Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2019 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy O.

przeciwko Stowarzyszeniu (...) z siedzibą w O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 6 listopada 2018 r., sygn. akt X C 2000/17,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Bożena Charukiewicz Jacek Barczewski Krystyna Skiepko

Sygn. akt IX Ca 432/19

UZASADNIENIE

Powódka Gmina O. wniosła o zasądzenie od pozwanego Stowarzyszenia (...) z siedzibą w O. kwoty 33.254,14 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 27.088,40 zł do dnia 19 marca 2016 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.165,74 zł od dnia 20 października 2016 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów procesu na swoją rzecz od pozwanego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, iż pozwany zajmował bez tytułu prawnego grunt o powierzchni 723 m ² należący do powodowej gminy położony w O. przy ul. (...) stanowiący działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą o nr Kw (...). Teren ten jest wspólnie ogrodzony wraz z dzierżawioną od powódki działką nr (...) i wykorzystywany wyłącznie przez pozwanego jako miejsce parkingowe i plac manewrowy. Własność działki z końcem grudnia 2016 r., została przeniesiona przez powódkę na rzecz (...) Sp. z o. o. w O.. Powódka podała, że żąda wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z w/w gruntu za okres od dnia 8 stycznia 2013 r. do dnia 5 lutego 2016 r. w wysokości 27.088,40 zł oraz za okres od dnia 6 lutego 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r. w wysokości 6.165,74 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu na swoją rzecz od powódki według norm przepisanych.

Podniósł, iż powodowa Gmina umową z dnia 11.07.2012 r. wydzierżawiła działkę nr (...) do dnia 30 czerwca 2022 r. a co do sąsiadującej z nią działki nr (...) w decyzji nr (...) wyrażona została zgoda na zagospodarowanie terenu działki poprzez nasadzenie roślinności, wykonane ogrodzenia i położenie kostki brukowej. Na podstawie umów z dnia 31.01.2012 r. oraz 23 stycznia 2013 r. strony zawarły porozumienie na prowadzenie Środowiskowych domów samopomocy w O. przy ul. (...), w ramach których środki na realizację m.in. zagospodarowania terenu, wykonania ogrodzenia i bruku w całości sfinansowała powódka, co wynikało z faktu rozpoczęcia przystosowania obiektu przy ul.(...) na potrzeby prowadzenia działalności przez stowarzyszenie.

Wykorzystanie działki jest zgodne z jej przeznaczeniem w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego tj. projektowane parkingi obsługujące sąsiednie tereny zabudowy usługowej i mieszkalnej oraz teren zieleni urządzonej. Z terenu tego jako parkingu mogą korzystać wszyscy, bramka w ogrodzeniu jest stale otwarta a pozwany w żaden sposób nie uniemożliwia korzystania z działki. Pozwany podniósł, że nieprawdą jest jakoby pozwany zajmował całość działki nr (...) i wykorzystywał w sposób wyłączny. Pozwany w oparciu o umowę dzierżawy i w oparciu o umowy na prowadzenie domów pomocy społecznej jest uprawniony do parkowania pojazdów na tej działce.

Ponadto pozwany podniósł, że roszczenie powódki związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej stąd z uwagi na przedawnienie roszczenia za okres 3 lat od dnia wniesienia powództwa w tej części powództwo jest niezasadne.

Pismem z dnia 21 lutego 2018 r. powódka, wobec zgłoszonego zarzutu przedawnienia w odniesieniu do wynagrodzenia za okres wyżej wskazany tj. od 8 stycznia 2013 r. do dnia 7 maja 2014 r., ograniczyła powództwo ostatecznie do kwoty 21.565,64 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 15.399,90 zł od dnia 19 marca 2016 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.165,74 zł od dnia 20 października 2016 r. do dnia zapłaty (k.147). Podała, iż należność ujęta w piśmie z dnia 7 lutego 2016 r. za okres nieprzedawniony tj. za okres od dnia 8 maja 2014 r. do dnia 5 lutego 2016 r. stanowi kwotę 15.399,90 zł. Ponadto podała, że pozwany mógł jedynie dysponować działką nr (...) będącą przedmiotem umowy dzierżawy, zaanektował zaś bez zgody gminy również działkę nr (...) mającą stanowić teren ogólnodostępny dla osób trzecich.

