Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2019 roku

Sąd Rejonowy w Piszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Grzegorz Siwik

Protokolant referent stażysta Monika Prusaczyk

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2019 roku w Piszu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. W. (1)

przeciwko A. W. (2)

o alimenty

I.  Zasądza od pozwanego A. W. (2) na rzecz powódki A. W. (1) alimenty w kwocie po 700 (siedemset) złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca, poczynając od dnia 19 kwietnia 2018 roku.

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

III.  Nakazuje pobrać od pozwanego A. W. (2) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) złotych tytułem opłaty sądowej od uiszczenia której powódka została zwolniona z mocy prawa.

IV.  Nie obciąża powódki opłatą sądową w części oddającej powództwo.

V.  Wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Syn. akt III RC 127/18

UZASADNIENIE

Powódka A. W. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego A. W. (2) na jej rzecz alimentów w kwocie po 1.400 złotych miesięcznie, płatnych od dnia 1 kwietnia 2018 r.

W uzasadnieniu pozwu podniosła, że pozwany jest jej byłym mężem. Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 28 marca 2018 roku rozwiązał ich małżeństwo przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego. Wskazała, że zanim pozwany się wyprowadził z domu nie pracowała, a po jego odejściu z domu pogorszyła się jej sytuacja materialna. W chwili obecnej jest osobą bezrobotną. Z powodu złego stanu zdrowia nie może znaleźć pracy. Potrzebuje stałej rehabilitacji. Pozwany jest na emeryturze wojskowej i pracuje w firmie budowlanej. Niezbędne wydatki powódka określiła na kwotę 1.400 zł miesięcznie. Wyliczyła, że ponosi miesięcznie następujące koszty utrzymania: czynsz 428 zł, prąd 100 zł, gaz 20 zł, polisa 43 zł, telefon 30 zł, Internet 40 zł, wyżywienie 330 zł, środki higieniczne 70 zł, chemia gospodarcza 70 zł, lekarstwa 50 zł, dojazd do specjalistów i aptek (rehabilitacja) 100 zł, ubrania i inne 120 zł.

Pozwany A. W. (2) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu podniósł, że jego sytuacja zarobkowa i majątkowa jest trudna. Wbrew twierdzeniom powódki, pozwany nie pracuje już w firmie budowlanej od 05 października 2018 r. Jedyny dochód pozwanego to emerytura w kwocie 2.945,92 zł. Od czasu rozwiązania umowy z (...) Sp. z o.o., do czego pozwany był zmuszony ze względów zdrowotnych, pogorszyła się sytuacja zarobkowa pozwanego. Sytuacja pozwanego uległa zmianie również na skutek wstąpienia przez niego w związek małżeński z A. Ł.. Żona pozwanego jest osobą chorą z niedoczynnością tarczycy i przytarczyc po przebytym zabiegu. Jest pod stałą opieką lekarza i musi systematycznie przyjmować leki. Pozwany wskazał, że ponosi koszty swojego utrzymania i obecnej żony, na które składają się: wyżywienie 700 zł miesięcznie na osobę, czynsz na mieszkanie 400 zł miesięcznie, czynsz za mieszkanie z podziału majątku od września 2019 r. 500 zł, energia elektryczna 120 zł, gaz 50 zł, leki i dojazdy do lekarzy ok. 300 zł, paliwo 200 zł, środki czystości i chemia, kosmetyki ok. 400 zł, telefony 90 zł, Internet 40 zł Abonament (...) 24 zł, Cyfrowy P. 20 zł, prowadzenie rachunku 18 zł, program budowy kapitału 200 zł, ubezpieczenie na życie 122 zł, utrzymanie zwierząt 200 zł, ubezpieczenie samochodu 540 zł rocznie, przegląd samochodu 100 zł rocznie, ubrania, buty, bielizna 2.000 zł rocznie, podatek od nieruchomości 205 zł rocznie, podatek za grunt 174 zł rocznie, składki (...) 355 zł rocznie, opłata na rzecz koła 300 zł rocznie, amunicja 500 zł rocznie, paliwo na polowania 500 zł rocznie, spłata z podziału majątku 34.000 zł do 30.06.2019 r. Zdaniem pozwanego uwzględnienie przedmiotowego powództwa byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Łożenie na utrzymanie kobiety w sile wieku, kosztem pozwanego i jego żony, która posiada stopień niepełnosprawności, a mimo to dorabia, jest zdaniem pozwanego niezasadne. Ponadto, pozwany zmuszony był spłacić pożyczkę gotówkową, z której korzystała powódka. Koszty na jakie naraziła pozwanego powódka to także zadłużenie za opłatę abonamentową RTV, które w wysokości 1.302, 20 zł pozwany spłacił całkowicie za powódkę. Zachowanie powódki nosi znamiona złośliwości, albowiem powódka celowo unika podjęcia zatrudnienia, tak aby pozwanego obciążyć swoimi kosztami utrzymania. Od rozstania stron minęło ponad 6 lat i był to czas na ułożenie sobie życia przez powódkę.

