Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2019 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2019 r. w Krośnie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

przeciwko E. P. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej E. P. (1) (PESEL (...)) na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. kwotę 1301,62 zł (słownie: jeden tysiąc trzysta jeden złotych 62/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanej E. P. (1) na rzecz powoda F. Sp.
z o.o. z siedzibą w K. kwotę 317,00 zł (słownie: trzysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów postępowania, w tym kwotę 270,00 zł (słownie: dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia:

Sygn. akt I C 1791/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 maja 2019 r.

Powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. w pozwie z dnia 22 sierpnia 2018 r. wniósł o zasądzenie od pozwanej E. P. (1) kwoty 1.301,62 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z uiszczoną opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu strona powodowa podała, że w dniu 08 marca 2018 r. pozwana zawarła z powodową spółką umowę ramową pożyczki za pośrednictwem portalu internetowego (...) z limitem odnawialnym w wysokości 5.000,00 zł. i pierwszym limitem 700,00 zł. Pozwana wskazała do doręczeń adres poczty elektronicznej jako (...), utworzyła na portalu profil klienta, uiściła opłatę rejestracyjną. Przelew pierwszej kwoty pożyczki został dokonany na nr konta wskazany przez pozwaną w dniu 08 marca 2018 r. Pierwsza pożyczka opiewała na kwotę 637,50 zł. – 500,00 zł. zostało wypłacone pozwanej, do tego została doliczona prowizja w wysokości 137,50 zł. Ta pożyczka została spłacona, kolejna pożyczka została udzielona w dniu 19 czerwca 2018 r. na kwotę 1.000,00 zł. netto plus prowizja w wysokości 275,00 zł. Ta pożyczka miała zostać zwrócona do dnia 19 lipca 2018 r., lecz E. P. (1) nie spłaciła swojej wierzytelności. W dniu 29 lipca 2018 r. do pozwanej zostało wystosowane wezwanie do zapłaty zaległej sumy z wypowiedzeniem ramowej umowy pożyczki w trybie natychmiastowym. Pozwana nie zapłaciła swojego zadłużenia. Na dochodzoną wierzytelność składa się kwota 1.275,00 zł. tytułem niespłaconego kapitału, kwota 10,48 zł. tytułem skapitalizowanych maksymalnych odsetek umownych za czas, na jaki została zawarta umowa pożyczki (10% w stosunku rocznym), oraz kwota 16,14 zł. tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie, liczonych od dnia następnego po dacie wyznaczonej jako termin spłaty pożyczki.

W sprzeciwie do nakazu zapłaty, wydanego w dniu 06 grudnia 2018r.
w postępowaniu upominawczym (sygn. akt I C 1791/18 upr.), uwzględniającym żądanie pozwu w całości, oraz w piśmie z dnia 04 lutego 2019 r. (k. 44) pozwana E. P. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości, o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu wg norm przepisanych oraz o nieobciążanie jej zgodnie z treścią art. 102 kpc. w całości lub części kosztami sądowymi, w tym kosztami zastępstwa procesowego strony powodowej.

E. P. (1) podniosła zarzut nieudowodnienia przez powoda istnienia roszczenia co do zasady jak i wysokości. Wskazała, że roszczenie jest zawyżone – powód dochodzi roszczenia z umowy pożyczki z dnia 03 marca 2018 r., która to umowa została zawarta na kwotę 500,00 zł., umowy pożyczki z dnia 09 kwietnia na kwotę 800,00 zł. plus prowizja na kwotę 220,00 zł., umowy pożyczki z dnia 14 maja na kwotę 1.000,00 zł. plus prowizja na kwotę 275,00 zł. oraz umowy pożyczki z dnia 19 czerwca 2018 r., która była zawarta na kwotę 1.000,00 zł. plus prowizja na kwotę 275,00 zł. Podniosła, że naliczone prowizje 220,00 zł., 275,00 zł., 275,00 zł. naruszają treść art. 385 ¹ kc., są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jej interes jako pozwanej, a tym samym nie wiążą jej jako strony w tej sprawie. Dochodzona przez powoda kwota jest zawyżona o kwotę prowizji, które sumując wynoszą łącznie 770,00 zł i o taka kwotę pieniężną winno być obniżone roszczenie powoda w tej sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 08 marca 2018 r. pozwana E. P. (1) za pośrednictwem portalu (...) zawarła umowę ramową pożyczki z (...) Sp. z o.o. W części początkowej umowy została umieszczona tabelka, w której zostały zawarte dane osobowe pożyczkobiorcy, czyli pozwanej oraz „twoje warunki pożyczki”, w której zawarto najważniejsze dane dotyczące pożyczki. Kwota pierwszej pożyczki wyniosła 500,00 zł, prowizja 137,50 zł., odsetki 5,24 zł, całkowity koszt pożyczki 142,74 zł., całkowita kwota do spłaty 642,74 zł. Okres trwania pożyczki wynosił 30 dni, termin spłaty pożyczki przypadał na dzień 07.04.2018 r.

