Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 lipca 2017 r. ( (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 28 kwietnia 2017 r. odmówił I. Z. prawa do renty rodzinnej. Organ rentowy w uzasadnieniu wskazał, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 27 czerwca 2017 r. wnioskodawczyni została uznana za całkowicie niezdolną do pracy, a niezdolność powstała w dniu 22 maja 1989 r. Wobec powyższego organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do przyznania renty rodzinnej, ponieważ niezdolność do pracy nie powstała w okresach wymienionych w art. 68 ustawy emerytalnej.

/decyzja - karta nienum. plik II akt ZUS/

Powyższą decyzję zaskarżył pełnomocnik I. Z., wnosząc o jej zmianę, poprzez uwzględnienie odwołania i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez stwierdzenie, iż ubezpieczona ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 30 grudnia 1986 r. ojcu B. Z. oraz wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych od organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni. W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że ubezpieczona ma wrodzoną wadę wzroku. Komisja Lekarska do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia nr 2 w Ł. orzekła, że wnioskodawczyni od dnia 22 maja 1989 r. jest osobą całkowicie niezdolną do pracy oraz samodzielnej egzystencji. Wnioskodawczyni uzyskała diagnozę o chorobie narządu wzroku w 1976 r. - miała wówczas 21 lat i była studentką III roku Wydziału F.-Historycznego (...). Wskutek choroby korzystała z urlopu zdrowotnego do dnia 15 lutego 1977 r.

/odwołanie k. 2-4/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 września 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wskazał, że ubezpieczona nie spełnia warunków określonych w art. 68 ustawy emerytalnej.

/odpowiedź na odwołanie k. 6 i odwrót/

Na rozprawie w dniu 28 maja 2019 r. bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

/stanowiska stron e-prot. z 29.05.2019r. 00:02:02-:000:04:33 - płyta CD k. 181/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I. Z. urodziła się w dniu (...)

/wniosek rentę rodzinną, skrócony odpis aktu urodzenia– karty nienum. plik II akt ZUS /

Wnioskodawczyni od dnia 1 października 1973 r. do dnia 15 września 1978 r. była studentką studiów dziennych Wydziału F.-Historycznego (...) na kierunku historia. W dniu 15 września 1978 r. została skreślona z listy studentów z powodu niezłożenia pracy magisterskiej.

/zaświadczenie z (...) karta nienum. plik II akt ZUS/

I. Z. pracowała od dnia 15 listopada 1979 r. do dnia 31 sierpnia 1981 r. w Państwowym Przedszkolu nr (...) w Ł. na stanowisku nauczycielki. W okresie od dnia 14 września 1981 r. do dnia 30 czerwca 1983 r. oraz od dnia 26 września 1983 r. do dnia
31 sierpnia 1984 r. była zatrudniona w Zespole Szkół (...) w Ł. na stanowisku nauczycielki historii. W okresie od dnia 1 września 1984 r. do dnia 18 stycznia 1990 r. pracowała w Zespole Szkół (...) w Ł. na stanowisku nauczycielki. Natomiast w okresie od dnia 1 sierpnia 2013 r. do dnia 31 stycznia 2017 r. była zatrudniona w Spółdzielni (...) w W. na stanowisku przedstawiciela handlowego – konsultanta.

/kwestionariusz dotyczący okresów zatrudnienia k. 3, świadectwo pracy k. 4, świadectwo pracy k. 5, świadectwo pracy k. 6, zaświadczenie o zarobkach k. 70 plik I akt ZUS/

Wnioskodawczyni od dnia 1 września 1989 r. miała przyznaną rentę z powodu niezdolności do pracy.

/decyzja k. 9-10 plik I akt ZUS/

Obwodowa Komisja Lekarska do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia decyzją z dnia
22 maja 1989 r. uznała, że I. Z. jest osobą niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji. W orzeczeniu wskazano, że niezdolność powstała w trakcie zatrudnienia.

/orzeczenie karta nienum. plik III akt ZUS/

Wnioskodawczyni od dnia 16 czerwca 2015 r. ma przyznane prawo do emerytury.

