Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 12 grudnia 2018 r. w Warszawie

sprawy W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę rodzinną

na skutek odwołania W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 16 stycznia 2018 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się W. W. prawo do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 11 października 2017 r. ojcu L. W..

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2018 r. W. W. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 16 stycznia 2018 r.
znak: (...) na podstawie której organ rentowy odmówił mu prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu L. W.. Zgodnie z wyjaśnieniami odwołującego
w uzasadnieniu skarżonej decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie komisji lekarskiej z 2 stycznia 2018 r., zgodnie z którym nie stał się całkowicie niezdolny do pracy oraz
do samodzielnej egzystencji w okresie do ukończenia 16 roku życia i w związku
z tym nie spełnia warunków do przyznania renty rodzinnej zgodnie z art. 68 ustawy emerytalnej. W ocenie komisji niezdolność do pracy powstała po 17 września 1977 r.,
przy czym nie wskazano na jakiej podstawie ustalono taką datę. Ubezpieczony poinformował przy tym, że organowi rentowemu przekazano orzeczenie Obwodowej Komisji Lekarskiej
ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia w B. z 27 maja 1976 r., w którym wskazano,
że istnieje u niego konieczność stałej pielęgnacji i opieki innej osoby, zaś przedmiotowe orzeczenie zostało wydane w 15 roku jego życia. Ponadto odwołujący wskazał, że przyznanie mu prawa do renty po zmarłym ojcu zapewni mu środki niezbędne do codziennej egzystencji, które są konieczne z uwagi na to, że cierpi na przewlekłe choroby, dysponuje miesięcznie niewielką kwotą i znajduje się pod opieką matki w podeszłym wieku (odwołanie k. 4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 9 lutego 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy przytoczył treść art. 68 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wskazując, że w toku postępowania zainicjowanego wnioskiem odwołującego o rentę rodzinną po zmarłym ojcu został skierowany na badanie
do komisji lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 2 stycznia 2018 r. uznała go za trwale całkowicie niezdolnego do pracy, przy czym w orzeczeniu tym wskazano, iż niezdolność
ta powstała po 17 września 1977 r. (odpowiedź na odwołanie k. 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący się W. W. urodził się w dniu (...) (odpis skrócony aktu urodzenia odwołującego k. 10 a.r. tom III – bezsporne).

Odwołujący cierpi na zespół wad urodzeniowych, w tym encefalopatię pod postacią padaczki z często występującymi napadami oraz niedorozwojem umysłowym. Padaczka pojawiła się około 10 roku życia. Początkowo napady występowały jedynie w nocy,
od 15 roku życia duże napady występują również w ciągu dnia. Około 13 roku życia dołączyły napadowe zaburzenia świadomości. Podczas napadów odwołujący często doznawał urazów, dochodziło do niekontrolowanego wydalania. Odwołujący od dzieciństwa nie wychodzi sam z domu, opiekę nad nim sprawuje matka, która towarzyszyła mu przy wyjściach do szkoły i pracy. W orzeczeniu Obwodowej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 27 maja 1976 r. stwierdzono u odwołującego trwałą konieczność stałej pielęgnacji i opieki innej osoby. W późniejszych orzeczeniach odwołujący był zaliczony do III grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia, wskazywano przy tym leczenie specjalne, szkolenie zawodowe i usprawnienie w ośrodku rehabilitacji leczniczej (opinie biegłych sądowych z zakresu neurologii k. 39-40 a.s., dokumentacja medyczna odwołującego załączona do akt sprawy i akt rentowych, orzeczenie OKLIZ z 27.05.1976 r., orzeczenie WKIZ z 27.09.1977 r., dokumentacja orzeczenia – a.r., tom nieoznaczony).

