Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko Zakładom (...) spółce akcyjnej w T.

o zapłatę

I.  zasądza od Zakładów (...) spółki akcyjnej w T. na rzecz Banku (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 2.374.174,48 złotych (dwa miliony trzysta siedemdziesiąt cztery tysiące sto siedemdziesiąt cztery złote czterdzieści osiem groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości stopy procentowej 5,7% od następujących kwot za następujące okresy:

-

od kwoty 3.009.000 złotych od dnia 19 lutego 2009 r. do dnia 13 lipca 2009 r.;

-

od kwoty 2.374.174,48 złotych od dnia 14 lipca 2009 r. do dnia zapłaty;

II.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 34.825,52 złotych;

III.  ustala, że Bank (...) spółka akcyjna w W. wygrał proces w 98,5%, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów procesu Referendarzowi sądowemu.

SSO Magdalena Kurc-Mazurkiewicz

Sygn. akt XX GC 487/09

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 lipca 2009 r. powód - Bank (...) spółka akcyjna w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego – Zakłady (...) spółka akcyjna w T. kwoty 2.409.000 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości stopy procentowej 5,7% (stopa procentowa WIBOR 3M z dnia 19 lutego 2009 roku 4,7% powiększona o 1%) liczonymi od następujących kwot za następujące okresy:

-

od kwoty 3.009.000 zł za okres od dnia 19 lutego 2009 r. do dnia 13 lipca 2009 r.,

-

od kwoty 2.409.000 zł za okres od dnia 14 lipca 2009 r. do dnia zapłaty

oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód podał, iż w dniu 6 lutego 2007 r. strony zawarły umowę ramową dotyczącą transakcji terminowych i pochodnych, na podstawie której strony - w dniu 18 listopada 2008 r. - zawarły drogą telefoniczną dwie umowy: umowę nierzeczywistej opcji kupna waluty wymienialnej oraz umowę nierzeczywistej opcji sprzedaży waluty wymienialnej. Rozmowę telefoniczną ze strony Banku prowadził pracownik pionu skarbu - K. D., a ze strony spółki (...), Prezes Zarządu. Na podstawie wskazanej umowy kupna pozwany udzielił powodowi uprawnienie kupna od pozwanego w odpowiednich dniach realizacji transakcji każdorazowo 550.000 euro za równowartość tej kwoty w złotówkach, obliczoną po uzgodnionym kursie realizacji (tj. 3,88 złotych za euro). Z kolei na podstawie umowy sprzedaży - powód udzielił pozwanemu uprawnienie do sprzedaży powodowi w odpowiednich dniach realizacji transakcji każdorazowo określonych kwot w euro za równowartość tych kwot w złotówkach obliczoną po uzgodnionym kursie realizacji (tj. 3,88 złotych za euro). Przy obu umowach transakcje miały odbywać się co miesiąc pomiędzy 27 lutego 2009 r. a 31 lipca 2009 r. Jak wskazał powód, pierwsza z rozmów telefonicznych miała charakter przygotowawczy, podczas której I. P. poinformował Bank o potrzebie zabezpieczenia się przez ryzykiem kursowym związanym z uzyskaniem wpływów w euro, następnie strony omówiły dodatkowe warunki umów. Druga rozmowa telefoniczna odbyła się tego samego dnia po dokonaniu „wyceny” przez pracownika Banku i zakończyła się wyraźnym potwierdzeniem przez I. P. uzgodnionych warunków transakcji. Wobec faktu, że umowy zostały zawarte w formie telefonicznej powód wysłał do pozwanego tzw. Potwierdzenie zawarcia transakcji - zawierające całość uzgodnień stron wraz z prośbą o złożenie podpisu na jednym z egzemplarzy i przesłanie zwrotnie do powoda. Zgodnie z Regulaminem, Potwierdzenie zawarcia transakcji, zastępuje wszelkie dotychczasowe ustalenia stron. Jednakże w wyniku błędu pracownika Banku treść wysłanych do pozwanego Potwierdzeń zawierała inną treść, stanowiącą odwrotność ustaleń telefonicznych. Błędnie zredagowane Potwierdzenie zawierało bowiem postanowienia, zgodnie z którymi Bank miał mieć obowiązek sprzedaży pozwanemu określonych kwot w euro po kursie terminowym 3,88 złotych za euro, zaś pozwanemu miało przysługiwać uprawnienie do nabycia 550.000 euro po tym samym kursie. Pozwany podpisał wadliwie zredagowane pismo i odesłał powodowi. Po wykryciu błędu w dniu 4 lutego 2009 r. powód tego samego dnia wysłał do pozwanej spółki pisemną informację o zaistniałej sytuacji oraz dołączył korektę Potwierdzenia, prosząc o jej podpisanie. W odpowiedzi pozwany stwierdził, że twierdzenia o błędzie uważa za nieprawdziwe oraz wezwał do podania podstawy prawnej tak skonstruowanego pisma. Wobec zaistniałej sytuacji - pismem z dnia 11 lutego 2009 r. powód uchylił się od skutków prawnych oświadczenia woli powołując się na zaistnienie błędu co do treści czynności prawnej oraz uznał odmowę podpisania korekty Potwierdzenia za naruszenie obowiązku dostarczenia dokumentów określonych w Regulaminie. Następnie powód wyznaczył na dzień 16 lutego 2009 r. tak zwany „dzień wcześniejszego rozwiązania umów” w związku z faktem, że wystąpił przypadek naruszenia polegający na odmowie podpisania przez (...) Potwierdzenia prawidłowo odzwierciedlającego warunki zawartych umów (pkt. 6(a)(ii) w związku z pkt. 5 (a)(ii) Regulaminu) oraz kierowaniu przez (...) do Banku niezgodnych ze stanem faktycznym oświadczeń dotyczących treści zawartych pomiędzy stronami Umów (pkt. 6(a)(iii) Regulaminu). W dniu 17 lutego 2009 r. skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 3.009.000 złotych w terminie do 19 lutego 2009 r. – stanowiącej należność z tytułu przedterminowego rozwiązania umów. Z kolei w dniu 19 lutego 2009 r. pozwany skierował do powoda wezwanie do zapłaty kwoty 3.009.000 złotych z tytułu rozliczenia Umów. Wobec braku płatności powód skierował do pozwanego pismo wzywające do dobrowolnego spełnienia świadczenia poprzez zapłatę wskazanej kwoty wraz z odsetkami, wyznaczając trzydniowy termin. Wezwanie doręczono pozwanemu 24 lipca 2009 r., jednak nie uregulował on należności (pozew k. 2-50).

