Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2019r.

Sąd Okręgowy w Toruniu, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Westphal

Protokolant: st. sekr. sąd Katarzyna Chudzińska

po rozpoznaniu w dniu: 18 kwietnia 2019r. w T.

sprawy z powództwa: (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko: A. O.

o zapłatę

I . oddala powództwo ,

II. zasądza od powoda (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz radcy prawnego A. C. kwotę 2.160,00 zł ( dwa tysiące sto sześćdziesiąt ) z tytułu wynagrodzenia kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu .

Sygn. akt I C 798/18

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko pozwanemu A. O. o zapłatę w postępowaniu nakazowym. Domagał się także ustanowienia kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu.

W dniu 18 kwietnia 2018r. sąd stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty ( k. 49 ) . Zarządzeniem z dnia 28 sierpnia 2018r. został ustanowiony kurator dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu ( k. 71 ) .

Kurator wnosił o oddalenie powództwa ( k. 92 - 93 ) .

Sąd ustalił , co następuje :

W dniu 8 września 2011r. między (...) Bankiem S.A. z siedzibą w W. , a pozwanym A. O. została zawarta umowa w formie pisemnej o kredyt w rachunku bieżącym w kwocie 100.000 zł . Termin spłaty wynosił 12 miesięcy licząc od dnia postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Umowa kredytu miała być automatycznie przedłużana o kolejne 12 miesięcy , pod warunkiem spełnienia wymogów określonych w jej § 2 pkt 2. Między innymi był tam zawarty wymóg dokonywania systematycznych wpłat w wysokości nie mniejszej niż zadeklarowana we wniosku o udzielenie kredytu (§ 2 pkt 2 „b” ) . Powód wskazał z tego tytułu kwotę 20.000 zł jako średnią z kwartału .

dowód: umowa o kredyt w rachunku bieżącym k. 29 – 34, oświadczenie k. 35 ,

Na wyciągu z ksiąg banku z dnia 1 sierpnia 2016r. dotyczącym pozwanego widnieją następujące wierzytelności :

1)  89.856,89 zł - z tytułu należności głównej ,

2)  4.943,96 zł – z tytułu odsetek umownych naliczonych od kapitału w wysokości 89.856,89 zł za okres od 2015.10.09 do 2016.04.12 według stopy procentowej w wysokości 9,65% w skali roku ,

3)  2.924,78 zł – z tytułu odsetek karnych umownych naliczonych za okres od 2016.04.13 do 2016.08.01 od zadłużenia przeterminowanego w wysokości 89.856,89 zł, według stopy procentowej w wysokości 10,00 % w skali roku ,

4)  4.240,00 zł – z tytułu opłat i prowizji .

Stwierdzono także w tym „Wyciągu” , że od powyższego zobowiązania w kwocie 97.965,63 zł bankowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości 7 % w stosunku rocznym , naliczane od dnia następnego po dniu wystawienia niniejszego „Wyciągu z Ksiąg Bankowych” do dnia całkowitej spłaty zadłużenia . „Wyciąg” podpisał Główny Specjalista Departamentu Ryzyka Detalicznego Ł. K. . Do pozwu dołączono pełnomocnictwo do podpisywania „Wyciągów” udzielone P. K..

dowód : Wyciąg z Ksiąg Bankowych k. 36 , pełnomocnictwo k. 37 ,

Pismem z dnia 9 stycznia 2016r. wystosowano do pozwanego „Ostateczne wezwanie do zapłaty” . Widnieje w nim kwota całkowitego zobowiązania wynosząca 102.512,32 zł . Wezwanie to zostało odebrane przez pozwanego dnia 22 stycznia 2016r.

dowód: pismo k. 38 , potwierdzenie odbioru k. 39 - 40 ,

W dniu 23 października 2017r. sporządzono „Przedsądowe wezwanie do zapłaty” . Widnieje w nim kwota 108.925,85 zł dochodzona „wraz z dalszymi odsetkami” . Przesyłka ta została zwrócona nieodebrana , po awizowaniu .

dowód : pismo k. 41 , koperta k. 42 ,

W toku procesu zostało przedłożone pełnomocnictwo dla Ł. K., między innymi , do podpisywania bankowych tytułów egzekucyjnych .

dowód: pełnomocnictwo k. 111 .