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie w punkcie I zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.779,93 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 8.321,73 zł od dnia 28 marca 2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 2.458,20 zł od dnia 20 października 2016r. do dnia zapłaty; w punkcie II umorzył postępowanie co do kwoty 11.688,50 zł; w punkcie III oddalił powództwo w pozostałej części; w punkcie IV rozdzielił stosunkowo koszty procesu ustalając, iż powódka wygrała w 32,41% zaś w pozostałej części uległa w swoim żądaniu, zaś szczegółowe wyliczenie kosztów procesu i kosztów sądowych powierzył referendarzowi sądowemu.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 18 listopada 2011 r. zawarte zostało porozumienie nr (...) pomiędzy Gminą O. a (...) Centrum (...) w O. w sprawie zrealizowania przez Centrum ze środków własnych odcinka sieci deszczowej wraz z przyłączami na działce nr (...) na potrzeby budynku przy ul. (...) w O.. W dniu 6 grudnia 2011 r. wydana została przez Prezydenta O. decyzja nr (...) o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na budowę, zgodnie z którą zatwierdzono projekt budowlany i udzielono pozwolenia na przebudowę ( adaptację) istniejącego budynku koszarowego w O. przy ul. (...) na cele domu pomocy środowiskowej na działce nr (...) z wykonaniem przyłączy na działkach nr (...) na rzecz Stowarzyszenia (...) w O.. Jako obszar oddziaływania w czasie robót budowlanych w zakresie budowy przyłączy oraz komunikacji wskazano działki (...). Pismem z dnia 19.12.2013 r. pozwany wystąpił do Gminy O. z wnioskiem o wydanie uzgodnienia na lokalizację przyłączy infrastruktury technicznej m.in. na działce nr (...). Pismem z dnia 24.12.2013 r. powódka oświadczyła, że wyraża zgodę na dysponowanie działkami gruntu nr (...) na cele budowlane i pozwany został zobowiązany przez Gminę O. do wystąpienia o zawarcie umów dzierżawy gruntu na okres trwania prac budowlanych i przywrócenia ich do stanu pierwotnego po wykonaniu robót budowlanych. W planie zagospodarowania przestrzennego działka nr (...) przeznaczona jest na parkingi, projektowane parkingi i zieleń urządzoną.

Decyzją Prezydenta O. z dnia 30.12.2013 r. nr II - (...) po rozpatrzeniu wniosku (...) Centrum (...) w O. zatwierdzono projekt zagospodarowania terenu w zakresie obszaru na działkach nr (...) oraz zatwierdzono projekt architektoniczno-budowlany i udzielono pozwolenia na przebudowę byłego budynku koszarowego na cele domu pomocy środowiskowej wraz z przyłączami wod.-kan., kanalizacji deszczowej, lokalizacją ZK wraz z budową dojść dojazdów, lokalizacją bramy w ogrodzeniu w O. przy ul.(...) na działkach nr (...) na rzecz inwestora (...) Centrum (...) w O.. Decyzją z dnia 11.07.2014 r. Prezydent O. uchylił decyzję nr (...) z dnia 30.12.2013 r.

W dniu 31 stycznia 2012 r. powódka zawarła umowę nr Z. (...).3.1.2012 ze Stowarzyszeniem (...) w O., której przedmiotem było powierzenie realizacji zadania publicznego pod nazwą „prowadzenie na terenie miasta O. środowiskowego (...) Samopomocy –typ C na 40 miejsc. Jako okres wykonania zadania publicznego wskazano 01.03.2012 r. do 31.12.2012 r. Kolejna umowa została zawarta w dniu 23 stycznia 2013 r. i jako termin wykonania zadania publicznego wskazano okres od 01.01.2013 r. do 31.12.2017 r. Uprzednio jednak w dniu 29 listopada 2012 r. zawarty został aneks nr (...) do umowy z 31.01.2012 r., w którym Gmina O. zobowiązała się do przekazania na realizację zadania publicznego kwoty dotacji m.in. z przeznaczeniem na wykonanie ogrodzenia i zagospodarowanie terenu wokół budynku. Nastąpiło to na wniosek pozwanego.