W okresie od 17 października 1977 r. do 31 grudnia 1978 r. W. W. pracował w Spółdzielni Pracy (...) w B. jako uczeń zawodu elektryk samochodowy. W okresie od 21 sierpnia 1980 r. do 10 marca 1982 r. W. W. pracował w Spółdzielni Pracy (...) w B. na stanowisku wykonawcy produkcji nakładczej (świadectwo pracy
k. 13-14 a.r. tom I i tom II, karty nieoznaczone). Powyższe zatrudnienie odwołujący ukończył z uwagi na złoenie wniosku o rentę inwalidzką, która przyznano mu decyzją
z dnia 22 kwietnia 1982 r. w związku z zaliczeniem go do II grupy inwalidów ze wskazaniem, że inwalidztwo ma charakter trwały. W orzeczeniu Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 10 lutego 1982 r. stwierdzono, że u odwołującego inwalidztwo istnieje od dzieciństwa, uległo istotnemu pogorszeniu, co kwalifikuje go do drugiej grupy inwalidztwa. Wskazano przy tym, że może wykonywać pracę w warunkach specjalnych (dokumentacja orzecznicza k. 7-10 a.r., decyzja ZUS z 22.04.1982 r. k. 11 a.r., tom I).

Od 15 lipca 1987 r. do 31 października 2001 r. W. W. pracował
w zakładzie pracy chronionej – Spółdzielni (...) w charakterze konfekcjonera w wymiarze ½ etatu (druki Rp-7 wystawione przez Spółdzielnię (...), świadectwa pracy, dokumentacja dot. wynagrodzenia i zaszeregowania – tom II a.r.,
karty nieoznaczone).

W dniu 23 października 2017 r. W. W. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) oddział w W. wniosek o rentę rodzinną po zmarłym w dniu
11 października 2017 r. ojcu L. W. (wniosek o rentę k. 1-7 a.r., odpis skrócony aktu zgonu L. W. k. 9 a.r., odpis skrócony aktu urodzenia odwołującego k. 10 a.r. – tom III). L. W. był uprawniony do emerytury (akta rentowe – okoliczność bezsporna).

W tok postępowania zainicjowanego powyższym wnioskiem W. W. został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 6 grudnia
2017 r. stwierdził, iż jest on trwale, całkowicie niezdolny do pracy oraz że data powstania tej niezdolności powstała przed 16 rokiem życia (orzeczenie z 06.12.2017 r. k. 11 a.r. tom III).
W związku z zarzutem wadliwości orzeczenia podniesionym przez zastępcę głównego lekarza orzecznika ZUS w dniu 7 grudnia 2017 r. odwołujący został skierowany na badanie
do komisji lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 2 stycznia 2018 r. podtrzymała stanowisko lekarza orzecznika ZUS co do trwałej i całkowitej niezdolności do pracy,
przy czym jednocześnie wskazała, że niezdolność do pracy powstała po dniu 17 września 1977 r. (informacja o zarzucie wadliwości orzeczenia k. 11 verte a.r. i k. 12 a.r., orzeczenie
z 02.01.2018 r. k. 13 a.r. – tom III).

Na podstawie powyższego orzeczenia KL ZUS organ rentowy wydał w dniu 16 stycznia 2018 r. decyzję znak: (...) na podstawi której odmówił W. W. prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, wskazując, że nie stał się niezdolny do pracy oraz samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolny do pracy w okresie do ukończenia 16 lat (decyzja ZUS z 16.01.2018 r. k. 14 a.r.).