W dniu 30 lipca 2009 r. pozwany wniósł pismo przed doręczeniem odpisu pozwu, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów sądowych w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej. W kolejnych pismach procesowych pozwanego przed doręczeniem pozwu, z datą prezentaty oznaczoną kolejno na 3 sierpnia 2009 r., 14 sierpnia 2009 r., 18 sierpnia 2009 r. pozwany podtrzymywał wszystkie dotychczasowe wnioski, dowody i twierdzenia (pisma pozwanego k. 307-333, k. 696-704, k. 711-713, k. 738-754).

W odpowiedzi na pozew z dnia 14 września 2009 r. (data prezentaty) pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko przedstawione we wcześniejszych pismach, złożonych przez doręczeniem odpisu pozwu i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów sądowych w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej. W uzasadnieniu pozwany potwierdził, że strony zawarły Umowę Ramową, a następnie podczas rozmowy telefonicznej omówiły warunki umów wskazanych w pozwie przez powoda. W ślad za przeprowadzoną rozmową telefoniczną powód przesłał pozwanemu podpisany przez bank dokument Potwierdzenia z dnia 20 listopada 2008 r. mający zawierać wcześniejsze ustalenia, który został podpisany przez pozwanego i odesłany powodowi. W dniu 20 stycznia 2009 r. pozwany dla potrzeb sporządzenia rocznych sprawozdań finansowych wystąpił do powoda o przedstawienie wyceny bieżącej wartości zawartej umowy opcji i wówczas otrzymał od powodowego Banku wycenę odwrotną od oczekiwanej i opartej na dokumencie Potwierdzenia. Z wyceny sporządzonej przez powoda wynikało, że spółka (...) jest winna Bankowi kwotę 1.222.677,53 złotych, podczas gdy to Bank był winien spółce wskazaną kwotę. W konsekwencji pozwana spółka zwróciła się z prośbą o ponowne wykonanie wyceny. W odpowiedzi powód przesłał pozwanemu korektę Potwierdzenia, wskazując iż jest ona następstwem zidentyfikowania przez bank błędu we wcześniejszych dokumentach, natomiast nie sporządził ponownej wyceny o którą wnosiła spółka. Podpisanie przez spółkę przesłanej korekty Potwierdzenia miałoby nastąpić w sytuacji, gdy bieżący kurs EUR/PLN wynosił 4,6747 złotego, zatem Bank mając wiedzę na temat kształtowania się kursu EUR względem PLN w okresie między 18 listopada 2008 r. (data rozmów telefonicznych) a 4 lutego 2009 r. (data na piśmie korygującym Potwierdzenie), wiedząc już, że transakcja zawarta w dniu 18 listopada 2008 r. jest niekorzystna dla niego z punktu widzenia interesu Banku, przedstawił spółce (...) do podpisu nowy dokument Potwierdzenia, określający warunki w sposób korzystny dla Banku. Wobec powyższego spółka nie podpisała korekty wskazując, że stanowisko Banku jest niezrozumiałe. Wskazała, że jedynie wiążące są postanowienia pisemnego Potwierdzenia z dnia 20 listopada 2008 r., które zostały w pierwszej kolejności podpisane przez dwóch pracowników Banku, a następnie przesłane pozwanej spółce. Pozwana potwierdziła, że pismem z dnia 11 lutego 2009 r. Bank oświadczył spółce, iż na podstawie art. 84 § 1 k.c. uchyla się od skutków prawnych oświadczenia woli, to jest dokumentu Potwierdzenia w związku z zaistnieniem istotnego błędu co do treści czynności prawnej. Ponadto Bank oświadczył, że wobec zaistniałego „przypadku naruszenia” określonego w Regulaminie, polegającego na niepodpisaniu korekty wyznacza na dzień 16 lutego 2009 r. dzień wcześniejszego rozwiązania transakcji. Pozwany stanął na stanowisku, że nie doszło do zaistnienia przypadku naruszenia uzasadniającego wcześniejsze rozwiązanie transakcji z uwagi na to, że pozwana spółka nie miała obowiązku podpisania korekty. Spółka zwróciła się do Banku po otrzymaniu pisma korygującego z prośbą o wskazanie podstawy prawnej mającej stanowić przesłankę podpisania nowych dokumentów, jednakże powód tej podstawy nie wskazał. W ocenie pozwanego powód marginalizuje doniosłość podpisania przez strony Porozumienia uznając, że wiążąca jest jedynie rozmowa telefoniczna. Pozwany wskazał pkt. 9e Regulaminu, zgodnie z którym poprzez podpisanie Potwierdzenia zawarcia którejkolwiek Transakcji przyjmuje się, że Regulamin oraz Potwierdzenie zastępują wszelkie dotychczasowe ustalenia w tym zakresie między stronami, natomiast w razie rozbieżności między Potwierdzeniem i Regulaminem, postanowieniom Potwierdzenia nadaje się znaczenie rozstrzygające. Wobec powyższego pozwany podniósł, że podpisane przez strony Porozumienie zastąpiło wcześniejsze ustalenia, w tym rozmowę telefoniczną. Odnosząc się z kolei do treści rozmów telefonicznych pozwany wskazał, że nie wynika z nich, aby strony dokonały ustaleń „odwrotnych” do treści zawartej w przygotowanym przez Bank (...). Ponadto osoby prowadzące rozmowy telefoniczne (K. D. i I. P.) nie były umocowane do składania wiążących oświadczeń woli w imieniu stron prowadzących do zawarcia umowy opcji. Zatem powód nie był uprawniony do wyznaczenia „dnia wcześniejszego rozwiązania umowy” oraz do żądania zapłaty kwoty tzw. Ekspozycji. Również oświadczenie Banku o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia pod wpływem błędu jest bezskuteczne, ponieważ w tej sytuacji nie zostały spełnione przesłanki wskazane w art. 84 k.c. Przede wszystkim ewentualnego błędu nie wywołała druga strona umowy ( spółka (...)), gdyż to Bank przygotowywał dokumentację, a nawet gdyby było inaczej, spółka nie wiedziała o nim, działając w przekonaniu, że dokumenty zostały przygotowane prawidłowo. Pozwany podkreślił, że to na powodzie – jako podmiocie profesjonalnym – spoczywał obowiązek dochowania najwyższej staranności, w tym przy redagowaniu dokumentów. Zdaniem pozwanej spółki nawet gdyby hipotetycznie wskazany błąd zaistniał, Bank nie ma podstaw do rozliczenia umowy, ponieważ uchylenie się od skutków prawnych wywiera skutek ex tunc, co oznacza że umowa jest traktowana jako niebyła (odpowiedź na pozew - k. 776-803).

