Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 21 marca 2018 r. małoletni powód S. W. – reprezentowany przez matkę A. B. i zastępowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniósł o zasądzenie od pozwanego M. W. alimentów w kwotach po 2 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, iż: małoletni powód urodził się (...); małoletni wraz z matką w okresie od 2012 r. do 2018 r. przebywał w Anglii; obecnie małoletni uczęszcza do Szkoły (...) w S.; usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem małoletniego powoda wynoszą 5 010 zł miesięcznie; pozwany poza małoletnim powodem nie ma nikogo na utrzymaniu i ma możliwości zarobkowe oraz majątkowe, aby łożyć alimenty na żądanym poziomie.

W odpowiedzi na pozew pozwany M. W. – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego – wniósł o zasądzenie od niego alimentów w kwotach po 500 zł miesięcznie i oddalenie powództwa w pozostałej części.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew m.in. podniesiono, że możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego uniemożliwiają mu łożenie alimentów na rzecz małoletniego powoda ponad kwotę 500 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Małoletni S. W., urodzony w dniu (...) w Z., pochodzi z nieformalnego związku (...).

Rodzice ww. małoletniego żyją w rozłączeniu. Małoletni S. W. zamieszkuje wraz z matką.

Niesporne, a nadto:

-

odpis skrócony aktu urodzenia małoletniego S. W., k. 9.

W okresie od 2012 r. do lutego 2018 r. A. B. zamieszkiwała wraz z małoletnim S. W. w Anglii, gdzie małoletni w angielskiej szkole realizował obowiązek szkolny. Małoletni nie uczęszczał w Anglii do polskiej szkoły. W A. B. pracowała w Anglii jako serwisant telefonów komórkowych.

Od lutego 2018 r. A. B. zamieszkuje wraz z małoletnim S. W. w S., w lokalu wynajmowanym od osoby fizycznej przy ul. (...). Czynsz najmu za mieszkanie opiewa na kwotę 1 400 zł miesięcznie plus opłata eksploatacyjna za mieszkanie w kwocie ok. 420 zł miesięcznie i opłaty za media – energia elektryczna 230 zł, płatne co dwa miesiące; gaz 40 zł miesięcznie, Internet 70 zł miesięcznie.

Łączny średniomiesięczny koszt utrzymania mieszkania i suma opłat za media wynosi 2 065 zł, a udział w przedmiotowych kosztach przypadający na jednego domownika opiewa na kwotę 1 032,50 zł miesięcznie.

Obecnie A. B., która ma ukończone 34 lata pracuje w S. jako serwisant telefonów komórkowych marki S. i uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie na poziomie 2 600 zł netto miesięcznie, a od listopada 2018 r. ma uzyskiwać wynagrodzenie w kwocie 3 300 zł netto miesięcznie.

A. B. w celu regulowania zobowiązań związanych z utrzymaniem małoletniego S. W. korzysta ze wsparcia swoich rodziców zamieszkałych w O..

Dowód:

-

zeznania przedstawicielki ustawowej A. B., k. 142 – 145, 179 – 180,

-

umowa najmu okazjonalnego lokalu mieszkalnego, k. 12 – 15.

M. W.: ma ukończone 41 lat; legitymuje się średnim wykształceniem technicznym; poza małoletnim S. W. nie ma nikogo na utrzymaniu; nie jest uznany za osobę niezdolną do pracy lub niepełnosprawną; prowadzi działalność gospodarczą w postaci lokalu gastronomicznego w miejscowości O.; nie zatrudnia innych osób; jest właścicielem dwóch samochodów – S. z 2001 r. oraz C. z 2004 r., który w 2015 r. nabył z własnych oszczędności za kwotę ok. 12 000 zł; jest właścicielem mieszkania w O., które wynajmuję za kwotę 700 zł, w tym 380 zł stanowi opłata eksploatacyjna za lokal; nie posiada oszczędności. Jeden z ww. samochodów użytkuje M. W., a drugi jego konkubina, chociaż z miejsca zamieszkania do pracy ma odległość ok. 1 km.