Odwołujący aktualnie w dalszym ciągu pozostaje pod opieką 82-letniej matki, która prowadzi dziennik napadów i nadzoruje przyjmowanie leków (N., L., C.. Korzysta z usług (...). W aktualnym badaniu neurologicznym stwierdzono istotne cechy ogniskowego uszkodzenia centralnego uszkodzenia nerwowego, obniżony kontakt, niepełną orientację auto i allopsychiczną, niewyraźną mowę spowodowaną szczękościskiem. Odwołujący nie potrafił wymienić miesięcy roku, nie zna tabliczki mnożenia i prostych zadań matematycznych, nie rozumie skomplikowanych poleceń. Odwołujący prezentował zespół wad wrodzonych,
m. in. małogłowie, stopy końskie-szpotawe, powolny i naprzemienny chód.
W ocenie biegłych sądowych neurologów odwołujący jest całkowicie i trwale niezdolny
do pracy i niezdolny do samodzielnej egzystencji, przy czym niezdolność do pracy powstała przed 16 rokiem życia (opinie biegłych sądowych z zakresu neurologii k. 39-40 a.s., dokumentacja medyczna odwołującego załączona do akt sprawy i akt rentowych).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy oraz opinii biegłych sądowych. W skład dokumentów wchodziły akta organu rentowego, jak również załączona w toku postępowania dokumentacja medyczna odwołującego. Dokumenty załączone do akt sprawy stanowiły w zdecydowanej większości dokumenty urzędowe i zawierały podstawowe informacje pozwalające ustalić bazowe okoliczności składające się na stan faktyczny sprawy. Dokumenty przedłożone w sprawie nie były kwestionowane przez strony, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne i załączył
do materiału dowodowego.

Oceniając walor dowodów z opinii biegłych Sąd zwrócił uwagę, że opinie przejrzyste, zrozumiałe i jednoznaczne. Powyższe wynika przede wszystkim z dokumentacji medycznej ubezpieczonego która nie jest obszerna, w związku z czym biegli sporządzając swoje opinie zwracali szczególną uwagę na dane pochodzące z badań przeprowadzonych bezpośrednio na osobie ubezpieczonego. Zaznaczenia wymaga, że każda z opinii przedstawionych w niniejszej sprawie zawiera podobne spostrzeżenia dotyczące przeszłego i obecnego stanu zdrowia ubezpieczonego oraz jego wpływu na zdolność do pracy i samodzielnej egzystencji. Wnioski wynikające z opinii charakteryzują się pełną zgodnością we wskazanym powyżej zakresie, wobec czego w ocenie Sądu brak było podstaw do skutecznego zakwestionowania tych opinii.

Sąd nie uwzględnił przy tym zastrzeżeń do opinii biegłych zgłaszanych przez organ rentowy (k. 52-53 a.s., k. 88-89 a.s.). Zgłaszając zastrzeżenia do przedmiotowych opinii biegłych organ rentowy powoływał się na stanowisko Przewodniczącego Komisji Lekarskich przy (...) Oddziale ZUS, zgodnie z którym odwołujący został zakwalifikowany do II grupy inwalidów w 1982 roku, zaś inwalidztwo w tym stopniu powstało podczas zatrudnienia, sam zaś odwołujący na przełomie lat 1977-1982 był czynny zawodowo. Nie kwestionowano przy tym istnienia rozpoznanych u odwołującego schorzeń od dzieciństwa, lecz jedynie moment powstania ich takiego stopnia, który uzasadniał całkowitą niezdolność do pracy.
Sąd nie przychylił się jednak do powyższej oceny. W szczególności zdaniem Sądu należało mieć na względzie okoliczność, na którą zwróciła uwagę biegła neurolog J. B. zgodnie z którą podjęcie przez odwołującego pracy było spowodowane brakiem renty socjalnej lub innego świadczenia w związku z inwalidztwem powstałym przed
16 rokiem życia i związaną z tym koniecznością pracy do czasu uzyskania renty inwalidzkiej. Nadto Sąd miał na względzie pełną zgodność rzeczonych opinii co do wpływu schorzenia odwołującego na jego zdolność do pracy i samodzielnej egzystencji oraz momentu jej powstania. Wyszczególniono przy tym ciężki przebieg schorzenia już od wczesnych lat dzieciństwa, cechujący się m. in. wysoką częstotliwością napadów padaczkowych oraz związaną z tym konieczność sprawowania nad odwołującym opieki przez osoby trzecie, stwierdzoną już w orzeczeniu OKIZ z maja 1976 r.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał zebrany materiał dowodowy
za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. W. od zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie, co skutkowało zmianą skarżonej decyzji.

