Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

23 lutego 2017 r. powód (...) S.A. w Ł. wniosło o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej M. W. w oparciu o weksel kwoty 145 246,50 zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia 16 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu. W pozwie wskazano, że dochodzona kwota stanowi roszczenie regresowe powódki z tytułu wypłaconych przez nią gwarancji ubezpieczeniowej (pozew k. 2-3).

10 lipca 2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie X GNc 307/17 wydał nakaz zapłaty na podstawie weksla (nakaz k. 39).

Pozwana wniosła zarzuty od powyższego nakazu zapłaty zarzuty, zaskarżając nakaz zapłaty w całości. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia, sprawdzenie wartości przedmiotu sporu oraz wniosła o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu. Pozwana zakwestionowała prawidłowość wystawienia weksla, w szczególności wysokość na jaką opiewał, bowiem zdaniem pozwanej limit kwotowy na jaki mógł zostać wystawiony weksel wynosił 100 000 zł, podniesiony został zarzut niezałączenia weksla do pozwu, pozwana wskazała, że nie została wezwana do wykupienia weksla, jak również że wytoczenie powództwa jest przedwczesne oraz podniesiono zarzut bezpodstawnej wypłaty przez powoda na rzecz Centrum (...) w W. świadczenia gwarancyjnego (odpowiedź na pozew k. 45 – 53).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

13 grudnia 2013 r. powódka zawarła z (...) Sp. z o.o. w W. umowę generalną o gwarancję ubezpieczeniową nr (...) przedmiotem której było udzielenie przez powódkę, na wniosek (...) Sp. z o.o. w W. gwarancji ubezpieczeniowej obejmującej: gwarancję ubezpieczeniową zapłaty wadium, gwarancję ubezpieczeniową należnego wykonania kontraktu oraz gwarancję ubezpieczeniową właściwego usunięcia wad i usterek (§ 1 ust. 1 i 2 umowy). Umowa została zawarta na czas określony od 14 grudnia 2013 r. do 13 grudnia 2014 r. (§ 2 umowy). Łączny limit gwarancji ubezpieczeniowej w okresie obowiązywania umowy wynosić miał 100 000 zł (§ 1 ust. 3 umowy). Roszczenia zwrotne powoda zostało zabezpieczone wekslem własnym in blanco (5 sztuk) z wystawienia własnego spółki, poręczonego majątkiem prywatnym pani M. W. wraz z deklaracją wekslową (§ 5 ust. 1 pkt a umowy).

Do powyższej umowy został podpisany aneks w dniu 3 września 2014 r. na mocy aneksu został podwyższony limit gwarancji ubezpieczeniowych czynnych do kwoty 200 000 zł.

(umowa k. 4 – 6, aneks k. 184)

Powód, jako gwarant, wystawił Gwarancję ubezpieczeniową należytego wykonania kontraktu nr (...) z 1 października 2014 r. W treści Gwarancji, w pkt. 1 wskazano, że powód w związku z umową zawartą pomiędzy Centrum (...) w W. a (...) Sp. z o.o. w W. 6 października 2014 r. której przedmiotem było świadczenie usług sprzątania pomieszczeń budynku Centrum (...) w W., terenów do niego przyległych oraz biura w W. nr postępowania: (...), zagwarantował nieodwołalnie i bezwarunkowo na zasadach określonych w treści Gwarancji zapłatę należności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez (...) Sp. z o.o. w W. umowy z 6 października 2014 r. zgodnie z jej treścią z dnia wystawienia niniejszej gwarancji, które to kary nie zostały zapłacone przez (...) Sp. z o.o. w W., do kwoty 145 246,50 zł (pkt.1 i 2 gwarancji). Okres ważności gwarancji został oznaczony od dnia 6 października 2014 r. do dnia 6 listopada 2016 r. Zgodnie z pkt. 4 gwarancji powód był zobowiązany do zapłaty należnej kwoty w terminie 30 dni od daty otrzymania od (...) pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty wraz z załącznikami w postaci pisemnego oświadczenia, że zobowiązany, pomimo pisemnego wezwania, nie wykonał lub nienależycie wykonał kontrakt objęty gwarancją i nie uiścił wymagalnych kar umownych oraz, że żądana kwota jest należna z tytułu niniejszej gwarancji, kopii wezwania do zapłaty kar umownych należnych z tytułu wraz z potwierdzeniem wysłania oraz dokumenty poświadczające umocowanie osób podpisanych pod wezwaniem do zapłaty.