M. W. pozostaje w nieformalnym związku z M. L. i zamieszkują wspólnie w O. w domu stanowiącym własność matki M. L., gdzie opłata za energię elektryczną wynosi ok. 200 – 250 zł, płatna co dwa miesiące; opłata za odbiór ścieków i zaopatrzenie w wodę wynosi ok. 200 zł, płatna co dwa miesiące; koszty zakupu opału ok. 3 000 zł rocznie.

M. L. pracuje jako dyrektor centrum kultury i uzyskuje wynagrodzenie za pracę w kwocie ok. 4 500 zł netto miesięcznie.

Lokal gastronomiczny, który prowadzi M. W. jest otwarty przez 6 dni w tygodniu (poza poniedziałkiem) od godz. 16.00 do godz. 24.00, a weekendy dłużej. Przed otwarciem lokalu M. W. wykonuje prace porządkowe, M. W. pracuje w przedmiotowym lokalu przez ok. 20 lat, ale od około dwóch lat w ramach własnej działalności gospodarczej, a wcześniej jako pracownik. Przed podjęciem działalności gospodarczej ok. 2 lat temu M. W. wyremontował i wyposażył przedmiotowy lokal gastronomiczny za kwotę ok. 16 500 zł, które to środki pochodzi z jego oszczędności. Przed 2012 r. działalność w przedmiotowym lokalu prowadziła A. B., a M. W. był przez nią zatrudniony w lokalu.

M. W. ponosi następujące koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą: czynsz najmu lokalu ok. 900 zł miesięcznie; ok. 1 000 zł, płatne co dwa miesiące z tytułu opłat za energię elektryczną, odbiór ścieków i zaopatrzenie w wodę; 120 zł miesięcznie tytułem opłaty za telewizję; 1 200 zł miesięcznie tytułem składki na ZUS; 250 zł miesięcznie tytułem wynagrodzenia księgowej; 3 150 zł rocznie tytułem opłaty za koncesję na sprzedaż alkoholu.

Według oficjalnych danych działalność gospodarcza prowadzona przez M. W. nie przynosiła zysku w latach 2016 i 2017. M. W. nie jest w stanie określić, czy i jakie zyski z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje w 2018 r.

M. W. nie kontaktuje się z synem S. W..

Dowód:

-

zeznania pozwanego M. W., 170 – 172,

-

zeznania świadka M. L., k. 173 – 174,

-

informacja z (...), k. 16, 83,

-

zaświadczenia o wysokości osiągniętego dochodu, k. 33, 34,

-

zeznania podatkowe, k. 35 – 43,

-

potwierdzenia przelewów bankowych, k. 44 – 70.

Małoletni S. W.: ma ukończone 14 lat; nie posiada majątku; nie choruje na nic przewlekle. Małoletni uczęszcza do S. (...), gdzie czesne opiewa na kwotę 2 200 zł miesięcznie (do czerwca 2018 r. czesne wynosiło 2 100 zł miesięcznie) i jest płatne przez 10 miesięcy w roku, a nadto małoletni korzysta w szkole z dodatkowo płatnych w wysokości 250 zł miesięcznie zajęć z języka polskiego i historii. Małoletni zamierza zdawać międzynarodową maturę i studiować poza granicami kraju.

Średniomiesięczne koszty związane z utrzymaniem małoletniego S. W. wynoszą ok. 4 464,50 zł miesięcznie i w szczególności w wymiarze średniomiesięcznym przedstawiają się następująco: 2 042 zł czesne za szkołę wraz z opłatą za zajęcia dodatkowe (10 miesięcy x 2 200 zł czesne oraz 10 x 250 zł zajęcia dodatkowe = 24 500 zł / 12 miesięcy); 1 032,50 zł udział przypadający na małoletniego w kosztach utrzymania mieszkania; 500 zł koszty wyżywienia; 150 zł koszty zakupu odzieży, obuwia, bielizny; 150 zł chemia gospodarcza, kosmetyki; 330 zł koszty organizacji wyjazdów wakacyjnych w tym do Anglii, wycieczek szkolnych, wyjazdy do dziadków do O. (ok. 4 000 zł rocznie); 100 zł kieszonkowe; 100 zł wyjścia do kina, czasopisma, gry komputerowe; 30 zł koszty utrzymania telefonu komórkowego; 30 zł opieka stomatologiczna, zakup leków związanych z infekcjami sezonowymi.