Pismem z dnia 29 października 2009 r. powód ograniczył powództwo w zakresie sumy głównej pozwu do łącznej kwoty 2.374.174,48 złotych wobec uzyskania od pozwanego w dniu 31 sierpnia 2009 r. kwoty 34.825,52 złotych w drodze potrącenia wierzytelności (pismo – k. 1115-1143).

W dalszym toku postępowania - stanowiska stron nie uległy zmianie. Na rozprawie w dniu 27 marca 2018 r. Sąd dopuścił dowód z dokumentów dołączonych do pozwu, odpowiedzi na pozew i dalszych pism procesowych na okoliczności w nich wskazane.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Bank (...) spółka akcyjna w W. (dalej jako Bank) zawarł w dniu 6 lutego 2007 r. z Zakładami (...) spółką akcyjną w T. (dalej jako (...) lub „Spółka”) umowę ramową dotyczącą transakcji terminowych i pochodnych (dalej jako „Umowa Ramowa”), której integralną część stanowił Regulamin Transakcji Terminowych i Pochodnych z dnia 8 maja 2002 roku (dalej jako „Regulamin”). Zgodnie z treścią pkt. 9b) Regulaminu strony są związane warunkami transakcji „od momentu przyjęcia takich warunków (ustnie lub w innej formie). Transakcja zostaje zawarta na podstawie zgodnych oświadczeń woli stron niezależnie od tego, czy sporządzone zostało odpowiednie Potwierdzenie” (umowa ramowa - k. 83-86, regulamin - k. 88-181).

Zawarcie Umowy Ramowej było związane z działalnością spółki (...), która opierała się na produkcji zbiorników ciśnieniowych na gazy niebezpieczne, a większość sprzedaży spółki stanowiła sprzedaż eksportowa. Spółka w 2008 r. deklarowała wysokość przewidywanych wpływów w walucie euro w wysokości równowartości około 1 miliona złotych, z czego ekspozycja wynosiła około 500.000 złotych miesięcznie. Następnie Spółka złożyła w dniu 9 kwietnia 2008 r. oświadczenie o poddaniu się egzekucji w zakresie zobowiązań wynikających z transakcji zawartych z Bankiem, uprawniające Bank do wystawienia tytułu egzekucyjnego do kwoty 600.000 złotych oraz do wystąpienia do dnia 31 marca 2011 r. o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności (zeznania I. P. - k. 2243, zeznania świadka M. P. – k. 1852, Formularz Adekwatności Instrumentów Pochodnych – k. 1669 oraz oświadczenie o poddaniu się egzekucji – k. 383).

W dniu 22 kwietnia 2008 r. Spółka zawarła z Bankiem (...) z Barierą oraz Nierzeczywistej Opcji Sprzedaży Waluty Wymienialnej z Barierą (Potwierdzenie zawarcia Umów k. 2446-2453).

W dniu 18 listopada 2008 r. w związku z podpisaną Umową Ramową miały miejsce dwie rozmowy telefoniczne pomiędzy Prezesem Zarządu spółki (...) - I. P. a pracownikiem Banku – K. D.. Podczas rozmów strony omawiały warunki Umów Nierzeczywistej Opcji Kupna Waluty Wymienialnej oraz Nierzeczywistej Opcji Sprzedaży Waluty Wymienialnej (dalej łącznie jako „Umowa Opcji”. Podczas pierwszej rozmowy Prezes Zarządu (...) poinformował przedstawiciela Banku, że miał uzyskać wpływy w walucie euro, co pociągało za sobą konieczność zabezpieczenia się przez ryzykiem kursowym związanym z takimi wpływami oraz podał telefonicznie warunki transakcji polegające na nabyciu uprawnienia do sprzedaży na rzecz Banku sprecyzowanych kwot w walucie euro w konkretnych terminach w 2009 r. Ponadto omówiono dodatkowe warunki potencjalnych umów, takich jak kwestie tak zwanych „wyłączników”, „dźwigni” (inaczej „lewara”) – czyli postanowienia dającego Bankowi możliwość zaoferowania Spółce atrakcyjnego kursu wymiany EUR/PLN oraz kwestię „nierzeczywistego rozliczenia transakcji”, polegającego na braku zobowiązania ze strony Spółki do przedstawienia Bankowi rzeczywistej kwoty euro w zamian za rzeczywistą kwotę PLN obliczoną po uzgodnionym kursie. Pierwsza rozmowa telefoniczna zakończyła się deklaracją pracownika Banku, że na podstawie otrzymanych od Spółki informacji dokona stosownej wyceny i niezwłocznie przedstawi ofertę umowy.

Kilkanaście minut po zakończeniu powyższej rozmowy odbyła się druga rozmowa telefoniczna - między tymi samymi osobami, podczas której pracownik Banku przedstawił Spółce dwie propozycje umowy. W pierwszej ofercie, której Spółka nie przyjęła, nie przewidziano instrumentu określanego jako „lewar”. Natomiast druga oferta przewidywała włączenie do umowy „lekkiego lewara” i to ona była przedmiotem dalszych negocjacji. Włączenie do umowy „dźwigni” to jest postanowienia dotyczącego różnicy nominałów kwot euro opcji call Banku i opcji put Spółki pozwoliło zaproponować Spółce kurs terminowy EUR/PLN w wysokości 3,87. W dalszej części rozmowy Prezes Zarządu Spółki dążył do podwyższenia kursu, co ostatecznie zakończyło się ustaleniem kursu w wysokości 3,88. Podczas drugiej rozmowy telefonicznej Prezes Zarządu Spółki potwierdził, że zawiera transakcje sprzedaży euro (nagrania rozmów telefonicznych z dnia 18.11.2008 r. – k. 214).

Przed zawarciem Umowy Opcji Spółce została zaprezentowana prezentacja dotycząca zarządzania ryzykiem walutowym, w której przedstawiono scenariusze wzrostu i spadku kursu walutowego.

Równocześnie z zawarciem Umowy Opcji drogą telefoniczną Bank zawarł na rynku międzybankowym transakcje odwrotne („lustrzane”) do tych zawartych ze Spółką, za które uzyskał jednorazową premię w wysokości 60.000 złotych ( zeznania świadka G. H. k. 2224, zeznania świadka K. D. – k. 1858).