/decyzja karty nienum. plik I akt ZUS/

Ojciec wnioskodawczyni B. Z. zmarł w dniu 30 grudnia 1986 r.

/wniosek o rentę rodzinną – karty nienum. plik II akt ZUS/

W dniu 28 kwietnia 2017 r. I. Z. złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu B. Z..

/wniosek rentę rodzinną karty nienum. plik II akt ZUS/

Lekarz Orzecznik ZUS po dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji rozpoznał u ubezpieczonej praktyczną ślepotę obu oczu, zwyrodnienie plamki żółtej, prawostronną głuchotę w następstwie zniekształcenia małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Orzeczeniem z dnia 30 maja 2017 r. Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawczyni jest osobą trwale i całkowicie niezdolną do pracy, całkowita niezdolność do pracy powstała w czasie pobierania zasiłku chorobowego, całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku ze stanem narządu wzroku. Ponadto stwierdzono, że ubezpieczona jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, datą powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji jest 22 maja 1989 roku, niezdolność do samodzielnej egzystencji pozostaje w związku ze stanem narządu wzroku. Brak jest danych na powstanie całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji do dnia 15 października 1970 r.

/orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS –karta nienum plik II akt ZUS, opinia lekarska Lekarza Orzecznika ZUS – k. 5 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS/

W dniu 13 czerwca 2017 r. wnioskodawczyni wniosła sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS wskazując, że jest ono niezgodne ze stanem faktycznym oraz, że wybiórczo i instrumentalnie interpretowana jest ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Wniosła o rozpoznanie jej sprawy przez Komisję Lekarską ZUS.

/sprzeciw – k. 8-9 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS/

Komisja Lekarska ZUS po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej, rozpoznała u wnioskodawczyni praktyczną ślepotę obu oczu, zwyrodnienie plamki żółtej, prawostronną głuchotę w następstwie niewykształcenia małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 27 czerwca 2017 r. uznała że wnioskodawczyni jest osobą trwale i całkowicie niezdolną do pracy, datą powstania całkowitej niezdolności do pracy jest 22 maja 1989 roku, całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku ze stanem narządu wzroku. Ponadto stwierdzono, że ubezpieczona jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, datą powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji jest
22 maja 1989 roku, niezdolność do samodzielnej egzystencji pozostaje w związku ze stanem narządu wzroku. Brak jest danych na powstanie całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji do dnia 15 października 1970 r

/orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – karta nienum. plik II akt ZUS, opinia lekarska Komisji Lekarskiej ZUS – k. 10-11 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS/

Mając na względzie orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 27 czerwca 2017 r., decyzją z dnia 11 lipca 2017 r. organ rentowy odmówił I. Z. prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu.

/decyzja karty nienum. plik II akt ZUS/

W badaniu sądowo – okulistycznym rozpoznano u wnioskodawczyni zwyrodnienie centralne siatkówek obu oczu, ślepotę praktycznie obu oczu, astygmatyzm krótkowzroczny obu oczu, uszkodzenie centralnego pola widzenia. Istniejące parametry widzenia uzasadniają całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Niezdolność całkowita udokumentowana istnieje od 1982 r. na stałe oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji od 1989 r.

/pisemna opinia biegłego okulisty R. M. (1) k. 13-15/

Z powodu 9 - letniej luki w dokumentacji nie można precyzyjnie ustalić mementu pogorszenia ostrości wzroku oka lewego z V.=0,2 do poniżej V.=0,1. Z analizy dokumentacji wynika, że udokumentowana niezdolność do samodzielnej egzystencji istnieje od 1989 r. i nastąpiła po 1982 r.

