Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania W. J. (W. J. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę górniczą

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 9 maja 2012r. sygn. akt XI U 2737/11

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 120zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

/-/SSA K. Merker /-/SSA M. Woźnowska-Gallos /-/SSA M. Procek

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1287/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 września 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonemu W. J. prawa do emerytury górniczej, albowiem zgodnie z art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów mających wpływ na zmianę stanu faktycznego udowodnionej pracy górniczej.

Odwołanie od przedstawionej decyzji wniósł ubezpieczony W. J. domagając się przyznania prawa do emerytury górniczej oraz argumentując, że organ rentowy przyjął na podstawie zaświadczenia KWK (...) zaniżoną ilość dniówek półtorakrotnych w ilości 3762, podczas gdy on przepracował
co najmniej 4000 dniówek w wymiarze półtorakrotnym uzasadniające przyjęcie
co najmniej 25 lat stażu górniczego i na tę okoliczność wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 9 maja 2012 roku sygn. akt XIU 2737/11 Sąd Okręgowy w Katowicach Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych XI Wydział Ubezpieczeń Społecznych przyznał emeryturę górniczą od dnia 1 maja 2011 roku.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że decyzją z dnia 30 grudnia 2008 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu W. J. prawa do emerytury górniczej na podstawie art.50a ustawy emerytalnej wskazując, że ubezpieczony udowodnił jedynie 24 lata, 7 miesięcy i 11 dni pracy górniczej zamiast wymaganych 25 lat. Następnie ustalono, że ubezpieczony złożył odwołanie od wskazanej decyzji
a Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z dnia 1 lipca 2010 roku sygn. akt XIU 764/10 umorzył postępowanie i równocześnie przekazał organowi rentowemu do rozpoznania wniosek ubezpieczonego z dnia 8 marca 2010 roku o przyznanie emerytury górniczej z uwzględnieniem co najmniej 4000 dniówek przodkowych
z okresu jego pracy górniczej od 1 stycznia 1981 roku do 30 czerwca 1998 roku. Następnie ustalono, iż decyzją z dnia 7 października 2010 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, ponieważ zeznania świadków nie są środkiem dowodowym potwierdzającym dniówki półtorakrotnie. Sąd ustalił również, że ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o wznowienie postępowania w sprawie i organ rentowy po rozpoznaniu wniosku odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej w oparciu o art.114 ust.1 ustawy emerytalnej.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż nie ma podstaw do przyjęcia, przy ustaleniu ogólnego stażu górniczego ubezpieczonego W. J., większej ilości dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym niż ilość 3762 wynikająca z załącznika do karty ewidencyjnej pracownika, którego oryginał znajduje się w aktach osobowych ubezpieczonego z KWK (...). Zaznaczono, że w ustalonym przez organ rentowy stażu górniczym ubezpieczonego został uwzględniony okres jego pracy pod ziemią od 5 stycznia 1979 roku do
20 września 1979 roku jako robotnika niewykwalifikowanego, przy czym nie było podstaw do zaliczenia tej pracy w wymiarze półtorakrotnym.

Odnosząc się do okoliczności, iż organ rentowy, ustalając ogólny staż górniczy ubezpieczonego na 24 lata, 7 miesięcy i 11 dni, wyłączył z okresów zatrudnienia pod ziemią wszystkie okresy pobierania przez ubezpieczonego po dniu 15 listopada 1991 roku zasiłków chorobowych wynikające z karty zasiłkowej Sąd Okręgowy nie podzielił zajętego przez organ rentowy w tej kwestii stanowiska. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę na okoliczność, iż w jego ocenie ustawodawca byłby nieracjonalny gdyby jego zamiarem było wyłączenie takiego rodzaju niezdolności do pracy z ogólnego stażu górniczego wymaganego przez art.50a ustawy. Argumentowano, iż ustawodawca poprzez przepis art.50b ustawy emerytalnej wyraźnie wskazał, że przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej ze względu na wiek 50 lat lub 55 lat należy uwzględnić ogólny okres ubezpieczenia górnika składkowy
i nieskładkowy w rozumieniu ustawy emerytalnej wymagany dla mężczyzny jako
co najmniej 25 lat pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczony w dniu zgłoszenia wniosku z dnia 30 maja 2011 roku posiadał wymagane co najmniej 25 lat pracy górniczej i spełniał pozostałe warunki nabycia prawa do emerytury wynikające
z art.50a ust.2 ustawy emerytalnej z tytułu ukończenia 50 lat życia. Wobec czego Sąd pierwszej instancji, mając również na uwadze art.133 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej, zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 8 września 2011 roku uznając, iż mamy do czynienia z okolicznością istniejącą przed wydaniem decyzji, która ma wpływ na prawo do emerytury górniczej w rozumieniu art.114 ust.1 ustawy emerytalnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od wskazanego rozstrzygnięcia wniósł organ rentowy.