Spór niniejszej sprawie dotyczył ustalenia prawa odwołującego do renty rodzinnej
po zmarłym w dniu 11 października 2017 r. ojcu L. W.. Zgodnie z art. 65 ust. 1
i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1270) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Z kolei w myśl art. 68
ust. 1 wskazanej ustawy prawo do renty rodzinnej mają dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione:

1)  do ukończenia 16 lat,

2)  do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż
do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)  bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz
do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Jak wynika z cytowanych powyżej przepisów, otrzymanie świadczenia z tytułu renty rodzinnej jest możliwe w sytuacji spełnienia przesłanek określonych w ustawie. Zainteresowany musi być uprawnionym członkiem rodziny zmarłego, któremu przysługiwało prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Uprawnionym na gruncie wskazanej wyżej ustawy jest między innymi dziecko zmarłego, któremu renta rodzinna
po zmarłym rodzicu przysługuje w trzech przypadkach. Ze względu na okoliczności niniejszej sprawy istotny jest ostatni z przypadków określony w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy
o emeryturach i rentach. Literalna wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku,
że przesłanka w nim określona jest spełniona w dwóch sytuacjach mogących wystąpić niezależnie od siebie. I tak, możliwe jest przyznanie renty rodzinnej bez względu na wiek jeśli dziecko jest całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, lub też jest całkowicie niezdolne do pracy i niezdolność ta powstała przed ukończeniem przez dziecko 16 lub
25 roku życia.

Jedyną kwestią sporną w sprawie było ustalenie, czy W. W. spełniał wymagania do uzyskania świadczenia w postaci renty rodzinnej po zmarłym ojcu określone
w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej. W niniejszej sprawie skarżoną decyzją organ rentowy stwierdził, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek koniecznych do przyznania
mu prawa do renty rodzinnej. W ocenie organu rentowego odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy, jednakże brak było podstaw do ustalenia, że niezdolność ta powstała przed osiągnięciem przez niego 16-tego roku życia. Argumentację organu rentowego zakwestionował ubezpieczony, twierdząc, że stan jego zdrowia ma charakter wrodzony
i istnieje od urodzenia. Bezspornym jest, że odwołujący po zakończeniu nauczania podstawowego nie kontynuował edukacji, konieczne zatem stało się dokonanie ustaleń odnośnie daty powstania u niego niezdolności do pracy w stopniu całkowitym.

Wskazać przy tym należy, że powiązanie prawa do renty rodzinnej z ubezpieczeniem społecznym polega na tym, że osoba, po śmierci której powstaje to prawo, musi mieć odpowiednio długi okres ubezpieczenia albo po osiągnięciu takiego okresu korzystać
ze świadczeń z tego ubezpieczenia - emerytury lub renty. Ubezpieczenie społeczne obejmuje także członków rodziny ubezpieczonego w postaci prawa do renty rodzinnej w razie jego śmierci, jednak tylko tych, co do których na zmarłym ciążył ustawowy obowiązek ich utrzymania, a którzy nie mieli możliwości zgłoszenia się do własnego ubezpieczenia.
Z tego względu cechą istotną (relewantną) osób, które stały się całkowicie niezdolne do pracy i niezdolne do samodzielnej egzystencji oraz całkowicie niezdolne do pracy bez niezdolności do samodzielnej egzystencji przed osiągnięciem wieku określonego w art. 68 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
jest niemożność podjęcia i wykonywania pracy zarobkowej lub innej działalności stanowiącej tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym, a w konsekwencji uzyskania prawa
do własnego świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2018 r., III UK 103/17).

Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego,
biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 roku, II UK 222/03). Przepis art. 12 powołanej wyżej ustawy rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą
i częściową. Zgodnie z ust. 3 w/w przepisu częściowo niezdolną do pracy jest osoba,
która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności
do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00
i z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c.
Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15). Rozstrzygnięcie kwestii spornej wymagało więc zasięgnięcia informacji z zakresu medycyny, w związku z czym Sąd Okręgowy w toku postępowania dopuścił dowody z dokumentacji medycznej oraz opinii biegłych sądowych.

Z ustaleń dokonanych w toku postępowania wynika, że W. W. cierpi
na zespół wad urodzeniowych, przejawiających się pod postacią zmian fizycznych ciała oraz encefalopatię pod postacią padaczki i niedorozwojem umysłowym. Część schorzeń
z powyższych schorzeń istnieje u odwołującego od urodzenia, przy czym zespół padaczkowy stwierdzono około 10 roku życia odwołującego. Jak wynika z opinii biegłych sądowych
u odwołującego początkowo występowały jedynie duże napady padaczkowe z utratami przytomności, drgawkami, niekontrolowanym wydalaniem. W dalszym rozwoju schorzenia dochodziło do zwiększenia częstotliwości napadów, które pojawiały się w dzień i w nocy, także z napadami zaburzenia świadomości z przedziałem od kilku do kilkunastu dni. Stwierdzone u odwołującego schorzenia miały wpływ na jego rozwój, w tym umysłowy, który – jak wynika opinii biegłych z zakresu neurologii – jest istotnie obniżony i wykazuje istotne cechy ogniskowego uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Odwołujący
ma problemy z komunikacją, orientacją, wykonywaniem skomplikowanych poleceń, wykonywaniem prostych zadań matematycznych. Analizując dokumentację medyczną Sąd zważył, że już w maju 1976 roku Wojewódzka Komisja do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia po przeprowadzeniu badań na osobie odwołującego kwalifikowała jego stan zdrowia jako istniejący od dzieciństwa, o charakterze trwały, zaś samego odwołującego jako osobę wymagającą stałej opieki i pielęgnacji. Odwołujący od dzieciństwa znajduje się pod opieką osób trzecich, zwłaszcza matki, która towarzyszyła mu podczas wychodzenia z domu.

Opisany wyżej stan zdrowia odwołującego istnieje od urodzenia i wywołuje u niego całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Sąd przeprowadził dowody z opinii dwóch niezależnych biegłych sądowych, które w oparciu o dokumentację medyczną i badania odwołującego stwierdziły w sposób jednoznaczny,
iż całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji powstały
u odwołującego przed 16 rokiem życia. Mając na względzie rzetelny charakter sporządzonych opinii biegłych Sąd podzielił ich wnioski orzecznicze w całości. Zdaniem Sądu opinie biegłych zostały wydane na podstawie właściwych przesłanek (badań lekarskich, zaświadczeń o stanie zdrowia i przebytym leczeniu). Jak wspomniano wyżej, w postępowaniu sądowym ocena niezdolności do pracy, a co za tym idzie również weryfikacja orzeczeń lekarzy orzeczników, wymaga zasięgnięcia wiadomości specjalnych. Podstawowym więc dowodem w sprawach o rentę jest dowód z opinii biegłego. Opinia biegłego jest specyficznym dowodem, którego ocena przebiega według odmiennych kryteriów, właściwych tylko dla opinii biegłych. Dowód tego rodzaju podlega oczywiście ocenie sądu, ale tylko pod względem fachowości osoby, która ją sporządziła, dokładności przeprowadzonych badań, rzetelności oraz logiczności, jak też sposobu motywowania i stopnia stanowczości wyrażonych w opinii biegłego wniosków. Sąd nie może natomiast czynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia
w pozostałym materiale dowodowym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r., I UK 22/14; z dnia 24 czerwca 2015 r., I UK 345/14; także wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 września 2017 r. III AUa 258/17).