/pisemna opinia uzupełniająca biegłego okulisty R. M. (1) k.28/

W kolejnym badaniu sądowo – okulistycznym rozpoznano u wnioskodawczyni niezborność krótkowzroczną złożoną obu oczu, starczowzroczność, dystrofię siatkówek centralnych obu oczu. U badanej występuje ostrość wzroku obu oczu na poziomie praktycznej ślepoty do dali, jednakże widzi do bliży optotypy do wielkości 2 cm. W badaniu dna oka prawego i lewego zmiany typu dystrofii zajmujące cały tylny biegun, bez cech patologii nerwów wzrokowych oraz siatkówek obwodowych, siatkówki obu oczu przylegające do podłoża. Badana jest osobą praktycznie niewidomą, bardzo sprawnie porusza się w nieznanym miejscu i otoczeniu. Ubezpieczona ma duże zmiany w części centralnej siatkówek obu oczu, potwierdzone badaniem obiektywnym jakim jest (...), jednakże brak patologii w obrębie siatkówek obwodowych i nerwów wzrokowych, o czym świadczy jej prawidłowe pole widzenia w oku prawym wykonane testerem visiolite. Proces widzenia jest funkcją zarówno siatkówki, jak i ośrodkowego układu nerwowego, ubezpieczona ma uszkodzone widzenie centralne siatkówek, brak patologii w obrębie nerwów wzrokowych. W trakcie całego życia ubezpieczona zaadaptowała się do widzenia obwodowego, o czym świadczy sprawne poruszanie się w nieznanym otoczeniu. Ubezpieczona została uznana za całkowicie niezdolną do pracy w dniu 22 maja 1989 roku i pracowała w zawodzie nauczyciela do 36 roku życia, tj. do dnia 18 stycznia 1990 roku. Ubezpieczona nie spełnia kryteriów niezdolności do samodzielnej egzystencji. Nie można stwierdzić, od kiedy ubezpieczona stała się niezdolna do pracy i w jakim stopniu.

/opinia biegłego okulisty M. S. k. 96-97/

Badanie ostrości wzroku wykonane przy pomocy tablicy S. do dali i bliży jest badaniem bardzo subiektywnym, zależnym głównie od badanego. Osoby z wielkim poczuciem choroby, krzywdy, roszczeniowe, zawsze wskazują obniżoną ostrość wzroku, nie będącą rzeczywistą ostrością wzroku. Na podstawie dokumentacji nie da się określić, jak szybko może nastąpić pogorszenie ostrości wzroku. Przy braku dokumentacji, faktów medycznych nie można wydać opinii, jaki rzeczywiście był stan wzroku ubezpieczonej po dniu 27 stycznia 1982 r. Na podstawie przeprowadzonych badań nie da się ocenić, jaka była ostrość wzroku w 1979 r., jednakże ostrość wzroku jaką podaje odwołująca się nie jest rzeczywiście tak niska.

/pisemna opinia uzupełniająca biegłego okulisty M. S. k.165/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zgromadzonych dokumentów w aktach sprawy, w aktach rentowych oraz opinii biegłych specjalistów okulistów. Opinie te są wiarygodne i zostały sporządzone przez biegłych o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń, na które cierpi wnioskodawczyni, w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie wnioskodawczyni. Biegli określili schorzenia występujące u badanej i ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy oraz zdolności do samodzielnej egzystencji, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych wnioskodawczyni. W ocenie Sądu, złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione. Fakt, że nie mają one treści, odpowiadającej skarżącej, nie może mieć w tym wypadku znaczenia. Odmienne stanowisko oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona.

Opinie zostały doręczone pełnomocnikom stron z obowiązkiem ustosunkowania się do nich. Pełnomocnik wnioskodawczyni złożył zastrzeżenia w pierwszej kolejności do opinii biegłej R. M., wnosząc o wskazanie - czy na podstawie przeprowadzonego badania wnioskodawczyni, przeanalizowanej dokumentacji medycznej, w tym także stosowanego leczenia oraz własnego doświadczenia biegłego, można określić postępowanie choroby pogarszającej ostrość oka lewego, w czasie, który upłynął pomiędzy przeprowadzonymi badaniami ostrości wzroku, tak aby stwierdzić moment nastąpienia ostrości wzroku wnioskodawczyni na poziomie poniżej 0,1 w oku lewym, przy założeniu, iż w tym, okresie było to oko lepsze. W ocenie Sądu Okręgowego, biegła odnosząc się do zarzutów w sposób jednoznaczny potwierdziła stawianą w podstawowej opinii tezę, iż nie da się dokładnie określić terminu powstania niezdolności do pracy ubezpieczonej, wskazała, że niezdolność powstała po 1982 r. Z uwagi na zgłoszenie kolejnych zarzutów do opinii, Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego okulisty. Również do tej opinii pełnomocnik odwołującej złożył zastrzeżenia, wnosząc o wydanie opinii uzupełniającej - wskazał, że żadne przeprowadzone obecnie badania nie są w stanie określić, jaki był stan narządu wzroku w 1979 r. W ocenie Sądu biegła w opinii uzupełniającej odniosła się do zastrzeżeń pełnomocnika wnioskodawczyni, jeszcze raz podkreślając, że w świetle zgromadzonych dokumentów i przeprowadzonego badania nie może stwierdzić, jaka była ostrość wzroku wnioskodawczyni w 1979 r. Należy zauważyć, że sporządzone opinie lekarskie przez biegłych tej samej specjalności, zarówno we wnioskach końcowych, jak i w postawionej diagnozie są zbieżne.

