Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2019r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 maja 2019 r. w K.

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. siedzibą w W.

przeciwko A. B. (1)

o zapłatę

I.  powództwo oddala w całości;

II.  przyznaje kuratorowi pozwanego nieznanemu z miejsca pobytu, radcy prawnemu W. W. wynagrodzenie w wysokości 4.428,00 ( cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych, w tym 828,00 ( osiemset dwadzieścia osiem) złotych tytułem podatku od towarów i usług, które wypłacić z zaliczek uiszczonych przez powoda.

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. B. (1) kwoty 13 991,22 tytułem należności głównej, kwoty 651,93 zł tytułem odsetek umownych naliczonych za okres od 21.09.2015r. do 10.02.2016r. , kwoty 33,52 zł odsetek przeterminowanych od należności głównej za okres od 22.10.2015r. do 17.02.2016r. oraz dalszych odsetek umownych liczonych od należności głównej od dnia 18.02.2016r. do dnia zapłaty. Wniósł także o obciążenie pozwanego kosztami procesu. Podniósł, że w dniu 21.11.2014r. zawarł z pozwanym A. B. (1) umowę pożyczki nr (...). Pożyczka została przyznana w łącznej wysokości 18 694,40 zł na okres 84 miesięcy. W związku z nieterminową spłatą zadłużenia powód w dniu 18.12.2015r. wypowiedział umowę. Pozwany pomimo upływu terminu wypowiedzenia nie dokonał spłaty swojego zobowiązania wobec powoda. W związku z pena wymagalnością roszczeń powód w dniu 18.02.2016r. wystawił W. z Ksiąg Bankowych, stwierdzający wymagalność i wysokość zobowiązania objętego pozwem. Pismem z dnia 18.02.2016r. powód wysłał pozwanemu przedsądowe wezwanie do zapłaty , zakreślając mu termin 7 dniowy na zapłatę zadłużenia.

Kurator działający w imieniu nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. B. (1) wniósł o oddalenia powództwa w całości. Podniósł, że powód nie podał jakie kwoty zostały spłacone przez pozwanego do dnia wypowiedzenia umowy. Podniósł także, iż pozwany nie otrzymał wezwania do spłaty należności. Dalej podniósł, że powód nie udowodnił zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia. W szczególności powód nie przedłożył dowodu doręczenia pozwanemu wypowiedzenia umowy pożyczki oraz dowodu doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty. Pozwany nie posiada wiedzy, iż pożyczka została mu wypowiedziana. Wskazał, że powód wypowiedział pozwanemu umowę wbrew zapisom art. 11 ust. 4 Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A., albowiem nie wysłał uprzednio wezwania do zapłaty.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 21.11.2014 r. A. B. (2) zawarł z Bankiem (...) S.A. w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na podstawie której udostępniono mu środki pieniężne w kwocie 18 694,40 zł. Pozwany miał spłacić zaciągniętą pożyczkę w 84 ratach miesięcznych, płatnych do dnia 25 każdego miesiąca, począwszy od listopada 2014 r.

(dowód: umowa – k. 3-4; bezsporne)

Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 pkt 2 lit a Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A., powód mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia, jeżeli pozwany nie zapłaciłby w terminie jednej pełnej raty kredytu za co najmniej jeden okres płatności i o ile, w terminie 7 dni od daty otrzymania przez pozwanego wezwania do zapłaty pozwany nie spłaciłby zadłużenia wynikającego z treści wezwania.

(dowód: regulamin – k. 25-26v.; bezsporne)

Powód w dniu 18.12.2015 r. wystosował na adres pozwanego wskazany w w/w umowie pismo zatytułowane jako wypowiedzenie umowy kredytu/pożyczki/ugody. Przesyłka nie podjęta w terminie przez pozwanego została zwrócona powodowi. Jako przyczyna wypowiedzenia został wskazany powód określony w §11 Regulaminu kredytów i pożyczek. W związku z wypowiedzeniem bank wezwał pozwanego do spłaty zadłużenia z tytułu umowy w wysokości 17 507,06 zł w tym zadłużenia przeterminowanego w kwocie 623,78 zł.

Wypowiedzenie zawierało oświadczenie powoda , iż skutki wypowiedzenia ustaną pod warunkiem rozwiązującym w przypadku dokonania spłaty zadłużenia w terminie do dnia upływu okresu wypowiedzenia powiększonych o należne bankowi opłaty i odsetki naliczone do dnia spłaty .