W dniu 11 lipca 2012 r. powódka i pozwany zawarli umowę dzierżawy nr (...), której przedmiotem był teren będący własnością powódki a stanowiący działkę nr (...) o powierzchni 895 m ² z przeznaczeniem do obsługi budynku nr (...). Umowa została zawarta od 1 lipca 2012 r. do dnia 30 czerwca 2022 r. Pozwany nie wystąpił jednak o zawarcie umowy dzierżawy dotyczącej działki nr (...).

Pozwany po zwarciu umowy dzierżawy działki nr (...) zajął i ogrodził także działkę sąsiednią nr (...) znajdującą się od frontu budynku posadowionego na działce nr (...). Ponadto utwardził ją polbrukiem i urządził zieleń. Działka powódki została ogrodzona w całości a ogrodzenie wykonane z metalu posadowiono po granicy działki i obejmuje ono obszar 723 m2 działki. Ogrodzenie zaopatrzono w bramę oraz furtkę, na której umieszczono tabliczkę z napisem nieupoważnionym wstęp wzbroniony. Pozwany z racji prowadzonej działalności dysponował flotą pojazdów, którą parkował na terenie parkingu urządzonego na działce nr (...). Ponadto z parkingu korzystali odwiedzający pensjonariuszy Środowiskowego (...) Centrum (...). Na terenie tym odbywały się także zajęcia dla pensjonariuszy placówki prowadzonej przez pozwanego.

Powódka pismem z dnia 27.02.2016 r. ( doręczonym w dniu 25.02.2016 r.) wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 27.088,40 zł w terminie 30 dni od dnia doręczenia tytułem bezumownego korzystania z gruntu stanowiącego działkę nr (...) o powierzchni 723 m2 za okres od 08.01.2013 r. do 05.02.2016 r. Pismem z dnia 8 września 2016 r. pozwany zwrócił się do powódki o wydzierżawienie działki nr (...) o powierzchni 723 m ² oraz pismem z tej samej daty o umorzenie zaległej należności z tytułu użytkowania w/w gruntu powódka jednak odmówiła umorzenia. Pismem z dnia 19.09.2016 r. (doręczonym w dniu 19.09.2016 r.) powódka wezwała powoda do zapłaty kwoty 6.165,74 zł tytułem bezumownego korzystania z gruntu stanowiącego działkę nr (...) o powierzchni 723 m2 za okres od 06.02.16 r. do 31.08.2016 r.

Pismem z dnia 02.02.2017 r. pozwany ponownie został wezwany przez powódkę do zapłaty łącznie kwoty 35.047,09 zł za w/w okres bezumownego korzystania. Pozwany odmówił jednak zapłaty. Ponadto pismem z dnia 14.03.2017 r. powódka poinformowała pozwaną, iż w nawiązaniu do pisma z dnia 24.12.2013 r. dotyczącego wrażenia zgody na zajęcie terenu działek nr (...) obręb (...) - celem budowy przyłączy sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, kanalizacji deszczowej oraz celem rozbiórki istniejącego ogrodzenia przy ul. (...), które zobowiązywało do wystąpienia o zawarcie umowy dzierżawy gruntu na czas trwania prac budowlanych- w związku z wykonaniem tych prac zostało naliczone wynagrodzenie za korzystanie z tego terenu.

Wysokość czynszu możliwego do uzyskania w razie wydzierżawienia części działki nr (...) o powierzchni 723 m ² za okres od 08 maja 2014 r. do 05.02.2016 r. wnosi kwotę 8.321,73 zł zaś za okres od 06.02.2016 r. do 31.08.2016 r. kwotę 2.458,20 zł tj. łącznie wynosi kwotę 10.779,93 zł

Teren działki nr (...) oraz zabudowanej działki nr (...) został opuszczony przez pozwanego w dniu 26.01.2018 r.

