Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

przy udziale Elżbiety Reczuch Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2019 r.

sprawy D. W.

syna S. i M. z domu J.

urodzonego (...) w Z.

oskarżonego z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich

z dnia 26 października 2018 r. sygnatura akt II K 442/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe związane z

postępowaniem odwoławczym, w tym wymierza 60 złotych opłaty za to postępowanie.

Sygnatura akt IV Ka 798/18

Prokurator Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich wniósł akt oskarżenia przeciwko D. W. oskarżając go o to, że:

w dniu 14 lipca 2018 roku w Z. woj. (...), znajdując się w stanie nietrzeźwości, wyniki badań 0,79 mg/l, 0,77 mg/l, 0,85 mg/l, 0,85 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki V. (...) nr rej. (...) tj. o czyn z art. 178a§1 kk

Na rozprawie w dniu 03 października 2018r. obrońca oskarżonego oświadczył, iż proponuje warunkowe umorzenie postępowania na okres 3 lat próby, orzeczenie świadczenia pieniężnego w wysokości 3000 złotych na rzecz FPPiPP z zaliczeniem zabezpieczenia majątkowego w kwocie 1000 złotych oraz orzeczenie środka karnego w postaci zatrzymania prawa jazdy kat. B na okres 1 roku z uwzględnieniem okresu zatrzymanego prawa jazdy, nadto oświadczył także, iż wnosi o skierowanie sprawy na posiedzenie celem rozpoznania wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, oświadczając, iż w tym zakresie uznaje za konieczne zajęcie stanowiska przez Prokuratora.

Na posiedzeniu w dniu 26 października 2018r. Przewodniczący ujawnił akta sprawy w niezbędnym zakresie, a nadto pismo Prokuratury Rejonowej w Ząbkowicach Śląskich z dnia 16.10.2018r.

Obrońca oskarżonego poparł wniosek i wniósł o warunkowe umorzenie postępowania akceptując stanowisko Prokuratora.

Oskarżony oświadczył, iż nie sprzeciwia się warunkowemu umorzeniu postępowania.

Wyrokiem z dnia 26 października 2018 roku (sygnatura akt II K 442/18) Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich:

I.  na podstawie art. 66§1 i 2 kk oraz art. 67§1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego D. W. o popełnienie zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. występku z art. 178a§1 kk tytułem próby na okres 3 (trzech) lat,

II.  na podstawie art. 67§3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk orzekł od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 3.000 (trzech tysięcy) złotych,

III.  na podstawie art. 67§3 kk w zw. z art. 39 pkt 3 kk orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia w ruchu lądowym pojazdów mechanicznych kategorii B na okres 2 (dwóch) lat, na poczet którego na podstawie art. 63§4 kk zaliczył zatrzymanie prawa jazdy nr (...) od dnia 24.07.2018r. do dnia 26.10.2018r.,

IV.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki poniesione przez Skarb Państwa w chwili wszczęcia postępowania w wysokości 70 (siedemdziesięciu) złotych i wymierzył mu opłatę w wysokości 60 (sześćdziesięciu) złotych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego w zakresie orzeczenia w pkt II, tj. orzeczenia od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej, świadczenie pieniężne w kwocie 3000 złotych oraz w pkt III tj. orzeczenia wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym kategorii „B” na okres 2 (dwóch) lat, zarzucając:

1.  obrazę prawa materialnego, tj. art. 67§3 zd. 3 kk,

2.  obrazę prawa procesowego, tj. art. 342§2 zd. 3 kpk w następstwie orzeczenia wobec oskarżonego D. W. - w trybie warunkowego umorzenia, świadczenia pieniężnego w kwocie 3000 złotych oraz zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii „B” na okres 2 lat, mimo tego, że zarówno przywołany przepis prawa materialnego – art. 67§3 kk jak i prawa procesowego – art. 342§2 zd. 3 kpk – przewiduje orzeczenie świadczenia pieniężnego – lub – zakazu prowadzenia w ruchu lądowym pojazdów mechanicznych,

3.  zbyt surowy wymiar dodatkowych obowiązków, a zwłaszcza orzeczenie pozbawienia prawa prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 2 lat, pomimo tego, że oskarżony D. W. jest niepełnosprawny i prowadząc usługową działalność gospodarczą, zmuszony jest dojeżdżać do zleceniodawców samochodem. Powyższy zakaz prowadzenia pojazdów, uniemożliwi oskarżonemu w/opisane czynności związane ze świadczonych przez oskarżonego usług napraw, a co za tym idzie, na okres 2 lat oskarżony pozbawiony będzie niezbędnych środków do utrzymania siebie i swojego gospodarstwa domowego,

4.  błędną ocenę stanu faktycznego dot. warunków zdrowotnych oskarżonego D. W.,

a podnosząc powyższe zarzuty wniósł o:

1. dopuszczenie dowodu

a)  z oświadczenia K. N. siostry oskarżonego D. W. z dnia 02.10.2018r.

b)  z zaświadczeń lekarskich z dnia 30.10.2018r., z dnia 01.12.2017r.

c)  z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oskarżonego D. W.

d)  z zaświadczenia z centrum rehabilitacji z dnia 21.07.2017r.

