Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2019 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko Towarzystwu (...) SA w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) SA w W. na rzecz powódki A. S. kwotę 8.000,00 zł (osiem tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28.11.2014r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.434 zł (dwa tysiące czterysta trzydzieści cztery złotych )tytułem zwrotu kosztów procesu.

4.  Nakazuje pobrać od pozwanego na Skarb Państwa (kasa Sądu Rejonowego w. (...) kwotę 1966,89 zł (jeden tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt sześć złotych 89/100) tytułem zwrotu poniesionych kosztów opinii biegłych oraz tytułem opłaty.

SSR Marek Makowczenko

Sygn. akt I C 61/16

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka A. S. reprezentowana przez ustawowego przedstawiciela R. S. wniosła przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. pozew o zapłatę kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z wypadkiem komunikacyjnym w dniu 1 października 2014 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2014 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pełnomocnik powódki podał, iż na skutek wypadku komunikacyjnego powódka doznała uszkodzenia ciała. Do dnia 6 października 2014 r. przebywała w szpitalu, gdzie przeszła repozycję złamania kości udowej. Zdaniem pełnomocnika powódki przebyty wypadek oraz jego następstwa wiązały się i wiążą dla powódki ze znacznymi cierpieniami fizycznymi i psychicznymi uzasadniającymi żądanie zadośćuczynienia za krzywdę. Jednocześnie w uzasadnieniu wskazano, że dochodzona kwota uwzględnia już 50% przyczynienie się powódki.

Pozwana Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazała, iż wina sprawcy zdarzenia jest wyłączona z uwagi na wystąpienie okoliczności egzoneracyjnej w postaci winy w nadzorze. Zdaniem pełnomocnika powódki wyłączną odpowiedzialność na podstawie art. 427 k.c. ponosi matka małoletniej poszkodowanej.

Wyrokiem wstępnym z dnia 12 września 2016r. Sąd ustalił, że co do zasady pozwany nie ponosi odpowiedzialności za wypadek komunikacyjny z dnia 1 października 2014r.(k. 352).

W wyniku apelacji powoda Sąd Okręgowy w Olsztynie orzeczeniem z dnia 22 marca 2017r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uznał roszczenie powódki za usprawiedliwione co do zasady (k. 401).

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że wyłączną przyczyną powstania szkody, jakiej doznała małoletnia powódka w związku ze zdarzeniem z dnia 1 października 2014r. było jej obiektywne nieprawidłowe zachowanie. Małoletniej powódce z powodu wieku nie można jednak przypisać winy. Utrwalone orzecznictwo natomiast przyjmuje, że okoliczność, iż wyłączną przyczyną powstania szkody, o jakiej mowa w art. 435 kc i art. 436 kc, jest zachowanie poszkodowanego, któremu ze względu na wiek nie można przypisać winy ( art. 426 kc) nie zwalnia sprawcy szkody od odpowiedzialności przewidzianej w normach obu wskazanych przepisów. Okoliczność ta może jednak skutkować odpowiednim zmniejszeniem odszkodowania należnego od osoby, która jest odpowiedzialna za szkodna podstawie art. 436 kc.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 1 października 2014 r. ok. godz. 17:00 na drodze krajowej nr (...) prowadzącej z R. do G., w miejscowości C. doszło do wypadku komunikacyjnego. Kierujący samochodem marki M. (...), nr rej. (...), J. K., potrącił znajdującą się na pasie drogowym małoletnią A. S. ( mającą wówczas 4 lata) oraz jej matkę M. S..

Poszkodowane poruszały się lewym poboczem jezdni w kierunku G.. M. S. trzymała za ręce swoje córki sześcioletnią J. S. oraz czteroletnią A. S., która znajdowała się najbliżej jezdni. Za nimi szła znajoma A. Ś. wraz z córką. W miejscu, gdzie doszło do wypadku obowiązywało ograniczenie prędkości do 90 km/h. Kierujący pojazdem M. (...) poruszał się z prędkością ok. 50 km/h. W momencie zdarzenia było jasno, nawierzchnia była sucha, a widoczność dobra. Kierujący pojazdem był trzeźwy.

