Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

T. M. (1) wystąpił z wnioskiem o dokonanie podziału majątku wspólnego powstałego w trakcie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej łączącej go z M. M.. Jako jedyny składnik majątku wspólnego wnioskodawca wskazał samochód osobowy marki N. (...) – wniósł o przyznanie go uczestniczce postępowania ze spłatą pieniężną na rzecz wnioskodawcy.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania wniosła o ustalenie, że składnikiem majątku wspólnego jest ponadto prawo najmu lokalu mieszkalnego (komunalnego) położonego w Ł. przy ul. (...) należącego do Miasta Ł.. Uczestniczka M. M. podniosła ponadto, że w dniu 5 kwietnia 2016 roku został sprzedany będący wówczas składnikiem majątku wspólnego samochód marki R. (...), za cenę wynoszącą 5500 zł, a środki pieniężne uzyskane z tytułu ceny sprzedaży znalazły się w całości w posiadaniu wnioskodawcy.

Postanowieniem z dnia 28 marca 2018r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi ustaliŁ, że w skład majątku wspólnego powstałego w trakcie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej łączącej T. M. (1) i M. M. wchodzą:

1.prawo najmu lokalu mieszkalnego o numerze (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), na podstawie umowy najmu zawartej z Miastem Ł. jako wynajmującym – o wartości 109.000 zł ,

2.prawo własności samochodu osobowego marki N. (...), rok produkcji 2004, o numerze rejestracyjnym (...) – o wartości 5400 zł ,

3.suma pieniężna wynosząca 5500 zł.

Sąd I instancji dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że przyznał M. M. prawo najmu lokalu mieszkalnego i prawo własności samochodu osobowego natomiast T. M. (2) sumę pieniężną w kwocie 5500zł i zasądził od M. M. na rzecz T. M. (1) sumę 54.450 zł z tytułu spłaty pieniężnej, płatną w następujących terminach, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia tym terminom płatności:

a. sumę 25.000 zł płatną w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia,

b. sumę 3000 zł płatną w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

c. sumę 3000 zł płatną w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

d sumę 3000 zł płatną w terminie 9 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

e. sumę 3000 zł płatną w terminie 1 roku od daty uprawomocnienia się postanowienia,

f sumę 3000 zł płatną w terminie 1 roku i 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

g sumę 3000 zł płatną w terminie 1 roku i 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

h. sumę 3000 zł płatną w terminie 1 roku i 9 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

i. sumę 3000 zł płatną w terminie 2 lat miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

j. sumę 3000 zł płatną w terminie 2 lat i 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

k. sumę 2450 zł płatną w terminie 2 lat i 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia.

Sąd I instancji zasądził od M. M. na rzecz T. M. (1) kwotę 1050 zł z tytułu kosztów postępowania.

Apelację od rozstrzygnięcia zawartego w punktach I.1, II.3 i IV orzeczenia złożyła M. M..

Skarżąca zarzuciła rozstrzygnięciu:

1.naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 k.p.c. W zw. z art. 328§ 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanej wbrew zasadom doświadczenia życiowego i opinii biegłej, polegającej na pominięciu, że stosunek najmu lokalu mieszkalnego jest stosunkiem względnie trwałym i trwać będzie przez prawdopodobny dalszy czas trwania życia uczestniczki, tj. przez 50 lat;

2.naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 k.p.c. w zw. art.102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie mimo istniejących ku temu możliwości, a zwłaszcza złej sytuacji majątkowej uczestniczki, która to przecież sytuacja dała wcześniej sądowi powód do zwolnienia uczestniczki od kosztów wydanych w sprawie opinii biegłych;

3.naruszenie przepisów prawa materialnego a to art. 21 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego ( tekst jedn. Dz.U. Z 2016r. poz. 1610 poprzez jego niezastosowanie;

4.naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 11 ust.2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów poprzez jego błędną wykładnie i przyjęcie, że stosunek najmu ma charakter względnie trwały, gdy jest to stosunek o charakterze czasowym, obowiązującym jedyni do momentu zaistnienia przesłanek ustawowych związanych z wykupem mieszkania.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia w ten sposób, że:

