Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 5.01.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 8.08.2016 r., odmówił G. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 29.12.2016 r. uznała, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy w okresie do 31.08.2017 r. a niezdolność ta powstała w dn. 25.03.2016 r. Zakład wskazał, że w 10-leciu przypadającym bezpośrednio przed datą złożenia wniosku, tj. od 8.08.2006 r. do 7.08.2016 r., jak i w 10-leciu przed powstaniem niezdolności do pracy, tj. 25.03.2006 r. do 24.03.2016 r. nie udokumentował wymaganych 5 lat okresów ubezpieczenia, wyjaśniając, że z dokumentów znajdujących się w Zakładzie wynika, że wnioskodawca udowodnił łącznie 4 lata, 5 miesięcy i 19 dni, w tym 4 lata i 4 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy i 15 dni okresów nieskładkowych. Natomiast na wymagane 30 lat okresów składkowych udokumentował 26 lat, 6 miesięcy i 15 dni. Ogólny staż wynosi 27 lat, 7 miesięcy i 18 dni /decyzja w aktach ZUS/.

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą G. D., wniósł od niej odwołanie negując przyjętą przez organ rentowy datę powstania całkowitej niezdolności do pracy i twierdząc, że jego choroba istniała wcześniej - od 2015 r. Wyjaśnił, że jako laik nie potrafił rozpoznać objawów choroby alkoholowej, zaznaczając, że na samym początku nasiliły się objawy ciągłego zmęczenia, braku koncentracji, opuchlizny, a z czasem zaczął tracić kontakt z osobami przy rozmontowaniu maszyny i jej naprawy, ciężko było mu zmontować maszynę nawet przy pomocy rysunków technicznych i dokumentacji (...), co skutkowało utratami pracy mimo, iż pracował na tzw. umowy śmieciowe bez rejestracji. Dodał, że znajdował kolejną pracę, po czym następował kolejny atak choroby i znów tracił zatrudnienie. Zaznaczył, że pozostaje bez środków do życia i może liczyć jedynie na pomoc żony /odwołanie k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w decyzji. /odpowiedź na odwołanie k. 3/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. D. urodził się (...), legitymuje się wykształceniem zawodowym, z zawodu jest mechanikiem maszyn i urządzeń /niesporne/.

Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w dn. 8.08.2016 r. /wniosek k. 1 akt ZUS/.

Wnioskodawca G. D. pracował:

- w okresie 1.01.1999 r. -27.11.2006 r. w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w P.,

- w okresie 5.03.2007 r. – 31.05.2008 r. w (...) S.A. Oddział w P.,

- w okresie 5.09.2085 r. – 9.01.2009 r. w Przedsiębiorstwie Produkcyjno Handlowo Usługowym (...) w P.,

- w okresie 15.07.2009 r. – 18.09.2009 r. w firmie (...) w P.,

- w okresie 14.09.2010 r. – 25.03.2011 r. w (...) S.A. w P.,

- w okresie 5.03.2012 r. – 4.08.2012 r. i 7.09.2012 r. – 2.11.2012 r. w E. (...) w K.,

- w okresie 8.08.2013 r. – 21.12.2013 r. w Przedsiębiorstwie Produkcyjno Usługowo Handlowym (...) Spółce jawnej N. / świadectwa pracy k. 6-17 akt ZUS/.

Z zaświadczenia wystawionego 27.07.2016 r. przez Powiatowy Urząd Pracy w P. wynika, że wnioskodawca był zarejestrowany jako osoba bezrobotna w okresie: 3.06.2008 r. – 4.09.2008 r., 23.03.2009 r. – 14.07.2009 r., 28.10.2009 r. – 20.06.2010 r., 16.09.2011 r. – 17.10.2011 r., 28.01.2013 r. – 9.04.2013 r., 10.01.2014 r. – 10.08.2014 r., 29.12.2014 r. – 16.04.2015 r. i pobierał od 11.06.2008 r. do 4.09.2008 r. zasiłek dla bezrobotnych /zaświadczenie z PUP k. 18 akt ZUS/.