Sąd ustalił, co następuje:

A. W. (1) i A. W. (2) zawarli związek małżeński 6 września 1986 roku w E..

Wyrokiem z dnia 28 marca 2018 roku wydanym w sprawie VI RC 1653/17 Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód małżeństwo A. W. (1) i A. W. (2), z winy tego ostatniego.

(dowód: kopia wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VII RC 1653/17 k. 13; kopia odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 30; wyciąg z aktu małżeństwa k. 6 i wyrok rozwodowy k. 42 akt sprawy VI RC 1653/17 Sądu Okręgowego w Olsztynie)

A. W. (1) była wówczas osobą bezrobotną. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 25 października 2016 roku w sprawie sygn. akt III RC 88/16 została zasądzona od A. W. (2) na rzecz A. W. (1) tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny kwota po 900 zł miesięcznie, płatna z góry do dnia 15 każdego miesiąca. Pozwany płacił powyższą kwotę, co miesiąc. Powódka w przeszłości pracowała w E. i w O. jako księgowa.

Pozwany A. W. (2) był wówczas emerytem wojskowym i otrzymywał z tego tytułu emeryturę. Dodatkowo, pracował w firmie budowlanej na umowę o pracę. Zarobki posiadał różne, w zależności od wykonanych prac.

(dowód: zeznania stron złożone w sprawie rozwodowej k. 40-41, wyrok k. 7 akt sprawy VI RC 1653/17 Sądu Okręgowego w Olsztynie)

A. W. (1) po orzeczeniu rozwodu nie zawarła nowego związku małżeńskiego. Nie pozostawała także w związku nieformalnym. Była osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Innych źródeł dochodu nie posiada. W utrzymaniu pomagały jej bliskie osoby, m.in. dorosła córka i byli teściowie. Powódka zamieszkiwałą we wspólnym mieszkaniu stron, które na mocy ugody sądowej zawartej z byłym mężem będzie musiała opuścić do końca września br. W zamian ma otrzymać od pozwanego tytułem spłaty 34.000 zł, płatne w dwóch ratach. Pozwany zapłacił pierwszą ratę w wysokości 17.000 zł. Powódka miała ostatnio propozycję podjęcia pracy, ale musiałaby dojeżdżać, a nie miała samochodu. Pracodawca odmówił jej zatrudnienia. Powódka kupuje w ubrania w sklepach z odzieżą używaną. Ma problemy zdrowotne, co wprawdzie nie pozbawia jej zupełnie możliwości znalezienia pracy zarobkowej, lecz znacznie jej ogranicza tę możliwość. Leczy się na nadciśnienie, ma problemy ze stawami, dyskopatią kręgów dolnych i szyjną. Bierze leki od nadciśnienia i arytmii oraz przeciwbólowe. Korzysta z rehabilitacji w E., otrzymała również skierowania na zabiegi fizjoterapeutyczne. Miesięcznie ponosi następujące wydatki związane z utrzymaniem: czynsz 428 zł, prąd 100 zł, gaz 20 zł, polisa 43 zł, telefon 30 zł, Internet 40 zł, wyżywienie ok. 330 zł, środki higieniczne ok. 70 zł, chemia gospodarcza ok. 70 zł, lekarstwa ok. 50 zł, dojazd do specjalistów i aptek (rehabilitacja) 100 zł, ubrania itp. około 120 zł.

(dowód: wynik badania z zakładu radiologii lekarskiej k. 4, 15; skierowanie na zabiegi k. 5; kopia faktury k. 6; zaświadczenie z PUP k. 7; zawiadomienie o zmianie wysokości opłat za lokal mieszkalny k. 7; umowa o świadczenie usług do Internetu k. 8; faktura VAT k. 10 – 12; skierowanie na zabiegi i zaświadczenie lekarskie k. 14; świadectwo pracy k. 31 )

