Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2012 r. w Gdańsku

sprawy T. F.

przeciwko

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o odsetki

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2012 r., sygn. akt VIII U 1998/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I w ten sposób, że w miejsce kwoty 3.060, 29 zł wpisuje kwotę netto wypłaconego T. F. wyrównania emerytury za okres od 4 grudnia 2009r. do 30 kwietnia 2011r. (2.297, 50 zł brutto);

2.  oddala apelację w pozostałej części.

Sygn. akt III AUa 906/12

Uzasadnienie:

Decyzją z dnia 21 września 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w G. odmówił ubezpieczonemu T. F. prawa do odsetek.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony T. F. domagając się przyznania odsetek oraz zaliczenia okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku począwszy od daty złożenia wniosku o emeryturę w dniu 30 listopada 2009 roku.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 29 lutego 2011 roku ubezpieczony sprecyzował treść swojego żądania w ten sposób, iż wskazał, że domaga się zasądzenia odsetek od dnia złożenia wniosku
o emeryturę bądź nabycia prawa lub w terminie 30 dni od złożenia wniosku do dnia wypłaty zaliczki na poczet emerytury, a następnie od kwoty, którą mu wypłacono decyzją ostateczną. Podał, iż świadczenie emerytalne przyznane decyzją zaliczkową otrzymał w kwocie 15.021,17 zł, zaś decyzją ostateczną otrzymał tytułem uzupełnienia kwotę 3.060,29 zł oraz uznaje za datę otrzymania pieniędzy datę wskazaną w decyzjach.

Sąd Okręgowy w Gdańsku – VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 14 marca 2012 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał pozwany organ rentowy do wypłaty ustawowych odsetek na rzecz ubezpieczonego T. F. od kwoty 15.021,17 zł oraz od kwoty 3.060,29 zł, począwszy od dnia 24 marca 2010 r. do dnia wypłaty tych kwot oraz zaliczył zatrudnienie ubezpieczonego w Państwowym Związku Gminnych Spółdzielni (...) w B. w okresie od 1 grudnia 1972 r. do 30 kwietnia 1993 r. począwszy od dnia 4 grudnia 2009 r.

Sad Okręgowy orzekał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych:

T. F., urodzony (...), w dniu 11 grudnia 2009 roku złożył
w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...)w O.(30 listopada 2009 roku w Placówce Terenowej w B.) wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym.

Do powyższego wniosku ubezpieczony załączył m.in. kserokopię świadectwa pracy
z dnia 30 kwietnia 1973 roku, potwierdzającego, iż w okresie od 1 grudnia 1972 roku
do 30 kwietnia 1973 roku był zatrudniony w (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...) w B., na stanowisku kierownika handlowego.

W dniu 21 grudnia 2009 roku wniosek ubezpieczonego o przyznanie prawa do emerytury przekazano do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Placówka Terenowa w O.- Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, a następnie – na jego wniosek z dnia 5 stycznia 2010 roku o przekazanie sprawy do ZUS - w dniu 27 stycznia 2010 roku - do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.- Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych jako właściwego terytorialnie.

W dniu 24 lutego 2010 roku ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych wniosek o przekazanie dokumentacji właściwemu ZUS.

W załączeniu do powyższego wniosku ubezpieczony przedłożył pismo w języku niemieckim, informujące - jak wskazał - iż nie wnosi „roszczeń do emerytury za okres pobytu
w Niemczech, ponieważ nie ponosił opłat składkowych z tego tytułu w tym okresie,
co potwierdzają przetłumaczone i przedłożone do KRUS dokumenty".

W dniu 27 grudnia 2010 roku wniosek ubezpieczonego o przyznanie prawa do emerytury wraz ze złożoną dokumentacją został przekazany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G..

Pismem z dnia 13 stycznia 2011 roku (...) Oddział w G. zawiadomił ubezpieczonego o przesunięciu terminu do wydania decyzji z powodu konieczności złożenia formalnego wniosku oraz uzupełnienia dokumentacji.

W dniu 20 stycznia 2011 roku ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Decyzją zaliczkową z dnia 9 lutego 2011 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 4 grudnia 2009 roku, tj. od osiągnięcia wieku. Należność za okres od 4 grudnia 2009 roku do 28 lutego 2011 roku wyniosła kwotę 15.021,17 zł.

