Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Hass- Kloc

Protokolant: st. sekretarz sądowy Magdalena Kamuda

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Kasy Oszczędnościowej Bank (...) Spółka Akcyjna w W.

przeciwko : Młyn (...) Spółka z o.o. w M.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanej Młyn (...) Spółka z o.o. w M. na rzecz powoda (...) Kasy Oszczędnościowej Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 243.980,38 zł ( dwieście czterdzieści trzy tysiące dziewięćset osiemdziesiąt złotych 38/100) z odsetkami:

- od kwoty 193.756,16 zł umownymi w wysokości 16% w stosunku rocznym od dnia 10 października 2013r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 49.657,74 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 października 2013r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 566,48 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 października 2013r. do dnia zapłaty z tym, że zapłata zasądzonej kwoty przez jednego z dłużników tj. pozwanego lub dłużnika osobistego Młyn (...) Spółka jawna w M. zwalnia od tej zapłaty drugiego z nich zaś odpowiedzialność pozwanego Młyn (...) Spółka z o.o. w M. jest ograniczona do wysokości ustanowionych hipotek tj. do kwoty 270.000 zł a prawo prowadzenia egzekucji wobec pozwanego Młyn (...) Spółka z o.o. w M. ograniczone będzie do nieruchomości położonej w miejscowości B. powiat (...) działki nr (...) zabudowanej budynkiem piekarni wpisanej w księdze wieczystej o nr TB 1M/ (...) w Sądzie Rejonowym w Mielcu,

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 19.416,00 zł ( dziewiętnaście tysięcy czterysta szesnaście złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 7.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 457/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 luty 2014r

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna, Oddział – Centrum Restrukturyzacji i Windykacji w W. w pozwie skierowanym przeciwko Młyn (...) Spółka z o.o. z/s w M. wniósł o zasądzenie kwoty 243.980,38 zł z umownymi - maksymalnymi odsetkami od kwoty 193.756,16 zł oraz z ustawowymi odsetkami od kwot : 49.657,74 zł i 49.657,74 zł dnia wniesienia pozwu oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód podał, że w dniu 26 sierpnia 2010 r. zawarł

z Młyn (...) Spółka jawna umowę pożyczki hipotecznej w kwocie 200.000,00 zł . Zabezpieczeniem spłaty pożyczki była hipoteka zwykła ustanowiona na prawie własności pozwanego nieruchomości położonej w B. , dla której Sąd Rejonowy w Mielcu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą pod numerem (...).

Mimo wypłaty pełnej kwoty pożyczki, w/w pożyczkobiorca nie wywiązał się ze swych zobowiązań w związku z tym wierzytelność bankowa została wypowiedziana i postawiona w stan natychmiastowej wymagalności.

Podniósł ,że w związku z zamiarem skierowania egzekucji wobec do kredytobiorcy i dłużnika rzeczowego w tym do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu , koniecznym jest uzyskanie tytułu wykonawczego.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany ( k- 75 – 84) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Pozwany zarzucił, że na podstawie art. 58 § 2 kc w/w umowa pożyczki jest nieważna. Pozwany wskazał, że przedmiotowa umowa pożyczki maksymalnie rozbudowała prawa powoda , zaś dłużnik osobisty nie ma w zasadzie żadnych uprawnień, a dodatkowo został obciążony mnóstwem obowiązków. Poza tym dłużnik osobisty nie mógł negocjować warunków umowy. Te okoliczności przemawiają za tym, że przedmiotowa umowa , biorąc pod uwagę jej treść ,ma charakter wybitnie jednostronny, faworyzując bezzasadnie powodową spółkę . Z uwagi na powyższe pozwany wskazywał na sprzeczność przedmiotowej umowy z zasadami współżycia społecznego – podając w tym zakresie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2.03.2012r. II CSK 351/11, zgodnie z którym „obiektywnie niekorzystna dla jednej ze stron treść umowy zasługuje na negatywną ocenę moralną, a w konsekwencji prowadzi do jej uznania za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego w sytuacji, gdy do takiego ukształtowania stosunków umownych, który jest dla niej w sposób widoczny krzywdzący, doszło przy świadomym lub tylko spowodowanym niedbalstwem, wykorzystaniu przez drugą stronę swojej silniejszej pozycji. Pozwany przywołał jeszcze dalsze orzeczenia Sądu Najwyższego wskazujące, że nie jest prawidłowe wykorzystywanie dominującej pozycji podmiotu udzielającego kredytu w stosunku do kontrahenta i to bez względu na to, czy jest to konsument czy też przedsiębiorca.

