Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2019 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2019 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy W.

przeciwko T. P. i Gminie M. E. jako następcy prawnemu Z. P.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanych T. P. i Gminy M. E. (jako następcy prawnego Z. P.) solidarnie na rzecz powoda Gminy W. kwotę 158778,94 zł (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy siedemset siedemdziesiąt osiem złotych 94/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012 r. do dnia zapłaty- przy czym zastrzega pozwanej Gminie M. E. prawo do powoływania się w toku egzekucji na ograniczenie odpowiedzialności do wartości czynnej spadku po Z. P..

II.  Zasądza od pozwanych T. P. i Gminy M. E. (jako następcy prawnego Z. P.) solidarnie na rzecz powoda Gminy W. kwotę 11556 zł ( jedenaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego- przy czym zastrzega pozwanej Gminie M. E. prawo do powoływania się w toku egzekucji na ograniczenie odpowiedzialności do wartości czynnej spadku po Z. P..

SSO Mirosław Krzysztof Derda

Sygn. akt I C 30/19

UZASADNIENIE

Powódka Gmina W. domagała się zasądzenia od pozwanych T. P. i Z. P. solidarnie na jej rzecz kwoty 158.778,94 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Uzasadniając powództwo podała, iż pozwani T. P. i Z. P. w dniu 26 sierpnia 2009 r. aktem notarialnym Repertorium A nr (...) nabyli od powoda lokal mieszkalny nr (...) przy al. (...) w W.. Pozwani na zakup lokalu uzyskali od powoda bonifikatę w wysokości 149.704 zł, a za sam lokal zapłacili kwotę 37.426 zł, zaś podczas prowadzonych rokowań i w samym akcie notarialnym zostali powiadomieni i przyjęli do swojej wiadomości, iż zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami zbycie w/w lokalu lub wykorzystanie go na inne cele niż mieszkaniowe przez pozwanych przed upływem pięciu lat od jego nabycia będzie skutkowało po stronie pozwanych zwrotem zwaloryzowanej bonifikaty. Dla nabytego przez pozwanych w/w lokalu została założona (...).

Pozwani aktem notarialnym z dnia 26 kwietnia 2011 r. Repertorium A nr (...) sprzedali lokal mieszkalny nr (...) przy al. (...) w W. na rzecz T. B. i E. B., którzy nie byli dla pozwanych osobami bliskimi, przez co swoim bezprawnym działaniem naruszyli art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie więc z postanowieniami Uchwały Rady Miejskiej w W. (...)/- (...) z dnia 27 lutego 2003 r. udzielona bonifikata podlega zwrotowi.

Pismem z dnia 24 kwietnia 2012 r. powódka wezwała pozwanych do przedłożenia informacji dotyczącej zbycia lokalu w dniu 26 kwietnia 2011 r.

Pozwani poinformowali powódkę, iż w dniu 8 maja 2012 r. aktem notarialnym Repertorium A nr (...)nabyli lokal mieszkalny w E. przy ul. (...).

Pozwani w/w zakupu lokalu mieszkalnego w E. dokonali z naruszeniem art. 68 ust. 2a pkt. 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, bowiem od sprzedaży przez nich nabytego od powódki lokalu mieszkalnego w W. (26 kwietnia 2011 r.) do zakupu lokalu mieszkalnego w E. tj. 8 maja 2012 r. upłynęło ponad 12 miesięcy. Zgodnie z wyliczeniem dokonanym przez rzeczoznawcę majątkowego S. K. w czerwcu 2012 r. udzielona pozwanym przez powoda bonifikata po zwaloryzowaniu wynosi 158.778,94 zł.

Pozwani pismami z dnia 18 czerwca 2012 r., które odebrali w dniu 23 czerwca 2012 r. i z dnia 4 lipca 2012 r., które odebrali w dniu 12 lipca 2012 r. zostali wezwani do zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty, czyli kwoty w wysokości 158.778,94 zł wraz z odsetkami ustawowymi.

Pozwani uznali swój dług wobec powódki dotyczący zwrotu bonifikaty udzielonej im przy zakupie lokalu mieszkalnego w W. i zwrócili się do powoda o umorzenie kwoty 158.778,94 zł wraz z odsetkami ustawowymi. Jednak powódka nie przychyliła się do ich wniosku i nie umorzyła w/w kwoty.

