Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Krzywonos

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Misiuda

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2018 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku G. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek odwołania G. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 12/12/2017 r. znak (...)

I.zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 12/12/2017 r , znak: (...) w ten sposób, że przyznaje G. S. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych poczynając od dnia 9 grudnia 2017r oraz ustala brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz G. S. kwotę 180 złotych / słownie : sto osiemdziesiąt/tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 246/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 września 2018r.

Decyzją z dnia 12.12.2017 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24.11.2017 r., odmówił G. S. prawa do emerytury.

Na uzasadnienie podano, że nie został udowodniony 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem wnioskodawczyni nie przedłożyła żadnego świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu pełnomocnik G. S. wnosił o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury od 9 grudnia 2017r. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, § 1 i 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz Działu III poz. 11 i 78 wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia poprzez ich niezastosowanie. Zarzucił również dokonanie ustaleń w sposób sprzeczny z zebranym materiałem dowodowym przez nieuwzględnienie pracy wnioskodawczyni w Zelmer w okresie od 12.09.1978r. do 28.02.1997r. jako pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu podnosił, że wnioskodawczyni podczas zatrudnienia w firmie (...) posiadając angaż ślusarza wykonywała stale i w pełnym wymiarze pracę polegającą na obsłudze walcarek i szlifierek, które to prace zaliczane są do prac w szczególnych warunkach. Końcowo wskazywał, iż G. S. na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnęła okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 20 lat, zaś na dzień orzekania ukończyła 55 lat.

W odpowiedzi (...) Oddział w R. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc te same argumenty, co w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, które generalnie sprowadzały się do stwierdzenia, że wnioskodawczyni nie udowodniła 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Poza sporem pozostaje, że na dzień 1 stycznia 1999 r. G. S. wykazała 20 lat 3 miesiące i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. S. urodziła się (...)

W dniu 24.11.2017r. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o emeryturę w wieku obniżonym z tytułu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Zakład jednak po analizie przedłożonej dokumentacji decyzją z 12.12.2017 r. odmówił wnioskodawczyni prawa do emerytury wobec nie wypełnienia warunków ubiegania się o prawo do świadczenia, tj. nie udowodnienia 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. przyjął za udowodnione 20 lat 3 miesiące i 1 dzień stażu ubezpieczeniowego.

W dniu 12 września 1978r. G. P. (obecnie S.) zawarła z Zakładami (...) w R. umowę przyuczenia do zawodu tokarz w wydziale PR-50 – Wydział Obróbki Mechanicznej. Z angaży z lat 1980-1989 wynika, że pracowała na stanowisku ślusarz w Wydziale PR-50. Z dniem 27 sierpnia 1990r. powierzono jej stanowisko ślusarza – wiertacza. Do jej obowiązków należała obsługa szlifierek i walcarek. Był to proces technologiczny, cykl produkcyjny. W pierwszej kolejności szlifowała elementy metalowe, takie jak wałki, gwinty, tulejki wykorzystywane w silnikach sprzętu AGD, a następnie w razie potrzeby wykańczała detal na walcarce. W 1991r. Wydział PR-50 podzielił się. Wnioskodawczyni od 15 lipca 1991r. wykonywała pracę w wydziale PR-10 (Wydział Obróbki Blach, Wydział Obróbki Metalowej) jako ślusarz, ślusarz-wiertacz, wykonując tożsame czynności, co na Wydziale PR-50. Praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawczyni narażona była na wysoką temperaturę, jak też opary mgły olejowej i emulsyjnej. Umowa o pracę została rozwiązana 28 lutego 1997r. W czasie zatrudnienia w firmie (...) nie pracowała jako tokarz ani wiertacz. Stanowiska pracy wpisane w angażu nie zawsze odpowiadały faktycznie wykonywanej pracy.

W Wydziale PR-10 wnioskodawczyni pracowała z Z. K., która wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 października 2012r. uzyskała prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

(dowód: zeznania świadków H. M. k. 23, E. O. k. 23, zeznania wnioskodawczyni k. 39, 40, dokumentacja osobowa wnioskodawczyni, dokumentacja rentowa, akta sprawy o sygn. IV U 705/12 z odwołania Z. K. przeciwko decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., zeznania świadków Z. P., H. M. i R. F. złożone 20.06.2012r. w sprawie sygn. akt IV U 705/12)

Sąd dokonał powyższych ustaleń faktycznych na podstawie wskazanych powyżej dowodów. Sąd dał wiarę przeprowadzonym w niniejszej sprawie dowodom z zeznań świadków H. M. i E. O. oraz zeznaniom świadków R. F. i Z. P. złożonym w sprawie sygn. IV U 705/12, którzy pracowali z wnioskodawczynią w firmie (...). H. M. pracował z wnioskodawczynią na Wydziale PR-50 w charakterze mistrza, zaś E. O. zatrudniony był na stanowisku ustawiacza maszyn i pracował zarówno na wydziale PR-50, jak i PR-10. Świadkowie bezsprzecznie mają wiedzę o tym, jakiego charakteru czynności wówczas wykonywała wnioskodawczyni, a twierdzenia ich w tym zakresie są rzeczowe, logiczne i wzajemnie się uzupełniają Zeznania świadków są jasne i złożone w konsekwentny sposób, nie budzą wątpliwości. Świadkowie ci jednoznacznie wskazali na charakter wykonywanej przez wnioskodawczynię pracy w spornym okresie. Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania wnioskodawczyni, gdyż korespondują z zeznaniami świadków.