W ocenie Sądu I instancji powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie częściowo.

Wobec podnoszonych przez pozwanego twierdzeń Sąd I instancji rozważał czy był on samoistnym posiadaczem części nieruchomości, której dotyczy pozew.

W ocenie Sądu fakt ogrodzenia części działki nr (...) łącznie z działką przylegającą do niej ( 1/54- będącą przedmiotem dzierżawy) oraz umieszczenie na furtce tabliczek z napisem „nieupoważnionym wstęp wzbroniony” należy uznać, za manifestacje woli samoistnego posiadania. Sąd wskazał, iż co prawda podczas przeprowadzania oględzin w dniu 20 października 2017 r. tabliczek tych nie było na ogrodzeniu podobnie jak nie było bramy, jednak ze zdjęć złożonych przez powódkę a pochodzących z dnia, który obejmuje okres objęty pozwem wynika, że były one umieszczone na furtce. Ogrodzenie ponadto posiadało bramę z tabliczką „brama wjazdowa nie zastawiać”. Zdaniem Sądu z samego faktu ogrodzenia terenu łącznie z przylegającą działką nr (...), na której posadowiony jest budynek, z którego korzysta pozwany można wnioskować zamiar korzystania przez pozwanego z działki nr (...) „dla siebie”. Sąd zwrócił uwagę, że pozwany dopiero po wezwaniu go do zapłaty za bezumowne korzystanie ( pismo z dnia 19.03.2016 r.) zwrócił się do powódki pismem z dnia 08.09.2016 r. o wydzierżawienie terenu. Do tej pory zatem posiadanie pozwanego miało charakter samoistny. Ponadto w przedmiotowym piśmie wskazano w nim wprost na sposób, w jaki pozwany włada tą nieruchomością: „odbywają się tam festyny letnie, zajęcia z hortiterapii (ogródek, klomb). Ponadto pozwany dysponuje flotą w postaci pięciu samochodów do przewozu osób. Busy dowożące uczestników kilkoma kursami dziennie potrzebują placu manerwowego, aby zapewnić podopiecznym bezkolizyjny dojazd do placówki (…) Często zdarza się sytuacja, że jednocześnie z busem podjeżdżają pod ośrodek prywatne samochody osobowe lub taksówki dowożące podopiecznych” (k.19).

Sąd wskazał, iż nie wynika okoliczność przeciwna twierdzeniom pozwanego, aby parking urządzony na działce nr (...) był ogólnie dostępny. Jak wskazuje w przedmiotowym piśmie pozwany wjeżdżały na ten teren pojazdy należące do floty pozwanego oraz pojazdy pensjonariuszy domu samopomocy.

Wobec takiego a nie innego sposobu użytkowania ogrodzonej części działki nr (...) zdaniem Sądu, dla oceny wyłączności korzystania z niej przez pozwanego nie ma znaczenia okoliczność, iż teren ten w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczony jest na parking. Sąd zaznaczył, że powódka nie urządziła tam strefy płatnego parkowania tylko pozwany poprzez ogrodzenie terenu i założenie bramy w sposób widoczny zamanifestował swój zamiar posiadania tej części nieruchomości tak jak właściciel z wyłączeniem innych osób.

Odnosząc się do kwestii dobrej wiary, w ocenie Sądu powódka wykazała, iż pozwany wiedział, że nie przysługuje mu prawo własności ani inny tytuł prawny do objętej w posiadanie nieruchomości i pozostawał w złej wierze przez cały okres posiadania, którego dotyczy pozew. Świadczy o tym okoliczność, iż umowa dzierżawy zawarta przez strony dotyczyła tylko działki sąsiadującej z działką nr (...) tj. działki nr (...) ( k.45-46).