1.w punkcie I.1 orzeczenia – ustalenie, że prawo najmu lokalu mieszkalnego ma wartość 82.000 zł,

2.w punkcie II.3 orzeczenia poprzez zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy sumy 40.950 zł, płatnej w ratach, z czego:

a. kwota 20.000 zł płatna w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia,

b. kwota 3.000 zł płatna w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia,

c. kwota 3.000 zł płatna w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia

d. kwota 3.000 zł płatna w terminie 9 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia

e. kwota 3.000 zł płatna w terminie 1 roku od uprawomocnienia się postanowienia

f. kwota 3.000 zł płatna w terminie 1 roku i 3 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia,

g. kwota 3.000 zł płatna w terminie 1 roku i 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia,

h. kwota 2950 zł płatna w terminie 1 roku i 9 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia.

Nadto skarżąca wniosła o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego

Pismem procesowym z dnia 24 stycznia 2019r. pełnomocnik skarżące wniósł o otwarcie rozprawy zamkniętej w dniu 22 stycznia 2019r. oraz dopuszczenie dowodu z dokumentu – pisma Zarządu Lokali Miejskich z dnia 21 stycznia 2019r. na okoliczność aktualnej możliwości wykupienia lokalu, do którego prawo było przedmiotem postępowania w rozpoznawanej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Wbrew zarzutom skarżącej podniesionym w apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i trafnie określił konsekwencje prawne z nich wynikające. Ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez konieczności ponownego ich przytaczania.

W szczególności, całkowicie bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Wbrew zarzutom skarżącej podniesionym w apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego, Sąd I instancji wskazał i uzasadnił przyczyny dla których dokonując ustaleń stanu faktycznego przyjął 50 letni hipotetyczny czas trwania umowy najmu lokalu mieszkalnego. Zdaniem Sądu Okręgowego ocena ta jest spójna i logiczna.

W rozpoznawanej sprawie okolicznością bezsporną pomiędzy wnioskodawcą i uczestniczką postępowania było to, że prawo najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) wchodziło w skład majątku wspólnego.

Zarzuty podniesione w apelacji koncentrują się w istocie na sposobie w jaki Sąd I instancji ustalił wartość tego prawa.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd I instancji prawidłowo ustalił wartość prawa najmu lokalu komunalnego, objętego podziałem majątku wspólnego w ten sposób, że wartość to odpowiada różnicy między czynszem rynkowym a czynszem regulowanym (tj. czynszem obowiązującym przy najmie lokali gminnych), z uwzględnieniem - w konkretnych okolicznościach sprawy - okresu prawdopodobnego trwania stosunku najmu.

Wbrew zarzutom skarżącej podniesionym w apelacji, Sąd I instancji prawidłowo ustalił dającą się prognozować długości trwania tego stosunku prawnego na 50 lat.

Całkowicie bezzasadne jest twierdzenie skarżącej, że stosunek najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego nie ma charakteru stosunku trwałego. Zgodzić należy się z Sądem I instancji, że stosunek najmu lokalu mieszkalnego, w szczególności, z uwagi na przewidziane w treści art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 71, poz. 733) ograniczenia w możliwości jego wypowiedzenia przez wynajmującego, jest stosunkiem względnie trwałym. Tym samym bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 11 ust. 2 powołanej ustawy o ochronie praw lokatorów.

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego w zakresie art. 21 ust. 4 i 5 powołanej ustawy o ochronie prawa lokatorów, bowiem w chwili obecnej rozpoczęcie prywatyzacji nieruchomości, w której znajduje się przedmiotowy lokal mieszkalny nie jest możliwe.

Nie znajduje także uzasadnionych podstaw oparcie się na wariancie 3 z opinii biegłej (k. 63 i 64) w zakresie trwania hipotetycznego okresu najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego, jak wywodzi skarżąca w apelacji. Opinia biegłej w tym zakresie opierała się jedynie jedynie na przypuszczeniach biegłej, co do tego, w jakim tempie w przyszłości będzie następowała prywatyzacja zasobów mieszkaniowych Miasta Ł..