Pozwana w celu zawarcia umowy pożyczki utworzyła na w/w portalu profil klienta, w tym celu przesłała pożyczkodawcy scan swojego dowodu osobistego oraz dokumenty bankowe potwierdzające wysokość osiąganego wynagrodzenia. Pozwana została pozytywnie zweryfikowana przez pożyczkodawcę. Pozwana wskazała do doręczeń adres poczty elektronicznej (e-mail) jako (...), który to adres miał służyć do wymiany informacji z powódką oraz kontaktowania się z nią w ramach zawartej umowy oraz składania oświadczeń w tym zakresie. Wniosek o udzielenie pierwszej pożyczki złożony za pośrednictwem strony internetowej, aby mógł zostać pozytywnie rozpatrzony przez pożyczkodawcę musiał zawierać następujące dane: imię i nazwisko klienta, numer PESEL klienta, seria i numer dokumentu| tożsamości klienta, wnioskowaną kwotę pożyczki, wnioskowany termin spłaty pożyczki, adres zamieszkania klienta lub adres korespondencyjny klienta, numer rachunku bankowego pożyczkobiorcy, adres e-mail i numer telefonu komórkowego. Wniosek pozwanej o pożyczkę spełniał wszystkie te wymogi i został zaakceptowany przez stronę powodową.

Po utworzeniu profilu klienta na stronie internetowej pożyczkodawcy, pożyczkobiorca był zobowiązany do dokonania przelewu w kwocie 0,01 zł. tytułem opłaty rejestracyjnej, który to przelew stanowił formę weryfikacji pożyczkobiorcy, jak również potwierdzenie oświadczenia woli pożyczkobiorcy co do zawarcia umowy pożyczki ze stroną powodową, jak również potwierdzenia znajomości procedury i warunków umowy. Przelew pierwszej pożyczki został wykonany na rachunek bankowy, który został poddany przez pozwaną.

Przedmiotem umowy, zgodnie z § 2 ust. 1 umowy ramowej pożyczki było udzielenie pożyczkobiorcy odnawialnej linii pożyczkowej w maksymalnej kwocie do 5.000,00 zł. limitu ogólnego, gdzie kwota pierwszej pożyczki - "pierwszej wypłaty" w ramach zawarcia umowy ramowej pożyczki z dnia 8 marca 2018 roku wynosiła maksymalnie 637.50 zł brutto (na co składała się kwota 500,00 zł. netto oraz kwota prowizji 137,50 zł). Umowa ramowa pożyczki była zawarta na czas nieokreślony, natomiast pierwsza pożyczka jak również kolejna pożyczka udzielana była na czas określony do dnia terminu spłaty danej pożyczki wskazanego w tabeli „twoje warunki pożyczki”.