W załączniku do powyższej decyzji organ rentowy poinformował ubezpieczonego,
iż nie uwzględnił w stażu pracy okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku z uwagi na brak oryginału świadectwa pracy.

W dniu 4 maja 2011 roku pozwany wydał decyzję ostateczną, nadal nie uwzględniając
do stażu pracy powyższego okresu. Należność za okres od 4 grudnia 2009 roku do 30 kwietnia 2011 roku wyniosła kwotę 3.060,29 zł.

W dniu 10 sierpnia 2011 roku ubezpieczony przedłożył w ZUS kserokopię świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia 1973 roku, potwierdzającego, iż w okresie od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku był zatrudniony w (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...) w B., na stanowisku kierownika handlowego – tożsamą z tą, którą załączył do wniosku złożonego do KRUS w O. w dniu 11 grudnia 2009 roku.

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 roku organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego, począwszy od dnia 1 sierpnia 2011 roku. Do stażu pracy uwzględniono okres zatrudnienia ubezpieczonego od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku.

Zaskarżoną decyzją z dnia 21 września 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu T. F. prawa do odsetek.

Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach ubezpieczeniowych, których autentyczność nie była kwestionowana w toku procesu,
a Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności z urzędu.

Sąd Okręgowy stwierdził, że przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu było prawo do odsetek od wypłaconej przez pozwanego emerytury oraz data zaliczenia okresu zatrudnienia ubezpieczonego od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku do stażu pracy.

Ogólną normą regulującą zasady i zakres odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za opóźnienie w ustalaniu i wypłacie świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.), stosownie do którego organ rentowy jest obowiązany do wypłaty odsetek od przyznanego świadczenia, jeżeli nie ustalił prawa do tego świadczenia lub go nie wypłacił w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ ten nie ponosi odpowiedzialności.

Zasady przyznawania i wypłacania świadczeń emerytalno - rentowych reguluje ustawa
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.). W myśl art. 118 ust. 1 tej ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji,
przy czym w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego (ust. la). Warunkiem wypłaty odsetek jest zatem przyznanie prawa do świadczenia po upływie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sąd Okręgowy wskazał, że z przedstawionego stanu prawnego wynika, iż jeśli
dla stwierdzenia uprawnień do świadczenia wymaga się wydania decyzji, termin do jej wydania biegnie od daty wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, co dotyczy także ponownego ustalenia prawa do świadczenia. Przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza dokonanie czynności mającej na celu ustalenie stanu faktycznego, czyli przeprowadzenie dowodów i ich ocenę - prawidłową.

Przesłanką powstania obowiązku organu rentowego wypłaty odsetek jest opóźnienie tego organu w ustaleniu prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego lub wypłaty tego świadczenia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, że zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określenie: „nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNP 2002 nr 20,
poz. 501), a zatem w tym ostatnim wypadku chodzi o sytuacje, w których organ rentowy odmawiając przyznania świadczenia, naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, przy czym dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia. Nie ulega wątpliwości, że przewidziane w art. 85 ust. 1 zdanie drugie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wyłączenie obowiązku organu rentowego wypłaty odsetek nie jest zależne od wykazania, że organ rentowy nie ponosi winy w powstaniu opóźnienia. Zawarte w tym przepisie określenie: „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności" jest bardziej zbliżone znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia: „przyczyn niezależnych od organu", co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy
w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn niezależnych
od Zakładu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03, OSNP 2005 nr 10, poz. 147).

Sąd I instancji ustalił, iż w dniu 24 lutego 2010 roku ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych wniosek o przekazanie dokumentacji dotyczącej przyznania prawa do emerytury właściwemu ZUS. Jednocześnie z tym wnioskiem ubezpieczony złożył oświadczenie, iż nie żąda
do zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w Niemczech, wskazując, iż za ten okres nie były opłacone składki na ubezpieczenia społeczne. Należało zatem powyższy wniosek potraktować jako wniosek właściwy o przyznanie emerytury i w ciągu 30 dni wydać właściwą decyzję - od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Warunkiem wypłaty odsetek jest przyznanie prawa do świadczenia po upływie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W niniejszej sprawie prawo do emerytury pozwany przyznał dopiero w decyzji z dnia 9 lutego 2011 roku, a więc niewątpliwie po upływie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego należało zatem przyznać ubezpieczonemu prawo do odsetek, począwszy od 24 marca 2010 roku, tj. 30 dni po złożeniu oświadczenia, iż nie żąda zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w Niemczech.