Dowód:

-

zeznania przedstawicielki ustawowej A. B., k. 142 – 145, 179 – 180,

-

formularz zgłoszeniowy do (...), k. 10 – 11,

-

faktury VAT za szkołę, k. 134 – 137.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo małoletniego S. W. o zasądzenie alimentów okazało się częściowo zasadne.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, albowiem w zakresie faktów, które w oparciu o te dokumenty zostały przez Sąd ustalone strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów.

Nadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron oraz przesłuchanego w sprawie świadka. Sąd dał wiarę zeznaniom ww. osób w zakresie powyżej poczynionych ustaleń faktycznych, albowiem w tym zakresie zeznania te korespondowały z zasadami doświadczenia życiowego i zawodowego, które obrazują wysokość kosztów związanych z zakupem poszczególnych dóbr i usług, a nadto korespondowały z treścią dokumentów zgromadzonych w sprawie, które z ww. względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne. Powyższe – co będzie przedmiotem dalszych rozważań – nie zmienia faktu, że Sąd samodzielnie dokonał oceny, jakie są możliwości zarobkowe pozwanego, niezależnie od zarobków obecnie przez niego uzyskiwanych.

Powództwo małoletniego S. W. zostało oparte o art. 133 § 1 k.r.o. Zgodnie z powołanym unormowaniem, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody
z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Należy przy tym wskazać, iż stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem małoletniego powoda kształtują się na poziomie wskazanym w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia. Wszystkie bowiem wydatki wyszczególnione w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia, jako koszty związane z utrzymaniem małoletniego powoda i we wskazanej tam wysokości, są wydatkami usprawiedliwionymi w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o., a więc wydatkami, które powinny być pokrywane w pierwszej kolejności przez rodziców dziecka. Podkreślenia wymaga przy tym fakt,
iż przedmiotowe wydatki (oraz ich wysokość) – oceniana przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – są adekwatne do potrzeb małoletniego powoda przy uwzględnieniu jego wieku, stanu zdrowia, potrzeb rozwojowych, emocjonalnych, społecznych dziecka, potrzeby stymulowania jego rozwoju, a także przy uwzględnieniu cen dóbr i usług jakie wiążą się z zaspokajaniem poszczególnych potrzeb. W rezultacie, wysokość przedmiotowych wydatków nie może być poczytana za zbyt wygórowaną, ani za zbyt niską.

W odniesieniu do kosztów związanych z utrzymaniem małoletniego powoda należy w tym miejscu jeszcze wskazać, iż w sprawie jedną z zasadniczych osi sporu była kwestia szkoły, do której uczęszcza małoletni S. W. i gdzie średniomiesięczne koszty edukacji opiewają na kwotę ok. 2 050 zł. Nie ulega wątpliwości Sądu, że jest do kwota bardzo wysoka i w większości spraw alimentacyjnych do takiego poziomu nie dochodzi całokształt kosztów związanych z utrzymaniem osoby uprawnionej od alimentów. Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda argumentowała, że wybór szkoły międzynarodowej w S. wynikał z faktu, że dotychczas małoletni pobierał naukę w szkole angielskiej, a nadto ma zamiar zdawać międzynarodową maturę, aby udać się na studia poza Polskę. W ocenie Sądu, nie ma podstaw, aby kwestionować powyższą argumentację, która nie wynika z kaprysu strony powodowej, ale ma swoje uzasadnienie w dotychczasowym modelu pobierania nauki w Anglii przez małoletniego S. W..

Kolejno należy podnieść, że Sąd nie znalazł również podstaw do kwestionowana wydatku na poziomie ok. 4 000 zł (330 zł miesięcznie), jako rocznego kosztu związanego z podróżami małoletniego – w tym do Anglii. Małoletni przez dużą część swojego życia przebywał w Anglii, gdzie był w relacjach koleżeńskich, a na skutek wyjazdu do Polski więzi te zostały osłabione. Z uwagi na to, że podtrzymywanie więzi z innymi ludźmi stanowi element sprzyjający prawidłowemu rozwojowi człowieka, to również i powyższy wydatek został zaliczony przez Sąd do wydatków usprawiedliwionych w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o.