Sąd zważył , co następuje :

Stan faktyczny sprawy istotny dla jej rozstrzygnięcia wynikał z dokumentów przedłożonych przez powoda . Sąd w pełni dał im wiarę. Oprócz kwestii uprawnienia do podpisania „Wyciągu z Ksiąg Bankowych” przez Ł. K. , strona pozwana nie miała uwag do tych dokumentów.

Na wstępie należy stwierdzić ,że podstawę dochodzonego roszczenia stanowił art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe (tekst jednolity Dz. U. z 2017r. , poz. 1876). Zgodnie z ustępem 1 tego przepisu przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwany zgłosił następujące zarzuty :

1)  nieudowodnienia roszczenia dochodzonego pozwem , gdyż :

a)  nie przedłożono elektronicznego zestawienia operacji na rachunku , na który to dokument powód powołuje się w pozwie ,

b)  „Wyciąg z Ksiąg Bankowych” jest datowany na dzień 1 sierpnia 2016r. , a pozew został wniesiony półtorej roku później ,

2)  podpisania „Wyciągu z Ksiąg Bankowych” przez nieuprawnioną osobę,

3)  błędnego naliczania odsetek od odsetek za opóźnienie ,

4)  nieudowodnienia kwoty 240 zł dochodzonej z tytułu opłat i prowizji.

Zarzut numer 1 jest zasadny i stanowił podstawę oddalenia powództwa. Zgodnie z art. 6 k.c. to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia dochodzonego roszczenia . Pomimo wymienienia w pozwie , a także w piśmie z dnia 20 grudnia 2018r. ( k. 99 ) powód nie przedłożył elektronicznego zestawienia operacji na rachunku pozwanego . Nie sposób więc ustalić jakie było to zadłużenie na dzień wniesienia pozwu . Strona pozwana nie miała więc żadnej możliwości polemiki z zawartymi tam kwotami ( uwaga ta stanowi ustosunkowanie się do zarzutu numer 1 „a” ).

„Wyciąg z Ksiąg Bankowych” także nie stanowi w niniejszej sprawie podstawy do uwzględnienia powództwa . Nie zmienia tej oceny fakt ,że w toku procesu powód przedłożył pełnomocnictwo do jego podpisania udzielone osobie , która rzeczywiście tego dokonała ( uwaga ta stanowi także ustosunkowanie do zarzutu numer 2 ) .

Zgodnie z art. 485 § 3 k.p.c. ( kodeksu postępowania cywilnego ) sąd może wydać nakaz zapłaty, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu pisemnego wezwania do zapłaty.

„Wyciąg z Ksiąg Bankowych” nie jest pozbawiony mocy dowodowej w postępowaniu cywilnym . Odmienne rozumowanie nie może być zasadne, gdyż jest sprzeczne art. 485 § 3 k.p.c. Prowadziłoby wręcz do absurdalnych wniosków : z jednej strony sąd mógłby na jego podstawie wydać nakaz zapłaty, ale już po wniesieniu zarzutów dokument ten traciłyby jakąkolwiek moc dowodową i jakiekolwiek znaczenie w procesie cywilnym. Istotą art. 95 ust 1 „a” prawa bankowego jest tylko stwierdzenie ,że „Wyciąg” nie ma charakteru dokumentu urzędowego . Jest natomiast dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. Stanowi więc dowód tego ,że określone oświadczenie zostało złożone. Jest on samodzielnym środkiem dowodowym , którego moc sąd ocenia na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. Należy też zwrócić uwagę ,że przepisy k.p.c. nie wprowadzają żadnej hierarchii dowodów . Analiza ta prowadzi do wniosku ,że pozwany może podważać „Wyciąg z Ksiąg Bankowych” .