W dniu 20 listopada 2009 r. Bank przesłał Spółce w formie pisemnej warunki Umowy Opcji w postaci Potwierdzenia Zawarcia Umów Nierzeczywistej Opcji Kupna Waluty Wymienialnej oraz Nierzeczywistej Opcji Sprzedaży Waluty Wymienialnej (dalej jako „Potwierdzenie”). Zgodnie z treścią Potwierdzenia Spółka ma prawo kupić od Banku, natomiast Bank ma prawo sprzedać Spółce, w odpowiednim Dniu Realizacji Transakcji Opcji Kwotę Transakcji za równowartość tej kwoty w Walucie Rozliczenia Transakcji Opcji obliczoną zgodnie z Kursem Realizacji – więc to Bank był zobowiązany do sprzedaży na rzecz Spółki waluty euro po kursie 3,88 złotych/1 euro. Po podpisaniu przedmiotowego dokumentu, uprzednio opatrzonego podpisami przedstawicieli Banku – przez dwóch Członków Zarządu (...), to jest Prezesa Zarządu I. P. i Członka Zarządu P. F., w dniu 21 listopada 2008 r. Potwierdzenie zostało odesłane do Banku (Potwierdzenie zawarcia Umów Opcji k. 225-229).

Następnie Spółka złożyła do Banku wniosek o dokonywanie wyceny transakcji. Bank sporządził wycenę zgodnie z wnioskiem Spółki, jednakże zgodnie z jej treścią (na dzień 31 grudnia 2008 r.) Spółka była winna Bankowi kwotę 1.222.677,53 złotych. Wobec tego Spółka w dniu 3 lutego 2009 r. drogą e-mailową ponownie zwróciła się o sporządzenie wyceny na dzień 31 grudnia 2008 r. (wniosek o dokonywanie wyceny transakcji – k. 389-391, wycena z dnia 31.12.2009 r. – k. 392, e-mail – k. 395).

W odpowiedzi na pisma (...), Bank nie dokonując ponownie wyceny sporządził korektę Potwierdzenia zawarcia Umowy Opcji i pismem datowanym na dzień 4 lutego 2009 roku przesłał ją spółce (...) z informacją o zidentyfikowanym błędzie wraz z prośbą o podpisanie i odesłanie na wskazany adres, w terminie 7 dni od dnia otrzymania, uznając poprzednie Potwierdzenie za niebyłe. Zgodnie z treścią korekty, Bank ma prawo kupić od Spółki, natomiast Spółka ma prawo sprzedać Bankowi, w odpowiednim dniu Realizacji Transakcji Opcji Kwotę Transakcji za równowartość tej kwoty w Walucie Rozliczenia Transakcji Opcji obliczoną zgodnie z odpowiednim Kursem Realizacji (korekta Potwierdzenia zawarcia umów k. 183-186, pismo Banku z dnia 4.02.2009 r. - k. 187).

Pismem z dnia 6 lutego 2009 r. Spółka (...) w odpowiedzi na pismo korygujące z dnia 4 lutego 2009 r. poinformowała Bank, że zgodnie z treścią pkt. 9e Regulaminu wiążące są postanowienia pisemnego Potwierdzenia, które zostały w pierwszej kolejności podpisane przez przedstawicieli Banku. Spółka podkreśliła, że twierdzenia o błędzie w rozumieniu art. 84 k.c. uważa za nieprawdziwe, gdyż wszelkie dokumenty były generowane przez Bank, zatem to nie Spółka wprowadziła w błąd i nic o błędzie nie wiedziała oraz wezwała do wskazania podstawy prawnej uzasadniającej żądanie podpisania Korekty (pismo Spółki z dnia 6.02.2009 r. - k. 233).

Podczas spotkania pomiędzy przedstawicielami Banku i Spółki w dniu 6 lutego 2009 r. Spółka została poinformowana, że Umowa (...) nr (...) Przelewu Wierzytelności Handlowych Pochodzących z (...) Handlu Zagranicznego zawarta w dniu 8 sierpnia 2003 r. (dalej jako „Umowa Przelewu Wierzytelności”) została przez Bank jednostronnie zablokowana, mimo iż nie była ona związana z Umową Opcji. W efekcie Bank zaprzestał skupu wierzytelności, o czym poinformował (...) pismem datowanym na 6 lutego 2009 r. W dniu 18 lutego 2009 r. Spółce zostało doręczone wypowiedzenie Umowy Przelewu Wierzytelności (zawiadomienie o zaprzestaniu skupu wierzytelności - k. 451, wypowiedzenie Umowy Przelewu Wierzytelności – k. 456).

Następnie pismem z dnia 11 lutego 2009 r. w związku z odmową podpisania Korekty przez Spółkę, Bank na podstawie art. 84 § 1 k.c. uchylił się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w dniu 19 listopada 2008 r. w związku z zaistnieniem błędu co do treści czynności prawnej (błąd istotny w rozumieniu art. 84 § 2 k.c.). Bank w piśmie wskazał, że z rozmowy telefonicznej wynika jasno, że w dniu 18 listopada 2008 r. strony zawarły Transakcję na mocy której Bank ma prawo kupić od Spółki, a Spółka ma prawo mu sprzedać wskazane kwoty po oznaczonym kursie. W wyniku błędu pracowników Banku do Spółki (...) zostało wysłane Potwierdzenie o treści odwrotnej, według której to Spółka ma prawo kupić od Banku, a Bank ma prawo sprzedać spółce kwoty po oznaczonym kursie. Bank wskazał, że nagranie rozmowy telefonicznej potwierdza, iż również wolą Spółki było zawarcie umów o treści wskazanej w Korekcie. W ocenie Banku w treści błędnego Potwierdzenia doszło do odwrócenia roli każdej ze stron, co przesądza o oczywistości omyłki oraz o tym, że mogła ona być z łatwością zauważona przez (...). Bank poinformował, że zgodnie z pkt. 7a Regulaminu w zw. z pkt. 1 oraz 2 Umowy Ramowej zaistniał Przypadek Naruszenia określony w pkt. 6a (iii) w związku z pkt. 4g Regulaminu, w związku z kwestionowaniem warunków oraz treści faktycznie zawartej Transakcji. Wobec powyższego Bank wyznaczył na dzień 16 lutego 2009 r. dzień Wcześniejszego Rozwiązania Transakcji (pismo Banku z dnia 11.02.2009 r. – k. 235-238).

Pismem z 12 lutego 2009 r. Spółka (...) podtrzymała stanowisko zajęte we wcześniejszym piśmie datowanym na 6 lutego 2009 r. wskazując, że w zaistniałej sytuacji nie spełniły się przesłanki wskazane w art. 84 k.c., a uchylenie się od skutków prawnych zgodnie z treścią art. 88 k.c. ma skutek ex tunc (pismo Spółki z dnia 12.02.2009 r. – k. 243).