Lekarz orzecznik orzeczeniem z 29.08.2016 r. ustalił, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.08.2017 r. data powstania niezdolności do pracy 25.03.2016 r. Orzeczenie zostało wydane po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym kart informacyjnych z leczenia szpitalnego w okresie 2016 r., zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniach 23.07.2016 r., wyników dodatkowych USG-D. Badaniem lekarskim rozpoznano: alkoholową marskość wątroby, małopłytkowość, ZZA. Wskazano, że przedłożonej dokumentacji leczenia ubezpieczonego wynika, że w marcu 2016 r. był hospitalizowany z powodu alkoholowej marskości wątroby oraz małopłytkowości wodobrzusza, obrzęków kończyn dolnych zażółcenia powłok skórnych, a następnie był po raz kolejny hospitalizowany w maju i lipcu 2016 r. W badaniu stwierdzono zażółcenie powłok skórnych i spojówek oczu, a także, że wnioskodawca jest spowolniały psychoruchowo, zgłasza zaburzenia pamięci, bez cech wodobrzusza, ale ciastowate obrzęki na obu kończynach dolnych, w badaniu laboratoryjnym Bilirubina 3,06-3,32 (...)85 tys mg/dl. Lekarz Orzecznik ZUS orzekł całkowitą niezdolność do pracy na okres 1 roku za datę powstania przyjmując datę hospitalizacji, tj. 25.03.2016 r. /orzeczenie lekarza orzecznika k. 21 plik akt ZUS, opinia lekarska k. 79 I plik dokumentacji lekarskiej/.

Wnioskodawca złożył sprzeciw od w/w orzeczenia Lekarz Orzecznika 14.11.2016 r., wnosząc jednocześnie o przywrócenie terminu do jego złożenia /sprzeciw dokumentacja lekarska ZUS k. 23, wniosek o przywrócenie terminu k. 48 akt ZUS/.

Główny Lekarz Orzecznik przywrócił ubezpieczonemu termin do złożenia sprzeciwu /stanowisko Głównego Lekarza Orzecznika k. 49 akt ZUS/.

Orzeczeniem z 29.12.2016 r. Komisja Lekarska ZUS stwierdziła, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.08.2017 r. i ustaliła datę powstania całkowitej niezdolności pracy na dzień 25.03.2016 r. Orzeczenie zostało wydane po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym dokumentacji z przebiegu leczenia w aktach ZUS, dokumentacji leczenia ambulatoryjnego, kart informacyjnych z leczenia szpitalnego w okresie 2016 r., zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniach 23.07.2016 r., wyników dodatkowych zawartych w aktach. Badaniem lekarskim rozpoznano: alkoholową marskość wątroby z dekompensacją narządu, małopłytkowość. Komisja Lekarska ZUS w opinii podała, że ubezpieczony leczy się z powodu choroby alkoholowej od marca 2016 r., deklaruje zależność od alkoholu od 2012 r. Nie był nigdy z tego powodu leczony. W marcu 2016 r. był hospitalizowany z powody toksycznej dekompensacji wątroby z cechami marskości, małopłytkowości i wodobrzusza. Kolejne hospitalizacje w maju i lipcu 2016 r. Występowało zażółcenie powłok i narastające spowolnienie psychoruchowe. Innych schorzeń nie zgłaszał. Nadto Komisja podała, że w dokumentacji lekarza POZ od 2006 r. zapisy o okresowo występujących objawach dyspepycznych bez danych na dekompensację czynności wątroby. Informacja o ZZA i jego skutkach w zapisie z 25.03.2016 r. W trakcie ostatniego pobytu w oddziale wewnętrznym stwierdzono zaostrzenie przewlekłej alkoholowej niewydolności wątroby z nasilonymi objawami żółtaczki miąższowej, hiperbilirubinemią, zaburzeniami świadomości i obrzękami. Po leczeniu nastąpiła poprawa, ale nadal utrzymują się objawy dekompensacji wątroby ze spowolnieniem psychoruchowym, obecnie bez encefalolapatii. Komisja Lekarska ZUS stwierdziła, że przeprowadzone badanie i analiza dokumentacji wykazały skutki schorzenia upośledzające sprawność w stopniu całkowitej niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności do pracy przyjęto pierwszy dzień hospitalizacji tj. 25.03.2016r . zaznaczając, że brak jest danych dokumentujących o wcześniejszym upośledzeniu sprawności powodującym niezdolność do pracy /orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 55 akt ZUS, opinia Komisji Lekarskiej ZUS k. 25/26 dokumentacji medycznej ZUS/.

