Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 czerwca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Józef Dyl

Protokolant: st. sekr. sąd. Edyta Bełczowska

przy udziale prokuratora z Prokuratury Rejonowej w Mielcu – Michała Lasoty

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2019 roku

sprawy M. M. (1)

podejrzanego z art. 200§1 kk i z art. 200§1 kk w zw. z art. 12§1 kk

w przedmiocie zażaleń obrońcy podejrzanego:

-

na postanowienie Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 23 maja 2019 roku w sprawie sygn. II Kp 277/19 o zastosowaniu tymczasowego aresztowania,

-

na postanowienie Prokuratora Rejonowego w Mielcu z dnia 13 maja 2019 roku w sprawie sygn. (...) o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu podejrzanego

p o s t a n o w i ł :

I.  na podstawie art. 437 §1 kpk utrzymać w mocy postanowienie Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 23 maja 2019 roku w sprawie sygn. II Kp 277/19 o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego M. M. (1) ,

II.  na podstawie art. 247§1 pkt 2 i §2 kpk w zw. z art. 246§5 kpk uznać, że zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie podejrzanego M. M. (1) w związku z postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Mielcu z dnia 13 maja 2019 roku w sprawie sygn. (...) – było legalne, zasadne i prawidłowe.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Mielcu postanowieniem z dnia 23 maja 2019 roku w sprawie
sygn. II Kp 277/19, działając w oparciu o art. 249 § 1 kpk, art. 258 § 1 pkt 2 kpk i art. 258§2 kpk zastosował wobec M. M. (1) środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 2 miesięcy tj. do dnia 19 lipca 2019 roku godz. 21.55.

Zażalenie na to postanowienie w całości złożył obrońca podejrzanego zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający istotny wpływ na jego treść a sprowadzający się do błędnego przyjęcia, iż zebrane w sprawie dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił zarzucane mu przestępstwo. Ponadto Sąd błędnie ustalił , iż zaistniały przesłanki do stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania podejrzanego na okres 2 miesięcy tj. do dnia 19 lipca 2019r. godz. 21.55 w sytuacji gdy zgromadzone w sprawie dowody nie uprawdopodobniły w żaden sposób, aby podejrzany dopuścił się zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów.

Dotychczasowa postawa podejrzanego w szczególności fakt, że sam zgłosił się w dniu 21.05.2019r. do Organów Ścigania – KPP w M. świadczy o jego dobrej woli oraz o tym, iż nie zamierza on utrudniać prowadzonego postępowania i zależy mu na jak najszybszym wyjaśnieniu sprawy , a odmienne twierdzenia w tym zakresie są niczym nie uzasadnione. Sam fakt postawienia zarzutów nie może przesądzać o zastosowaniu najbardziej drastycznego środka jakim jest tymczasowe aresztowanie,

2.  obrazę przepisów prawa procesowego, która miała istotny wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności:

-

art. 258§1 i §2 kpk przez błędne zastosowanie albowiem brak przesłanek do jego zastosowania albowiem nie zachodzi obawa matactwa, podejrzany bowiem złożył już w sprawie szczegółowe wyjaśnienia jak również wszystkie pokrzywdzone zostały przesłuchane. Nie zachodzi również obawa ukrywania się gdyż podejrzany posiada stałe miejsce zamieszkania , a także zachodzi obawa aby podejrzany w jakikolwiek inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne. Ponadto zagrożenie surową karą nie może stanowić wyłącznej przesłanki do zastosowania środka w postaci tymczasowego aresztowania.

-

art. 259 kpk przez nie zastosowanie mimo istnienia przesłanek do zastosowania tego przepisu albowiem zastosowanie środka izolacyjnego w postaci tymczasowego aresztowania powoduje dla podejrzanego poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia gdyż jak wynika z informacji jego rodziny ma on problemy urologiczne i onkologiczne, a ponadto pociąga dla podejrzanego i jego rodziny wyjątkowo ciężkie skutki – podejrzany bowiem opiekował się niepełnosprawną ruchowo żoną.

W niniejszej sprawie wystarczającymi środkami byłyby środki wolnościowe tj. dozór policji i zakaz opuszczania kraju.

Biorąc powyższe pod uwagę obrońca podejrzanego wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez niestosowanie tymczasowego aresztowania, względnie o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zastosowanie środków wolnościowych w postaci dozoru policji i zakazu opuszczania kraju.

Prokurator Rejonowy w Mielcu postanowieniem z dnia 13 maja 2019 roku w sprawie sygn. (...) zastosował zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie podejrzanego M. M. (1).