Następnie pismem z dnia 17 lutego 2009 r., w nawiązaniu do pisma z 11 lutego 2009 r. Bank oświadczył, że wysokość kwoty należnej - obliczonej zgodnie z Regulaminem wynosi 3.009.000 złotych i jest płatna w terminie 2 dni roboczych (do dnia 19 lutego 2009 r.). Obliczenie kwoty należnej zostało dokonane przy kursie rynkowym EUR/PLN 4.7770. W odpowiedzi na powyższe wezwanie do zapłaty Spółka odmówiła uiszczenia kwoty 3.309.000 złotych (pismo Banku z dnia 17.02.2009 r. – k. 246-248, pismo spółki z dnia 18.02.2009 r. – k. 469).

W dniu 19 lutego 2009 r. Spółka (...) skierowała do Banku wezwanie do zapłaty kwoty 3.009.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w zapłacie w terminie do dnia 26 lutego 2009 r. wskazując, że na powyższą kwotę składają się należności z rozliczenia Umów Opcji obliczone zgodnie z pismem Banku z dnia 17 lutego 2009 r. oraz na podstawie Potwierdzenia z dnia 18 listopada 2008 r. (wezwanie do zapłaty - k. 251).

W dniu 21 kwietnia 2009 r. Bank wystawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny nr (...), na podstawie którego (...) był zobowiązany do zapłaty Bankowi kwoty 600.000 złotych, obejmującej część należności głównej wymagalnego zadłużenia wynikającej z Umów Opcji. Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2009 r. Sąd Rejonowy w T. Wydział I Cywilny nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...). Następnie na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w E. S. M. wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko Spółce (bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) – k. 628, postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności – k. 639, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 670).

23 kwietnia 2009 r. Bank sporządził Protokół Zakończenia i Rozliczenia Transakcji, na podstawie którego określono wysokość Ekspozycji (kwoty należnej) na kwotę 3.009.000 złotych (Protokół zakończenia i Rozliczenia Transakcji wraz z załącznikami k. 201-209).

Pismem z dnia 23 lipca 2009 r. Bank wezwał Spółkę do dobrowolnego spełnienia świadczenia - zapłaty w terminie 3 dni kwoty 2.409.000 złotych wraz z odsetkami umownymi od kwoty 3.009.000 złotych w wysokości stopy procentowej 5,7% - obliczonymi zgodnie z Regulaminem, za okres od dnia 19 lutego 2009 r. do dnia zapłaty – tytułem spłaty zobowiązań wynikających z Umów Opcji (wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia k. 211-212).

W dniu 31 sierpnia 2009 r. Bank wystawił oświadczenie o potrąceniu wierzytelności, zgodnie z którym w wyniku potrącenia wierzytelność Banku - względem (...) podlega umorzeniu w części i wynosi 2.374.174,48 złotych (oświadczenie o potrąceniu wierzytelności – k. 963).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych odpisów i kopii dokumentów, które zostały złożone do akt niniejszej sprawy. Oparł się również o niesporne, bowiem wyraźnie, bądź milcząco przyznane twierdzenia stron, które nie budziły wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Dla ustalenia stanu faktycznego przydatne okazały się także zeznania świadków, które wzajemnie się uzupełniały i nie budziły wątpliwości Sądu. Świadkowie P. Ł., B. Ł., K. D., M. P., T. A., M. K., J. D., T. B., G. H. i E. K. współpracowali z powodem, uczestniczyli w zawarciu umowy między stronami lub nadzorowali zawarte transakcje, posiadali zatem wiedzę odnośnie współpracy stron.

Sąd dopuścił również osobowy wniosek dowodowy - w postaci zeznań strony pozwanej w osobie Prezesa Zarządu – I. P.. I. P. zeznał, że intencją spółki przy zawieraniu Umowy było zabezpieczenie ryzyka eksportowego (sprzedaży). Podał, że pisemne Potwierdzenie nie było zgodne z ustaleniami zawartymi podczas rozmowy telefonicznej oraz że odmówił podpisania korekty Potwierdzenia, ponieważ spółka poczuła się oszukana przez Bank w świetle sytuacji rynkowej. Zeznał, że spółka poczuła się oszukana w lutym 2009 roku, kiedy kurs euro zaczął gwałtownie rosnąć. Podczas rozmowy telefonicznej spółka zawarła transakcję sprzedaży, jednak z chwilą podpisania Potwierdzenia zmieniła się ona w transakcję kupna.

Sąd Okręgowy za wiarygodny uznał również dowód z pisemnej opinii instytutu naukowego z zakresu zabezpieczenia ryzyka walutowego przedsiębiorstw oraz mechanizmów rozliczeń transakcji terminowych. Przedmiotowa opinia nie budziła wątpliwości Sądu, gdyż została sporządzona w sposób rzetelny i klarowny, udzielając odpowiedzi na przedłożone w sentencji postanowienia Sądu pytanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd rozpoznawał powództwo w oparciu o roszczenie zawarte w pozwie z dnia 28 lipca 2009 r., zmodyfikowane pismem strony powodowej z 29 października 2009 r. Powód pierwotnie wnosił o zasądzenie kwoty 2.409.000 złotych wraz ze wskazanymi w pozwie odsetkami, jednakże wyżej wskazanym pismem zmienił powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanej spółki kwoty 2.374.174,48 złotych wraz z odsetkami. Powyższa zmiana wynikała z uzyskania przez Bank od Spółki kwoty 34.825,52 złotych w drodze potrącenia wierzytelności.

Tytułem wstępu do dalszych rozważań wskazać należy, że poza sporem pozostawało to, że strony zawarły w dniu 6 lutego 2007 r. Umowę Ramową dotyczącą Transakcji Terminowych i Pochodnych, której integralną częścią były postanowienia obowiązującego w Banku (...) z dnia 8 maja 2002 r. Wobec rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2014 r., sygn. akt I CSK 401/13 kwestii skutecznego uchylenia się przez Bank od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu rzeczą Sądu Okręgowego było zbadanie, jaki skutek wywarła powyższa okoliczność na sytuację prawną stron i w konsekwencji na roszczenie Banku dochodzone w niniejszym sporze.