Wnoszący środek odwoławczy zaskarżył opisany wyrok w całości zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art.50a w zw. z art.50b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że do okresów pracy górniczej, o której mowa
w art.50a, zalicza się okresy niezdolności do pracy spowodowane wypadkiem przy pracy i przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury mimo, że nie spełnia warunku posiadania co najmniej 25 lat pracy górniczej. Wskazując na powyższy zarzut organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania
w całości. W ocenie organu rentowego błędna jest wykładnia wskazanych przepisów ustawy emerytalnej po myśli której przy ustalaniu uprawnień do emerytury górniczej
z art.50a do okresów pracy górniczej zalicza się okresy nieskładkowe, jakimi są okresy niezdolności do pracy spowodowane wypadkiem przy pracy.

Argumentowano, iż w art.50b ustawy emerytalnej wyraźnie wskazano, że uwzględnia się jedynie okresy pracy górniczej natomiast okresy nieskładkowe mogą być uwzględniane wyłącznie przy ustalaniu pracy równorzędnej z pracą górniczą. Według apelującego nie jest możliwe zaliczenie na poczet okresów pracy górniczej okresów pobierania zasiłków chorobowych z ubezpieczenia wypadkowego. W opinii wnoszącego środek odwoławczy zaliczenie spornych okresów do okresów pracy górniczej możliwe byłoby jedynie w przypadku ustalenia prawa do emerytury górniczej w oparciu o art.50e ustawy emerytalnej, co jednak nie ma miejsca
w niniejszej sprawie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji przeprowadził prawidłowe i nie wymagające uzupełnienia postępowanie dowodowe, nie naruszył przepisów prawa materialnego ani postępowania, zaś poczynione przez niego ustalenia faktyczne Sąd II instancji przyjmuje za swoje.

Spór w niniejszej sprawie dotyczy ustalenia, czy ubezpieczonemu W. J. przysługuje prawo do emerytury zgodnie z art.50a ust.2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku Nr 153, poz.1227 ze zm.).

Zgodnie z wskazanym przepisem wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej o której mowa w art.50c ust.1, wynosi 50 lat.

Według art.50b ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. W komentarzu do ustawy emerytalnej wydanym pod redakcją B.Gudowskiej i K. Ślebzaka zaznaczono, iż w piśmiennictwie podkreśla się, że uwzględnieniu w stażu pracy górniczej
i równorzędnej z pracą górniczą podlegają tylko te okresy nieskładkowe z art.7 ustawy o jakich mowa w art.50e, a więc okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy, albo świadczenie rehabilitacyjne (por.I. Jędrasik-Jankowska. K.Jankowska, prawo s.135). Jest to konsekwencją uchylenia art.38 ustawy emerytalnej i braku jego odpowiednika w przepisach Rozdziału 3a Działu II ustawy (str.392-393).

Przeniesienie powyższych rozważań na grunt niniejszej sprawy prowadzi do wniosku, iż wykładnia niniejszego przepisu prezentowana przez organ rentowy
w wniesionym środku odwoławczym oparta na wykładni gramatycznej jest pozbawiona słuszności. Nie należy bowiem zapominać, iż oprócz literalnego brzmienia przepisu ważna i doniosła jest również jego wykładnia celowościowa
i logiczna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym trudno zaś wymagać od racjonalnego ustawodawcy, aby wyłączył wspomniany okres z przepisu art.50a ust.2 ustawy emerytalnej. Oprócz bowiem literalnego brzmienia przepisu ważny jest cel jaki przyświecał ustawodawcy a ten wyraźnie wynika, z art.50e ustawy emerytalnej reżimowo zbliżonym do art.50a ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku Nr 153, poz.1227 ze zm.).

Skoro zostało ustalone, że ubezpieczony spełnia wszelkie przewidziane przepisem art.50a ust.2 ustawy emerytalnej przesłanki do przyznania prawa do emerytury górniczej stwierdzić należy, iż apelacja organu rentowego podlega oddaleniu.

Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy przyznał bowiem ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od dnia 1 maja 2011 roku uznając,
iż mamy do czynienia w niniejszej sprawie z nową okolicznością w rozumieniu art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku Nr 153, poz.1227 ze zm.).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.98 § 1 k.p.c. w związku
z § 13 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. 2013.546).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art.385 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

/-/SSA K. Merker /-/SSA M. Woźnowska-Gallos /-/SSA M. Procek

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JM