Pozwana w ramach umowy otrzymała od powódki w formie przelewu kwotę z tytułu pierwszej pożyczki - „pierwszej wypłaty” na wskazany przez nią rachunek bankowy, która to kwota została pozostawiona do dyspozycji pozwanej w dniu 8 marca 2018 roku. Pozwana spłaciła pierwszą pożyczkę zawartą w ramach umowy pożyczki ramowej w całości w umówionym terminie. Istotą odnawialnej linii pożyczkowej w ramach zawartej między stronami umowy ramowej pożyczki była możliwość zaciągania kolejnych pożyczek po spłacie wcześniejszej pożyczki w ramach przyznanego limitu. E. P. (1) spłaciła pierwszą pożyczkę w umówionym terminie. Pozwana zaciągała kolejne pożyczki, w dniu 09 kwietnia 2018 r. na kwotę 800,00 zł. plus prowizja 220,00 zł., w dniu 14 maja 2018 r. na kwotę 1.000,00 zł. plus prowizja 275,00 zł. oraz w dniu 19 czerwca 2018 r. na kwotę 1.000,00 zł. plus prowizja 275,00 zł. Tej ostatniej pożyczki pozwana nie spłaciła w terminie wynikającym z umowy, tj. w terminie do 19 lipca 2018r. Kwota 1.000,00 zł. została przekazana na rachunek bankowy pozwanej w dniu 19 czerwca 2018 r.

Ponadto strony uzgodniły w § 7 ust. 2 umowy ramowej pożyczki, że odsetki umowne za korzystanie z kapitału pożyczki za okres od dnia wypłaty do dnia ustalonego do całkowitej spłaty są stałe i wynoszą 10 % w skali roku jako dwukrotność odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Nadto strony ustaliły w §10 ust. 1 umowy ramowej pożyczki, że w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki i braku spłaty w terminie umówionym tj. do dnia 19 lipca 2018, pożyczkobiorcy zostaną naliczone maksymalne odsetki za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek maksymalnych za opóźnienie (liczonych wg. sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych jako - ustawowe odsetki maksymalne za opóźnienie; zgodnie z art. 481 k.c. §2 ¹ kc.). Wysokość stopy referencyjnej NBP wynosiła w dniu podpisania umowy – 1,5% w stosunku rocznym, co oznaczało, że odsetki maksymalne za opóźnienie wynosiły 14% w skali roku.

Pozwana wybrała na stronie internetowej powódki opcję zawarcia umowy poprzez pełnomocnika i w ten sposób udzieliła spółce (...) Sp. z o.o. pełnomocnictwa do zawarcia umowy kredytu konsumenckiego - umowy ramowej pożyczki z (...) Sp. z o.o. z limitem ogólnym w wysokości 5.000.00 zł. W ramach udzielonego pełnomocnictwa do zawarcia umowy pożyczki ramowej pełnomocnik spółka (...) Sp. z o.o., została upoważniona do wydrukowania i podpisania w/w umowy. Pełnomocnictwo dla (...) Sp. z o.o. zastało zatwierdzone przez pozwaną w formie elektronicznej na stronie (...) w trakcie procesu aplikowania o udzielenie kredytu konsumenckiego. Pozwana została poinformowana, że spółka (...) Sp. z o.o. będzie występowała jednocześnie jako pełnomocnik pożyczkobiorcy - oraz jako druga strona umowy ramowej jako pożyczkodawca, zaś przedmiotowe pełnomocnictwo było udzielone tylko do zawarcia niniejszej umowy.

W § 8 ust.5 umowy ramowej pożyczki strony uzgodniły sposób księgowania wpłat tytułem ewentualnego zadłużenia powstałego po stronie pozwanej. Zgodnie z umową zaległe wpłaty zaliczano w następującej kolejności: na pozaodsetkowe koszty pożyczki (prowizję), odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zaległe w sytuacji normalnej, zadłużenie z tytułu pożyczki (niespłacony kapitał pożyczki) oraz bieżące zadłużenie z tytułu pożyczki. E. P. (1) z tytułu umowy zawartej w dniu 19 czerwca 2018 r. nie dokonała żadnej wpłaty.