Zarzucił również, że powód mając w niniejszym postępowaniu zarówno dłużnika osobistego jak i rzeczowego powinien dokonać wypowiedzenia umowy kredytu do obu z nich ; i wypowiedzenie w/w umowy wobec pozwanego jest bezprzedmiotowe , bowiem nie naruszył on zapisów umownych , które stały się podstawą wypowiedzenia przedmiotowej umowy kredytu.

Ponadto podniósł, że pomiędzy nim, a powodową spółką nie istnieje żaden stosunek zobowiązaniowy. Powód nie miał również żadnych innych podstaw prawnych do dochodzenia przedmiotowych roszczeń od niego. Pozwany nie jest dłużnikiem powoda, gdyż odpowiada wyłącznie posiadaną przez siebie nieruchomością ; zarzucił, iż niezrozumiała jest dla niego sytuacja, w której wierzyciel występuje z roszczeniem przeciwko podmiotowi odpowiedzialnemu rzeczowo o zapłatę należności w całości wraz z odsetkami. Wystąpienie z niniejszym pozwem przeciwko dłużnikowi rzeczowemu tj. przeciwko pozwanemu w niniejszej sprawie byłoby możliwe gdyby pomiędzy powodem a nim istniał jakikolwiek stosunek zobowiązaniowy ,lub by wynikało to wprost z przepisów prawa materialnego. Kwalifikowanie sytuacji dłużnika osobistego ( zabezpieczonej hipoteką wierzytelności) i dłużnika rzeczowego

( właściciela obciążonej nieruchomości) jako przypadku tzw. solidarności niewłaściwej ( in solidum ) jest niewłaściwe i nie mające żadnego odzwierciedlenia w systemie obowiązującego prawa. Pozwany stwierdził, że był przekonany, iż odpowiada wyłącznie rzeczowo – a więc nieruchomością, na której ustanowiona jest hipoteka dlatego też nie spodziewał się wezwania do uregulowania przedmiotowej należności.

Ponadto pozwany zarzucił, że żądanie zapłaty od niego odsetek jest całkowicie bezzasadne. Odsetki stanowią bowiem swoistego rodzaju odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy a zatem powinny być zapłacone przez podmiot, który spowodował ewentualną szkodę. Natomiast pozwany w żaden sposób nie przyczynił się do powstania jakiejkolwiek szkody.

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego powód w piśmie procesowym z dnia 16.01.2014r podtrzymał w całości dotychczasowe stanowisko i wniósł o zasądzenie dochodzonej pozwem kwoty wraz z odsetkami i kosztami postępowania ( k- 101- 106 ).

Na wstępie podał że nie ma wątpliwości co do tego ,że kredytobiorca zaprzestał spłacania wierzytelności i powód wzywał do dobrowolnej spłaty zadłużenia zarówno kredytobiorcą jak i dłużnika rzeczowego , lecz okazały się one bezskuteczne.

Ponadto umowa kredytu została wypowiedziana w dniu 24.09.2012r podczas gdy pozwany stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości w dniu 17.10.2012r.

Powód zarzucił także , że gołosłowne są twierdzenia pozwanego co do tego, że umowa zawarta przez niego z powodem jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, i że została zawarta pod presją. W ocenie powoda

zasadza się to jedynie na domniemaniach i ma celu przedłużenie niniejszego postępowania.