Zgodnie z treścią przepisu art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 535, poz. 1227 ze zm.), w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony do wniosku o przyznanie świadczenia powinien dołączyć dowody uzasadniające prawo i wysokość tego świadczenia, co oznacza, że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na wnioskodawcy (takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 marca 2001r., sygn. akt II UKN 297/00, OSNP 2002/23/577, Lex nr 48122). Dopuszczalne przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych dowody w celu wykazania prawa do świadczenia określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983r. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Z § 21 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia mogą być również, zgodnie z § 21 ust. 5 cytowanego rozporządzenia, legitymacje służbowe, legitymacje związków zawodowych, umowy o pracę, wpisy w dowodach osobistych oraz pisma kierowane przez zakłady pracy do pracownika w czasie trwania zatrudnienia (np. powołaniu, mianowaniu, angażowaniu, zwolnieniu, wyróżnieniu, udzieleniu urlopu). Zgodnie zaś z § 22 rozporządzenia, okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy; zeznania świadków przedstawia osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia.

Sąd Okręgowy ustalił, że decyzją zaliczkową z dnia 9 lutego 2011 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 4 grudnia 2009 roku. W załączniku
do powyższej decyzji organ rentowy poinformował ubezpieczonego, iż nie uwzględnił w stażu pracy okresu jego zatrudnienia od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku z uwagi
na brak oryginału świadectwa pracy. W dniu 4 maja 2011 roku pozwany wydał decyzję ostateczną, nadal nie uwzględniając do stażu pracy powyższego okresu.

Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji podkreślił, iż w dniu 10 sierpnia 2011 roku ubezpieczony przedłożył w ZUS tożsamą kserokopię świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia
1973 roku, którą załączył do wniosku złożonego do KRUS w O. w dniu 11 grudnia 2009 roku. Decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 roku organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego, począwszy od dnia 1 sierpnia 2011 roku. Do stażu pracy uwzględniono okres zatrudnienia ubezpieczonego od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku. Stanowisko organu rentowego Sąd Okręgowy uznał za błędne, należało bowiem zaliczyć do stażu pracy ubezpieczonego okres jego zatrudnienia od 1 grudnia 1972 roku do 30 kwietnia 1973 roku - od dnia 4 grudnia 2009 roku, tj. od dnia przyznania prawa do emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego. Jak zostało ustalone, organ rentowy zaliczył natomiast powyższy okres od 1 sierpnia 2011 roku na podstawie kserokopii tego samego dokumentu, który ubezpieczony przedłożył do pierwotnego wniosku o emeryturę.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 (14) 1 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, orzekł jak w pkt I i II wyroku.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy zaskarżając go w części
tj. w zakresie punktu I i zarzucając:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 118 ust. 3, 4, 5 w związku z art. 120 ust. 1 i art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez przyznanie na rzecz T. F. odsetek od kwoty 3060,29 zł począwszy od dnia 24.03.2010 roku do dnia wypłaty tej kwoty.

Wskazując na powyższą podstawę apelacji pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu I, tj. o oddalenie odwołania w zakresie przyznania na rzecz T. F. odsetek od kwoty 3060,29 zł począwszy od dnia 24.03.2010 roku do dnia wypłaty tej kwoty.

W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, co następuje.

W dniu 30.11.2009 roku (karta - 1 tomu I) T. F.przedłożył wniosek emerytalny w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w B.. Do wniosku dołączona została min. kserokopia potwierdzona za zgodność z oryginałem świadectwa pracy wystawionego w dniu 30.04.1973 roku przez (...) Związek Gminnych Spółdzielni (...)w B.za okres od 01.12.1972 roku do 30.04 1973 roku oraz kserokopia potwierdzona za zgodność z oryginałem pisma o przeniesieniu z Ligi (...)w O.z dniem 01.12.1972 roku do (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...)w B.(karta - 10, 11 tomu I)

Z kolei w dniu 07.01.2010 roku T. F.wystąpił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w O.(karta - 73 tomu I) o przekazanie wniosku o emeryturę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w O.przekazał w dniu 26.01.2010 roku wniosek o emeryturę T. F.do ZUS Odział w O.Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych (karta - 1 tomu II).