Niespodziewanie A. S. wyrwała się matce i wbiegła na jezdnię. Poruszający się w tym samym kierunku co piesze pojazd marki M. (...) znajdował się wówczas około 22,9 m od pieszej. Droga hamowania wynosiła natomiast 27 m. Pojazd nie miał możliwości wyhamowania z uwagi na zbyt małą odległość od pieszej i uderzył małoletnią A. S. oraz wbiegającą za nią M. S..

Postanowieniem z dnia 25 maja 2015 r. w sprawie 2 Ds. 946/14 umorzono śledztwo w sprawie przedmiotowego wypadku wobec braku znamion czynu zabronionego. Sąd Rejonowy w Giżycku utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.

( dowód: zeznania świadka A. Ś. – k. 341, z akt sprawy: 2 Ds. 946/14: notatka urzędowa ze zdarzenia – k. 1, protokół z przesłuchania świadka E. G. – k. 10-11, telegram – k. 12, notatka urzędowa z 01.10.2014 r. – k. 14, wyniki badania – k. 15, protokół z przesłuchania świadka M. M. – k. 16-17, protokół z przesłuchania świadka A. Ś. – k. 26-27, protokół oględzin pojazdu – k. 28-29, pismo z 22.10.2014 r. – k. 30, szkic miejsca wypadku – k. 42, materiał poglądowy – k. 43-46, protokół przesłuchania świadka J. K. – k. 47-48, dopuszczenie dowodu z opinii biegłych – k. 50, 53, opinia lekarska – k. 55, karta informacyjna – k. 58, sprawozdanie z badań laboratoryjnych – k. 59, protokół pobrania krwi – k. 82, opinia lekarska – 84, dokumentacja medyczna – k. 88-159, protokół z przesłuchania M. S. – k. 161-162, protokół z przesłuchania R. S. – k. 164-165, protokół z przesłuchania E. L. – k. 166-167, protokół z przesłuchania E. Ś. – k. 168-169, opinia z zakresu badań wypadków drogowych – k. 174-186, postanowienie o umorzenie śledztwa – k. 234-235, zażalenie z dnia 10.06.2015 r. – k. 252-257, postanowienie z 11 września 2015 r. – k 260-261)

Bezpośrednio po zdarzeniu małoletnia A. S. została przewieziona karetką do Szpitala w G. i następnie drogą lotniczą przetransportowana do Wojewódzkiego (...) w O., gdzie rozpoznano u niej potłuczenia ogólne, uraz głowy, wstrząśnienie mózgu i złamanie trzonu kości udowej prawej. W czasie hospitalizacji została poddana leczeniu operacyjnemu z zamkniętą repozycją i stabilizacją śródszpikową trzonu kości udowej 2 prętami TEN. Przebieg pooperacyjny nastąpił bez powikłań. W dniu 6 października 2014 r. w stanie ogólnym i miejscowym dobrym powódka została wypisana do domu z zakazem obciążania kończyny operowanej. W początkowym okresie powódka poruszała się na wózku i wymagała pomocy w codziennych czynnościach ( ubieranie się, czynności higieniczne). W czasie kontroli w poradni specjalistycznej stwierdzono uzyskanie zrostu kostnego. W dniu 14 listopada 2014r. zalecono chodzenie z pełnym obciążeniem. W listopadzie i grudniu 2014r. poddano powódkę zabiegom fizjoterapeutycznym w warunkach ambulatoryjnych. W dniu 23 maja 2015r. usunięto zespolenie metalowe. W dniu 25 listopada 2015r. zakończono leczenie uzyskując pełną ruchomość stawową kończyn. Doznany uraz łączył się z dolegliwościami bólowymi. W czasie pobytu w szpitalu powódka otrzymywała środki przeciwbólowe. Po około dwóch tygodniach bóle ustąpiły. Do domu powódka nie miała już przepisanych środków przeciwbólowych. Obecnie występują przy zmianie pogody pobolewania kolana prawego. Na prawej nodze zostały również blizny pooperacyjne powyżej kolana, po stronie bocznej długości około 4 cm i po stronie przyśrodkowej długości około 3 cm .