W odniesieniu do kwestii możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego M. W., to w ocenie Sądu nie pozwoliły one na zasądzenie alimentów na wyższym poziomie niż 1 000 zł miesięcznie. W toku przesłuchania – na co zasadnie zwrócił uwagę pełnomocnik małoletniego powoda – pozwany unikał odpowiedzi na pytanie, jakie obecnie osiągi zyski z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i jednocześnie nie przedłożył dokumentów rachunkowych, do których przedłożenia był zobowiązany na rozprawie w dniu 23 lipca 2018 r. (k. 145). Niemniej w oparciu o dokumenty finansowe, które znajdowały się już w aktach sprawy na k. 33 – 42, nie można było przyjąć, że obecne zyski z działalności gospodarczej pozwanego pozwalają mu na łożenie alimentów na poziomie 2 500 zł miesięcznie.

W sprawach alimentacyjnych Sąd jest zobligowany badać możliwości zarobkowe osoby obowiązanej do alimentacji, a nie rzeczywiście uzyskiwane przez nią dochody i tak Sąd uznał, że możliwości zarobkowe M. W. kształtują się na niższym poziomie niż możliwości matki małoletniego powoda A. B., który osiąga obecnie wynagrodzenie za pracę w wysokości 2 600 zł netto miesięcznie, a od listopada 2018 r. ma osiągać wynagrodzenie na poziomie 3 300 zł netto miesięcznie. Powyższe stanowisko Sądu wynika z faktu, że matka dziecka ma wyższe kompetencje i umiejętności zawodowe – jako serwisant telefonów komórkowych – niż pozwany, który od blisko 20 lat pracuje w barze lub prowadzi bar w czterotysięcznej miejscowości jaką jest O.. Oczywistym jest stwierdzenie, że pozwany – w celu należytego wywiązywania się z realizacji obowiązku alimentacyjnego – powinien podjąć pracę, ale przy posiadanym przez niego doświadczeniu zawodowym i wykształceniu mógłby podjąć pracę np. dyskoncie, czy w jakimś innym lokalu gastronomicznym, co spowodowałoby, że i tak osiągałby niższe dochody niż matka dziecka.

Zdaniem Sądu, nie ma podstaw do wskazywania pozwanemu, że w celu łożenia alimentów winien sprzedać mieszkanie, którego jest właścicielem w O., albowiem jest to miejsce, do którego będzie musiał się przenieść w razie zakończenia jego nieformalnego związku i trudno zakładać, że jak obecnie sprzeda to mieszkanie, to będzie w stanie zakupić w przyszłości inny lokal, aby zaspokajać swoje potrzeby mieszkaniowe. Oczywiście nie można zakładać, że związek pozwanego się rozpadnie, ale taką ewentualność należy brać pod uwagę i obecne wykorzystanie powyższego składnika majątkowego pozwanego winno być realizowane poprzez wynajęcie mieszkania, co też pozwany czyni. Sąd nie miał podstaw do przyjęcia, że wysokość czynszu uzyskiwanego przez pozwanego z tytułu najmu mieszkania nie jest adekwatna do cen najmu lokali na rynku nieruchomości w O., albowiem nie dysponował w tym zakresie stosownymi dowodami. Sąd mógłby wskazać pozwanemu, że nie potrzebuje dwóch samochodów, skoro użytkuje tylko jeden, ale nawet, gdyby sprzedał jeden, czy dwa pojazdy – to świetle zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – ich wartość nie pozwoliłaby łożyć regularnie alimentów w kwotach po 2 500 zł miesięcznie.

Reasumując, skoro pozwany – przy uwzględnieniu jego możliwości zarobkowych i majątkowych – jest zobligowany do zaspokajania własnych potrzeb życiowych w zakresie wyżywienie, odziania, partycypowania w kosztach związanych z zapewnieniem sobie miejsca do zamieszkania, to kwota 1 000 zł miesięcznie tytułem alimentów stanowi maksimum jego możliwości zarobkowych i majątkowych.

