Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2019 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa I. S.

przeciwko K. S. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 10 maja 2018 r., sygn. akt X C 4952/17,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie, pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Jacek Barczewski

Sygn. akt IX Ca 1282/18

UZASADNIENIE

Powód I. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego K. S. (1) kwoty 50.000 zł z odsetkami, tytułem zadośćuczynienia. Wskazał, że podstawą żądania jest dołączony do pozwu wyrok „w sprawie pracowniczej”.

Pozwany K. S. (1) wniósł o odrzucenie pozwu, względnie o oddalenie powództwa.

Przyznał, że w dniu 8 lutego 2017r. został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego II Wydziału Karnego w Olsztynie w sprawie II K 955/16. Sąd w powyższej sprawie orzekł już od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ponadto powód, który występował jako oskarżyciel posiłkowy, oświadczył, że kwota ta wyczerpuje wszelkie jego żądania wobec pozwanego, związane z zdarzeniem objętym aktem oskarżenia w tej sprawie. Pomiędzy stronami roszczenie pozwu zostało już zatem prawomocnie osądzone i pozew powinien podlegać odrzuceniu. Dodatkowo podniósł, że żądanie pozwu nie zostało przez powoda udowodnione.

Wyrokiem z dnia 10 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy ustalił, że wyrokiem z dnia 8 lutego 2017 r., zapadłym w sprawie II K 955/16 Sądu Rejonowego w Olsztynie, pozwany K. S. (1) skazany został za czyn z art. 220 § 1 kk w zb. z art. 157 § 3 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, popełniony na szkodę powoda – I. S.. Wyrok ten zapadł w trybie dobrowolnego poddania się karze przez oskarżonego, na co zgodę wyraził pokrzywdzony.

W toku rozprawy powód zgodził się na zasądzenie od K. S. na jego rzecz kwoty 9.000,- zł, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, oświadczając jednocześnie, że kwota ta wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające ze zdarzenia z dnia 28 listopada 2014 r. – będącego przedmiotem aktu oskarżenia w tej sprawie.

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie wykazał w żaden sposób by doznana przez niego krzywda w wyniku popełnienia przez pozwanego czynu, za który K. S. został skazany wyrokiem w sprawie II K 955/16 Sądu Rejonowego w Olsztynie, uzasadniała zasądzenie na jego rzecz żądanej kwoty. Na rzecz powoda wyrokiem we wskazanej sprawie karnej zasądzona została kwota 9.000,- zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną przypisanym w tej sprawie K. S. przestępstwem. Na taką kwotę zadośćuczynienia powód wyraził zgodę, oświadczając jednocześnie, że kwota ta wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające ze zdarzenia z dnia 28 listopada 2014 r. – będącego przedmiotem aktu oskarżenia w tej sprawie. Powód nie wykazał również by rozmiar doznanej przezeń krzywdy uległ jakiemukolwiek zwiększeniu od czasu zapadnięcia wyroku w sprawie II K 955/16, co ewentualnie mogłoby uzasadniać przyznanie zadośćuczynienia w rozmiarze większym niż wspomniana kwota 9.000 zł.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją powód zarzucając nierozpoznanie istoty sprawy. Wskazał, że zasądzona w postępowaniu karnym kwota 9.000 zł nie jest adekwatna do doznanych krzywd związanych ze śmiercią ojca. Podniósł, że przyznana w postępowaniu karnym kwota dotyczy tylko i wyłącznie sprawy karnej. Zarzucił nadto niedoprowadzenie go na termin rozprawy i nieprzeprowadzenie dowodu z przesłuchania powoda. Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zachodziły podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy (art. 386 § 4 k.p.c.). Analiza akt sprawy wskazuje, iż Sąd Rejonowy zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania zgłoszonego przez powoda w niniejszej sprawie.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, nierozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas, gdy sąd pierwszej instancji nie odniósł się tego, co było przedmiotem sprawy, bądź gdy zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, niezasadnie uznając, że konieczność taka nie zachodzi ze względu na występowanie materialnoprawnych lub procesowych przesłanek, które unicestwiają zgłoszone roszczenie (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22 oraz z dnia z dnia 13 marca 2014 r., I CZ 10/14 i z dnia 6 sierpnia 2014 r., I CZ 48/14, niepublikowane). Taka sytuacja zachodziła w niniejszej sprawie.