2. o uchylenie orzeczenia w pkt III tj. zakazu prowadzenia przez oskarżonego pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym kat. „B”

3. o utrzymanie w mocy orzeczenia dot. nałożenia na oskarżonego kary grzywny w kwocie 3000 złotych.

Na rozprawie odwoławczej w dniu 15 stycznia 2019 roku obrońca oskarżonego poparł apelacje i wnioski w niej zawarte.

Prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i o utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Oskarżony w ostatnim słowie niósł o zmniejszenie wyroku jeżeli jest to możliwe, przychylił się do stanowiska swojego obrońcy.

Sąd okręgowy zważył:

apelacja nie okazała się zasadna i nie zasługiwała na uwzględnienie.

Kwestionując wydane w sprawie rozstrzygnięcie w zakresie orzeczenia w pkt II dyspozycji wyroku, tj. orzeczenia od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej, świadczenie pieniężne w kwocie 3000 złotych oraz w pkt III tj. orzeczenia wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym pojazdów mechanicznych kategorii B na okres 2 (dwóch) lat skarżący – jak wynika z treści całokształtu apelacji podnosi zarzuty naruszenia prawa materialnego tj. art. 67§3 kk jak i obrazę prawa procesowego tj. art. 342§2 kpk, a naruszenie którego to przepisu prawa procesowego upatruje w następstwie orzeczenia wobec oskarżonego warunkowego umorzenia, świadczenia pieniężnego w kwocie 3000 zł oraz zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii „B” na okres 2 lat mimo tego, że zarówno przywołany przepis prawa materialnego – art. 67§3 kk jak i prawa procesowego – art. 342§3 kpk – przewiduje orzeczenie świadczenia pieniężnego – lub – zakaz prowadzenia w ruchu lądowym pojazdów mechanicznych. W swojej argumentacji na poparcie powyższych tez skarżący podnosi m.in., iż wskazany przepisie prawa materialnego przewiduje to, że sąd może cyt. „ponadto orzec świadczenie pieniężne, wymienione w art. 39 pkt 7 lub zakaz prowadzenia pojazdów wymienionych w art. 39 pkt 3 do lat 2”, prezentując przy tym także stanowisko, iż łącznik lub zawarto także w art. 342§3 zd. 2 kpk .” Nadto apelujący zarzuca także zbyt surowy wymiar dodatkowych obowiązków a zwłaszcza orzeczenie pozbawienia prawa prowadzenia pojazdów na okres lat 2 jak również błędną ocenę stanu faktycznego dot. warunków zdrowotnych oskarżonego.

Rozpatrując wniesioną apelację za nie zasadne uznać należy stanowisko o naruszeniu art. 67§3 kk jak i podniesiony zarzut obrazy przepisu prawa procesowego. Odnosząc się łącznie do przedstawionych w powyższym zakresie zapatrywań przede wszystkim zwrócić należy uwagę, iż zgodnie z art. 67§3 kk umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę; sąd może nałożyć na sprawcę obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 1-3, 5-6b, 7a lub 7b, a ponadto orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 lub zakaz prowadzenia pojazdów, wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2. Przepisy art. 72 § 1a i 1b stosuje się odpowiednio, zgodnie natomiast z art. 342§2 kpk w wyroku sąd określa także nałożone na oskarżonego obowiązki oraz sposób i termin ich wykonania albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę, a w razie uznania za celowe - orzeka świadczenie pieniężne lub zakaz prowadzenia pojazdów, dozór kuratora, osoby godnej zaufania albo instytucji lub organizacji społecznej. Stosownie zatem do treści przywołanego przepisu art. 67§3 kk sąd umarzając warunkowo postępowanie karne może orzec wobec sprawcy m.in., świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 kk, zakaz prowadzenia pojazdów, wymieniony w art. 39 pkt 3 do lat 2, analizując aspekt, którą ze wskazanych możliwości sąd orzekający wybierze nie można za trafne uznać stanowiska apelującego, iż warunkowo umarzając postępowanie sąd nie może zastosować jednocześnie wobec oskarżonego i orzec w wydanym wyroku zarówno zakazu prowadzenia pojazdów jak i świadczenia pieniężnego, a co skarżący wywodzi z użycia w przywołanym przepisie słowa „lub”. Zdaniem skarżącego „w takim razie nie mogłoby się tam znaleźć słowo lub”. Rozpatrując przedstawione w tym zakresie tezy uznać należy je za własne subiektywne stanowisko apelującego. Odnieść się w tym miejscu należy do reguł wykładni językowej. Zauważenia przy tym wymaga, iż jak zaznacza się użycie w tekście aktu prawnego spójnika „lub” wyraża zawsze alternatywę. W sprawie niniejszej, analizując powyższe zagadnienie, spójnikowi temu można przypisać trzy różne znaczenia, za w pełni zasadne uznać przy tym należy stanowisko, iż możliwym jest - w przypadku warunkowego umorzenia postępowania orzeczenie w wyroku przez sąd 1. świadczenia pieniężnego wymienionego w art. 39 pkt 7 kk, 2. zakaz prowadzenia pojazdów, 3. jak i orzeczenie świadczenia pieniężne oraz zakaz prowadzenia pojazdów łącznie. Wskazuje na to wyraźnie użyty w art. 67§3 kk właśnie spójnik „lub”, który występuje tu jako funktor alternatywy nierozłącznej. Analizując zaprezentowane w apelacji w powyższym zakresie stanowisko zwrócić ponadto należy uwagę, iż odmienna sytuacja miałaby miejsce jedynie wtedy gdyby te dwa elementy – wskazane powyżej świadczenie pieniężne, zakaz prowadzenia pojazdów – byłyby połączone spójnikiem „albo” oznaczającym alternatywę rozłączną, czyli odnosząca się do możliwości wykluczających się, (gdyby możliwość taka jak wskazano powyżej odnosić się miała tylko do jednego z tych elementów). Podkreślenia w tym miejscu jednakże wymaga, iż spójnik „albo” nie występuje pomiędzy tymi dwoma elementami, zarówno w treści art. 67§3 kk jak i w treści art. 342§2 kpk.