Przechodząc w pierwszej kolejności do ustalenia czy między stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, zatem czy doszło do skutecznego zawarcia umów drogą telefoniczną wskazać należy, iż zgodnie ze stanowiskiem pozwanej spółki uchylenie się przez Bank od skutków prawnych oświadczeń woli zawartych w Porozumieniu doprowadziło do sytuacji, w której - co prawda - Porozumienie zostało uznane za niebyłe, jednak samo jego wygenerowanie unicestwiło treść ustaleń telefonicznych. Zatem zdaniem pozwanej nie istnieje żadne zobowiązanie między stronami, ponieważ rozmowa telefoniczna została zastąpiona Potwierdzeniem, zaś samo Potwierdzenie zostało uznane za niebyłe poprzez oświadczenie Banku o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli. Jak słusznie wskazała strona powodowa uchylenie się przez Bank od skutków oświadczenia woli nie miało wpływu na obowiązek stosowania Regulaminu do Umów, gdyż obowiązek ten wynika z zawartej przez strony Umowy Ramowej. Zgodnie z pkt. 1 Umowy Ramowej, z dniem jej podpisania wszystkie postanowienia Regulaminu zostają do niej włączone i stają się jej integralną częścią. Natomiast zgodnie z preambułą Regulaminu reguluje on tryb zawierania, warunki i zasady realizacji umów transakcji terminowych i pochodnych, w którego zakresie przedmiotowym znajdują się Umowy Opcji zawarte między stronami w dniu 18 listopada 2008 roku. W świetle powyższych okoliczności Umowa Ramowa stanowiła niezależną od Potwierdzenia pisemnego podstawę stosowania Regulaminu do zawieranych między stronami transakcji. Uchylenie się przez Bank od skutków prawnych oświadczenia woli pozostawało bez wpływu na możliwość stosowania Regulaminu do Umów, albowiem nie dotyczyło Umowy Ramowej, która nadal pozostawała w mocy. W rezultacie uchylenie się przez Bank, doprowadziło do ukształtowania sytuacji prawnej stron odpowiadającej tej z chwili zawarcia umowy w drodze rozmowy telefonicznej. Na powyższe wskazuje wyraźnie treść postanowienia 9e) Regulaminu, zgodnie z którym nie podpisanie Potwierdzenia powoduje obowiązywanie wszelkich dotychczasowych ustaleń, a więc w konkretnym przypadku umowy ustnej, dopuszczalnej na podstawie postanowienia 9b Regulaminu. Wobec czego błędna była ocena pozwanej, iż ustalenia telefoniczne zostały unicestwione wobec powstania dokumentu Potwierdzenia.

Sąd podziela argumentację zaprezentowaną przez stronę powodową w zakresie skutecznego zawarcia Umów w drodze telefonicznej. Stanowisko pozwanego, zgodnie z którym ustalenia telefoniczne stron nie były kompletne dla wykreowania zobowiązania zgodnie z brzmieniem Regulaminu – Sąd uznał za nieprzekonujące. Pozwany wskazał, że dla uznania iż strony zawarły Umowę Opcji konieczne jest zaistnienie dwóch elementów: zawarcie pisemnego Potwierdzenia oraz ustalenie szczegółowo wymienionych w pkt. 3b(vi) Regulaminu elementów, które to elementy zdaniem pozwanego nie zaistniały. Odnosząc się do konieczności zawarcia pisemnego Potwierdzenia w przypadku opcji o charakterze nierzeczywistym pozwany wskazał, że ma ono charakter obligatoryjny, a jego brak uniemożliwia dokonanie rozliczenia. W tym miejscu wskazać należy, że pomimo uznania Potwierdzenia za niebyłe, strony podczas rozmowy telefonicznej samodzielnie uzgodniły sposób rozliczenia transakcji w sposób nierzeczywisty. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika - wbrew twierdzeniom powtarzanym przez pozwaną Spółkę - iż jej przedstawiciel był dobrze zorientowany w kwestii zawierania transakcji walutowych, wiedział na czym polega nierzeczywisty sposób rozliczenia transakcji i sam go zaproponował. Powyższe potwierdza pierwsza rozmowa telefoniczna z dnia 18 listopada 2008 r., podczas której przedstawiciel Spółki wprost oświadcza: „bym się chciał tutaj rozliczyć nierzeczywiście, tylko różnicami”. Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zgodnie z Regulaminem w przypadku braku Potwierdzenia Transakcji każde odniesienie do Potwierdzenia będzie odniesieniem do Transakcji (pkt. 9b Regulaminu). Odnosząc się natomiast do kwestii ustalenia przez strony elementów koniecznych umowy słusznie zaznacza powodowy Bank, że kurs referencyjny został zdefiniowany w Regulaminie i ma zastosowanie na wypadek braku wyraźnego ustalenia go przez strony. Zgodnie z pkt. 1e (ii) Regulaminu kursem referencyjnym jest odpowiedni fixing Narodowego Banku Polskiego, którego data waluty jest tożsama z odpowiednim Dniem Rozliczenia Transakcji Terminowej, Dniem Rozliczenia Transakcji Opcji lub Dniem Naliczenia Odsetek, jeśli walutą transakcji terminowej, walutą transakcji opcji lub walutami Kwot Bazowych w Transakcji Zamiany jest USD lub EUR. O rozumieniu przez przedstawiciela Spółki takiej definicji kursu referencyjnego świadczą zeznania na rozprawie dnia 4 stycznia 2018 r. I. P. – Prezes Zarządu pozwanej Spółki zeznał, że zna definicję kursu referencyjnego określoną w Regulaminie, był również świadomy, że definicja kursu referencyjnego zawarta w Regulaminie jest wiążąca, jeśli strony nie umówią się na inny kurs (01:22:06 protokołu rozprawy z dnia 4 stycznia 2018 r.).

W ocenie Sądu okoliczności sprawy nie pozwalają uznać za zasadne twierdzeń pozwanego w zakresie, w jakim zarzuca on nieważność transakcji z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Skuteczne powołanie się na naruszenie zasad współżycia społecznego wymaga wykazania między innymi faktu wywierania w sposób naganny przez jedną ze stron wpływu na sferę decyzyjną drugiej strony. W orzecznictwie wskazuje się przy tym, że sprzeczność z zasadami współżycia społecznego może zachodzić wyłącznie w przypadkach jaskrawego, rzucającego się w oczy pokrzywdzenia jednej ze stron. Pogląd przeciwny prowadziłby do sytuacji, w których dla podmiotów gospodarczych atrakcyjne byłoby eliminowanie ryzyka prowadzonej działalności, poprzez następcze badanie trafności podjętych zobowiązań i przyjmowanie nieważności umów, w oparciu o zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego w odniesieniu do tych z nich, które przynoszą straty (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 2011 r., sygn. akt: II CSK 528/10, LEX nr 794768, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 8 marca 2012 r., sygn. akt: I ACa 861/11, LEX nr 121378).