Powód w dalszej części pisma zacytował orzeczenia Sądu Najwyższego, jak również podglądy doktryny wskazujące, że wobec braku w ustawie przepisu, który by przewidywał solidarną odpowiedzialność dłużnika osobistego i hipotecznego ( por. art. 369 kc ), wspólna odpowiedzialność tych dłużników jest zaliczana do tzw. solidarności niewłaściwej ( in solidum) .

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Pomiędzy stronami bezspornym był fakt zawarcia umowy pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 26.08.2010 r. pomiędzy powodem i Młyn (...) spółka jawna z/s w M. ( k- 7-9) wraz z aneksem nr (...) z dnia 14.04.2012r ( k.10-11). Bezspornym był również fakt zabezpieczenia tej umowy oraz wszystkich wymagalnych należności hipoteką zwykłą do kwoty 200.000,00 zł oraz kaucyjną do kwoty 70.000,00 zł na nieruchomości położonej w miejscowości B. , powiat (...) wpisana w KW nr (...) zabudowanej budynkiem piekarni – par 20 pkt. 2 i 3 w/w umowy ( dowód : w/w umowa w oryginale k- 113-117 wraz z aneksem

w oryginale k- 116-117,treść księgi wieczystej k- 17-27).

Kwota kredytu została wypłacona kredytobiorcy w całości ( dowód: dyspozycja wypłaty k- 110, uruchomienie kredytu k- 111, potwierdzenie dokonania przelewu k- 112).

Powód pismem z dnia 24.09.2012r. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu w/w umowy i postawieniu pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności i wezwał kredytobiorcę do zapłaty (k.28-29, w oryginale k- 118- 121). Pomimo wezwania kredytobiorca pożyczki nie spłacał dlatego też kolejnymi wezwaniami powód wezwał ponownie kredytobiorcą i po raz pierwszy pozwanego do zapłaty ( k. 30 -32). W wezwaniach powód wskazał należność wymagalną wg umowy pożyczki. Do pozwu powód załączył wyciąg z ksiąg bankowych z wyliczeniem należności odsetkowych oraz wymagalnych rat kapitałowych

(k-33).

Pozwany stał się właścicielem w/w nieruchomości 17.10.2012r na podstawie umowy sprzedaży nieruchomości nr (...) z dnia 17.10.2012r sporządzonej przez notariusza R. W. ( k- 17).

Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe zważył co następuje:

Zdaniem Sądu Okręgowego zarzuty pozwanego podniesione w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie zasługują na uwzględnienie. Brak podstaw do przyjęcia, że umowa łącząca powoda i kredytobiorcę naruszała zasady współżycia, a jej niektóre zapisy były szczególnie krzywdzące dla niego. Pozwany nie wskazał przede wszystkim jakie zasady współżycia zostały naruszone zawartą umową pożyczki. Zauważyć należy, że w momencie podpisywania umowy pożyczki

kredytobiorca nie kwestionował jej zapisów i mając możliwość wyboru na rynku finansowym podmiotu udzielającego pożyczki zdecydował się na stronę powodową. Kredytobiorca w momencie podpisywania umowy pożyczki i otrzymania od powoda środków pieniężnych nie kwestionował ważności tej umowy a argument ten pojawił się dopiero w tym postępowaniu wtedy gdy strona powodowa zaczęła domagać się od niego i dłużnika rzeczowego wykonania zobowiązań.

Tego rodzaju zapisy jak wskazane w swej treści w/w umowie pożyczki są zdaniem Sądu Okręgowego zapisami standardowymi i nie odbiegają od zapisów ( mających na celu zabezpieczenie spłaty pożyczki ) zamieszczanych przez inne instytucje finansowe udzielające pożyczek, a kredytobiorca mając wybór nie musi korzystać z pożyczki udzielanej przez konkretny podmiot.