W dniu 24.02.2010 roku T. F.przedłożył w ZUS Odział w O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych pismo informujące, iż nie wnosi roszczeń do emerytury
za okres pobytu w Niemczech, z uwagi na nie opłacanie składek (karta - 2 tomu II).

Dopiero w dniu 27.12.2010 roku ZUS Odział w O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych przekazał całość akt emerytalnych dotyczących T. F.do ZUS Oddział w G., celem załatwienia według właściwości (karta - 27 tomu II).

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione,
ale zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczeń, organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia w kwocie zaliczkowej zbliżonej
do kwoty przewidywanych świadczeń

Dlatego też decyzją zaliczkową z dnia 09.02.2011 roku Inspektorat ZUS w G.Wydział Przyznawania Emerytur i Rent przyznał T. F.prawo do emerytury od dnia 04.12.2009 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Należność za okres od 04.12.2009 roku do 28.02.2011 roku po dokonaniu należnych odliczeń przekazał w dniu 16.02.2011 roku na rachunek bankowy w kwocie 15021,17 zł. Do łącznego stażu pracy nie uwzględniono okresu zatrudnienia w (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...)w B.od 01.12.1972 roku do 30.04.1973 roku (karta - 47, 48 tomu II).

Zgodnie z art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ administracji rządowej, samorządowej
i pracodawcy są zobowiązani do udzielania organom rentowym pomocy i informacji w sprawach świadczeń przewidzianych w ustawie.

W dniu 04.03.2011 roku (karta - 50 tomu II) wpłynęła informacja z Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. Gospodarstwo Skarbu Państwa
w K. o składnikach wynagrodzenia wykazanych w zaświadczeniu z dnia 01.07.2008 roku

W dniu 06.04.2011 roku wpłynęła z KRUS Oddział Regionalny w O.(karta - 52 tomu II) informacja o faktycznym okresie podlegania ubezpieczeniu społecznym rolników
i opłacaniu składki przez T. F..

Będąc w posiadaniu wszystkich informacji umożliwiających ustalenie pełnej wysokości świadczenia emerytalnego, Inspektorat ZUS w G.Wydział Przyznawania Emerytur i Rent decyzją ostateczną z dnia 04.05.2011 roku (karta - 58 tomu II) dokonał ostatecznego -końcowego wyliczenia wysokości emerytury F. T.od dnia 04.12.2009 roku

W odwołaniu od decyzji z dnia 09.02.2011 roku T. F. wystąpił o uznanie okresu zatrudnienia w (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...)
w B. od 01.12.1972 roku do 30 04.1973 roku oraz o przyznanie ustawowych odsetek
za zwłokę od terminu przyznania emerytury (karta - 59, 60 tomu II). Do odwołania została dołączona kserokopia potwierdzona za zgodność z oryginałem świadectwa pracy wystawionego w dniu 30 04.1973 roku przez (...) Związek Gminnych Spółdzielni (...) w B. za okres od 01.12 1972 roku do 30.04.1973 roku oraz zgoda (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...) w B. na przejście T. F. z dniem 01.05.1973 roku do pracy w Wielozakładowym Państwowym Gospodarstwie Rolnym we F. (karta - 62, 63 tomu II).

Decyzją z dnia 30.08.2011 roku dokonano zatem przeliczenia wysokości świadczenia emerytalnego od dnia 01.08.2011 roku poprzez doliczenie do łącznego stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...)
w B. od 01.12.1972 roku do 30.04.1973 roku (karta - 72 tomu II). Natomiast decyzją
z dnia 21 09.2011 roku odmówiono T. F. prawa do wypłaty odsetek (karta - 76 tomu II).