W niniejszej sprawie brak podstaw do przyjęcia jakiejkolwiek zależności faktycznej lub ekonomicznej pozwanej spółki od Banku. Pozwany miał pełną swobodę kontraktowania i nie był w jakikolwiek sposób zobligowany do zawierania transakcji z powodem. Pozwany co prawda wskazywał że był nakłaniany do zawarcia Umowy przez przedstawicieli Banku, jednakże to z jego strony wyszła inicjatywa zawarcia transakcji, o czym świadczy połączenie telefoniczne wykonane przez Prezesa Zarządu Spółki do Banku.

W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom pozwanego, nie można przypisać Bankowi działań utrudniających lub uniemożliwiających zabezpieczenie Spółki przed ryzykiem kursowym. Pozwany podał, że Spółka została narażona na wysokie ryzyko i straty finansowe, bez wyjaśnienia jej tego ryzyka i możliwych scenariuszy na przyszłość. W ocenie (...) - Bank oprócz zaniechania poinformowania Spółki o ryzykach wykorzystał brak profesjonalizmu Spółki na rynku finansowym, w efekcie doprowadzając do pokrzywdzenia Spółki względem profesjonalisty – Banku. Również powyższe twierdzenia pozwanego Sąd uznał za nieprzekonujące. Analiza dokonanych przez strony transakcji nie potwierdziła, aby powód wykorzystując silną pozycję oraz zaufanie pozwanego, ukształtował wzajemne stosunki w sposób sprzeczny z zasadami dobrej praktyki bankowej. Istota zawartej przez strony Umowy Opcji polega na tym, że stanowią one dla Klienta instrument zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym z wahaniami kursów walut. W przypadku eksportera uzyskującego wpływy ze sprzedaży w walucie obcej (w niniejszej sprawie euro) wahania kursu mogą doprowadzić do sytuacji, w której nie zrealizuje on zakładanego zysku, a nawet poniesie stratę. Klient dąży więc do uzyskania zabezpieczenia (ustalenia) kursu na oczekiwanym przez siebie poziomie, gwarantującym mu realizację zakładanego zysku, nawet w przypadku spadku kursu. W niniejszym przypadku żadna ze stron nie posiadała wiadomości na temat przyszłej wartości kursu walutowego, co wynika z losowego charakteru Umowy. Nadto Klient ((...)) skutecznie ustalił obowiązujący strony kurs na poziomie 3,88, co potwierdza jego zdolność negocjacyjną i nie wskazuje na zajmowanie słabszej pozycji.

W ocenie Sądu, pozwana spółka będąca profesjonalnym przedsiębiorcą - decydując się na podpisanie umowy z zakresu prawa bankowego, której przedmiotem są specjalistyczne instrumenty ekonomiczne powinna liczyć się z ryzykiem, jakie towarzyszy tym operacjom, w szczególności z ryzykiem wahania kursu walut. Zdaniem Sądu postanowienia zawarte w Regulaminie, a także ustalenia zawarte droga telefoniczną, sposób ich formułowania, jak również prowadzenie negocjacji przez pozwanego nie mogą być uznane za działania wykorzystujące „słabszą” pozycję pozwanego. Jednakże, skoro – zgodnie z twierdzeniami (...) - warunki umowy i konsekwencje z tym związane nie były dla niego jasne oraz zostały w sposób nierzetelny przedstawione, korzystając z obowiązku należytej staranności w zakresie prowadzonej przez siebie działalności miał warunki do skorzystania z porady doradcy bankowego niezwiązanego ze stroną powodową. Zaniechanie tej czynności należy potraktować jako podjęcie czynności na własne ryzyko.

Ponadto nie sposób się zgodzić ze Spółką pozwaną, która wywodzi, że jedynie od Banku należało wymagać należytej staranności ocenianej zgodnie z regułą wynikającą z art. 355 § 2 k.c., z uwagi na okoliczność, że (...) nie jest specjalistą i nie ma szczegółowej wiedzy w tym zakresie. Pozwany decydując się na zawarcie umów w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej nie był zwolniony od obowiązku jaki wypływa z art. 355 § 2 k.c. Wskazać należy, że w odniesieniu do stosunków o charakterze zawodowym konieczna jest staranność na poziomie wyższym od przeciętnej, wymagana od specjalistów bez względu na to, czy osiągnęli oni odpowiednio wysoki stopień biegłości w drodze uzyskania specjalistycznego wykształcenia zawodowego (fachowego), czy też poprzez praktyczne doskonalenie zawodowe. Zasadne jest zapatrywanie, że każdy podmiot gospodarczy, prowadząc działalność, spełnia jednocześnie wszystkie warunki do prowadzenia takiej działalności gospodarczej, a do takich warunków należy posiadanie wiadomości i umiejętności fachowych na poziomie wymaganym w obowiązujących przepisach (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 sierpnia 1993 r. III CRN 77/93, OSNC 1994, nr 3, poz. 69).

Niezależnie od powyższego, odnosząc się do kwestii wykorzystania przez Bank (...) pozycji strony pozwanej oraz niedochowania obowiązków informacyjnych należy podkreślić, że (...) podnosił zarzut nieważności Umowy z uwagi na jej sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Jednakże różnica pomiędzy treścią Umowy zawartej w drodze telefonicznej a pisemnym Potwierdzeniem wyraża się w „odwróceniu ról” stron, podczas gdy pozostała treść pozostała niezmieniona. Powyższa okoliczność oraz fakt, że (...) wystąpił wcześniej przeciwko Bankowi z powództwem o zapłatę z tytułu przedmiotowej Umowy (sprawa toczyła się w tutejszym Sądzie pod sygnaturą XX GC 246/09) pozwalają przyjąć, że Spółka w rzeczywistości posiadała wystarczającą wiedzę w zakresie zawartych Umów i była co do ich treści dostatecznie poinformowana. We wskazanej sprawie pozwana spółka nie podnosiła zarzutu sprzeczności Umów z zasadami współżycia społecznego, nie zgłaszała zastrzeżeń do standardów zachowania Banku i nie wskazywała braku rzetelnego i konkretnego udzielenia jej informacji. Praktyka polegająca na dowolnym uznawaniu przytoczonych okoliczności za negatywne bądź pozytywne dla strony w zależności od jej żądań procesowych powinna zostać oceniona jako negatywna i nie znajdująca oparcia w stanie faktycznym sprawy, czy zasługująca na ochroną prawną.