Zażalenie na to postanowienie złożył obrońca podejrzanego zarzucając:

1)  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść postępowania, a w szczególności art. 247§1 , 2 i 3 kpk mimo braku podstaw do jego zastosowania. Zdaniem skarżącego żadna z tych przesłanek w niniejszej sprawie nie zachodziła , brak bowiem było uzasadnionych obaw , że podejrzany M. M. (1) nie stawi się na czynności , czy też w jakikolwiek inny sposób będzie utrudniał postępowanie. Postawa podejrzanego , który dobrowolnie zgłosił się do KPP w M. świadczyła o jego dobrej woli i gwarancji, że nie będzie on utrudniał postępowania przygotowawczego. Sama konieczność ogłoszenia zarzutów podejrzanemu nie rodziła po stronie do zarządzenia zatrzymania i przymusowego doprowadzenia podejrzanego. Nie zachodziła potrzeba bezzwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego, tym bardziej, że zeznania małoletnich są niespójne, wręcz nielogiczne , co nasuwa uzasadnioną wątpliwość co do ich wiarygodności.

Podejrzany nie szukał i nie szuka kontaktu z pokrzywdzonymi, a wręcz je zerwał.

Biorąc powyższe pod uwagę wnosi o:

zmianę zaskarżonego postanowienia i zarządzenie natychmiastowego zwolnienia podejrzanego M. M. (1) oraz zawiadomienie o tym prokuratora i Komendę Wojewódzką w R..

Zgodnie z art. 246§1 kk zażalenie w tym przedmiocie przysługuje do Sądu Rejonowego w Mielcu. Pismem z dnia 10 czerwca 2019r. (k.64) Sąd Rejonowy w Mielcu przekazał rozpoznanie tego zażalenia do tut. Sądu w trybie art. 246§5 kpk, albowiem nie zostało jeszcze rozpoznane zażalenie na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego M. M. (2).

Sąd zważył, co następuje:

Zażalenia obrońcy podejrzanego M. M. (1) nie zasługują na uwzględnienie.

Podstawy zastosowania środków zapobiegawczych ustawodawca skatalogował
w dwie kategorie: tak zwane przesłanki ogólne wyrażone w art. 249 § 1 kpk oraz przesłanki szczególne, które wymienia art. 258 § 1 – 3 kpk. Jednakże dla właściwego zastosowania środka zapobiegawczego między przesłankami ogólnymi i przesłankami szczególnymi zachodzić musi stosunek koniunkcji, przy czym wystąpić musi przesłanka ogólna i co najmniej jedna przesłanka szczególna (zob. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie Postępowanie Karne, Warszawa 1998, str. 512 – zob. postanowienie SN z dnia 3 kwietnia 2001., OSNKW 2001/7-8/59).

W pierwszej kolejności należy więc rozważyć istnienie przesłanki ogólnej
z art. 249 § 1 in fine kpk. Na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez M. M. (1) zarzucanych mu czynów wskazują w szczególności: zeznania pokrzywdzonych, świadków, wstępnej opinii psychologa (k. 138), jak również pozostały nieosobowy materiał dowodowy w postaci protokołu oględzin telefonów pokrzywdzonych (k. 63-72, 97-98).

Zaakcentować także należy, że sformułowanie dyspozycji art. 249 § 1 in fine kpk ściśle koresponduje ze sferą oceny dowodów. Ocena ta wywołać ma po stronie organu stosującego środek zapobiegawczy przekonanie, że zachodzi duże prawdopodobieństwo, iż podejrzany popełnił przestępstwo. Oczywiste jest, że ocena dowodów stanowiących podstawę do zastosowania, środków zapobiegawczych jest inna niż w przypadku wyrokowania. Sąd przy rozstrzyganiu o stosowaniu środka zapobiegawczego nie może ostatecznie ocenić merytorycznie dowodów, ma on jednak obowiązek rozważenia, czy zebrane dowody
w dostatecznym stopniu co najmniej uprawdopodabniają, że podejrzany popełnił przestępstwo (zob. wyrok SN z dnia 14 maja 1974r., OSNKW 1974/9/175).

Użyte w art.5 ust.1 lit. c Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowej Wolności (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284), pojęcie „uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zabronionego”, jako podstawa stosowania tymczasowego aresztowania, poddane zostało wykładni w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W jednym z judykatów Trybunał uznał, że fakty stanowiące podstawę tymczasowego aresztowania nie muszą być udowodnione w stopniu wymaganym w uzasadnieniu wyroku skazującego (Murray v. Wielka Brytania, 28 października 1994r.,A. 300-A., par.55), a uzasadnione podejrzenie oznacza jedynie, iż muszą istnieć fakty lub informacje o faktach które w wystarczającym stopniu uzasadniają obiektywną ocenę, że dana osoba mogła by dopuścić się czynu o który jest podejrzewana (Fox Cambell i Hartley v. Wielka Brytania, 30 czerwca 1990 r., A. 182,par.32).

Mając na uwadze powyższe rozważania należy przyjąć, że zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwalał na przyjęcie, iż w niniejszej sprawie występuje przesłanka ogólna z art. 249§1 kpk do stosowania wobec podejrzanego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.

Wbrew twierdzeniom obrońcy podejrzanego słusznie również w zaskarżonym postanowieniu Sąd I instancji wskazał, że w stosunku do podejrzanego M. M. (1) aktualne są szczególne przesłanki do zastosowania tymczasowego aresztowania określone w art. 258 § 1 pkt 2 i § 2 kpk.