Powódka jest uczniem szkoły podstawowej, bierze aktywny udział w zajęciach wychowania fizycznego.

W związku z przedmiotowym wypadkiem powódka doznała także urazu psychicznego, który był związany z doświadczeniem skrajnie trudnej i nagłej sytuacji, w istotny sposób zagrażającej jej bezpieczeństwu oraz życiu jej matki. Po wypadku wystąpiły objawy wzmożonej pobudliwości, emocjonalnej – płaczliwości, drażliwości, problemów ze snem wskazujące na wystąpienie przedłużonej reakcji na stresujące wydarzenie.

( dowód: zeznania świadków R. J. – k. 444v, M. J. (1) – k. 444v, A. G. – k. 44v – 445, M. J. (2) – k. 445, przesłuchania strony powodowej k. 445 – 445v, opinie biegłych – k. 464 – 464v, 509 – 524, z akt sprawy 2 Ds. 946/14: dokumentacja medyczna – k. 60-73, )

Kierujący pojazdem M. (...) w momencie zdarzenia posiadał ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanej Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.. Przedstawiciel ustawowy małoletniej A. S. zgłosił szkodę ubezpieczycielowi, jednak ten nie uznał swej odpowiedzialności co do zasady.

( dowód: oświadczenie osoby poszkodowanej – k. 128v-130, potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia – k. 131, korespondencja elektroniczna – k. 138-139, 145-146, odmowa wypłaty odszkodowania – k. 141, pismo z 16.09.2015 r. – k. 144)

Sąd zważył, co następuje:

Odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego reguluje art. 822§1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jak stanowi §2 przywołanego przepisu umowa ubezpieczenia obejmuje szkody powstałe w wyniku zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. (...) (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) reguluje natomiast odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Na mocy art. 34 tejże ustawy, stanowiącego lex specialis w stosunku do regulacji kodeksowej, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Ubezpieczyciel sprawcy, który w dacie zdarzenia miał z nim zawartą umowę ubezpieczenia, ponosi zatem odpowiedzialność w granicach odpowiedzialności sprawcy.

W sprawie prawomocny wyrok wstępny ustalił, że sprawca zdarzenia ponosi odpowiedzialność za szkodę na podstawie art. 436 § 1 k.c.

Zgłoszone żądania powódka oparła na treści art. 445 § 1 k.c., zgodnie z którym sąd w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia może przyznać odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ustalenie wysokości zadośćuczynienia należy do uznania Sądu, który jednak nie dokonuje dowolnej oceny, a bierze pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych sprawy. W piśmiennictwie, jak i w judykaturze zgodnie przyjmuje się, iż suma przyznana tytułem zadośćuczynienia powinna stanowić ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej, tj. doznanych cierpień psychicznych i fizycznych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1973 r., III CZP 37/73, OSNC 1974/9/145, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2/40). Wysokość zadośćuczynienia winna być zatem uzależniona od stopnia cierpień psychicznych i fizycznych, ich intensywności, czasu trwania oraz indywidualnej sytuacji poszkodowanego, przy czym okoliczności te powinny być brane pod rozwagę sądu przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy. Kwota winna być dla poszkodowanego odczuwalna i przynosić mu równowagę emocjonalną, zachwianą przez doznane cierpienia. Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.

W zakresie żądania Sąd miał na uwadze wszystkie przedstawione już wyżej okoliczności związane z wypadkiem.

Nadto stan zdrowia powódki związany z leczeniem oraz następstwami obrażeń doznanych w czasie przedmiotowego wypadku był przedmiotem oceny powołanych przez Sąd biegłych.