Opinie biegłych, co do konkluzji są zbieżne z orzeczeniami Lekarza Orzecznika
i Komisji Lekarskiej ZUS, że brak jest dowodów na to, że całkowita niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała przed ukończeniem 25 roku życia. Opinie zostały wyczerpująco uzasadnione, a końcowe wnioski orzecznicze wynikają w sposób logiczny z treści opinii. W ocenie Sądu nie ma podstaw do tego by podważać wiarygodność i moc dowodową opinii biegłych, a kwestia zdolności do pracy odwołującej się została dostatecznie wyjaśniona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 67 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270) do renty rodzinnej uprawnieni są (…) spełniający warunki określone w art. 68-71 dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione.

W myśl art. 68 ust. 1 dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)do ukończenia 16 lat;

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia (…);

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Stosownie do ust. 2 omawianego przepisu przy ocenie prawa do renty przyjmuje się,
że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

W niniejszej sprawie kwestią sporną była okoliczność, czy wnioskodawczyni jest osobą całkowicie niezdolną do pracy lub całkowicie niezdolną do pracy i niezdolną do samodzielnej egzystencji oraz czy stała się ona taką osobą do ukończenia 16 roku życia lub do ukończenia nauki w szkole. Okoliczność ta bowiem stanowi niezbędną przesłankę do przyznania I. Z. prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu.

W myśl art. 12 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art. 13 ust. 1/.

Stosownie zaś do brzmienia art. 13 ust. 5 analizowanej ustawy w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Z dokonanych na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego,
ustaleń, a w szczególności z opinii biegłych specjalistów z zakresu okulistyki wynika jednoznacznie, że nie zostały spełnione warunki do zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania odwołującej prawa do renty rodzinnej, gdyż stwierdzone u wnioskodawczyni schorzenia powodują u niej wprawdzie całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji, ale nie powstały w okresach, o których mowa w art.68 ustawy emerytalnej.

W badaniu sądowo – okulistycznym stwierdzono bowiem u wnioskodawczyni zwyrodnienie centralne siatkówek obu oczu, ślepotę praktycznie obu oczu, astygmatyzm, krótkowzroczność obu oczu, uszkodzenie centralnego pola widzenia, niezborność krótkowzroczną złożoną obu oczu, starczowzroczność, dystrofia siatkówek centralnych obu oczu. Biegli po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej i zbadaniu ubezpieczonej wydali opinie, w których stwierdzili, że nie są w stanie określić daty powstania całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej, jednocześnie wskazując, że pierwsza wzmianka o niezdolności do pracy wynika z dokumentacji medycznej wnioskodawczyni w roku 1982 r. Podkreślili, że na podstawie badania i dokumentacji nie są w stanie określić, jaki był stan narządu wzroku odwołującej przed 1979 r.

Mając powyższe na uwadze, wobec niestwierdzenia u wnioskodawczyni całkowitej niezdolności do pracy, ani też niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstałyby przed ukończeniem 16 roku życia lub przed ukończeniem nauki w szkole, zaskarżona decyzja odmawiająca I. Z. prawa do renty rodzinnej jest prawidłowa.

W tym stanie rzeczy odwołanie wnioskodawczyni jako niezasadne podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

M.P.