W efekcie ZUS wydał zaskarżoną decyzję z 5.01.2017 r. którą odmówił G. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 29.12.2016 r. uznała, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy w okresie do 31.08.2017 r. a niezdolność ta powstała w dn. 25.03.2016 r. Zakład wskazał, że wnioskodawca w 10-leciu przypadającym bezpośrednio przed datą złożenia wniosku, tj. od 8.08.2006 r. do 7.08.2016 r., jak i w 10-leciu przed powstaniem niezdolności do pracy, tj. 25.03.2006 r. do 24.03.2016 r. nie udokumentował wymaganych 5 lat okresów ubezpieczenia, wyjaśniając, że z dokumentów znajdujących się w Zakładzie wynika, że wnioskodawca udowodnił łącznie 4 lata, 5 miesięcy i 19 dni, w tym 4 lata i 4 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy i 15 dni okresów nieskładkowych. Natomiast na wymagane 30 lat okresów składkowych udokumentował 26 lat, 6 miesięcy i 15 dni. Ogólny staż wynosi 27 lat, 7 miesięcy i 18 dni /decyzja w aktach ZUS/.

Odwołujący posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 21.06.2016 r. i z 30.08.2017 r., którymi został zaliczony do stopnia niepełnosprawności znacznego, orzeczenie wydano do 31.08.2020 r., ustalono stopień niepełnosprawności od 11.05.2016 r. /orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 45, 126-127/.

Zgodnie z wiedzą z zakresu hematologii u odwołującego rozpoznano umiarkowaną małopłytkowość i nieznaczną niedokrwistość w przebiegu marskości wątroby. Z punktu widzenia hematologicznego nie stwierdzono u wnioskodawcy niezdolności do pracy. Następstwa hematologiczne stwierdzone u G. D. marskości wątroby obejmują niedokrwistość nieznacznego stopnia i bez znaczenia klinicznego, umiarkowaną małopłytkowość oraz obniżenie wskaźnika protrombinowego. Liczba płytek krwi w prawie wszystkich oznaczeniach wynosi powyżej progu bezpieczeństwa hemostatycznego, a wskaźnik protrombinowy jest w zdecydowanej większości oznaczeń obniżony tylko w niewielkim stopniu lub jest na dolnej granicy normy. Nie występuje skaza krwotoczna. Taki stan hematologiczny nie wpływa istotnie na zdolność wnioskodawcy do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji / opinia biegłego sądowego hematologii prof. dr hab. D. W. k. 33-34/.