Natomiast zgodnie, z § 13 umowy, pożyczkodawca zastrzegł sobie prawo do jej wypowiedzenia w trybie natychmiastowym, w drodze pisemnej lub poprzez wysłanie wiadomości e- mail lub na wskazany na adres poczty elektronicznej pożyczkobiorcy w przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę zobowiązań dotyczących udzielenia pożyczki określonych w umowie lub w warunkach pożyczki, w tym w szczególności wobec nie wywiązywania się z spłaty zobowiązań. W dniu 29 lipca 2018 r. powód wystosował do pozwanej wezwanie do zapłaty zaległej sumy wraz z wypowiedzeniem umowy ramowej pożyczki w trybie natychmiastowym, lecz pozwana nie zareagowała na to wezwanie i nie uregulowała zaległego zobowiązania. Ponadto powódka umieściła tę informacje na koncie - profilu klienta pozwanego.

W umowie ramowej pożyczki prowizja został zdefiniowana jako koszt udzielenia pożyczki, którą pożyczkobiorca zobowiązany był uiścić pożyczkodawcy w wysokości podanej w umowie (pierwsza pożyczka) lub w ramach wypłaty kolejnej pożyczki jako koszt wynikający z zawarcia umowy pożyczki (...) (kolejnej pożyczki).

Według stanu na dzień wniesienia pozwu zadłużenie pozwanej wynosiło 1,301.62 zł w tym: kwota 10,48 zł. tytułem skapitalizowanych maksymalnych odsetek umownych za czas na jaki została zawarta pożyczka tj. od 19 czerwca 2018 roku do 19 lipca 2018 roku, kwota 16,14 zł. tytułem skapitalizowanych odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonych od dnia następnego po dacie wyznaczonej jako termin spłaty pożyczki tj. 20 lipca 2018 do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu tj. 21 sierpnia 2018 r., kwota 1,275.00 zł tytułem niespłaconego kapitału pożyczki.

/dowód: umowa pożyczki ramowej z dnia 8 marca 2018 r. - k. 18 i nast., umowa pożyczki z pożyczkodaj.pl z dnia 19 czerwca 2018 r. – k. 21, tabela opłat i prowizji (...) sp. z o.o. z dnia 8 marca 2018 r. – załącznik nr 1 do umowy – k. 20, potwierdzenie przelewu środków – k. 23v., potwierdzenie przelewu opłaty rejestracyjnej pozwanej – k. 23, wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy – k. 20v.,

pełnomocnictwo - k. 21v., wezwanie do zapłaty z wypowiedzeniem umowy pożyczki z dnia 29 lipca 2018 r. – k. 24, historia windykacji z dnia 22 sierpnia 2018 r. – k. 26, korespondencja e-mail dotycząca wniosku pozwanej – k. 25-25v./

Sąd dał wiarę zgromadzonym w sprawie dokumentom, gdyż ich autentyczność nie budziła wątpliwości, nie była kwestionowana przez pozwaną.

Sąd zważył, co następuje:

Odnosząc się do zasadności roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu to należy stwierdzić, że zasługuje ono w całości na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, że pożyczkodawca profesjonalnie, zawodowo zajmuje się udzielaniem pożyczek i kredytów, natomiast pożyczkobiorca E. P. (1) jest konsumentem. Zgodnie z treścią art. 22 ¹ kc., za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedmiotowa umowa pożyczki została więc zawarta w trybie art. 29 i 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t. j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 993). Zgodnie z art. 3 ust. 1 cyt. ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550,00 zł. albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Zgodnie z art. 29 ust. 1 cyt. ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Umowa w niniejszej sprawie została zawarta w przepisanej formie, poprzez udzielenie pełnomocnictwa przez pozwaną w toku rejestracji na stronie internetowej pracownikom powodowej spółki.