Biegły sądowy z zakresu traumatologii i narządu ruchu L. G. (k. 464 – 464v) rozpoznał przebyte złamanie trzonu kości udowej prawej oraz powierzchniowy uraz głowy. Zdaniem biegłego powódka przed zdarzeniem była w pełni sprawna fizycznie. Po zdarzeniu natomiast w zakresie narządu ruchu była osobą tymczasowo niepełnosprawną. Wymagała podjęcia leczenia operacyjnego, które zakończyło się dobrym wynikiem ( uzyskano zrost kostny). Po leczeniu wróciła do pełnej sprawności. Biegły nie przewidywał innych zachorowań i następstw wypadku. Powódka może wykonywać czynności dnia codziennego jak przed wypadkiem, jest uczniem szkoły podstawowej i bierze aktywny udział w zajęciach wychowania fizycznego. Zakres blizn jest u powódki niewielki dzięki zastosowanej metodzie leczenia. Jednocześnie biegły wskazał potrzebę oceny biegłego z zakresu psychologii dziecięcej.

W opinii biegły przyznał powódce 5% długotrwały uszczerbek na zdrowiu według tabeli norm pkt 147a tabeli ZUS.

Biegła sądowa z zakresu psychologii J. L. (k. k. 509 – 514) wskazała, że przed wypadkiem rozwój intelektualny i emocjonalno – społeczny powódki przebiegał bez zakłóceń. Natomiast w zawiązku z przedmiotowym wypadkiem powódka doznała urazu psychicznego, który był związany z doświadczeniem skrajnie trudnej i nagłej sytuacji, w istotny sposób zagrażającej jej bezpieczeństwu oraz życiu jej matki. Przebyty wypadek oraz związana z nim hospitalizacja, oddzielenie od środowiska domowo – rodzinnego było doświadczeniem silnego stresu. Prezentowane po wypadku objawy w postaci wzmożonej pobudliwości emocjonalno – płaczliwej, drażliwości, problemów ze snem ( trudności w kładzeniu się spać, wybudzanie w nocy), unikania miejsca zdarzenia oraz sytuacji związanych z okolicznościami wypadku czy doświadczany silny lęk o życie matki sugerują wystąpienie przedłużonej reakcji na stresujące wydarzenie. Biegła, z uwagi na utrzymujące się problemy emocjonalne, wskazała na konieczność odpowiedniej pomocy psychologicznej. Jednocześnie biegła podniosła zasadność dokonania oceny przez biegłego z zakresu psychiatrii dziecięcej.

Pomimo podjętych przez Sąd działań nie udało się doprowadzić do sporządzenia opinii przez biegłego z zakresu psychiatrii dziecięcej.

Strony nie kwestionowały opinii biegłego z zakresu traumatologii i narządu ruchu. Pozwany zakwestionował jedynie konieczność powołania biegłego z zakresu psychologii ( k. 479, 482).

Opinie z zakresu psychologii zakwestionował pozwany (k. 526 – 527). Podniósł, że wprost z opinii wynika iż powódka rozwija się prawidłowo, jest kontaktowa, ma swoje zainteresowania, jest spontaniczna. W szkole radzi sobie dobrze, nie stwarza problemów wychowawczych, nie stroni od towarzystwa dzieci, bawi się z rówieśnikami. Skoro funkcjonowanie powódki w życiu codziennym jest prawidłowe to trudne do zrozumienia jest wskazanie w opinii, że powódka prezentuje objawy zespołu stresu pourazowego. Pozwany podniósł także, że świadkami są osoby z kręgu najbliższych małoletniej powódki, więc ich zeznania nie są obiektywne, a mają charakter czysto subiektywny. Pozwany wskazał, że nie jest niczym zaskakującym, iż ofiara potrącenia ujawnia przez pewien okres od zdarzenia lęki związane z widokiem samochodów, bądź przechodzeniem przez jezdnię. Jednak chociaż wypadek był dla powódki traumatycznym przeżyciem, nie zaburzył jej funkcjonowania w życiu codziennym, nie zaburzył również jej rozwoju umysłowego.

Sąd podzielił opinie biegłych bowiem są one jasne, logiczne i wszechstronnie uzasadnione. Biegli oparli się o zgromadzony w aktach materiał dowodowy jak i o badanie samej powódki. Opinie biegłych wzajemnie się uzupełniają wskazując w sposób kompletny stan zdrowia powódki w zakresie doznanych w wypadku obrażeń. Podkreślić przy tym również należy, że podany przez biegłego z zakresu traumatologii i narządu ruchu procentowy uszczerbek na zdrowiu nie jest w niniejszej sprawie dotyczącej zadośćuczynienia w sposób matematyczny przeliczany na należne świadczenie.