A. W. (2) po orzeczeniu rozwodu zawarł nowy związek małżeński. Obecnie otrzymuje emeryturę w wysokości 2.950 zł. Żona pozwanego pracuje jako sprzątaczka, pomimo problemów zdrowotnych i osiąga z tego tytułu dochody. Kobieta choruje m.in. na astmę oskrzelową, niedoczynność tarczycy i przytarczyc. Orzeczeniem z dnia 04 czerwca 2018 r. zaliczono ją do osób o stopniu niepełnosprawności – lekkiego. Pozwany wcześniej dorabiał na emeryturze i osiągał z tego tytułu dochód w wysokości około 2.000 – 2.500 zł. Uległ jednak wypadkowi w pracy i z przyczyn zdrowotnych rozwiązał stosunek pracy za porozumieniem stron. Ww. legitymuje się skierowaniem na zabiegi fizjoterapeutyczne. Jednocześnie ponosi następujące wydatki związane z utrzymaniem siebie i aktualnej żony: wyżywienie 700 zł miesięcznie na osobę, czynsz na mieszkanie 400 zł miesięcznie oraz średniomiesięcznie energia elektryczna 120 zł, gaz 50 zł, leki i dojazdy do lekarzy ok. 300 zł, paliwo 200 zł, środki czystości i chemia, kosmetyki ok. 400 zł, telefony 90 zł, Internet 40 zł Abonament (...) 24 zł, Cyfrowy P. 20 zł, prowadzenie rachunku 18 zł, program budowy kapitału 200 zł, ubezpieczenie na życie 122 zł, utrzymanie zwierząt 200 zł. Nadto ubezpieczenie samochodu 540 zł rocznie, przegląd samochodu 100 zł rocznie, ubrania, buty, bielizna 2.000 zł rocznie, podatek od nieruchomości 205 zł rocznie, podatek za grunt 174 zł rocznie, składki (...) 355 zł rocznie, opłata na rzecz koła 300 zł rocznie, amunicja 500 zł rocznie, paliwo na polowania 500 zł rocznie, spłata z podziału majątku 34.000 zł do 30.06.2019.

(dowód: wynik badania pozwanego k. 32, 35, 37; skierowanie na zabiegi k. 33; zaświadczenie lekarskie k. 34, 36; orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 38; zaświadczenie z banku (...) S.A. k. 39; kopia upomnienia k. 39v.; kopia ugody k. 40; potwierdzenie wpłaty gotówkowej k. 40v.; kopia polisy (...) k. 41; kopia zaświadczenia z Polskiego Związku Łowieckiego k. 42; decyzja o waloryzacji emerytury k. 42v.; decyzja w sprawie podatku od nieruchomości k. 43; wydruk z operacji bankowych k. 44; kopia umowy o świadczeniu usługi (...) k. 45; kopia faktury VAT k. 45v.; zaświadczenie z systemu PESEL – SAD k. 46 – 48; zaświadczenie lekarskie k. 49; skierowanie na rehabilitację k. 50 )

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią przepisu art. 60 § 2 kro, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Należy podkreślić, iż powyżej wskazany obowiązek alimentacyjny jest konsekwencją obowiązków wynikających z małżeństwa, nie zaś konsekwencją rozwodu. Rozwód nie stwarza nowego obowiązku alimentacyjnego, lecz powoduje zmodyfikowanie obowiązku już istniejącego w czasie małżeństwa. Obowiązek alimentowania rozwiedzionego małżonka stanowi instytucję prawną pozostającą w ścisłym związku z obowiązkiem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb materialnych rodziny. Stanowi instrument ochrony, gdy w wyniku niezawinionego rozwodu, sytuacja materialna małżonków uległa pogorszeniu (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42, Lex nr 3342; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 02.07.1955r., I CO 27/55, OSNCK 1956/2/33, Lex nr 118167).

Zarówno w piśmiennictwie, jak i w judykaturze wyrażono pogląd, że przy ocenie "pogorszenia", czyli przy porównywaniu - położenia materialnego współmałżonka niewinnego przed rozwodem z położeniem po rozwodzie - sąd powinien brać pod uwagę tę sytuację materialną, jaką małżonek niewinny w czasie trwania małżeństwa powinien był mieć zgodnie z przepisami (art. 23 i art. 27 kro), a nie tę, jaką faktycznie miał w następstwie nieprawidłowego i niewłaściwego postępowania współmałżonka, który np. ograniczał swoje realne możliwości zarobkowe albo skąpił środków na zaspokojenie potrzeb rodziny (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29.01.1998r., I CKN 498/97, LEX nr 83803; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42, Lex nr 3342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.10.1980r., III CRN 222/80, Lex nr 2590).

Pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka niewinnego wymaga oceny nie tylko w chwili rozwodu, ale w każdorazowej sytuacji uprawnionej osoby (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.07.1999r., I CKN 356/99, Lex nr 527172).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że rozwód istotnie pogorszył sytuację powódki. Podkreślenia wymaga fakt, że gdyby strony nadal pozostawały w związku małżeńskim, na swoje utrzymanie dysponowałyby obecnie kwotą w łącznej wysokości 2.945,92 złotych netto miesięcznie, a w obecnej sytuacji powódka aktualnie nie dysponuje żadnymi środkami finansowymi na swoje utrzymanie albowiem pozostaje bez pracy bez prawa do zasiłku. Ponadto, zauważyć wypada, że jeszcze przed orzeczeniem rozwodu wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 25 października 2016 roku w sprawie sygn. akt III RC 88/16 zasądzona była od A. W. (2) na rzecz A. W. (1) tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny kwota po 900 zł miesięcznie, płatna z góry do dnia 15 każdego miesiąca. Już wtedy pozwany płacił na rzecz ówczesnej żony powyższą kwotę, co miesiąc.