Na płaszczyźnie hepatologicznej u wnioskodawcy rozpoznano toksyczną marskość wątroby okresami zaostrzeń wymagających hospitalizacji. Z perspektywy hepatologicznej ubezpieczony jest trwale całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej z powodu utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Datę powstania tej niezdolności stwierdzono w oparciu o dokumentację akt sprawy od 2016 r., jednakże datę powstania należy ustalić wcześniej, do marskości wątroby może dojść przynajmniej ok. 2 lat od działania czynnika toksycznego a zatem ok. stycznia 2014 r. U wnioskodawcy według dokumentacji od kwietnia 2016 r. jest rozpoznawana marskość wątroby toksyczna spowodowana nadużywaniem alkoholu. Z tego powodu z tego rodzaju rozpoznaniem wnioskodawca przebywał wielokrotnie w szpitalu m.in. w kwietniu 2017. (1.04-4.04.2017 r.) rozpoznano śpiączkę wątrobową tj. stan zagrażający bezpośrednio życiu. Podczas ostatniej hospitalizacji w dniach 7-10.08.2017 r. rozpoznano niewydolność wątroby. Laboratoryjnie wykazano znaczne obniżenie płytek krwi 58 tys. w mm ³ (n 140-400) i wskaźnika protrombinowego (78% normy). Niskie wartości aminotransferazy (...) i (...) przemawiają również za upośledzeniem czynności komórki wątrobowej. Ostatnio hospitalizowany m.in. z powodu wysokiego poziomu amoniaku, narastania obrzęków kończyn dolnych i wodobrzusza. Z perspektywy hepatologii trudno jest ustalić datę powstania marskości wątroby- jest to schorzenie, które występuje po dłuższym działaniu czynnika toksycznego - w tym przypadku alkoholu i dlatego można w sposób uzasadniony przypuszczać, że do zmian w wątrobie powodujących niezdolność do pracy doszło ok. stycznia 2014 r. Nie ma dostatecznej dokumentacji lekarskiej sprzed kwietnia 2016 r. z punktu widzenia hepatologa. Jednakże zgodnie ze specjalistyczną wiedzą z zakresu hepatologii, żeby powstała marskość wątroby połączona z niewydolnością wątroby -taka sytuacja musi trwać kilka lat, tj. od kilku do kilkunastu lat. Z perspektywy hepatologicznej u wnioskodawcy najpóźniej marskość wątroby połączona z jej niewydolnością musiała powstać w styczniu 2014 r., o czym świadczy obraz kliniczny wnioskodawcy oraz wywiad. Aby powstawała niewydolność wątroby do tego stopnia musiało to trwać kilka lat. Marskość wątroby powoduje encefalopatię wątrobową. Jest to spowodowane niewydolnością mózgową jako wynik niewydolności wątroby. Dokumentacja medyczna leczenia wnioskodawcy nie określa stanu zdrowia odwołującego, ale zawiera stosowne leki. U ubezpieczonego stwierdzono małopłytkowość. Aktualnie dokumentacja wskazuje, że wnioskodawca ma niewydolność wątroby. Dokumentacja wskazuje, że wnioskodawca się leczy, ale nie ma nawet wpisanych wyników badań. Do niewydolności i marskości wątroby nie dochodzi od razu, to wymaga czasu. Z perspektywy hepatologii w styczniu 2014 r. u wnioskodawcy wystąpiła całkowita niezdolność do pracy. Nie można przewidzieć na podstawie dokumentacji medycznej leczenie wnioskodawcy czy stopień naruszenia sprawności organizmu uzasadniał tą niezdolność w roku 2006, 2008. Nie ma konkretnych leków przy marskości wątroby. Są leki wspomagające. Wolne stolce, wymioty i bóle brzucha mogły mieć związek z niewydolnością wątroby oraz z nieżytem żołądka spowodowanym nadużywaniem alkoholu. Z punktu widzenia hepatologicznego nie są znane przypadki nadużywania alkoholu przez rok po którym doszłoby do marskości wątroby, a najwyżej do toksycznego zapalenia wątroby. Wnioskodawca nie był zakażony wirusem wątroby typu C i B. Zgodnie z wiedzą hepatologiczną nie ma dowodów na to, że zakażenie wątroby wirusem typu B miało wpływ na marskość wątroby. Jeżeli nie doszło do nosicielstwa wirusa B lub C przez 5 lat nie doszło do schorzeń wątroby to zgodnie z wiedzą z zakresu hepatologii można mówić o wyleczeniu. U wnioskodawcy są ujemne wyniki na HCV i HBV. Z punktu widzenia hepatologii przyczyną marskości wątroby u wnioskodawcy było nadużywanie alkoholu. Żeby doszło do marskości muszą powstać zmiany włókniste w wątrobie. Takie zmiany powstają po kilku latach. Dlatego według wiedzy hepatologicznej najpóźniej w styczniu 2014 roku doszło do całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy, który nie może pracować w pełnym wymiarze godzin. Zmiany włókniste najpóźniej mogły powstać w styczniu 2014 roku. Nie ma dokumentacji leczenia odwołującego, która by wskazywała na ten fakt. Cechy osobnicze, nasilenie działania czynnika toksycznego i wpływ diety, czasem predyspozycje genetyczne mają wpływ na okres rozwoju marskości wątroby. Według wiedzy hepatologicznej skoro w 2016 roku wnioskodawca miał niewydolność wątroby z marskością to czynnik toksyczny w postaci alkoholu musiał działać co najmniej 2 lata. W 2014 roku wnioskodawca wymagał badań specjalistycznych, ale takich nie było. Według oceny hepatologicznej styczeń 2014 roku był momentem, kiedy sprawność organizmu wnioskodawcy była tak naruszona, że ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy – jest to z dużym prawdopodobieństwem data początkowa tej niezdolności u wnioskodawcy, który ma wykształcenie zawodowe o kierunku mechanik maszyn i w związku z rozpoznaniem hepatologicznym nie może wykonywać takiej pracy. U odwołującego zgodnie z wiedzą z zakresu hepatologii na podstawie aktualnego stanu zdrowia i pobytów szpitalnych w sensie zaburzeń czynności układu nerwowego stwierdzono encefalopatię wątrobową – nie można jednak określić kiedy ona powstała. /pisemna podstawowa opinia biegłego hepatologa dr n med. A. B. k. 43 – 44, ustana uzupełniająca opinia biegłego hepatologa dr n med. A. B. e-prot. z 28.12.2017 r.: 00:02:28-00:23:32/.