Tym samym zdaniem Sądu Okręgowego brak podstaw do uwzględnienia zarzutu co do tego, że w zakresie przez niego podniesionym umowa pożyczki jest nieważna. Kredytobiorca jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, od którego wymagana jest szczególna staranność ( art. 355 §2 kc ) – stąd też należy od niego wymagać wiedzy w tym zakresie i należytej orientacji, co doi instytucji kredytujących tego rodzaju działalność i warunków jakie oferują.

Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut pozwanego co do tego, że zawarto umowę pożyczki działając pod presją powoda ; szczególnie ,że pozwany nie wskazał nawet na czym ta „presja” miałaby polegać. W ocenie Sądu są to zarzuty gołosłowne.

Przechodząc do zarzutu pozwanego dotyczącego wspólnej odpowiedzialności dłużnika osobistego i hipotecznego to należy na początku zaaprobować pogląd wyrażony w wyroku z dnia 6.03.1997 r., sygn. akt I CKU 78/96, w którym Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że odpowiedzialność dłużnika osobistego z tytułu zaciągniętego kredytu i odpowiedzialność dłużnika rzeczowego, którego nieruchomość została obciążona hipoteką dla zabezpieczenia wierzytelności kredytodawcy, jest odpowiedzialnością in solidum ( do której stosuje się przepisy o solidarności) zaś egzekucja prowadzona w stosunku do dłużnika rzeczowego może być skierowana wyłącznie do obciążonej hipoteką nieruchomości, co powinno znaleźć wyraz w wyroku. Również w wyroku z 7.07.2005r., sygn. akt V CK 8/5 Sąd Najwyższy stwierdził, że między dłużnikiem hipotecznym ( rzeczowym), nie będącym dłużnikiem osobistym,

a dłużnikiem osobistym nawiązuje się stosunek solidarności nieprawidłowej ( in solidum) ze skutkami przewidzianymi w art. 366 § 1 kc.

Wierzyciel zatem, gdy z nadejściem terminu płatności nie otrzyma zapłaty, a dłużnik hipoteczny nie jest zarazem dłużnikiem osobistym, może – wg swego wyboru – albo wytoczyć powództwo na podstawie stosunku hipoteki przeciw dłużnikowi hipotecznemu ( temu, kto wpisany jest w księdze wieczystej jako właściciel nieruchomości obciążonej hipoteką) o zapłatę sumy hipotecznej pod zagrożeniem egzekucji z przedmiotu hipoteki, albo wytoczyć powództwo na podstawie stosunku obligacyjnego przeciw temu, kto zaciągnął dług, albo wytoczyć powództwo – oparte na obydwu podstawach – przeciwko dłużnikowi hipotecznemu i dłużnikowi osobistemu( podobnie J. Pisuliński, System prawa

prywatnego, tom 4 , pod red. E. Gniewka , W-wa 2007r).

Przez samo nabycie nieruchomości obciążonej hipoteką zbywca pozostaje dłużnikiem osobistym , a nabywca staje się dłużnikiem rzeczowym odpowiadającym tylko z tylko z nieruchomości oraz in solidum z dłużnikiem osobistym ( art. 519 par 2 pkt.2 kc – tak też J. Witecki , Odpowiedź na pytanie prawne , PiP 1947, nr 10, str. 93).

W tym stanie rzeczy Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę na podstawie umowy pożyczki łączącej w/w strony oraz mając na uwadze ustanowioną hipotekę kaucyjną do kwoty 70.000,00 zł i zwykłą w kwocie 200.000,00 zł na nieruchomości , której właścicielem stał się pozwany -jako zabezpieczenie spłaty objętej sporem pożyczki. Obowiązujące w tym zakresie orzecznictwo i poglądy doktryny dopuszczają taką możliwość, wskazując odpowiedzialność pozwanych in solidum.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 108 § 1 kpc i 99 kpc.

Zarządzenie:

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pozwanemu z pouczeniem

o sposobie złożenia apelacji,

- kal 14 dni.