Sąd wskazał, iż z dokumentów złożonych przez strony wynika, że powódka co prawda wyraziła zgodę na korzystanie z terenu działki nr (...) ale tylko dla celów położenia instalacji deszczowej, wod.-kan., sanitarnej i korzystanie z niej uzależniła od zawarcia umowy dzierżawy czego pozwany nie uczynił. Z takowym wnioskiem do powódki wystąpił dopiero po wezwaniu go do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie . Z decyzji nr (...) z dnia 06.12.2011 r. wynika, że działka nr (...) stanowi obszar oddziaływania robót budowlanych w zakresie budowy przyłączy oraz komunikacji na co powoływał się pozwany (k.110). Zgodnie jednak z definicją legalną przez obszar oddziaływania obiektu - należy rozumieć jedynie teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu (art.3 pkt 20 ustawy Prawo budowlane).

Sąd zauważył, że decyzja Prezydenta O. z dnia 30.12.2013 r. została uchylona.

Na wyrażoną powyżej ocenę Sądu nie wpłynęła okoliczność przyznania przez powódkę na wniosek pozwanego środków na wykonanie ogrodzenia i zagospodarowanie terenu wokół budynku, w którym funkcjonował dom samopomocy. Nie wynika bowiem z dowodów złożonych na tą okoliczność aby dofinansowanie miało dotyczyć ogrodzenia działki sąsiadującej z budynkiem ( nr (...)) a nie działki, na której budynek się znajduje ( nr (...)). Z aneksu nr (...) do umowy z 31.01.2012 r. Nr (...) wynika nawet okoliczność przeciwna do twierdzeń pozwanego a mianowicie, że dotacja powódki na realizację zadania publicznego w wysokości 350.00 zł została przekazana z przeznaczeniem na wykonanie ogrodzenia i zagospodarowanie terenu wokół budynku; budynek zaś posadowiony jest na działce (...), która była przedmiotem dzierżawy. Zatem logiczne jest, iż dofinansowanie dotyczyło ogrodzenia i urządzenia działki, która była przedmiotem umowy stron a nie jakiejś innej działki, nawet jeśli była to działka sąsiednia.

Ustalając wysokość należnego powódce wynagrodzenia Sąd oparł się na opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości.

Sąd wskazał, iż za okres od 08.05.2014 r. do 05.02.2016 r. należy się powódce łącznie wynagrodzenie w wysokości 8.321,73 zł ( vide: opinia biegłego k.179: okres 08.05.14 r. do 31.12.2014 r. = 4,91 zł/m ², okres od 01.01.2015 r. do 31.12.2015 r. =6 zł/m ², okres od 01.01.2016 r. do 05.02.2016 r.= 4 zł/m ²).

Za okres od 06.02.2016 r. do 31.08.2016 r. należy się powódce wynagrodzenie w wysokości 2.458,20 zł (vide: opinia biegłego k.179: okres od 06.02.2016 r. do 31.08.2016 r.= 4 zł/m ²). Łączna zatem kwota wynagrodzenia to 10.779,93 zł i taką kwotę Sąd na podstawie art.224 § 2 k.c. w zw. z art.225 k.c. zasądził w punkcie I wyroku. O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art.481 § 1 k.c.

Pismem z dnia 19.09.2016 r. ( doręczonym w dniu 19.09.2016 r.) powódka wezwała powoda do zapłaty kwoty 6.165,74 zł tytułem bezumownego korzystania z gruntu stanowiącego działkę nr (...) o powierzchni 723 m2 za okres od 06.02.16 r. do 31.08.2016 r. Zatem co do odsetek za ten okres Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu tj. od dnia 20.10.2016 r.

W pozostałej części Sąd powództwo oddalił.

Co do kwoty 11.688,50 zł tj. w zakresie jakiej powódka cofnęła powództwo Sąd umorzył postępowanie na podstawie art.203 § 1 k.p.c. w zw. z art.355 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.100 zd.1 k.p.c. stosunkowo je rozdzielając.