(dowód: pismo wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 5; niekwestionowane)

Przyjmując skuteczne wypowiedzenie pożyczki na dzień 10.02.2015r. zadłużenie pozwanego z tytułu pożyczki wynosiło 14 653,39 zł z czego 13 311,05 zł z tytułu kapitału pożyczki, 680,16 zł z tytułu niespłaconych w terminie rat pożyczki, 651,94 zł z tytułu niespłaconych odsetek umownych od pożyczki, 10,24 zł z tytułu niespłaconych odsetek od zadłużenia przeterminowanego.

Przyjmując, iż wypowiedzenie nie było skuteczne, zadłużenie pozwanego względem powoda, wynikające z w/w umowy pożyczki wynosiło 22 205,09 zł z czego: 10 303,97 zł z tytułu kapitału pożyczki, 6 791,02 zł zadłużenia przeterminowanego z tytułu niespłaconych rat pożyczki, 4 144,93 zł niespłaconych odsetek umownych od pożyczki, 857,50 zł z tytułu niespłaconych odsetek od zadłużenia przeterminowanego.

(dowód: opinia biegłego – k. 164 – 172, korekta opinii – k. 217-218)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu w okolicznościach sprawy powództwo nie może być uwzględnione.

Kurator działający w imieniu nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. B. (1) nie kwestionował faktu zawarcia umowy pożyczki ze stroną powodową, wskazywał jednak na nieskuteczność jej wypowiedzenia.

W ocenie Sądu stanowisko strony pozwanej zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z § 1 umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 21.11.2014 r., umowa ta została zawarta na warunkach określonych w tej umowie oraz w Regulaminie kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. Stosownie do § 11 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 pkt 2 lit a Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. (k. 104-105), powód mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia, jeżeli pozwany nie zapłaciłby w terminie jednej pełnej raty kredytu za co najmniej jeden okres płatności i o ile, w terminie 7 dni od daty otrzymania przez pozwanego wezwania do zapłaty pozwany nie spłaciłby zadłużenia wynikającego z treści wezwania.

Strona powodowa przedłożyła dowody nadania pisma zawierającego oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia umowy pożyczki na adres pozwanego wskazany w umowie oraz nie podjęcia tego pisma przez pozwanego. Nie przedłożyła jednak takich dowodów w przypadku ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 26.11.2015 r. (k. 206). Powód będący instytucją bankową, a więc podmiotem profesjonalnym, winien zadbać o to, aby posiadać dowód doręczenia wezwania do zapłaty (poprzedzającego wypowiedzenie) lub chociażby dowód nadania tego wezwania.

Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na powodzie. W ocenie Sądu wykazanie faktu sporządzenia wezwania do zapłaty nie tworzy jednak domniemania, iż pismo to zostało doręczone powodowi. Powód nie wykazał natomiast żadnym dowodem, iż pismo to dotarło do adresata w taki sposób, by mógł on się z nim zapoznać.

W tej sytuacji należało uznać, że złożone przez powoda oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, zawarte w piśmie wysłanym w dniu 18.12.2015 r., nie doprowadziło do rozwiązania umowy i możliwości postawienia kredytu w stan wymagalności w zakresie jego niespłaconej części, albowiem przewidziane w §11 ust. 4 pkt 2 lit a Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. przesłanki wypowiedzenia umowy nie zostały spełnione.

Należy także wskazać, iż w ocenie Sądu, nawet w przypadku przyjęcia dokonania wezwania pozwanego do spłaty zadłużenia przed doręczeniem mu wypowiedzenia, powództwo podlegałoby oddaleniu. Stosownie do stanu prawnego obowiązującego od 27.11.2015r. bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy, gdy pożyczkobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą pożyczki. Stosownie do art. 75 c ust. 1-2 Prawa Bankowego bank najpierw powinien doręczyć pożyczkobiorcy wezwanie określone w powołanym przepisie oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu, nie krótszego niż 14 dni roboczych. Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec pożyczkobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy. Nie jest przy tym istotne, czy wypowiedzenie następuje ze względu na niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu, czy utratę zdolności kredytowej. Należy także podkreślić, iż zgodnie z art. 75c ust. 2 Prawa Bankowego obligatoryjną częścią takiego wezwania jest informacja o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni od otrzymania wezwania. W przypadku nie spełnienia wskazanych przesłanek, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna, zgodnie z art. 58 § 1 k.c. W szczególności nie prowadzi do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu ( tak SO w Olsztynie w wyroku z 07.11.2018r., IX Ca 707/18 i powołane tam piśmiennictwo - T. Czech, Obowiązki banku w razie opóźnienia kredytobiorcy ze spłatą kredytu, M.Pr.Bank. (...)-78).