Rozpatrując apelacje zauważyć należy, iż niewątpliwie stosownie do treści art. 67§3 kk zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych wymieniony w art. 39 pkt 3 kk, w sytuacji gdy prowadzone wobec sprawcy postępowanie karne zostaje warunkowo umorzone pozostaje fakultatywny. Mając na uwadze wszystkie zaistniałe w sprawie okoliczności w tym ustalony stan nietrzeźwości oskarżonego w czasie zaistniałego zdarzenia stwierdzić należy, iż zasadnym pozostaje stanowisko o celowości orzeczenia wobec tego oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów o którym mowa w art. 67§3 kk w zw. z art. 39 pkt 3 kk. Odnosząc się do wyrażanych we wniesionym środku odwoławczym zapatrywań nie można przyjąć by orzeczony w wydanym wyroku zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B na okres dwóch lat cechował się rażącą surowością, stanowił zbyt dużą dolegliwość dla oskarżonego, jak zdaje się to sugerować skarżący. Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z praktyką orzeczniczą nie każda różnica między karą wymierzoną a karą jaką należałoby wymierzyć, uzasadnia stwierdzenie rażącej niewspółmierności kary (art. 438 pkt 4 kpk). Chodzi tu o różnicę tak istotnej wagi, że kary wymierzonej nie można by w żadnym razie zaakceptować, o różnicę wprost „bijąca w oczy” (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyrok z dnia 14 października 2008 roku II Aka 132/08). Taka zaś sytuacja w realiach przedmiotowej sprawy odnośnie orzeczonego na podstawie art. 67§3 kk w zw. z art. 39 pkt 3 kk wobec D. W. zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kat. B nie zaistniała. Nie zasługuje ponadto na uwzględnienie zarzut błędnej oceny stanu faktycznego dotyczącej warunków zdrowotnych oskarżonego. Odnosząc się łącznie do powyższych odniesionych przez skarżącego zarzutów opisanych w pkt 3 i 4 apelacji zauważyć należy, iż orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wobec tego oskarżonego było uzasadnione. Swoim zachowaniem oskarżony - decydując się na prowadzenie pojazdu mechanicznego znajdując się w stanie nietrzeźwości - dał dowód temu, iż konieczne jest czasowe wyłączenie go jako kierującego z ruchu drogowego. Orzeczony wobec oskarżonego D. W. środek karny we właściwym stopniu uwzględnia okoliczności popełnionego przez wymienionego czynu, zasadnym pozostaje przy tym uznanie, iż aby środek ten spełnił swoje cele winien trwać 2 lata. W świetle wszystkich okoliczności sprawy, kwestie na które powołuje się apelujący, podnosząc zarzuty opisane w pkt 3 oraz 4 apelacji, w tym sytuacja zdrowotna, rodzinna oskarżonego, jak też zachodząca ze względów osobistych potrzeba posiadania uprawnień do kierowania pojazdami kat. B nie są jednakowoż takimi aby - uwzględniając całokształt okoliczności skutkować musiały zmianą wydanego w sprawie w tym zakresie rozstrzygnięcia. Powoływanie się we wniesionym środku odwoławczym przez apelującego na sytuację rodzinną, zdrowotną i materialną oskarżonego wydaje się o tyle argumentem chybionym, iż oskarżony dopuszczając się przypisanego mu przestępstwa najwyraźniej nie liczył się z powyższymi okolicznościami (problemy zdrowotne, czy też faktem prowadzenia działalności gospodarczej do wykonywania której używany był przez tego oskarżonego samochód osobowy).

Z tych też wszystkich względów orzeczono jak w wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 636§1 kpk i art. 627 kpk w zw. z art. 629 kpk zasądzając od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty związane z tym postępowaniem, a na podstawie art. 7 i art. 8 w zw. z art. 12 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. nr 49, poz.223 ze zm.) wymierzono mu opłatę w kwocie 60 złotych.