Tymczasowe aresztowanie i pozostałe środki zapobiegawcze można stosować, jeżeli występuje uzasadniona obawa, że podejrzany będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.

Praktyka sądowa dowodzi, że ze strony podejrzanych możliwe są rażąco utrudniające postępowanie przygotowawcze sytuacje nakłaniania znanych im osób do składania korzystnych dla swej linii obrony wyjaśnień lub zeznań, czy umniejszających swojej roli w przestępstwie, przygotowywanie fałszywego alibi, jak również kontaktowanie się z innym uczestnikami przestępczego procederu i uzgadnianie wspólnie z nimi treści składanych wyjaśnień. Kierując się powyższymi argumentami należy podkreślić, że przy stosowaniu tymczasowego aresztowania nie chodzi o zachowania uprzednie, które by już spowodowały utrudnienie postępowania, lecz o obawę podjęcia takich zachowań. W przypadku dokonania przez oskarżonych (podejrzanych) czynności mataczących, środki zapobiegawcze stałyby się środkami karzącymi, a nie zapobiegającymi wyrządzeniu szkody w postępowaniu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3 grudnia 2015 roku, II AKa 449/15, Biul. SAKa 2016/1/12-13, KZS 2016/5/75, Prok.i Pr.-wkł. 2016/12/31).

Powyższa przesłanka jest tym bardziej uprawdopodobniona, że pokrzywdzonymi oraz świadkami w przedmiotowej sprawie są osoby znane podejrzanemu, bądź też nawet z jego rodziny.

Ponadto tymczasowe aresztowanie stosuje się dlatego, aby podejrzany nie miał szansy podjąć takich zachowań, to jest aby takim jego zachowaniom zapobiec. Dlatego też zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania art. 249 § 1 k.p.k. (SA w Katowicach II AKz 793/08, Prok. i Pr. 2009, nr 9, poz. 45) oznacza stworzenie przez organ je prowadzący takich warunków, że postępowanie to przebiega w sposób określony przez ustawę procesową, zmierzając ku osiągnięciu jego celów, ogólnie określonych w art. 2 kpk.

Słusznie Sąd wskazał ponadto, że podejrzanemu M. M. (1) grozi surowa kara (art. 258§2 kpk), albowiem czyny jego zagrożone są karą do 12 lat pozbawienia wolności.

Zaakcentować wypada, iż z art. 258 § 2 kpk wprost wynika, że groźba wymierzenia surowej kary może wskazywać na istnienie obaw utrudniania prawidłowego toku postępowania, o których mowa w art. 258 § 1 kpk. Stwierdziwszy zatem zagrożenie surową karą Sąd może stosować w/wym. środek zapobiegawczy nawet wówczas gdy
z materiału dowodowego nie wynika, by oskarżony (podejrzany) podejmował jakiekolwiek próby destabilizowania toku postępowania, czy to poprzez próby matactwa czy ukrywania się lub ucieczki. Źródłem obaw w tym zakresie jest bowiem wyłącznie groźba wymierzenia surowej kary (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 stycznia 2016r.

w sprawie II AKz 19/16).

Nie można zgodzić się również z zażaleniem obrońcy co do postanowienia prokuratora o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu podejrzanego M. M. (1). Niewątpliwie celem tej czynności procesowej prokuratora było przedstawienie podejrzanemu zarzutów, przesłuchanie go w charakterze podejrzanego i następnie wystąpienie z wnioskiem o jego tymczasowe aresztowanie.

Jak wynika z akt sprawy Sąd Rejonowy w Mielcu zastosował tymczasowe aresztowanie wobec podejrzanego , a jak wyżej wskazano ten środek zapobiegawczy w sposób prawidłowy zabezpieczy dalszy tok postępowania w sprawie. Oznacza to, że postanowienie prokuratora w przedmiocie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia podejrzanego M. M. (1) było jak najbardziej legalne, zasadne i prawidłowe.

Nie można zgodzić się ze skarżącym w części w której kwestionuje on ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Jak już wyżej wskazano zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanego zarzucanych mu czynów, co niewątpliwie uzasadniało zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie podejrzanego.

W czasie osadzenia w zakładzie karnym nie był kwestionowany stan zdrowia podejrzanego. Oznacza to, że może on przebywać w tymczasowym aresztowaniu, gdzie niewątpliwie może być prowadzony proces jego leczenia w zakresie dolegliwości , które wskazał obrońca podejrzanego w złożonych dokumentach z jego leczenia (k.66).

Mając na uwadze wszystkie naprowadzone wyżej okoliczności uznać należy, że zażalenia obrońcy podejrzanego nie mogł odnieść oczekiwanego przez niego skutku.

Sąd na podstawie art. 437 §1 kpk utrzymał w mocy postanowienie Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 23 maja 2019 roku w sprawie sygn. II Kp 277/19 o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego M. M. (1) i na podstawie art. 247§1 pkt 2 i §2 kpk w zw. z art. 246§5 kpk uznał, że zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie podejrzanego M. M. (1) w związku z postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Mielcu z dnia 13 maja 2019 roku w sprawie sygn. (...)– było legalne, zasadne i prawidłowe.