(dokument gwarancji k. 69 - 70)

6 października 2014 r. Centrum (...) w W. zawarło z (...) Sp. z o.o. w W. umowę nr (...) na świadczenie usług sprzątania pomieszczeń budynku Centrum (...) w W., terenów do niego przyległych oraz biura zamawiającego w W.. W § 8 ust. 1 umowy zastrzeżone zostały kary umowne: w wysokości 5 000 zł w przypadku uchybieniom w postaci nieusunięcia niezwłocznie stwierdzonych i zgłoszonych uchybień w realizacji usługi oraz za stosowanie innych niż uzgodnione środki czystości i higieny za każdy stwierdzony przypadek, w wysokości 1/30 ryczałtowego wynagrodzenia miesięcznego za każdy dzień niewykonywania bądź nienależytego wykonywania zobowiązań umownych oraz w wysokości 20% całkowitej wartości umowy w przypadku rozwiązania przez Centrum (...) umowy przez zamawiającego.

(umowa k. 54 – 66)

Powód wystawił polisę uniwersalną nr 998 – (...), stanowiącą potwierdzenie wystawienia gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonywania kontraktu na okres od 6 października 2014 r. do 16 sierpnia 2016 r. W polisie jako przedmiot gwarancji wskazano świadczenie usług sprzątania pomieszczeń budynku Centrum (...) w W., terenów do niego przyległych oraz biura w W., nr postępowania: (...). Sumę gwarancyjną określono na kwotę 145 246,50 zł. W polisie wskazano, że gwarancja została wystawiona w oparciu o wniosek z 30 września 2014 r. i na podstawie Umowy Generalnej o gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 13 grudnia 2013. Polisa została opłacona.

(polisa k. 71, potwierdzenie przelewu k. 72)

Centrum (...) obciążało (...) Sp. z o.o. karami umownymi przewidzianymi w § 8 pkt. 1a umowy – nieprawidłowe wykonywanie przedmiotu umowy. Kary umowne były potrącone z wypłacanego spółce (...) wynagrodzenia.

(noty obciążeniowe k. 73 – 84, potwierdzenia przelewów k.85 – 92)

12 maja 2018 r. (...) wezwało (...) Sp. z o.o. w W. do zapłaty kwoty 548 527,02 zł tytułem kary umownej z tytułu nienależytego wykonywania umowy. Wezwanie zostało odebrane 15 maja 2015 r. przez pracownika spółki.

(wezwanie do zapłaty k. 190v, potwierdzenie odbioru k. 191)

Pismem z 28 maja 2015 r. Centrum (...) w W. wezwało powoda do zapłaty kwoty 145 246,50 zł na podstawie gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania kontraktu nr (...) z 1 października 2014 r. wezwanie zawierało przewidziane zapisami umowy załączniki.

(wezwanie k. 190)

Pismem z 1 lipca 2015 r. powód poinformował (...) o realizacji roszczenia. Żądana kwota została przelana 8 lipca 2015 r.

(decyzja k. 194, potwierdzenie przelewu k. 195)

W piśmie z 1 grudnia 2015 r. powód podtrzymał swoje stanowisko co do zasadności wypłaty kwot z tytułu gwarancji.

(pismo k. 196)

Pismem z 20 października 2016 r. powód wezwał pozwaną, jako poręczyciela wekslowego do zapłaty kwoty 145 246,50 zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia 16 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych tytułem wierzytelności wynikającej z gwarancji usunięcia wad i usterek potwierdzonej polisą nr (...).

(wezwanie k. 13)

Weksel został poręczony przez pozwaną. Pozwana podpisała jako poręczyciel deklarację wekslową.

(weksel k. 38, deklaracja wekslowa k. 33)

Zgodnie z deklaracją wekslową powód był uprawniony do wpisania kwoty wekslowej obejmującej kwotę wypłaconych odszkodowań powiększonych o odsetki za opóźnienie za okres od upływu terminu do zapłaty określonego w wezwaniu do dnia wyznaczonego terminu płatności weksla.

(deklaracja wekslowa k. 33)

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVI Wydział Gospodarczy w sprawie i sygn. XVI 83/16 umorzył postępowanie z powództwa Centrum (...) w W. przeciwko (...) Sp. z o.o. w uwagi na nieuzupełnienie w przewidzianym terminie braków formalnych pozwu złożonego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, który wskutek złożenia przez pozwaną spółkę sprzeciwu od nakazu zapłaty, został skierowany do sądu właściwego.