W ocenie Sądu okoliczności sprawy nie pozwalają również uznać za zasadne twierdzeń pozwanego w zakresie, w jakim zarzuca on brak wystąpienia tzw. Przypadków Naruszenia uprawniających Bank do wyznaczenia Dnia Wcześniejszego Rozwiązania Umów. Stosownie do treści pkt. 6a (ii) oraz (iii) Regulaminu za Przypadek Naruszenia uważa się między innymi naruszenie zobowiązań oraz składanie fałszywych oświadczeń. Sąd podziela argumentację strony powodowej wskazującą na zaistnienie obu wskazanych powyżej zdarzeń.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do składania fałszywych oświadczeń, zgodnie z pkt 6a (iii) Regulaminu jest to „istotna niezgodność ze stanem faktycznym z dnia, w którym zostało złożone lub uznane za złożone, jakiegokolwiek oświadczenia złożonego przez stronę stosownie do postanowień Regulaminu lub odpowiedniego Potwierdzenia”. Wskazać należy, że Prezes Zarządu Spółki posiadał wiedzę w zakresie charakteru ustaleń poczynionych drogą telefoniczną, co sam przyznał podczas rozprawy w dniu 4 stycznia 2018 r. I. P. podał, że zapisy zawarte w Porozumieniu nie były zgodne z treścią rozmów telefonicznych (00:40:42 protokołu rozprawy z dnia 4 stycznia 2018 r.) oraz że 18 listopada 2008 r. zawarł transakcję sprzedaży, która w wyniku błędu Banku i podpisania Porozumienia o błędnej treści stała się transakcją kupna (00:47:19 protokołu rozprawy z dnia 4 stycznia 2018 r.). Ze złożonych przez niego zeznań w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że intencją (...) było zabezpieczenia ryzyka eksportowego. Słusznie wskazała strona powodowa, że powyższe zeznania Prezesa Zarządu stoją w sprzeczności ze składanymi wcześniej oświadczeniami pozwanego, zgodnie z którymi odmowa podpisania Korekty była spowodowana przekonaniem (...) co do charakteru ustaleń drogą telefoniczną, tożsamych według Spółki z treścią Potwierdzenia. Przywołane oświadczenia pozwanego były składane po wykryciu przez Bank błędu, jednak przed wyznaczeniem Dnia Wcześniejszego Rozwiązania. Powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują na to, że pozwany prezentował niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy stanowisko o zgodności wadliwego Potwierdzenia z treścią rozmowy telefonicznej, a to z kolei spełnia przesłanki definicji fałszywego oświadczenia w świetle Regulaminu. Konsekwencją przyjęcia takiego stanowiska była odmowa podpisania Korekty Potwierdzenia.

Przechodząc do Przypadku Naruszenia polegającego na naruszeniu zobowiązań (pkt. 6a (ii) w zw. z pkt. 5a (ii) Regulaminu), jednym z obowiązków stron jest dostarczanie informacji, w tym dostarczanie Bankowi dokumentów których Bank w rozsądnych granicach może żądać. Natomiast zgodnie z treścią pkt. 9b Regulaminu: „strony będą związane warunkami każdej Transakcji od momentu przyjęcia takich warunków ustnie lub w innej formie”. W dalszej części wskazanego postanowienia przewidziano obowiązek pisemnego potwierdzenia umowy zawartej ustnie. Jak słusznie wskazała strona powodowa celem tego postanowienia jest zapewnienie bezpieczeństwa stron umowy poprzez jej udokumentowanie w sposób zgodny z rzeczywistą treścią. Należy zgodzić się z powodem, iż błędne Potwierdzenie tylko wówczas stanowiłoby wypełnienie obowiązku nałożonego przez Regulamin, gdyby nie zmieniało istotnie treści umów. Zmiany wprowadzone na skutek błędu istotnie zmieniały umowę, gdyż prowadziły do odwrócenia stron, nadając umowie zupełnie inne znaczenie i cel. Zatem wadliwe Potwierdzenie nie stanowiło prawidłowego wykonania obowiązku potwierdzenia treści umów, więc Bank miał prawo żądać podpisania Korekty Potwierdzenia celem spełnienia wymogów określonych w Regulaminie. Odmowa podpisania Korekty Potwierdzenia przez (...) – stanowiąca Przypadek Naruszenia - uprawniała Bank do wyznaczenia Dnia Wcześniejszego Rozwiązania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż roszczenie strony powodowej jest zasadne oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda z tytułu niewykonania Umów zgodnie z żądaniem pozwu, o czym orzekł w pkt I wyroku, obliczając kwotę należną powodowi w sposób następujący. Jak wynika z pkt. 7f (iii) Regulaminu, w przypadku wyznaczenia Dnia Wcześniejszego Rozwiązania, zobowiązania do zapłaty kwot wynikających z Transakcji są zastępowane zobowiązaniem do zapłaty kwoty ustalonej zgodnie z pkt 7f Regulaminu. Natomiast zgodnie z treścią pkt. 7f (i) Regulaminu, w sytuacji gdy Dzień Wcześniejszego Rozwiązania wynika z zaistniałego Przypadku Naruszenia, kwota należna równa jest Ekspozycji Strony Wywiązującej – jeśli kwota ta jest dodatnia, Strona Niewywiązująca się zapłaci ją stronie Wywiązującej się. Zgodnie z brzmieniem pkt. 1a Regulaminu Ekspozycja stanowi różnicę pomiędzy Wartością Bieżącą Zobowiązań stron. Wobec powyższego kwota należna Bankowi, wynikająca z powyższych obliczeń wynosi – po potrąceniu wierzytelności - 2.374.174,48 złotych wraz z odsetkami umownymi. Wysokość odsetek umownych została ustalona na podstawie pkt. 2d Regulaminu oraz zgodnie z regulaminową definicją stopy odsetek za opóźnienie.

W związku ze zmianą powództwa, Sąd na podstawie art. 193 k.p.c. w związku z art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w zakresie kwoty 34.825,52 złotych, o czym orzekł w punkcie II wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., z którego wynika, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (zasada odpowiedzialności za wynik procesu). Zwrot tych kosztów przysługuje powodowi, albowiem jego pełnomocnik procesowy zgłosił żądanie ich zasądzenia (art. 109 k.p.c.). Sąd w punkcie III wyroku na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. pozostawił ich szczegółowe wyliczenie Referendarzowi sądowemu.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł jak w sentencji.

SSO Magdalena Kurc-Mazurkiewicz

ZARZĄDZENIE

(...)