Sąd ma świadomość tego, że powyższa kwota pokrywa jedynie niewielką część wydatków związanych z utrzymaniem powoda (ok. 22 % całości wydatków, ewentualnie ok. 50 % kosztów przy odjęciu wydatków na szkołę i podróże), ale norma prawna wyrażona w art. 135 § 1 k.r.o. obliguje Sąd do tego, aby wysokość świadczeń alimentacyjnych nie przekraczała możliwości zarobkowych i majątkowych osoby obowiązanej do alimentacji. W ocenie Sądu, zasądzenie wyższych alimentów naruszałoby powołane unormowanie.

Z uwagi na to, że alimenty były żądane od dnia wniesienia pozwu, to świadczenia te zostały zasądzone od dnia 21 marca 2018 r., a w zakresie przewyższającym kwotę 1 000 zł powództwo podlegało oddaleniu. Uwzględniając okoliczność, że w ramach udzielonego w sprawie zabezpieczenia pozwany łożył na rzecz małoletniego powoda alimenty w kwotach po 500 zł miesięcznie, to w celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych Sąd wskazał, że w razie ewentualnego postępowania egzekucyjnego pozwany może się powoływać na częściowe spełnienia należnych świadczeń.

W tym miejscu – jedynie na marginesie – należy wskazać, że jeżeli rodzice małoletniego nie będą w stanie pokrywać wydatków związanych z jego utrzymaniem, to może się zaktualizować konieczność łożenia alimentów przez osoby obowiązane do alimentacji w dalszej kolejności, tj. zgodnie z normą prawną wyrażoną w art. 132 k.r.o.

Z tych też względów orzeczono, jak w punktach I i II wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zostało oparto o art. 100 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Z żądanej kwoty zasądzenia alimentów w kwocie 2 500 zł Sąd zasądził 1 000 zł. W konsekwencji należy uznać, że strona powodowa wygrała niniejszą sprawę w 40 %, a przegrała w 60 %. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem strona powodowa w 60 %, a pozwany w 40 %. Koszty procesu wyniosły w niniejszej sprawie 3 737 zł (tj. 3 600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej; 137 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego strony pozwanej wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa). Udział strony powodowej w obowiązku pokrycia kosztach procesu – z uwagi na wynik sprawy – opiewa na kwotę 2 242,20 zł (3 737 zł x 60 %), zaś udział pozwanego w obowiązku pokrycia kosztów procesu opiewa na kwotę 1 494,90 zł (3 737 zł x 40 %). Dotychczas strona powodowa pokryła koszty procesu kwotą 3 600 zł, zaś pozwany pokrył koszty procesu w kwocie 137 zł. Z uwagi na to, iż uzasadniony udział strony powodowej
w kosztach procesu, który winna była pokryć opiewał na kwotę 2 242,20 zł, a udział pozwanego
w kosztach procesu, który winien był pokryć opiewał na kwotę 1 494,90 zł, a pokrył jedynie kwotą 137 zł, to od pozwanego na rzecz strony powodowej zasądzono kwotę 1 357,80 zł (1 494,80 zł – 137 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu, o czym orzeczono, jak w punkcie III wyroku.

Kolejno należy wskazać, iż małoletni powód był z mocy ustawy zwolniony od kosztów sądowych, albowiem zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c., nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych. Stosownie do treści art. 113 ust. 1 u.k.s.c., kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Z uwagi na to, iż zasądzono alimenty w kwotach po 1 000 zł miesięcznie, to należało uznać, iż nieuiszczone koszty sądowe (stricte opłata od pozwu) opiewają w niniejszej sprawie na kwotę 600 zł. Zgodnie bowiem z art. 13 ust. 1 u.k.s.c., opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu (1 000 zł x 12 miesięcy x 5 %).

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie IV wyroku.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c., sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące.

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie V wyroku.

Sygn. akt VIII RC 158/18

ZARZĄDZENIE

S., dnia 11 października 2018 r.

1.  Odnotować.

2.  Odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi strony powodowej.

3.  Akta przedłożyć do postępowania międzyinstancyjnego.

__________________

Sędzia Sądu Rejonowego

Piotr Szarek