W badaniu psychologicznym, na podstawie akt sprawy, wyników badania psychologicznego oraz obserwacji zachowania wnioskodawcy u G. D. stwierdzono: osłabienie sprawności procesów poznawczych i czynności wykonawczych świadczących o zmianach organicznych w mózgu, aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócających codzienne funkcjonowanie, wzmożone reakcje neurotyczne spowodowane powyższymi zmianami oraz zmienioną na skutek choroby sytuacją życiową / opinia biegłego specjalisty neuropsychologa dr L. S. k. 112/.

W sądowym badaniu psychiatrycznym przeprowadzonym 19.03.2018 r. u odwołującego rozpoznano organiczne zaburzenia osobowości, łagodne zaburzenia poznawcze, zespół uzależnienia od alkoholu w wywiadzie. Z punktu wiedzenia psychiatrii wnioskodawca jest zdolny do pracy zarobkowej. Biegły sądowy lekarz psychiatra stwierdził, że wnioskodawca nigdy nie był leczony psychiatrycznie, a wykonane badanie psychiatryczne i neuropsychologiczne wskazują na łagodne zaburzenia poznawcze oraz niezbyt nasilone organiczne zaburzenia osobowości. Stwierdzone nieleczone i niezbyt nasilone zaburzenia psychiczne z punktu widzenia psychiatrii nie powodują długotrwałej niezdolności do pracy / podstawowa pisemna opinia biegłego psychiatry lek med. G. P. k.113- 115/.