Zgodnie z art. 118 ust. 3 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów

Mając na względzie materiał dowodowy zgromadzony przez Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie, zdaniem pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.apelacja jest zasadna co do zawartego w punkcie I wyroku obowiązku wypłaty ustawowych odsetek na rzecz ubezpieczonego T. F.od kwoty 3060,29 zł począwszy od dnia 24.03.2010 roku do dnia wypłaty tej kwoty, albowiem dopiero uzyskanie w dniu 04.03.2011 roku informacji z Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O.Gospodarstwo Skarbu Państwa w K.(karta - 50 tomu II) oraz w dniu 06.04.2011 roku z KRUS Oddział Regionalny w O.(karta - 52 tomu II) pozwoliło na ostateczne wyliczenie wysokości świadczenia emerytalnego T. F., co ZUS wykonał decyzją z dnia 04.05.2011 roku (karta - 58 tomu II).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku w pkt I w ten sposób, że w miejsce kwoty 3.060,29 zł wpisaniu podlega kwota netto wypłaconego T. F. wyrównania emerytury za okres od dnia 4 grudnia 2009 r. do dnia 30 kwietnia 2011 r. (2.297,50 zł brutto). W pozostałej części apelacja podlega oddaleniu.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była data zaliczenia do stażu pracy wnioskodawcy okresu jego zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1973 r. oraz związana z powyższym kwestia prawa ubezpieczonego do odsetek od wypłaconej
przez pozwany organ rentowy emerytury.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności
i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c. Nie popełnił też zasadniczo uchybień
w zakresie ustalonych faktów, błędnie wskazując jedynie datę przekazania wniosku ubezpieczonego o przyznanie prawa do emerytury do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, co miało miejsce w dniu 27 stycznia 2010 r., a nie – w dniu 21 grudnia 2009 r. (data wniosku) oraz uznając za wypłacone z opóźnieniem również świadczenie emerytalne za maj 2011 r. W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe,
ze wskazanymi powyżej wyjątkami, ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn.
I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776). Powyższe odnosi się również do trafnych rozważań prawnych Sądu I instancji odnoszących się do zastosowanych w sprawie przepisów art. 85 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stosownie do treści art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli ZUS - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia
w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Odsetki w sprawach świadczeń emerytalno – rentowych są naliczane w trybie określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń
z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 12, poz. 104). Przepis § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia stanowi, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. Przepis § 3 w/w wskazuje natomiast, że ustalenie należnych do wypłaty odsetek oblicza się
przez pomnożenie kwoty opóźnionego świadczenia przez liczbę dni opóźnienia i przez roczną stopę procentową odsetek oraz przez podzielenie tego iloczynu przez 365.

Termin przyznania świadczenia pieniężnego z ubezpieczeń społecznych, jakim jest świadczenie emerytalne, określa art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi, iż organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej
do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa
do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 118 ust. 1 a ustawy).

W stanie faktycznym niniejszej sprawy należało przyjąć, że miesięczny termin na wydanie przez organ rentowy decyzji w sprawie prawa T. F.do świadczenia emerytalnego rozpoczął bieg w dniu 24 lutego 2010 r., kiedy to wnioskodawca przedłożył w ZUS Odział
w O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych pismo informujące, iż nie wnosi roszczeń do emerytury za okres pobytu w Niemczech z uwagi na nie opłacanie składek i które zawierało żądanie przekazania dokumentacji właściwemu ZUS (karta 2 tomu II akt ZUS). Termin ten upływał zatem – jak prawidło ustalił Sąd Okręgowy - w dniu 24 marca 2010 r.

Organ rentowy podnosi w apelacji, iż przekazana mu dokumentacja nie była wystarczająca do ostatecznego wyliczenia wysokości świadczenia emerytalnego T. F., albowiem stało się to możliwe dopiero po uzyskaniu w dniu 4 marca 2011 r. informacji z Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O.Gospodarstwo Skarbu Państwa
w K.(karta 50 tomu II akt ZUS) oraz w dniu 6 kwietnia 2011 r. z KRUS Oddział (...)w O.(karta 52 tomu II akt ZUS). Argumentacja skarżącego jest, w ocenie Sądu odwoławczego, niezasadna. Nic bowiem nie stało na przeszkodzie, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych o powyższe informacje z Agencji Nieruchomości Rolnych oraz KRUS wystąpił już po dniu 28 grudnia 2010 r. tj. po przekazaniu według właściwości całości akt emerytalnych T. F.przez (...) Oddziałw O.Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych do ZUS Inspektorat w G.(karta 27 tomu II akt ZUS).