Bezspornie aktualna żona pozwanego ma orzeczony lekki stopień niepełnosprawności, zaś w związku z licznymi schorzeniami, na które cierpi, przyjmuje stałe leki i pozostaje pod kontrolą lekarzy specjalistów. Nie mniej podejmuje pracę zarobkową i osiąga z tego tytułu dochody, które wchodzą w skład wspólnego gospodarstwa domowego. Bezspornym było również, iż pozwany jest w trakcie spłacania na rzecz byłej żony 34.000 zł z tytułu ugodowego podziału majątku stron. Jest to okoliczność bez znaczenia przy orzekaniu alimentów, albowiem podział majątku wspólnego stron wynika z innej podstawy materialnej. Stanowi swoistego rodzaju rozliczenie się ze zgromadzonego wspólnie majątku w czasie trwania małżeństwa i nie ma wpływu na uprawnienia powódki z tytułu aktualnie dochodzonych alimentów. Ponadto, Sąd dał wiarę pozwanemu, iż aktualnie zaprzestał wykonywania pracy dorywczej. Okoliczność ta nie zmienia jednak podniesionego wyżej faktu, że osiąga on stały dochód pod postacią emerytury, znacznie przewyższający dochód powódki, która również jest osobą schorowaną, przyjmującą stałe leki i pozostającą pod kontrolą lekarzy.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał żądanie powódki za uzasadnione, lecz żądana przez nią kwota jest wygórowana w stosunku do możliwości płatniczych pozwanego. Pozwany wykazał właściwie zakres ponoszonych wydatków. Zauważyć wypada jednak, iż w ocenie Sądu niedopuszczalnym jest, aby uprawnienie byłej żony ustępowało np. myśliwskiemu hobby pozwanego lub też wydatkom związanym z zakupem paliwa do samochodu. Trudno nie zgodzić się z pozwanym, iż powódka pomimo posiadania pewnych ograniczeń zdrowotnych nie jest zupełnie pozbawiona możliwości zarobkowania. Powódka nie przedstawiła żadnych dowodów dyskwalifikujących ją jako pracownika. Skierowania na fizjoterapię, dowodzą jedynie pewnych ograniczeń zdrowotnych. Zresztą jak przyznała sama powódka w trakcie zeznań, otrzymała ostatnio propozycję pracy, ale z powodu braku samochodu jej nie otrzymała. Ponadto, powódka przyznała, że mogłaby wykonywać pracę biurową. Nie mniej, trudno nie zauważyć też, iż powódka żyje skromnie, zaopatruje się w sklepach z używaną odzieżą, korzysta z pomocy bliskich (w tym również z pomocy byłych teściów). W przedstawionych przez nią wydatkach trudno doszukiwać się przejawów zbytku. Orzekając o wysokości alimentów Sąd miał na uwadze przepis art. 135 § 1 kro, zgodnie z którym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zarobkowych zobowiązanego.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że pozwany jest w stanie świadczyć na rzecz powódki kwotę 700 złotych miesięcznie. Orzeczone alimenty pozwolą powódce na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb i jednocześnie są adekwatne do aktualnej sytuacji zarobkowej i majątkowej pozwanego.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o przepisy art. 60 § 2 kro i art. 135 § 1 kro, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku uwzględniając żądanie powódki częściowo, a mianowicie do kwoty po 700 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 19 kwietnia 2018 roku, tj. od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, zaś w pozostałej nieuzasadnionej części powództwo oddalił. W ocenie Sądu pogorszenie się sytuacji materialnej powódki nastąpiło po uprawomocnieniu wyroku rozwodowego, albowiem wcześniej, powódka jako żona pozwanego miała przynajmniej sądownie zapewnione 900 zł na zaspokajanie potrzeb rodziny, zaś po rozwodzie została pozbawiona środków utrzymania.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), Sąd zasądził od pozwanego A. W. (2) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 420 złotych tytułem zwrotu opłaty, od uiszczenia której powódka była zwolniona z mocy prawa.

Na podstawie art. 102 kpc Sąd nie obciążył powódki opłatą sądową w części oddalającej powództwo.

Wyrokowi w punkcie zasądzającym alimenty Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.