(postanowienie k. 108)

Sąd Rejonowy (...)w W., I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. I C 1559/15 zasądził od Centrum (...) w W. na rzecz (...) Sp. z o.o. kwotę 15 000 zł wraz odsetkami ustawowymi oraz kosztami postępowania, oddalił powództwo w pozostałej części.

(wyrok k. 109)

Zadłużenie spółki (...) Sp. z o.o. w W. wobec Centrum (...) z tytułu kar umownych wynosi 403 280,52 zł.

(rozliczenie kar umownych k. 429)

Sąd Okręgowy w Warszawie, III Wydział Cywilny wyrokiem zaocznym z 11 maja 2017 r. wydanym w sprawie III C 33/17 zasądził od (...) Sp. z o.o. na rzecz Centrum (...) w W. kwotę 403 280,52 zł wraz z odsetkami oraz kosztami postępowania oraz nadał mu rygor natychmiastowej wykonalności.

(wyrok k. 442)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o przywołane dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron oraz dokumentów urzędowych.

Sąd zważył co następuje:

Sąd po analizie sprawy uznał, że wartość przedmiotu sporu została określona przez stroną powodową prawidłowo. Jak wynika z treści umowy gwarancji suma gwarancyjna wynosiła 200 000 zł, suma gwarancyjna wskazana w polisie wynosił 145 246,50 zł oraz powód dokonał przelewu kwoty w tej wysokości na rzecz Centrum (...) w W.. Zatem zarzut pozwanej wywiedziony na podstawie art. 25 § 2 k.p.c. był nie zasadny.

Wskazać należy również, że brak formalny pozwu w postaci nie złożenia oryginału weksla wraz z pozwem został usunięty przez stronę powodową w trybie art. 485 § 4 k.p.c. w związku z art. 130 § 1 k.p.c.

Nie podlegał uwzględnieniu również zarzut niewłaściwości miejscowej, bowiem w oparciu o art. 37 ¹ § 1 k.p.c. powództwo przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć przed sąd miejsca płatności. Na wekslu własnym jako miejsce płatności wskazano Ł., a zatem przed sądem (...) można było wytoczyć powództwo.

Pozwana ponosi odpowiedzialność jako poręczyciel wekslowy.

Zgodnie z art. 30 pr.w. zapłatę wekslu można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu. Zgodnie z art. 32 pr.w. poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z wekslu.

Wskazać należy, że poręczenie wekslowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, niezależnym od umowy łączącej poręczyciela z osobą, za którą poręcza, ani od tego, czy umowa taka istnieje. Do poręczenia wekslowego nie stosuje się przepisów kodeksu cywilnego dotyczących poręczenia. Poręczenie wekslowe polega na przyjęciu odpowiedzialności wekslowej za dług osoby podpisanej na wekslu. Odpowiedzialność awalisty nie może przewyższać swym rozmiarem odpowiedzialności awalata, może jednak być węższa niż odpowiedzialność awalata.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 przesłanką odpowiedzialności awalisty jest jedynie formalna ważność zobowiązania awalata. Wyraża się w tym swoista samodzielność tej odpowiedzialności, która powoduje, iż akcesoryjność wyrażoną w art. 32 ust. 1 określa się mianem formalnej (wyrok SN z 24 listopada 2009 r., V CSK 129/2009, L..pl nr (...)). Oznacza to, że awalista nie odpowiada wekslowo ze względu na wadliwość zobowiązania awalata tylko wówczas, gdy wadliwość ta jest widoczna wprost z treści weksla, weksel nie zawiera w chwili wniesienia pozwu wszystkich rekwizytów wymaganych przez art. 1 lub 101 pr.w., zobowiązanie awalata w ogóle nie powstało i na wekslu brak jego podpisu, awalat podpisał się tylko imieniem, awal dotyczy indosanta sine obligo albo indosanta w rekta-wekslu. Awalista może tym samym podnieść przeciwko posiadaczowi weksla zarzuty, które są skuteczne względem każdego posiadacza weksla, tzn. wynikające wprost z treści weksla i z treści tej niewynikające, ale powodujące nieważność zobowiązania awalisty; wynikające ze stosunków osobistych awalisty z posiadaczem weksla oraz oparte na braku albo wadliwości umowy o wydanie. Jeżeli awal dotyczył weksla in blanco, to o zakresie dopuszczalności zarzutu nieprawidłowego uzupełnienia rozstrzyga art. 10.

Strona pozwana podniosła jednocześnie zarzut przedawnienia roszczenia z weksla jak również przedwczesności wytoczenia powództwa z uwagi na jego nieprzedstawienie do wykupu pozwanej.