W sądowym badaniu hepatologicznym wykonanym w dn. 10.09.2018 r. u wnioskodawcy rozpoznano marskość wątroby w stadium niewydolności child. B stan po krwawieniu i opaskowaniu żylaków przełyku w styczniu 2018 r., niedokrwistość, małopłytkowośc i leukopenię w przebiegu choroby, gastropatię wrotną, zespół zależności alkoholowej, otyłość prostą, zmianę niedokrwienną mózgu, łagodne zaburzenia poznawcze, organiczne zaburzenia osobowości. Z perspektywy hepatologicznej odwołując był w dniach orzekania przez ZUS 29.08.2016 r. i 29.12.2016 r. całkowicie niezdolny do pracy od 25.03.2016 r. okresowo do 31.08.2017 r. a aktualnie na dzień 10.09.2018 r. badania przez biegłego hepatologa jest całkowicie niezdolny do pracy okresowo do 31.12.2018 r. Zgodnie z wiedzą hepatologiczną odwołujący choruje na alkoholową marskość wątroby, którą rozpoznano 25.03.2016 r. – pierwszy dzień hospitalizacji w (...) Centrum Medycznym i na ten dzień należy też liczyć początek niezdolności do pracy. Z perspektywy hepatologicznej jest oczywiste, że choroba rozwijała się wcześniej, lecz o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt istnienia choroby, lecz wpływ tej choroby na funkcjonowanie narządu, układu czy całego organizmu. Brak jest jakiejkolwiek dokumentacji medycznej przed datą 25.03.2016 r. (dokumentacja POZ, ewentualnie zwolnienia lekarskia), która pozwoliłaby ocenić stan odwołującego – dlatego należy przyjąć pierwszy dzień hospitalizacji ubezpieczonego jako początek niezdolności do pracy. Aktualny stan zdrowia odwołującego z perspektywy hepatologicznej jest średni i całkowita niezdolność do pracy winna być orzeczona do końca 2018 r., a potem ubezpieczony powinien być poddany ponownej ocenie orzeczniczej. Nie można utożsamiać początku niezdolności do pracy z samym faktem istnienia choroby / opinia biegłego sądowego hepatologa dr n med. K. L. k. 175/.

W dniu 15.03.2019 r. w toku postępowania odwoławczego odwołujący złożył nową, nieznaną organowi rentowemu dokumentację medyczną, która nie była objęta oceną podczas procesu orzeczniczego w toku postępowania ZUS-owskiego przed wydaniem zaskarżonej decyzji, a z której to dokumentacji medycznej wynika, że:

- wnioskodawca leczył się psychiatrycznie od 9.11.2000 r. w (...) a także, że podczas pierwszej wizyty u lekarza psychiatry w wywiadzie z wnioskodawcą ustalono, że od 2 lat nadużywa alkoholu, upija się, wyrażał myśli S pod wpływem alkoholu. Rozpoznano wówczas u odwołującego zaburzenia afektywne i ZZA. Odwołujący na kolejnych wizytach u lekarza psychiatry był 3.11.2000 r., 15.11.2000 r., 17.11.2000 r., 1.12.2000 r. 19.12.2000 r., 2.01.2001 r. , 31.01.2001 r.

- wnioskodawca leczył się dobrowolnie w Poradni Odwykowej od 26.08.2014 r., gdzie rozpoznano jako chorobę zasadniczą zespół zależności alkoholowej u ubezpieczonego, a także powiększoną, bolesną wątrobę, a na kolejnych wizytach był 29.08.2014 r., 4.09.2014 r. (rozpoznano zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane nadużywaniem alkoholu – zespół uzależnienia), 19.12.2017 r., 27.02.2018 r. ,

- z karty informacyjnej Izby Przyjęć – (...) Sp. z o.o. w P. z 5.03.2015 r. wynika, że wnioskodawca stawił się bez skierowania, gdzie rozpoznano u niego zaburzenia adaptacyjne i nie wyraził zgody na hospitalizację

/okoliczność niesporna, dokumentacja leczenia psychiatrycznego, leczenia odwykowego wnioskodawcy, wydruk danych o pobytach szpitalnych wnioskodawcy w (...) Centrum Medycznym k. 200/.