Pozwany wniósł apelacje od powyższego wyroku, zaskarżając go w części tj. w pkt I i IV i zarzucając mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegająca na wadliwym ustaleniu, iż pozwany korzystał na zasadach wyłączności z ogrodzonej części działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), podczas gdy z innych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, iż na teren działki wjeżdżały nie tylko samochody przedstawicieli i pracowników Stowarzy­szenia, lecz także samochody prywatne a dodatkowo zostało to potwierdzone w toku oględzin sądowych przeprowadzonych w dniu 20 października 2017 roku;

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału do­wodowego polegająca na dowolnym ustaleniu, że w całym okresie dochodzonym pozwem (po ograniczeniu powództwa), tj. od 8 maja 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku, pozwany korzystał z działki oznaczonej numerem ewiden­cyjnym 1/165 z wyłączeniem innych podmiotów, podczas gdy z zawnioskowanych i dopuszczonych przez Sąd Rejonowy dowodów w postaci zdjęć wynika tylko, że brama z tabliczką „nieupoważnionym wstęp wzbroniony" była zamon­towana jedynie w dniu 12 stycznia 2016 roku (data na fotografii);

3.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie przepisu art. 336 k.c., polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i przyjęciu, iż pozwany był posiadaczem samo­istnym działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), o czym miałoby świadczyć ogrodzenie tej działki przez pozwanego, w sytuacji gdy ogrodzenie te­renu zostało wykonane ze środków publicznych pochodzących z dotacji celowej i było niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa przebywającym na terenie ośrodka wsparcia — Środowiskowego (...) Samopomocy Centrum (...) w O. podopiecznym, a intencją posadowienia tego ogrodzenia nie była chęć zamanifestowania objęcia terenu do władania jak właściciel;

4.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie przepisu art. 6 k.c. w zw. z art. 224 § 1 k.c. oraz art. 225 k.c. polegające na ich niewłaściwym zastosowaniu i uwzględnieniu powództwa o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieru­chomości, w sytuacji gdy powódka nie udowodniła, iż pozwany w okresie od 8 maja 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku był posiadaczem samoistnym działki nr (...).

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od po­wódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa proce­sowego, według norm przepisanych;

2.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za instancję od­woławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom powódki Sąd odwoławczy uznał, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy nie wykraczają poza granice swobodnej oceny dowodów. Poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy dowodów, których ocena nie wykazała błędów natury faktycznej, czy logicznej, znajdując swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Sąd I instancji wskazał również wnioski, jakie wyprowadził z dokonanych ustaleń, opierając na nich swoje merytoryczne rozstrzygnięcie, co zostało zawarte w logicznych wywodach uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia. W tych warunkach ustalenia te i oceny Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, co odnosi się również do oceny prawnej żądania wyrażonej przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy nie dopatruje się również sprzeczności ustaleń Sądu I instancji z zebranym materiałem dowodowym, a zarzut ten ma charakter polemiczny z ustaleniami Sądu I instancji.

W pełni podzielić należy stanowisko tego Sądu, iż posiadanie pozwanego w stosunku do przedmiotowej części nieruchomości miało charakter samoistny.

Posiadanie samoistne oznacza stan władztwa nad rzeczą odpowiadający posiadaniu właścicielskiemu. Posiadacz samoistny włada rzeczą "jak właściciel" oraz czyni to „dla siebie” i „we własnym interesie” (art. 336 k.c.).

Wola władania dla siebie (animus rem sibi habendi) przejawia się w podejmowaniu wielu czynności wskazujących na to, że posiadacz traktuje rzecz jako pozostającą w jego sferze swobodnej dyspozycji, przy czym ocena podejścia uwzględnia rzeczywistą wolę władającego, ale dokonywana jest obiektywnie, z punktu widzenia otoczenia posiadającego (tak np. wyrok SN z dnia 19 grudnia 2000 r., V CKN 164/00, opubl. baza prawna LEX Nr 52668; postanowienie SN z dnia 28 lutego 2002 r., III CKN 891/00, opubl. baza prawna LEX Nr 54474; postanowienie SN z dnia 30 września 2010 r., I CSK 586/09, opubl. baza prawna LEX Nr 630169).

W ocenie Sądu odwoławczego całokształt okoliczności, wydarzeń, działań pozwanego przemawia za tym, aby posiadanie przez niego przedmiotowej nieruchomości postrzegać przez pryzmat jego samoistności. Pozwany podejmował działania do jakich uprawnione są osoby, którym przysługuje prawo własności takie jak chociażby zagospodarowanie terenu, nasadzenia na nim roślinności, położenie kostki brukowej.