Na powyższe stanowisko zdaniem Sądu nie miały wpływu okoliczności powoływane przez organ rentowy. Organ rentowy wskazywał, że odwołujący mimo wczesnych orzeczeń Komisji Lekarskiej do spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia oraz negatywnej oceny stanu zdrowia podejmował zatrudnienie, zaś zakwalifikowanie go do II grupy inwalidzkiej miało miejsce dopiero we wrześniu 1982 roku, to jest po osiągnięciu przez niego 16 roku życia.
W ocenie Sądu nie można podzielić tego stanowiska. Jak wskazano wyżej, schorzenia stwierdzone u odwołującego we wrześniu 1982 r. (zespół wad wrodzonych i inne) zostały zdiagnozowane już wcześniej, w maju 1976 roku, kiedy odwołujący rocznikowo miał 15 lat
i już wówczas stwierdzano u odwołującego konieczność trwałej i stałej opieki osób trzecich. Sąd zważył przy tym, że samo ujawnienie się niezdolności do pracy w danym momencie
(np. na skutek przeprowadzonych badań i wydania orzeczenia) nie oznacza, że niezdolność
ta nie mogła powstać wcześniej, przy czym wyjaśnienie tego zagadnienia wymaga wiadomości specjalnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2016 r.,
I UK 320/15). W niniejszej sprawie miało to miejsce, bowiem biegli sądowi z zakresu neurologii wskazali, że całkowita niezdolność do pracy istniała wcześniej, przed osiągnięciem przez odwołującego 16 roku życia.

W ocenie Sądu nie bez znaczenia dla oceny zasadności odwołania, mając na wglądzie całokształt okoliczności sprawy, jest również fakt, że na przełomie lat 70 i 80 ubiegłego wieku ustawodawca nie przewidział świadczeń socjalnych dla osób niebędących nigdy pracownikami. Przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. nr 3 poz. 6 z dnia 1968.01.27) oraz ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
(Dz. U. 1982 r. nr 40 poz. 267 z dnia 1982.12.18) – których czas obowiązywania przypadał
na okres, w którym odwołujący ukończył 16 rok życia – uzależniały nabycie świadczeń rentowych (renty inwalidzkiej) jedynie od posiadania stażu pracy, co miało jednoznaczne konsekwencje dla osób, które z przyczyn zdrowotnych nigdy nie mogły podjąć zatrudnienia lub tez innej formy działalności zarobkowej. Odwołujący ukończył edukację podstawową
w szkole integracyjnej, a na przełomie 1977-1978 podjął również zatrudnienie w charakterze ucznia zawodu w Spółdzielni Pracy (...) i następnie
w latach 1980-1982 roku Spółdzielni Pracy (...)
w B. na stanowisku wykonawcy produkcji nakładczej, przy czym jak wynika
ze złożonych w sprawie oświadczeń, w tym również matki odwołującego się (k. 91 a.s.), powyższe zatrudnienie miało na celu „wypracowania” renty inwalidzkiej z uwagi na brak innej możliwości uzyskania świadczeń. Stanowisko to znajduje częściowe potwierdzenie
w dokumentach pracowniczy z Spółdzielni Pracy (...) załączonych do akt rentowych, w których wskazano, że rozwiązanie umowy o pracę łączącej odwołującego z ww. zakładem pracy jest związane z przejściem na rentę.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie jest zasadne.
Materiał dowodowy zebrany w sprawie prowadzi bowiem do uznania, że odwołujący stał się osobą całkowicie niezdolną do pracy oraz niezdolną do samodzielnej egzystencji przed ukończeniem 16 roku życia, co w kontekście treści art. 68 ust. 1 pkt 1-3 ustawy emerytalnej skutkuje stwierdzeniem, że przysługuje mu prawo do renty rodzinnej. W konsekwencji skarżona decyzja organu rentowego podlegała stosownej zmianie.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku
na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

(...)

(...)