Natomiast odnosząc się do zarzutów podnoszonych przez pozwanego należy wskazać, że obszerna opinia biegłej z zakresu psychologii opiera się na materiale dowodowym zawartym w aktach sprawy oraz badaniu psychologicznym z zastosowaniem metod w postaci wywiadu i rozmowy kierowanej, obserwacji, rysunku dowolnego, Testu Matryc R. – Wersja Kolorowa, podtestów Skali Inteligencji i (...) dla Dzieci (...) do oceny kompetencji społeczno- emocjonalnych, Zestawu Kwestionariuszy do Diagnozy Depresji u (...) – wersja do samoopisu dla rodzica uzupełniona przez matkę, psychorysunku – Uczucia.

Pozwany przeprowadzonych badań nie kwestionował. Zarzucał natomiast świadkom pochodzącym z kręgu powódki brak obiektywizmu. W tym zakresie należy wskazać, że świadkowie zeznający w sprawie podawali fakty nie zaś ich interpretację. Pozwany nie wskazał szczegółowo na czy brak obiektywizmu i subiektywizm polegał. Należy mieć na uwadze, że charakter sprawy i okoliczności na jaki zeznawali świadkowie wymuszał aby były to osoby najbliższe, sprawujące na co dzień opiekę nad powódką. Sama w sobie okoliczność powiązań rodzinnych powódki ze świadkami nie uniemożliwiał dania wiary temu co świadkowie wskazali.

W niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia zadośćuczynienia w wysokości 10.000 zł wraz ze wskazanymi w pozwie odsetkami. Przy czym w pozwie wskazano, ze roszczenie uwzględnia 50 % przyczynienie się powódki do wypadku. Zatem strona powodowa przyjęła wysokość zadośćuczynienia na kwotę 20.000 zł.

Oczywiście należy wskazać, za ustaleniami zawartymi w motywach wyroku wstępnego , że wyłączną przyczyną powstania szkody, jakiej doznała małoletnia powódka w związku ze zdarzeniem z dnia 1 października 2014r. było jej obiektywne nieprawidłowe zachowanie. Małoletniej powódce z powodu wieku nie można jednak przypisać winy. Przy czym utrwalone orzecznictwo przyjmuje, że okoliczność, iż wyłączną przyczyną powstania szkody, o jakiej mowa w art. 435 kc i art. 436 kc, jest zachowanie poszkodowanego, któremu ze względu na wiek nie można przypisać winy ( art. 426 kc) nie zwalnia sprawcy szkody od odpowiedzialności przewidzianej w normach obu wskazanych przepisów. Okoliczność ta może jednak skutkować odpowiednim zmniejszeniem odszkodowania należnego od osoby, która jest odpowiedzialna za szkodę podstawie art. 436 kc.

Analiza w świetle wskazań art. 362 kc wszystkich okoliczności, opisanych już wyżej dotyczących samego wypadku, jego przebiegu i przyczyn, procesu leczenia, rehabilitacji, następstw zdarzenia w połączeniu z okolicznością , że powódka w chwili zdarzenia miała cztery lata, w chwili orzekania dziewięć lat, zaś pozwanym jest Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. pozwala w realiach niniejszej sprawy przyjąć, że wysokość odszkodowania winna zostać obniżona i wynosić kwotę 8.000 zł.

W pozostałym zakresie powództwo nie było zasadne i należało je oddalić.

O odsetkach ustawowych należało orzec zgodnie z żądaniem na podstawie art. 817 § 1 kc albowiem powódka zgłosiła pozwanemu swoje roszczenie w dniu 21 października 2014r. i w dniu 28 listopada 2014r. pozwany pozostawał już w zwłoce z zapłatą.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 2 kpc obciążając nimi pozwanego z uwagi na wynik sprawy. Jednocześnie należało pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1966,89 zł poniesionych kosztów opinii biegłych oraz tytułem opłaty.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.