W niniejszej sprawie podnoszono także zarzut braku aktualności tego dokumentu ( zarzut numer 1 „b” ) . Argument ten jest zasadny . „Wyciąg” przedłożony wraz z pozwem obejmuje stan na dzień 1 sierpnia 2016r. Pozew został sporządzony dnia 30 marca 2018r. , a wpłynął do sądu 6 kwietnia 2018r. Między tymi datami minęło więc ponad półtorej roku . Nie sposób więc uznać ten dokument za miarodajny na dzień wniesienia pozwu. Dodać też należy , że w „Przedsądowym wezwaniu do zapłaty” noszącym późniejszą datę niż „Wyciąg” gdyż 23 października 2017r. , pojawia się wyższa kwota - 108.925,85 zł . Mimo , to w niniejszym pozwie powód jej nie dochodzi , lecz wraca do tego co wynika z „Wyciągu” z dnia 1 sierpnia 2016r. Rozbieżność ta tym bardziej uzasadnia zarzut niewykazania dochodzonego roszczenia . Nie wiadomo jaką logiką kierował się powód dochodząc mniejszej kwoty . Nie można wykluczyć , że pozwany wpłacił część zaległości . Powód powinien wyjaśnić w toku procesu te wszystkie wątpliwości , czego jednak nie uczynił.

Podkreślić należy , że w przypadku dochodzenia roszczenia na podstawie „Wyciąg z Ksiąg Bankowych” , to na banku spoczywa szczególny ciężar dowodu . Dysponuje on bowiem wszystkimi dokumentami związanymi z udzieleniem kredytu i jego spłatą oraz ewentualnymi zadłużeniami . Kredytobiorca jest w posiadaniu tylko umowy kredytowej i dokumentów z nią związanych ( np. harmonogramu spłaty ) . Oczywiście, powinien też dysponować dowodami wpłat. Nie ma on jednak dostępu do dokumentów dotyczących tego , czy zostały one zaksięgowane oraz czy nastąpiło to w prawidłowy sposób . Dopiero przedstawienie przez bank stosownych dokumentów pozwala pozwanemu na podjęcie obrony przed roszczeniem banku .

Wobec braku wykazania wysokości zadłużenia w postaci należności głównej , zarzut numer 3 nie miał już istotnego znaczenia . Wskazać jednak należy ,że zasadne było kwestionowanie podstawy prawnej naliczania odsetek od odsetek od dnia następującego po wystawieniu „Wyciągu” .

Zgodnie z art. 482 § 1 k.c. ( kodeksu cywilnego ) od zaległych odsetek można domagać się odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa , chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy . Paragraf 2 tego artykułu stanowi ,że przepis paragrafu poprzedzającego nie dotyczy pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe. Powód twierdził ,że kredyt udzielony powodowi miał taki właśnie charakter ( k. 100 ) . Pogląd ten jest błędny . Okres spłaty kredytu wynosił bowiem tylko 12 miesięcy , a przedłużenie umowy następowało po spełnieniu licznych warunków . Okres roku należy uznać za minimalny , gdy chodzi o udzielanie kredytów.

Zarzut numer 4 także był zasadny . Wiąże się on z uprawnieniem pozwanego do kwestionowania kwot widniejących w „Wyciągu” , a z drugiej strony – z obowiązkiem powoda wykazania dochodzonego roszczenia . W tym przypadku również to powód , a nie pozwany , dysponuje dokumentami z których kwota ta wynika .Powinien więc ją udowodnić .

Powództwo podlegało oddaleniu . Oznacza to ,że na podstawie art. 98 §1 k.p.c. to na powodzie ciążył obowiązek zwrotu kosztów stronie pozwanej. Na koszt ten składało się wynagrodzenie kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu . Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej ( Dz. U. poz. 536 ) wynagrodzenie to ustala się w kwocie nieprzekraczającej 40% stawek minimalnych za czynności radców prawnych w przypadku , gdy kuratorem jest radca prawny , ale nie mniej niż 60 złotych . Rozporządzenie to ma zastosowanie w niniejszej sprawie , gdyż weszło w życie dnia 15 marca 2018r. Zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r. , poz. 265 ) przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 50.000 zł do 200.000 zł wynagrodzenie wynosi 5.400 zł . Jego 40 % stanowi kwotę 2.160, 00 zł . Przepisy rozporządzenia z 9 marca 2018r. nie przewidują powiększania go o podatek VAT .

Ze względu na brak regulacji analogicznej do art. 122 k.p.c. sąd zasądził wynagrodzenie bezpośrednio na rzecz kuratora . Będzie ono wypłacone z zaliczki już uiszczonej przez powoda.