Należy także zaznaczyć, że wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający. Zob. w tym względzie wyr. (...) z 9.11.2016 r. ( (...) Slovakia, C-42/15, EU:C:2016:842, pkt 29–45). Ograniczenie art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wyłącznie do zwykłej formy pisemnej (rozumianej zgodnie z art. 78 kc.) prowadziłoby do różnicowania sytuacji konsumentów zawierających umowy kredytu z instytucjami niebankowymi oraz z podmiotami podlegającymi regulacji ustawy – Prawo bankowe. Ci ostatni mogliby korzystać w takiej sytuacji ze specyficznej postaci formy oświadczenia woli, jaką jest tzw. forma bankowa (art. 7 w/w ustawy), rozumiana jako oświadczenie w postaci elektronicznej zapisane na odpowiednio zabezpieczonym i przechowywanym nośniku danych – w myśl art. 7 ust. 3 ustawy – Prawo bankowe równoważna pod względem skutków zwykłej formie pisemnej. Treść art. 7 ustawy odpowiada zarazem niewątpliwie ogólnym przesłankom trwałego nośnika w rozumieniu art. 5 pkt 17 ustawy o kredycie konsumenckim – co może przemawiać za uspójnieniem obu wymogów i stosowaniem drugiego z nich tam, gdzie możliwe jest posłużenie się pierwszym.

Na wstępie należy zaznaczyć, że pozwana E. P. (1) w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniosła zarzut nieudowodnienia roszczenia względem pozwanej co do zasady jak i wysokości. W piśmie z dnia 04 lutego 2019 r. (k. 44) doprecyzowała, że kwestionuje przede wszystkim wysokość prowizji naliczanej przez pożyczkodawcę przy kolejnych zawieranych przez nią umowach pożyczki.

Sąd uznał, że strona powodowa wykazała fakt zawarcia umowy pożyczki z pozwaną E. P. (1). Zawarcie umowy pożyczki przez internet jest formą dopuszczalną w świetle ustawy o kredycie konsumenckim. Strona powodowa wskazała, jakie czynności podejmowała E. P. (1) po kolei, co doprowadziło do zawarcia umowy pożyczki. Strona powodowa przedstawiła dowody w postaci przelewu rejestracyjnego, który dokonała pozwana, scany jej dowodu osobistego, dokumentów bankowych przesłanych przez pozwaną w celu wykazania wysokości osiąganych miesięcznie dochodów, dowód przelania na rzecz pozwanej kwoty 1.000,00 zł. tytułem pożyczki z dnia 19 czerwca 2018 r., a także umowę pożyczki z dnia 18 marca 2018 r. Przedłożyła także historię komunikacji mailowej z pozwaną, podejmowanych czynności windykacyjnych.

Należy stwierdzić, że pozwana nie sprecyzowała swoich zarzutów odnośnie zasadności roszczenia, a Sąd tych okoliczności nie będzie domniemywał. E. P. (1) nie odnosiła się do okoliczności zawarcia umowy, nie czyniła w tym zakresie żadnych zarzutów. Pozwana natomiast wskazała, że w jej ocenie prowizje w kolejno zawieranych przez nią pożyczkach zostały zawyżone – domagała się uznania przepisów umowy regulujących kwestie prowizji za niedozwolone klauzule umowne. Strona powodowa natomiast podniosła, że naliczane prowizje zostały skalkulowane zgodnie z treścią art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim i mieszczą się w tzw. pozaodsetkowych kosztach kredytu.

Na wstępie należy zaznaczyć, że możliwość zastrzegania prowizji w umowach kredytu czy pożyczki nie budzi żadnych wątpliwości, jest dopuszczalna prawnie – art. 5 pkt 6 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim – „całkowity koszt kredytu – wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy, art. 30 ust. 1 pkt 10 w/w ustawy – umowa kredytowa powinna zwierać „informacje o innych kosztach, które konsument zobowiązany jest ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki na jakich koszty te mogą ulec zmianie”. Prawo do wynagrodzenia jest szczególnym uprawnieniem podmiotu, który zawodowo zajmuje się udzielaniem pożyczek (kredytów), a zarobkowy charakter tej działalności nie budzi wątpliwości.

Należy stwierdzić, że wysokość prowizji, której dochodzi strona powodowa nie narusza przepisu art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim. Umowa pożyczki gotówkowej została zawarta po wejściu w życie powołanego w/w przepisu, tj. art. 36 a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1528), który wszedł w życie 11 marca 2016 r. na podstawie ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 r. poz. 1357). Przepis ten wprowadza maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu. Umowa łącząca strony została zawarta po wejściu w życie wskazanego art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim, a w takim stanie rzeczy przepis ten ma do niej zastosowanie.