Wnioskodawca był wielokrotnie hospitalizowany w (...) Centrum Medycznym, tj. w okresie 5.03.2015 r. – 5.03.2015 r. gdzie rozpoznano zaburzenia adaptacyjne, w okresie 25.03.2016 r. – 5.04.2016 r. gdzie rozpoznano alkoholową marskość wątroby, inne określone niedokrwistości, małopłytkowość wtórną, w okresie 19.04.2016 r. – 19.04.2016 r. gdzie rozpoznano alkoholową chorobę wątroby, w okresie 2.05.2016 r. – 9.05.2016 r. gdzie rozpoznano alkoholową niewydolność wątroby, nieokreśloną małopłytkowość, nieokreśloną niedokrwistość, w okresie 30.09.2016 r. – 6.10.2016 r., gdzie rozpoznano u niego alkoholową niewydolność wątroby, nieokreśloną niedokrwistość, nieokreśloną małopłytkowość, w okresie 1.04.2017 r. – 4.04.2017 r. gdzie rozpoznano niewydolność wątroby, nie określoną, nieokreśloną niedokrwistość, nieokreśloną małopłytkowość, w okresie 6.06.2017 r. – 9.06.2017 r. gdzie rozpoznano zwłóknienie i marskość wątroby, w okresie 7.08.2017 r. – 10. (...). gdzie rozpoznano niewydolność wątroby, nie określoną, w okresie 18.09.2018 r. – 18.09.2018 r. w związku z upadkiem na tym samym poziomie wskutek potknięcia, poślizgnięcia się – ulica i autostrada, na skutek którego stwierdzono powierzchowny uraz brzucha, dolnej części grzbietu i miednicy /wydruk danych o pobytach szpitalnych wnioskodawcy w (...) Centrum Medycznym k. 200/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżoną decyzję należało uchylić, sprawę zaś przekazać do rozpoznania organowi rentowemu, umarzając postępowanie w sprawie.

Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ §4 k.p.c., w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie Lekarza Orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, Sąd nie orzeka, co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku Sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Przepis ten jest wyjątkiem od zasady, według której Sąd kontroluje tylko stan rzeczy faktyczny i prawny, istniejący w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. Wyjątek ten przewiduje możliwość uchylenia przez Sąd decyzji organu rentowego, przekazania sprawy do rozpoznania (i ewentualnego wydania nowej decyzji) organowi rentowemu, z jednoczesnym umorzeniem postępowania sądowego. Jest to możliwe wówczas, gdy w toku postępowania przed Sądem doszło do ujawnienia się nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od decyzji, a których ujawnienie może wpłynąć na sposób rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd.

W odniesieniu do interpretacji powołanego wyżej artykułu Sąd w pełni podziela ugruntowane w tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego. Stosownie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2007 r. o sygn. akt I UK 316/06 decyzje organu rentowego w sprawach dotyczących świadczeń z ubezpieczenia rentowego mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie, czy zostały spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Inaczej mówiąc - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, a jedynie zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez Sąd.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2012r. (II UK 79/11), w art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. mowa jest o „nowych okolicznościach”, które, choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji. Dla przykładu, „nowe okoliczności” to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do Sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Co więcej z art. 477 ⁹ § 2 ¹ k.p.c. i 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. wynikają obowiązki odpowiednio organu rentowego i Sądu w razie pojawienia się „nowych okoliczności” dotyczących stanu zdrowia ubezpieczonego istniejącego przed wydaniem decyzji. W sytuacji, gdy tak rozumiane „nowości” ujawnione w odwołaniu dotyczą stanu zdrowia ubezpieczonego istniejącego przed wydaniem decyzji, to organ rentowy musi ją uchylić, przeprowadzić ponowną procedurę orzeczniczą i wydać nową decyzję. Jeśli ich ujawnienie nastąpi na etapie sądowego postępowania odwoławczego, obowiązek ten przechodzi na sąd pierwszej instancji.