Zgodnie z art. 70 pr.w. roszczenia wekslowe przeciw akceptantowi ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech, licząc od dnia płatności wekslu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 23 marca 2018 r. (II CSK 370/17) zobowiązanie wekslowe przedawnia się w terminie określonym w prawie wekslowym, a nie w terminie ustalonym dla zobowiązania, które zabezpiecza. Przedawnienie roszczenia z weksla własnego skierowane przeciwko wystawcy, zgodnie z art. 70 w zw. z art. 103 i 104 ustawy z 1936 r. - Prawo wekslowe, liczy się od dnia płatności weksla. Identycznie kształtuje się przedawnienie roszczenia z weksla in blanco, nie rozpoczyna ono zatem biegu do czasu wypełnienia weksla. W konsekwencji, przedawnienie roszczenia z weksla in blanco wręczonego - jak w analizowanym przypadku - bez wypełnienia daty płatności i bez zastrzeżeń, co do tej daty, rozpoczyna się z dniem płatności wpisanym na wekslu przez wierzyciela wekslowego. Tożsama zasada obowiązuje w odniesieniu do roszczenia wekslowego z weksla in blanco skierowanego przeciwko poręczycielowi (art. 32 ustawy z 1936 r. - Prawo wekslowe), które będzie podlegało przedawnieniu w terminie trzech lat od dnia płatności weksla.

Na wekslu jako termin płatności wskazano datę 15 grudnia 2015 r. trzyletni termin przedawnienia roszczenia z weksla upłynąłby 15 grudnia 2018 r. Pozew został wniesiony 23 lutego 2017 r. a zatem przed upływem terminu przedawnienia.

Zatem zarzut przedawnienia roszczenia podniesiony przez pozwaną jest niezasadny.

Odnosząc się do zarzutu przedwczesnego wytoczenia powództwa przez powoda z uwagi na nieprzedstawienie weksla do wykupu pozwanej, należy wskazać, że Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 2010 r. (V CSK 288/09) wskazał, że z art. 38 ustawy z 1936 r. Prawo wekslowe wynika tylko, że posiadacz weksla, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. Przepis ten nie formułuje konsekwencji prawnych, wynikających z nie przedstawienia weksla do zapłaty. Dotyczy to podobnie art. 46 ustawy z 1936 r. Prawo wekslowe. Nie można się zgodzić z twierdzeniem, że nie przedstawienie weksla do zapłaty spowoduje wygaśnięcie zobowiązania wekslowego wystawcy i poręczycieli.

W niniejszej sprawie strona pozwana była wzywana do zapłaty kwoty 145 246,50 zł ze wskazaniem, że jej odpowiedzialność wynika z poręczenia wekslowego. Mając na uwadze powyższe stanowisko doktryny oraz charakter odpowiedzialności awalisty który odpowiada solidarnie z wystawcą weksla własnego, nie ma konieczności wezwania poręczyciela do wykupu weksla, zaś samo nie wezwanie nie powoduje negatywnych konsekwencji dla posiadacza weksla. Tym samym nie można mówić, aby powództwo w niniejszej sprawie zostało wytoczone przedwcześnie.

Odnosząc się do roszczenia będącego zabezpieczonym wekslem własnym in blanco spółki (...) Sp. z o.o. oraz który został poręczony przez pozwaną wskazać należy, że nałożona na spółkę (...) Sp. z o.o. kara umowna za nienależyte wykonywanie obowiązków umownych oraz z tytułu rozwiązania umowy przez Centrum (...) wynosi 403 280,52 zł wynika z orzeczenia sądu zapadłego w sprawie III C 33/17.

Powód domaga się od pozwanej zapłaty kwoty 145 246,50 zł. Żądana kwota została ustalona prawidłowo przez powoda, zgodnie z zapisami umowy gwarancji niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz treścią polisy potwierdzającej istnienie gwarancji oraz treścią deklaracji wekslowej. Centrum (...) prawidłowo złożył wniosek o wypłatę gwarancji przez powoda, zgodnie z wymogami zastrzeżonymi w umowie udzielenia gwarancji ubezpieczeniowej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd utrzymał w mocy nakaz zapłaty w oparciu o art. 496 k.p.c.

Na podstawie art. 113 § 4 u.k.s.c. sąd odstąpił od obciążania pozwanej nieuiszczonymi kosztami sądowymi z uwagi na jej złą sytuację finansową.

Z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej.