Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 02 kwietnia 2019 roku

Sąd Rejonowy w Limanowej II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Kulig

Protokolant: st. sekr. sąd. Wioletta Długosz

w obecności oskarżyciela: ///

po rozpoznaniu dnia 02.04.2019r.

w sprawie: 1) S. D. (1) z d. K.

córki K. i I. z d. K.

ur. (...) w R.

2) Z. H. (H.)

syna W. i M. z d. A.

ur. (...) w M.

oskarżonych o to, że:

w okresie od 3 listopada 2015 roku do 10 lutego 2016 roku w M. rejonu (...) i L., działając wspólnie i w porozumieniu w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej czterokrotnie usiłowali doprowadzić Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 19.685,12 złotych, która stanowiłaby sumę nienależnych świadczeń dla S. D. (2) z tytułu zasiłku chorobowego i macierzyńskiego w ten sposób, że wprowadzili w błąd pracowników ZUS co do faktycznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne zgłaszając zawyżoną podstawę wymiaru składek dla wymienionej jako pracownicy spółki cywilnej (...) w M. jednakże zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na wydanie decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu innego wymiaru składek;

to jest o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

w zw. z art. 12 k.k.

I.  Na mocy art. 66 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec S. D. (2) o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. warunkowo umarza na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata,

II.  Na mocy art. 67 § 3 k.k. orzeka wobec S. D. (2) świadczenie pieniężne w kwocie 1.000 zł (jednego tysiąca złotych), na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

III.  Na mocy art. 66 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec Z. H. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. warunkowo umarza na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata,

IV.  Na mocy art. 67 § 3 k.k. orzeka wobec Z. H. świadczenie pieniężne w kwocie 1.000 zł (jednego tysiąca złotych), na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

V.  Na zasadzie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. zasądza od S. D. (2) i Z. H. na rzecz Skarbu Państwa tytułem wydatków kwoty po 50 zł (pięćdziesiąt złotych), a tytułem opłaty kwoty po 100 zł (sto złotych).

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Limanowej

z dnia 2 kwietnia 2019 roku

Na zasadzie art. 422 § 2 k.p.k. uzasadnienie wyroku sporządzono w zakresie określonym wnioskiem prokuratora, tj. „w zakresie warunkowego umorzenia postępowania (…) / wobec nie przyjęcia wypadku mniejszej wagi.”.

S. D. (2) i Z. H. zostali oskarżeni o to, że w okresie od 3 listopada 2015 roku do 10 lutego 2016 roku w M. rejonu (...) i L., działając wspólnie i w porozumieniu w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej czterokrotnie usiłowali doprowadzić Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 19.685,12 złotych, która stanowiłaby sumę nienależnych świadczeń dla S. D. (2) z tytułu zasiłku chorobowego i macierzyńskiego w ten sposób, że wprowadzili w błąd pracowników ZUS co do faktycznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne zgłaszając zawyżoną podstawę wymiaru składek dla wymienionej jako pracownicy spółki cywilnej (...) w M. jednakże zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na wydanie decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu innego wymiaru składek, to jest o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Na rozprawie w dniu 2 kwietnia 2019 roku obrońca oskarżonych wniósł o skierowanie sprawy na posiedzenie i warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec obu oskarżonych - na okres próby wynoszący 2 lata, orzeczenie świadczenia pieniężnego na określony cel społeczny w kwotach po 1 000 złotych i zasądzenie kosztów sądowych.

Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy, sąd przychylił się do powyższego wniosku.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. dopuszcza się ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż oskarżeni S. D. (2) i Z. H. swoim zachowaniem wyczerpali wskazane wyżej znamiona podmiotowe i przedmiotowe zarzucanego im czynu. W okresie od 3 listopada 2015 roku do 10 lutego 2016 roku w M. rejonu (...) i L., działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej czterokrotnie usiłowali doprowadzić Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 19.685,12 złotych, która stanowiła sumę nienależnych świadczeń dla S. D. (2) z tytułu zasiłku chorobowego i macierzyńskiego w ten sposób, że wprowadzili w błąd pracowników ZUS co do faktycznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne zgłaszając zawyżoną podstawę wymiaru składek dla wymienionej jako pracownicy spółki cywilnej (...) w M., jednakże zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na wydanie decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu innego wymiaru składek.

Czasokres popełnienia czynu zabronionego wskazuje, iż został on popełniony na przestrzeni pewnego odcinka czasowego, co uzasadnia przyjęcie kwalifikacji prawnej, iż stanowił on czyn ciągły w rozumieniu art. 12 k.k.

W ocenie sądu czyn oskarżonych należy zakwalifikować również jako wypadek mniejszej wagi w rozumieniu art. 286 § 3 k.k., co omyłkowo nie zostało wpisane w kwalifikacji przypisanego w wyroku oskarżonym czynu.