Należy zauważyć, że tezy tej nie uzasadnia także pismo zarządu Lokali Miejskich z dnia 21 stycznia 2019r., stanowiące załącznik do pisma pełnomocnika skarżącej z dnia 24 stycznia 2019r. ( pismo –k.211). Jak wynika z jego treści w nieruchomościach położonych w Ł. przy ulicy (...) usytuowanych jest 92 lokale. Wniosek o wykup złożyło 25 najemców, co nie stanowi 50 % udziału. W związku z powyższym rozpoczęcie prywatyzacji tej nieruchomości nie jest obecnie możliwe.

Nadto skarżąca z jednej strony deklaruje wykupienie przedmiotowego lokalu mieszkalnego, z drugiej natomiast akcentuje swoją trudna sytuację materialną, konieczność utrzymania dwójki małoletnich dzieci i brak środków na jednorazową spłatę wnioskodawcy. Skoro uczestniczka postępowania nie dysponuje środkami pieniężnymi na spłatę wnioskodawcy, to nie posiada również środków pieniężnych na wykup lokalu mieszkalnego.

Zatem na chwilę obecną brak jest podstaw do twierdzenia, że skarżąca dokona wykupu lokalu mieszkalnego.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu Okręgowego, zasadnie Sąd I instancji oprał się na wariancie wyceny zawartym w opinii biegłej odwołującym się do prognozowanej dalszej długości życia najemcy – skoro ostatecznie było niesporne między wnioskodawcą i uczestniczką, że wyżej opisane prawo najmu lokalu ma przypaść uczestniczce, to tym samym należy w omawianej kwestii uwzględnić prognozowaną dalszą długość życia uczestniczki (50 lat), co pozwala na oparcie się na wariancie 1 z opinii biegłej i przyjęcie wartości prawa najmu, jako wynoszącej 109.000 zł.

Rację ma także Sąd I instancji, że prawo najmu lokalu komunalnego w praktyce przedstawia istotną wartość także i ze względu na możliwość uzyskania znacznej bonifikaty przy jego wykupie na własność przez dotychczasowego najemcę, przy czym budynek, w którym znajduje się przedmiotowy lokal mieszkalny to budynek stosunkowo nowy ( wybudowany po 1990 r.), co rzutuje na wartość lokalu mieszkalnego objętego prawem najmu.

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 102 k.p.c.

Po pierwsze należy zauważyć, że przepis ten w ogóle nie ma zastosowania w postępowaniu nieprocesowym, bowiem jest to regulacja dotycząca kosztów postępowania w postępowaniu procesowym.

Zasady rozliczenia kosztów postępowania w postępowaniu nieprocesowym zostały uregulowane w art.520 § 1-3 k.p.c.

W tej sytuacji, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo przyjął do rozliczenia kosztów postępowania regulację zawartą w art. 520 § 2 k.p.c. i stosunkowo rozdzielił koszty między wnioskodawcę i uczestniczkę po ½, skoro wnioskodawcy i uczestniczce przysługują równe udziały w majątku wspólnym. Wnioskodawca i uczestniczka ponieśli równe, co do wysokości koszty zastępstwa adwokackiego, natomiast wnioskodawca ponadto pokrył opłatę sądową od wniosku (1000 zł) oraz wydatki w łącznej kwocie wynoszącej 1100 zł (400 zł + 700 zł) na pokrycie wynagrodzenia biegłych. Wyżej wskazana suma łączna kosztów innych niż koszty zastępstwa (2100 zł) powinna zostać w połowie (1050 zł) zwrócona wnioskodawcy przez uczestniczkę.

Rację ma także Sąd I instancji i w tym zakresie, że uczestniczka została w toku postępowania zwolniona od kosztów sądowych dotyczących opinii biegłych, co jednak nie zwalnia jej z obowiązku zwrotu kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy oddalił apelację, jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. i ustalił, że zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.