozliczeniowym (...) (k. 44) nie koreluje z wysokością czesnego na kierunku socjologia (czyli nr albumu (...)) – we wszystkich wskazanych w nim miesiącach jest o połowę niższa niż w przedłożonych zarządzeniach rektora odpowiednich dla tych lat dla kierunku socjologia, z wyjątkiem czesnego z terminem 5 lipca 2006 w wysokości 6999,99 zł, zatem nie wiadomo skąd wynikają owe kwoty w tej właśnie, dochodzonej w pozwie wysokości.

Z naprowadzonych wyżej przyczyn powództwo oddalono.

SSR Ewa Jaworska - Góral

…