Wprawdzie wartość szkody, jaką oskarżeni usiłowali wyrządzić nie była w niniejszej sprawie niska albowiem wynosiła 19 685,12 zł. Sąd podziela jednak pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2013 r. (sygn. akt. III KK 129/13), iż zakwalifikowanie określonego zachowania jako wypadku mniejszej wagi jest rezultatem ustalenia, iż zachodzi zespół okoliczności przedmiotowo-podmiotowych, wśród których wysokość szkody jest tylko jednym z elementów uzasadniających przyjęcie takiego wypadku. O przyjęciu wypadku mniejszej wagi decydują przedmiotowe i podmiotowe znamiona czynu, ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które są charakterystyczne dla danego rodzaju przestępstw. Wśród znamion strony przedmiotowej istotne znaczenie mają w szczególności: rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo, sposób działania sprawcy, użyte środki, charakter i rozmiar wyrządzonej szkody, czas, miejsce i inne okoliczności popełnienia czynu oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego. Wśród elementów strony podmiotowej istotne są: stopień zawinienia, motywacja i cel działania sprawcy (vidi: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II AKa 391/13). Wskazać należy, iż swoim czynem oskarżeni, jakkolwiek usiłowali, to jednak ostatecznie nie wyrządzili żadnej szkody, gdyż ZUS po przeprowadzeniu kontroli wydał decyzję nr (...) z dnia 30 czerwca 2016 roku o obniżeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Oskarżeni nie złożyli odwołania od wydanej przez ZUS decyzji i złożyli korekty imiennych raportów rozliczeniowych uwzględniając podstawę wymiaru składek ustaloną przez ZUS w wysokości 1 750 zł. Zatem oskarżeni po wydaniu decyzji o obniżeniu podstawy wymiaru składek nie podejmowali już żadnych oszukańczych zabiegów wobec pokrzywdzonej instytucji, aby pobierać nienależne świadczenia.

Mając na względzie powyższe, sąd doszedł do przekonania, że sprawstwo i wina oskarżonych, a także okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości. W niniejszej jednak sprawie postawa oskarżonych oraz ich właściwości i warunki osobiste przemawiały za zastosowaniem wobec nich środka probacyjnego w postaci warunkowego umorzenia postępowania.

Zastosowanie instytucji o której mowa, jest uzależnione od zaistnienia określonych w art. 66 § 1 i 2 k.k. przesłanek. Pierwszą z nich stanowi górna granica ustawowego zagrożenia za popełniony czyn, która nie może przekraczać 5 lat pozbawienia wolności (art. 66 § 2 k.k.). Sankcja przewidziana za występek opisany w art. 286 § 3 k.k. jest oznaczona alternatywnie - za jego popełnienie grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do lat 2, tym samym warunek przewidziany w art. 66 § 2 k.k. został spełniony. Kolejną przesłanką dla zastosowania warunkowego umorzenia postępowania jest uprzednia niekaralność za przestępstwo umyślne.

Oskarżeni S. D. (2) i Z. H. spełniają również ten warunek albowiem z aktualnych danych o karalności uzyskanych z Krajowego Rejestru Karnego wynika, że nie byli oni dotychczas karani (k. 49, 78).

Stopień zawinienia oskarżonych nie był przy tym znaczny, przede wszystkim biorąc pod uwagę, iż nie doszło do powstania żadnej szkody. Istotne znaczenie ma również postawa oskarżonych, którzy po obniżeniu wymiaru składek przez ZUS, nie kwestionowali tej decyzji, lecz złożyli stosowne korekty ustalając prawdziwy wymiar składek.

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu, również należy stwierdzić, iż nie jest on znaczny. Sąd dokonał w tym względzie analizy wszystkich okoliczności zarówno przedmiotowych jak i podmiotowych wymienionych w art. 115 § 2 k.k., które wpływają na ujemną zawartość przypisanego oskarżonym przestępstwa. Z uwagi na rodzaj i charakter naruszonego dobra prawnego z pewnością nie można przyjąć, iż społeczna szkodliwość tego czynu jest znikoma. Zasadnym jest natomiast przyjęcie, iż społeczna szkodliwość czynu nie była znaczna. Duże znaczenie dla ustalenia stopnia społecznej szkodliwości ma rozmiar wyrządzonej szkody, a w niniejszej sprawie do wyrządzenia szkody nie doszło.

Oceniając właściwości i warunki osobiste oskarżonych sąd doszedł do przekonania, iż istnieje w stosunku do nich pozytywna prognoza co do zgodnego z prawem zachowania się w przyszłości. Za powyższym przemawia dotychczasowy sposób życia oskarżonych oraz ich uprzednia niekaralność, co pozwala przypuszczać, iż oskarżeni będą przestrzegali porządku prawnego i nie popełnią w przyszłości żadnego przestępstwa.

Mając na uwadze powyższe należało stwierdzić, iż spełnione zostały łącznie wszelkie stawiane prawem wymogi dla zastosowania wobec oskarżonych S. D. (2) i Z. H. instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Zdaniem sądu dwuletni okres próby jest w niniejszej sprawie wystarczający, a zarazem konieczny dla weryfikacji zachowania oskarżonych.

Celem wzmocnienia oddziaływania środków wychowawczych i zapobiegawczych sąd orzekł na mocy art. 67 § 3 kk od każdego z oskarżonych kwotę 1.000 złotych, na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.

Jednocześnie na zasadzie art. 627 kpk w zw. z art. 629 kpk zasadził od oskarżony na rzecz Skarbu Państwa tytułem wydatków kwoty po 50 złotych, a tytułem opłaty kwoty po 100 złotych