Wskazany przepis uszczegóławiający procedurę wypowiedzenia umowy kredytu został wprowadzony Ustawą z dnia 25.09.2015r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1854), która weszła w życie w dniu 27 listopada 2015 r. Przepis ten ma także odpowiednie zastosowanie do pożyczek pieniężnych. Zgodnie z art. 12 ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe , banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia jej wejścia w życie, miały dostosować swoją działalność do wymagań określonych we wprowadzonym ustawą art. 75 c Prawa bankowego.

Z powołanych przepisów wynika zatem, iż procedura przewidziana w art. 75c Prawa Bankowego powinna być zachowana również w przypadku umowy pożyczki zawartej z pozwanym, której dotyczy spór w sprawie.

Z przedłożonego materiału dowodowego nie wynika by przed wypowiedzeniem umowy pożyczki bank (powód) wezwał pozwanego do dokonania spłaty, wyznaczył mu odpowiedni termin i poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Podkreślenia przy tym wymaga, iż wypowiedzenie umowy pożyczki, której dotyczy spór, zostało dokonane już po dacie wejścia w życie art. 75c Prawa Bankowego, wobec czego zarówno samo wypowiedzenie jak też tryb jego dokonania winny spełniać wymogi wskazane w powołanym przepisie.

Należy także zwrócić uwagę, iż wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 18.12.2015r. nie jest precyzyjne i wprowadza wątpliwości, co do umowy której dotyczy. Wskazuje mianowicie, iż dotyczy „umowy kredytu/pożyczki/ugody zwanej dalej (...) – nr rachunku (...)”. Wskazany numer rachunku nie występuje natomiast w umowie pożyczki zawartej przez pozwanego. Sama umowa nosi numer (...), przypisany do niej rachunek bankowy natomiast nr (...), pojawia się on dopiero w dalszej części wypowiedzenia. Zważywszy, iż wypowiedzenie umowy kredytowej stanowi bardzo dotkliwe dla kredytobiorców uprawnienie kształtujące Banku w stosunku kredytowym, gdyż jego wykonanie może doprowadzić do zakończenia tego stosunku przed pierwotnie ustalonym okresem spłaty kredytu, w związku z tym winno być ono sformułowane w sposób na tyle precyzyjny by uniknąć jakichkolwiek wątpliwości jakiego konkretnego stosunku prawnego (zobowiązania łączącego strony) dotyczy.

Odnosząc się do postulowanej przez powoda możliwości uznania wniesienia pozwu za wypowiedzenie umowy, należy wskazać, że w okolicznościach sprawy wniesienie powództwa takiego skutku nie odniosło. W szczególności z tego względu, że pełnomocnik reprezentujący stronę powodową nie był umocowany do składania tego typu oświadczeń w imieniu banku. Okoliczność ta nie wynika z pełnomocnictwa dołączonego do pozwu, które jest tylko i wyłącznie pełnomocnictwem procesowym. W jego treści brak jest upoważnienia pełnomocnika do składania oświadczeń w imieniu banku, w szczególności w zakresie wypowiadania umów kredytu. W związku z tym nie można traktować wniesienia pozwu jako ostatecznego wypowiedzenia zawartej umowy. Poza powyższym, pozew nie spełnia także wymogów wskazanych w art. 75c prawa bankowego.

Mając na uwadze wszystkie wskazane powyżej okoliczności, a przede wszystkim fakt, jak już wyżej wskazano, nieważności wypowiedzenia, należało skonstatować, iż w konsekwencji zachodził brak wymagalności roszczenia. Wymagalność to stan, w którym wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia od dłużnika. Skoro więc roszczenie nie było wymagalne w chwili wniesienia pozwu, ani nie stało się wymagalne w chwili orzekania, powództwo podlegało oddaleniu.

O wynagrodzeniu kuratora ustanowionego dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu Sąd orzekł na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c w zw. z §3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 09.03.2018r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2018r., poz. 536) w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 1476) oraz §2 pkt 5 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.). Stosownie do art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 130 ⁴§1 k.p.c. obowiązek jego poniesienia obciążał powoda.