W tym miejscu należy podkreślić, iż w przekazanej ZUS Inspektorat w G.dokumentacji ubezpieczonego znajdował się dokument w postaci kserokopii świadectwa pracy
z dnia 30 kwietnia 1973 r., poświadczający zatrudnienie T. F.w (...) Związku Gminnych Spółdzielni (...)w B.w okresie od dnia
1 grudnia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1973 r. Dokument ten wnioskodawca załączył już
do wniosku o emeryturę złożonego do KRUS w O.w dniu 11 grudnia 2009 r. i został on poświadczony za zgodność z oryginałem przez inspektora Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.. Na podstawie tożsamego dokumentu, załączonego przez wnioskodawcę
do odwołania od decyzji z dnia 4 maja 2011 r. i doręczonego ZUS w dniu 10 sierpnia 2011 r., organ rentowy decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 r. przeliczył emeryturę ubezpieczonego począwszy od dnia 1 sierpnia 2011 r. z uwzględnieniem do stażu pracy zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 1 grudnia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1973 r. Organ rentowy,
jak wynika z pism znajdujących się na kartach 73 i 74 tomu II akt rentowych, uznał bowiem świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1973 r. załączone do odwołania za nowe dowody dotyczące zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 1 grudnia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1973 r., pomijając okoliczność, że dokument ten został przedłożony przez ubezpieczonego już wcześniej - do pierwotnego wniosku o emeryturę z dnia 11 grudnia 2009 r. Podkreślenia przy tym wymaga, że na powyższą okoliczność zwracał uwagę Wydział Obsługi Prawnej ZUS O/G.w piśmie z dnia 17 października 2011 r., po zapoznaniu się z treścią odwołania ubezpieczonego (karta 78 tomu II akt ZUS) wskazując, iż Inspektorat ZUS w G.wydając decyzję w dniu 9 lutego 2011 r. był w stanie i powinien uznać sporny okres zatrudnienia,
gdyż dokumenty załączone do odwołania potwierdzają tę samą okoliczność, co dokumenty złożone wraz z wnioskiem o emeryturę z 11 grudnia 2009 r.

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, iż opóźnienie w przyznaniu i wypłaceniu ubezpieczonemu świadczenia emerytalnego jest następstwem okoliczności, za które Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponosi odpowiedzialność.

Mając na względzie powyższe należy uznać, że Sąd I instancji trafnie zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał pozwany organ rentowy do zapłaty ustawowych odsetek od kwoty przyznanej decyzją zaliczkową oraz od kwoty przyznanej decyzją ostateczną. W odniesieniu
do kwoty 3.060,29 zł objętej decyzją ostateczną – kwestionowanej w apelacji przez skarżącego – uszło jednak uwadze Sądu I instancji, iż obejmuje ona zarówno wyrównanie za okres od dnia
4 grudnia 2009 r. do dnia 30 kwietnia 2011 r. (2.297,50 zł), jak i świadczenie emerytalne za maj 2011 r. (1.434,69 zł), wypłacone w terminie. Brak było zatem podstaw do zobowiązywania skarżącego do zapłaty ustawowych odsetek od wypłaconego terminowo ubezpieczonemu świadczenia za miesiąc maj w kwocie 1.434,69 zł. Należy nadto podkreślić, że kwota 2.297,50 zł jest kwotą brutto, nie uwzględniającą odliczenia z tytułu zaliczki na podatek oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, podczas gdy odsetki winny zostać naliczone od kwoty netto, jako kwoty wypłaconego świadczenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych winien zatem ustalić kwotę netto wyrównania emerytury za okres od 4 grudnia 2009 r. do 30 kwietnia 2011 r., która brutto wynosi 2.297,50 zł i naliczyć należne ubezpieczonemu odsetki od tak obliczonej sumy.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 na podstawie
art. 386 § 1 k.p.c., jak w pkt 1 sentencji oraz oddalił apelację w pozostałej części na podstawie art. 385 k.p.c., jak w pkt 2 sentencji.