W niniejszej sprawie powód żądał zasądzenia od pozwanego kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia, dołączając do pozwu wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 8 lutego 2017 r. (sygn. akt II K 955/16). Z ustaleń Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie wynika, że pozwany został skazany za czyn popełniony na szkodę powoda. Tymczasem wyrok w powyższej sprawie dotyczył niedopełnienia przez pozwanego obowiązków pracodawcy wobec nie powoda, a J. S., jak można się jedynie domyślać najprawdopodobniej ojca powoda. Sąd I instancji nie poczynił żadnych ustaleń w tym zakresie, nawet nie dopuścił dowodu z przesłuchania stron, pomimo takiego żądania zgłoszonego przez powoda. Nie poczynił ustaleń zmierzających do wyjaśnienia podstawy prawnej dochodzonego roszczenia.

Na uwagę zasługuje treść wniosku powoda o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie zawodowego pełnomocnika z urzędu, znajdującego się na karcie 6-8 akt sprawy. W piśmie tym powód wskazał, że pozwany jest odpowiedzialny za śmierć ojca powoda. Tymczasem z wyroku w sprawie II K 955/16 taka okoliczność nie wynika. Pracujący na wysokości J. S. spadł z poziomu około 5 metrów doznając obrażeń ciała. Sąd Rejonowy nie poczynił żadnych ustaleń w celu wyjaśnienia podstawy faktycznej roszczenia powoda.

Twierdzenia powoda mogą wskazywać, że przedmiotem żądania pozwu jest zadośćuczynienie za śmierć osoby najbliższej, na co wyraźnie wskazuje powód w apelacji. Sąd Rejonowy nie odniósł się jednak do tak określonego żądania i zaniechał odniesienia się choćby do przesłanek żądania zapłaty zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej.

Sąd Rejonowy powiązał roszczenie powoda wyłącznie z przedłożonym przez niego wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie w sprawie II K 955/16 stwierdzając, że powód domaga się zadośćuczynienia za popełniony przez pozwanego na szkodę powoda czyn objęty tym wyrokiem.

Istotnym dowodem w niniejszej sprawie, pozwalającym na sprecyzowanie żądań powoda i określenia koniecznych do udowodnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanego jest dowód z przesłuchania stron. Sąd I instancji zaniechał doprowadzenia powoda na termin rozprawy, pomimo takiego wniosku powoda, co uwzględniając przyjęte przez Sąd Rejonowy stanowisko, że powód nie wykazał dochodzonego roszczenia, należało uznać za co najmniej przedwczesne.

Uwzględniając okoliczność, że powód nieprecyzyjnie sformułował podstawę faktyczną żądania, Sąd Rejonowy powinien w takiej sytuacji, jeszcze przez uzyskanie dodatkowych informacji od strony powodowej, dążyć do tego, aby powód przytoczył lub uzupełnił twierdzenia i dowody na ich poparcie, udzielił wyjaśnień koniecznych dla zgodnego z prawdą materialną ustalenia podstawy faktycznej dochodzonych przez niego roszczeń oraz aby wyjaśnione zostały okoliczności sprawy, które są sporne. Obowiązek taki narzuca treść art. art. 212 § 1 k.p.c.

W konsekwencji należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy rozstrzygnął niniejszą sprawę zupełnie w oderwaniu od jej przedmiotu, a zatem zgłaszanego przez powoda żądania o zapłatę zadośćuczynienia za śmierć ojca.

Powyższe stwierdzenia prowadzą do konkluzji, iż brak było podstaw w niniejszej sprawie do wydania wyroku oddalającego powództwo bez zbadania podstawy prawnej i faktycznej dochodzonego roszczenia. Zaniechanie to doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji.

W rezultacie zaskarżony wyrok należało uchylić i sprawę przekazać Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy powinien zbadać podstawę faktyczną i prawną roszczenia powoda wyjaśniając istotę sporu oraz przeprowadzając zgłoszone przez strony dowody, przede wszystkim dowód z przesłuchania stron, które powinny poprzedzać wydanie orzeczenia w sprawie.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. orzekł jak w wyroku.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Jacek Barczewski