Pojęcie pozaodsetkowych kosztów kredytu zostało zdefiniowane w art. 5 pkt 6 a ustawy o kredycie konsumenckim. Pojęcie to obejmuje wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. P. kosztami kredytu będą w szczególności wszelkie opłaty, prowizje, koszty ustanowienia zabezpieczeń, w tym koszty notarialne, które konsument jest zobowiązany uiścić na rzecz kredytodawcy w celu otrzymania kredytu w ogóle lub też w celu otrzymania kredytu na warunkach wnioskowanych przez konsumenta (ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu).

Artykuł 36a w/w ustawy wprowadza limit wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu zarówno w odniesieniu do określonego okresu spłaty kredytu (ust. 1), jak i limit maksymalny dla całości umowy o kredyt konsumencki (ust. 2). Maksymalna wysokość wspomnianych kosztów jest ustalana poprzez dodanie dwóch wartości: 25% całkowitej kwoty kredytu oraz 30% całkowitej kwoty kredytu obliczonej stosownie do długości okresu spłaty, przy czym wymieniona wartość 30% obowiązuje dla okresu jednego roku. W praktyce oznacza to, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą w skali 6 miesięcy przekroczyć 40% całkowitej kwoty kredytu (25% + 15%), w skali roku 55% (25% + 30%), w skali 2 lat 85% (25% + 60%), a w każdym wypadku 100% całkowitej kwoty kredytu, stosownie do art. 36a ust. 2 ustawy (zob. uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, Druk sejmowy VII kadencji, Nr 3460, s. 21).

W razie ustalenia przez kredytodawcę, na podstawie umowy o kredyt konsumencki, kwoty pozaodsetkowych kosztów kredytu przekraczającej wartości maksymalne wskazane w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy o kredycie konsumenckim, konsument jest zobowiązany wyłącznie do zapłaty kwoty odpowiadającej rzeczonym wartościom maksymalnym (art. 36a ust. 3 powołanej ustawy).

Wartości maksymalne przewidziane w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim zostały ustalone przez ustawodawcę w oparciu o analizę danych dotyczących działalności kredytodawców, odzwierciedlających realia rynku kredytowego. W szczególności w wypadku niskokwotowych, krótkoterminowych kredytów (tzw. mikropożyczki), udzielanych na okres nieprzekraczający miesiąca, przeciętne koszty operacyjne kredytodawcy wynoszą od 26% do 38% całkowitej kwoty kredytu. Limit pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości 25% całkowitej kwoty kredytu (pierwsza wartość przewidziana we wzorze w art. 36a ust. 1) odpowiada zatem dolnej granicy kosztów operacyjnych ponoszonych rzeczywiście przez kredytodawców, co ma ich motywować do racjonalizacji tych kosztów z korzyścią dla konsumenta. Z kolei w wypadku kredytów udzielanych na dłuższy okres koszty operacyjne stanowią od 27,5% do 51% całkowitej kwoty kredytu, zaś kredytodawca ponosi ponadto koszty ryzyka kredytowego w wysokości od 22% do 51% tej kwoty. W konsekwencji całkowite koszty kredytu udzielonego na okres ok. 1 roku wynoszą od 49,5% do 76% całkowitej kwoty kredytu. Zob. szerzej uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, (...) sejmowy VII kadencji, Nr 3460, s. 19–22.