Sąd oparł się także na treści dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, gdyż sporządzone zostały przez uprawnione podmioty w zakresie służących im kompetencji. W ocenie Sądu dokumentacja osobowa wnioskodawczyni nie odzwierciedla faktycznie wykonywanej pracy w okresie od 1978r. do 1997r. Z angaży wynika, że wnioskodawczyni zajmowała stanowisko ślusarza, ślusarza - wiertacza, podczas gdy rzetelne i konkretne zeznania współpracowników potwierdzają, że wykonywała ona jedynie prace przy obsłudze szlifierek i walcarek.

Sąd zgodnie z regułą zawartą w art. 233 § 1 k.p.c. dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, która przełożyła się na ostateczny wynik niniejszego postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Istotą sporu w przedmiotowej sprawie pozostawało ustalenie uprawnień G. S. do emerytury w wieku obniżonym ze względu na rodzaj wykonywanej pracy przy uwzględnieniu, iż urodziła się (...), a więc przy zastosowaniu konstrukcji przewidzianej w treści art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018r., poz. 1270 j.t.).

Zgodnie z przepisem art. 184 w związku z art. 32 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) kobieta, która ukończyła 55 rok życia, posiada wymagany okres zatrudnienia wynoszący 20 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych może nabyć prawo do świadczenia emerytalnego. Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w warunkach szczególnych przysługuje prawo do emerytury reguluje wspomniane wyżej Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.

Przepis § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia stanowi, że okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Poza sporem pozostaje, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawczyni wykazała 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia wnioskodawczyni uznania zatrudnienia w Zakładach (...) w R. za czas pracy wykonywanej w szczególnych warunkach z uwagi na brak wiarygodnych i prawidłowych dowodów potwierdzających powyższą okoliczność.

W przekonaniu Sądu Okręgowego należy stwierdzić, iż brak jest podstaw do przyjęcia stanowiska organu rentowego za słuszne. Zgromadzony bowiem w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza wątpliwości zgłaszanych przez ZUS.

W orzecznictwie wyrażony został pogląd, iż w postępowaniu sądowym, toczącym się z odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego, dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo skarżącego do świadczenia i to zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument taki z żadnych przyczyn nie może być sporządzony (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2004 r. III AUa 2474/03 Lex nr 151770). Zatem ewentualne niedokładności czy nawet braki w treści świadectwa pracy nie mogą skutkować negatywnie dla pracownika, jeżeli fakty nim stwierdzone mogą być potwierdzone w inny sposób. Nadto ustalenie jakie prace wnioskodawca faktycznie wykonywał, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek dla przyznania dochodzonego świadczenia (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. II UK 337/03 OSNP 2004/22/392).

W ocenie Sądu należy przyjąć spełnienie przez wnioskodawczynię przesłanki co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach przypadających na okres zatrudnienia w Zakładach (...) w R.. Osobowe źródła dowodu pozwoliły doprecyzować niejasności dokumentów przedłożonych wraz z wnioskiem o świadczenie. G. S. w okresie od 12 września 1978r. do 28 lutego 1997r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace szlifierskie i przy obsłudze walcarek nierozerwalnie związane z cyklem produkcyjnym szlifowania, tj. prace wymienione w Dziale III poz. 78 wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983r. Nr 8, poz. 43) oraz w Dziale III poz. 78 pkt 6 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MG 1985r. nr 1 poz. 1).

G. S. udowodniła, że przed dniem 01.01.1999r. przez okres ponad 15 lat wykonywał pracę w szczególnych warunkach, a także spełniła pozostałe warunki przewidziane przepisami art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Dlatego Sąd w trybie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 9 grudnia 2017 r., tj. od daty ukończenia 55 lat.

W tym miejscu należy jeszcze wskazać, iż zasady przyznawania i wypłacania świadczeń emerytalno-rentowych reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W myśl art. 118 ust. 1 tej ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, przy czym w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego (ust. 1a). W niniejszej sprawie nie ma podstaw do uznania, iż opóźnienie w przyznaniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność. Chociaż bowiem orzeczenie w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter ustalający i prawo wnioskodawczyni do emerytury istniało również w dacie wydania przez ZUS decyzji odmownej, to obowiązek świadczenia po stronie organu rentowego powstał dopiero od chwili ostatecznego rozstrzygnięcia sporu. Odpowiednie dowody przesądzenia kwestii stażu ubezpieczeniowego G. S. zostały zgromadzone dopiero w postępowaniu sądowym zakończonym wyrokiem zmieniającym zaskarżoną decyzję. Za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności.

Orzeczenie o kosztach oparto na treści art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (§ 3). W przedmiotowej sprawie kosztami poniesionymi przez wnioskodawczynię były koszty wynagrodzenia reprezentującego ją w sprawie profesjonalnego pełnomocnika, które zgodnie z § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015 poz. 1804) wynoszą 180 zł.