Z kolei w postanowieniu z dnia 20 listopada 2013r. (II UK 333/13), Sąd Najwyższy wyjaśnił, że regulacja art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. wynika z tego, że to przed organem rentowym koncentruje się badanie i ocena niezdolności do pracy, co nie zawsze zapewnia i gwarantuje aktualność tej oceny w przypadku późniejszych zmian i pogorszenia stanu zdrowia, nie tylko w ramach tych samych dolegliwości i schorzeń, lecz także również w razie stwierdzenia niezdolności do pracy z przyczyny nie branej pod uwagę na pierwotnym etapie decydowania o prawie do renty. Z powyższego wynika, że mające walor nowości okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od negatywnej decyzji rentowej i nadal utrzymują się w okresie wymaganym do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie mogą być samodzielnie ocenione przez sąd z zastosowaniem dyspozycji art. 316 k.p.c. przede wszystkim ze względu na kodeksowy zakaz orzekania co do istoty sprawy zawarty w art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., który w takich przypadkach bezwzględnie zobowiązuje sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy ze względu na ujawnione nowości do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenia postępowania sądowego. "Nowe okoliczności" to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Jeśli ujawnią się one w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, sprawa "wraca" na etap postępowania przed organem rentowym po to zasadniczo, aby organy orzecznicze Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogły dokonać ponownej oceny stanu zdrowia z ich uwzględnieniem. Ocena "nowych okoliczności" przez organy orzecznicze Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może doprowadzić do zmiany pierwotnego stanowiska organu rentowego i zakończenia sporu - bez potrzeby jego rozstrzygania przed sądem i ponoszenia kosztów opinii biegłych.

W rozpatrywanej sprawie dokumenty w postaci nieznanej organowi rentowemu dokumentacji medycznej zostały złożone dopiero 19.03.2019 r. – chodzi mianowicie o dokumentację medyczną odwołującego, z której wynika, że :

- wnioskodawca leczył się psychiatrycznie od 9.11.2000 r. w (...) w której to dokumentacji podczas pierwszej wizyty 9.11.2000 r. odnotowano, że wnioskodawca od 2 lat nadużywa alkoholu, upija się, wyrażał myśli S pod wpływem alkoholu, a nadto, że rozpoznano wówczas u odwołującego zaburzenia afektywne i ZZA. Odwołujący na kolejnych wizytach u lekarza psychiatry był 3.11.2000 r., 15.11.2000 r., 17.11.2000 r., 1.12.2000 r. 19.12.2000 r., 2.01.2001 r. , 31.01.2001 r.;

- wnioskodawca leczył się dobrowolnie w Poradni Odwykowej od 26.08.2014 r., gdzie rozpoznano jako chorobę zasadniczą zespół zależności alkoholowej u ubezpieczonego, a także powiększoną, bolesną wątrobę, a także, że stawiał się na kolejnych wizytach 29.08.2014 r., 4.09.2014 r. (rozpoznano wówczas zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane nadużywaniem alkoholu – zespół uzależnienia), 19.12.2017 r., 27.02.2018 r.

Z treści ww. dokumentów wynika, że choroba alkoholowa przebiegała u odwołującego wcześniej niż przyjęto w zakwestionowanej decyzji, a poza tym, że istnieje dokumentacja medyczna z leczenia odwykowego, która potwierdziła, że już podczas pierwszej wizyty u skarżącego w dn. 26.08.2014 r. rozpoznano jako chorobę zasadniczą zespół zależności alkoholowej, a także powiększoną, bolesną wątrobę, a także na kolejnych wizytach 29.08.2014 r., 4.09.2014 r. - rozpoznano wówczas zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane nadużywaniem alkoholu – zespół uzależnienia.

Z opisanych dokumentów wynikają zatem nowe okoliczności związane ze stanem zdrowia ubezpieczonego, które powstały po dacie wniesienia przez ubezpieczoną odwołania, a które mogą mieć wpływ na ocenę jego stanu zdrowia i są okolicznościami nowymi. Ujawniły się one po badaniu przez organy orzecznicze ZUS i po wydaniu decyzji przez ZUS, na co wskazał także organ rentowy, a także i pełnomocnik ubezpieczonego tj. jego córka na rozprawie w dniu 29.05.2019 r. Wobec tego konieczne stało się uchylenie zaskarżonej decyzji z 5.01.2017 r., przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenie postępowania w sprawie.

Reasumując - w zaistniałej sytuacji Sąd nie może orzekać co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących kwestii niezdolności do pracy i winien przekazać sprawę do rozpoznania organowi rentowemu oraz umorzyć postępowanie sądowe.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 1 i 2 sentencji postanowienia na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

A.P.