R. legis dla wprowadzenia powyższych regulacji była okoliczność, iż ograniczenie możliwości pobierania nadmiernych odsetek wynikające z art. 359 § 2 ¹ Kodeksu cywilnego nie stanowi wystarczającego instrumentu ochrony interesów konsumenta w sytuacji, gdy przedsiębiorcy, przestrzegając regulacji dotyczących maksymalnej wysokości odsetek, jednocześnie zastrzegają wysokie prowizje i dodatkowe opłaty o charakterze pozaodsetkowym. W konsekwencji tego rodzaju praktyk łączne koszty obsługi długu niejednokrotnie przekraczają wysokość zaciągniętej pożyczki lub kredytu. Wysokie koszty pozaodsetkowe, w przypadku korzystania przez konsumenta z pożyczek i kredytów w kilku instytucjach jednocześnie, powodują szybko rosnący obszar zadłużenia. Uwzględniając powyższe przesłanki, w ocenie projektodawcy należy podjąć działania regulacyjne, których celem jest zapobieganie przypadkom pobierania przez kredytodawców kredytu konsumenckiego nieuzasadnionych (zbyt wysokich) opłat" (por. Uzasadnienie do projektu..., VII kadencja, druk sejm. nr 3460, s. 19).

Celem powołanych przepisów jest zatem ochrona konsumentów przed nadmiernym obciążeniem finansowym w związku z kredytem konsumenckim (lichwą). Przyjmuje się, że art. 36a–36d i art. 33a ustawy o kredycie konsumenckim oraz przepisy o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹, art. 481 § 2 ¹ k.c.) tworzą system cywilnoprawnej ochrony przed lichwą.

Limity o których mowa w art. 36 a – 36 c powinny być uwzględniane przez Sąd z urzędu. Dotyczy to każdego postępowania o charakterze rozpoznawczym prowadzonego przeciwko konsumentowi albo z powództwa konsumenta w związku z umową o kredyt konsumencki, w tym postępowania upominawczego.

W niniejszych okolicznościach sprawy, całkowita kwoty kredytu to 1.000,00 zł., okres spłaty wyrażony w dniach to 30 dni, liczba dni w roku to 365 dni; dokonując obliczeń (1.000,00 x 25%) + (1.000,00 zł. x 30/365 x 30%) otrzymujemy kwotę prowizji mieszczącą się w dopuszczalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu (kwota 275,00 zł.).

Nie jest zasadny zatem zarzut abuzywności postanowień umowy dotyczących prowizji naliczonej przez pierwotnego wierzyciela. Przepis art. 385 ¹ kc. stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję - na niekorzyść konsumenta - praw i obowiązków stron, wynikających z umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2006 r., I CSK 173/06, Lex nr 395247).

Ustalona prowizja nie przekraczała kwoty pozaodsetkowych kosztów kredytu wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim, w sprawie nie zachodziły żadne szczególne okoliczności na które powoływałaby się pozwana. Pozwana nie podnosiła, że nie były jej znane warunki udzielenia umowy, nie skorzystała także z prawa odstąpienia od umowy. Należy zaznaczyć, że wcześniejsze umowy pożyczki zawarte w ramach kredytu limitowego zostały przez pozwaną spłacone, bez kwestionowania wysokości prowizji. Jak wskazywała strona powodowa, prowizja jest świadczeniem dopuszczalnym przez przepisy ustawowo, służy ona przede wszystkim pokrywaniu kosztów bieżącej działalności gospodarczej. Dlatego też nie ma podstaw do przyjęcia kwestionowanych zapisów umownych za klauzule niedozwolone w rozmienieniu art. 385 ¹ kc.

Stąd powództwo zostało uwzględnione przez Sąd w całości zgodnie z żądaniem pozwu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (pkt I wyroku).

O kosztach postępowania Sąd orzekł w myśl art. 98 kpc. Pozwana przegrała proces w całości, zobowiązana jest więc wrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu, na które składają się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 270,00 zł. wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa oraz opłata od pozwu w kwocie 30,00 zł.

Pozwana wniosła o nieobciążanie jej kosztami postępowania w oparciu o przepis art. 102 kpc. Jest to przepis szczególny, który zezwala Sądowi w wypadkach szczególnie uzasadnionych obciążyć stronę przegrywającą tylko częścią kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Pozwana nie wskazała żadnych szczególnych okoliczności, dotyczących jej sytuacji majątkowej, osobistej, życiowej, które uzasadniałyby odstąpienie od ogólnych zasad rozstrzygania o kosztach procesu. Nie uzasadnia tego również charakter dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia.

Z..:

(...)

(...)

K., 14.06.2019r.