Ponadto wyraźnie uzewnętrzniał on swoją wolę władania rzeczą dla siebie (animus rem sibi habendi), przejawiającą się w wielu różnorakich czynnościach wskazujących na samodzielny, rzeczywisty i niezależny od woli innej osoby stan władztwa takich jak ogrodzenie terenu, zamontowanie bramy uniemożliwiającej dostęp do działki osobom postronnym oraz umieszczenie tabliczki informującej, iż nieupoważnionym wstęp wzbroniony.

Nie zasługują na podzielenie twierdzenia pozwanego, iż teren był ogólnodostępny. Wprost przeciwnie, był on dostępny ale wyłącznie dla pozwanego oraz osób, które korzystały bądź też świadczyły usługi dla prowadzonej przez pozwanego działalności.

Oczywistym jest, że korzystały z niego również osoby prywatne które m.in. dowoziły pensjonariuszy do prowadzonej przez pozwanego placówki. Jednakże było to immanentnie związane z prowadzoną przez pozwanego działalnością. Wszelki ruch dotyczył aktywności skarżącego, nie wynikał natomiast z ogólnej dostępności tego terenu.

O fakcie nie tylko korzystania ze spornego terenu, ale i konieczności jego używania dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania działalności pozwanego, świadczy pismo ówczesnego prezesa zarządu apelującego z dnia 8 września 2016 r. (k. 19). Próżno szukać w nim zarzutów dotyczących korzystania z nieruchomości przez inne podmioty i trudno zrozumieć, dlaczego pozwany wyrażałby wolę zawarcia umowy dzierżawy spornego gruntu w sytuacji, gdyby to kto inny miał z niego czerpać profity.

Odnosząc się do kwestii przedłożonego przez powódkę zdjęcia wskazać należy, iż za nieracjonalne należałoby uznać by powódka każdego dnia wysyłała pracowników by robili zdjęcia tabliczce z napisem „nieupoważnionym wstęp wzbroniony”. W tej sytuacji należało przyjąć domniemanie, że informacja ta wisiała również w innych dniach, choć kwestia ta – wobec innych dowodów świadczących na niekorzyść stanowiska pozwanego – nie miała decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Pozwany wskazywał, że Gmina przekazała środki na wybudowanie ogrodzenia. Jednakże zauważyć należy, iż brak jakiegokolwiek dowodu na to, że zgadzała się by ogrodzenie to zostało posadowione nie po obrysie dzierżawionej działki tylko na działce, co do której pozwanemu żaden tytuł prawny nie przysługiwał.

Z kolei oddanie terenu na potrzeby inwestycji budowlanej jest ograniczone czasowo i wynika z definicji prawa budowlanego. Nie statuuje natomiast tytułu prawnego do trwałego korzystania z części nieruchomości.

Ponadto zgoda na jaką powoływał się pozwany dotyczyła dysponowania nieruchomością wyłącznie w zakresie wykonania określonych prac związanych z przebudową budynku koszarowego w O. przy ul. (...) na cele domu pomocy środowiskowej na działce nr (...) z wykonaniem przyłączy na działkach nr (...).

Zwrócić należy również uwagę, iż ostatecznie decyzja ta została uchylona, a roszczenie zostało uwzględnione za okres jaki miał miejsce po tym zdarzeniu.

Mając na uwadze, iż pozwanemu nie przysługiwało skuteczne uprawnienie do władania przedmiotową nieruchomością, roszczenie powódki zasługiwało co do zasady na uwzględnienie. Wysokość zasądzonej kwoty wynika z niekwestionowanej opinii biegłego, zaś zasądzonych odsetek z terminów wskazanych w wezwaniach do zapłaty.

W konsekwencji zaskarżony wyrok jest prawidłowy, co skutkowało oddaleniem apelacji pozwanego na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postepowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c., obciążając nimi stronę pozwaną, stosownie do wyniku procesu.

Bożena Charukiewicz Jacek Barczewski Krystyna Skiepko