Pozwani T. P. i Z. P. wnieśli (k. 97-98) o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na ich rzecz kosztów procesu, ewentualnie, w przypadku przegrania procesu, nieobciążanie pozwanych kosztami postępowania na zasadzie słuszności, zgodnie z brzmieniem art. 102 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podali, że w opisie istniejącego stanu faktycznego sprawy powód zupełnie pominął okoliczność, iż pozwani wielokrotnie zwracali się do Gminy W. z wnioskiem o umorzenie kwoty 158.778,94 zł (żądanej pozwem) z tytułu zwrotu bonifikaty udzielonej przy sprzedaży mieszkania zlokalizowanego przy ulicy (...) w W. wraz z odsetkami od nieuregulowanej w terminie zaległości. Powód na etapie postępowania administracyjnego nie dokonał dogłębnej i wnikliwej analizy wyjątkowo trudnej sytuacji osobistej i majątkowej pozwanych, w następstwie której pozwani żyją na granicy ubóstwa, a stan ten w przypadku wszczęcia przeciwko pozwanym egzekucji zaległych należności uzyskanych na mocy prawomocnego orzeczenia sądowego jeszcze pogorszy się i prawdopodobnie doprowadzi do przyspieszonego zgonu pozwanych, ze względu na całkowity brak możliwości zaspokojenia środków niezbędnych pozwanym do życia, w tym podstawowych produktów żywnościowych i leków. Zgodnie z § 4 Uchwały Nr XXXVIII- (...) Rady Miejskiej w W. z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie określenia szczególnych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających Gminie W. lub jednostkom podległym, umorzenie należności o charakterze cywilnoprawnym może nastąpić jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym. Niestety, mimo ciężkiej sytuacji życiowej, w jakiej znajdują się pozwani, organ odmówił umorzenia należności dochodzonej obecnie w przedmiotowym postępowaniu sądowym, wskazując, iż przedstawione przez nich argumenty nie stanowią uzasadnienia do udzielenia wnioskowanej ulgi, mimo ich oczywistej zasadności. W ocenie pozwanych z pewnością spełniali oni warunki niezbędne do umorzenia należności dochodzonej pozwem, bowiem pozwani żyją obecnie na granicy ubóstwa, zaś stan ten z pewnością jeszcze się pogorszy co w konsekwencji spowoduje że pozwani nie będą w stanie spłacić swojego zadłużenia, zaś ich spadkobiercy ze względu na liczne własne zobowiązania nie będą w stanie spłacać tych należności (o ile w ogóle będą zainteresowani odziedziczeniem po pozwanych długów), ponieważ innego spadku pozwani z pewnością nie pozostawią.

Pozwani podkreślali, iż nie wzbogacili się w żaden sposób na sprzedaży mieszkania w W. umiejscowionego przy ul. (...). W przypadku gdyby pozwani nie sprzedali ww. mieszkania po 2 latach od jego wykupu i tak zostałoby ono zlicytowane przez komornika w związku z ciążącym na pozwanych zadłużeniem, co skutkowałoby obciążeniem pozwanych znaczną kwotą postępowania egzekucyjnego zaś wartość wywoławcza uzyskana w ramach w licytacji komorniczej byłaby znacznie niższa niż wartość rynkowa mieszkania. Sprzedając mieszkanie dobrowolnie pozwani zaoszczędzili wiele pieniędzy i wszystkie przeznaczyli na spłatę długów (których i tak nie uregulowali w całości). Tym samym pozwani nie mogli pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży mieszkania przeznaczyć na inny cel mieszkaniowy, gdyż wszelkie środki ze sprzedaży mieszkania przeznaczone zostały na spłatę zobowiązań.

Powyższe okoliczności przemawiają także za uznaniem, iż w przypadku przegrania przez pozwanych sprawy, zasadnym będzie na zasadzie słuszności nieobciążanie ich kosztami postępowania, zgodnie z dyspozycją art. 102 k.p.c.

W toku procesu zmarł pozwany Z. P..

Po ustaleniu kręgu spadkobierców po ww. powódka domagała się zasądzenia należności dochodzonej w pozwie solidarnie od pozwanej T. P. i Gminy M. E. - jako następcy prawnego zmarłego Z. P. (k. 239).

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwani T. P. i Z. P. na mocy umowy zawartej w formie notarialnej w dniu 26 sierpnia 2009 r. (Repertorium A nr (...)) nabyli od powódki lokal mieszkalny nr (...) położony przy al. (...) w W..

Pozwani na zakup lokalu uzyskali od powódki bonifikatę w wysokości 149.704 zł, a za sam lokal zapłacili kwotę 37.426 zł.

Podczas prowadzonych rokowań, a także w samym akcie notarialnym zostali powiadomieni, iż zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami zbycie w/w lokalu lub wykorzystanie go na inne cele niż mieszkaniowe przez pozwanych przed upływem pięciu lat od jego nabycia będzie skutkowało po stronie pozwanych zwrotem zwaloryzowanej bonifikaty.

Dla nabytego przez pozwanych w/w lokalu została założona (...).

Pozwani aktem notarialnym z dnia 26 kwietnia 2011 r. Repertorium A nr (...) sprzedali lokal mieszkalny nr (...) przy al. (...) w W. na rzecz T. B. i E. B., którzy nie byli dla pozwanych osobami bliskimi, czym naruszyli normę art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Postanowieniami Uchwały Rady Miejskiej w W. (...)/- (...) z dnia 27 lutego 2003 r. bonifikata udzielona w takich okolicznościach podlega zwrotowi dlatego pozwani pismem z dnia 24 kwietnia 2012 r. zostali wezwani przez powódkę do przedłożenia informacji dotyczącej zbycia lokalu w dniu 26 kwietnia 2011 r.

Pozwani poinformowali powódkę, iż w dniu 8 maja 2012 r. aktem notarialnym Repertorium A nr (...)nabyli inny lokal mieszkalny położony w E. przy ul. (...).

Ze względu na fakt, iż pozwani w/w zakupu dokonali po upływie 12 miesięcy od sprzedaży przez nich nabytego od powoda lokalu mieszkalnego w W. (26 kwietnia 2011 r.) zobowiązani byli (na podstawie przepisu art. 68 ust. 2a pkt. 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami) zwrócić całą uzyskaną bonifikatę.

Zgodnie z wyliczeniem dokonanym przez rzeczoznawcę majątkowego S. K. w czerwcu 2012 r. udzielona pozwanym przez powoda bonifikata po zwaloryzowaniu wynosi 158.778,94 zł- protokół rokowań z dnia 29 czerwca 2009r. k. 9-10, akt notarialny z dnia 26 sierpnia 2009 r. Repertorium A nr (...) k. 11-17, akt notarialny z dnia 26 kwietnia 2011 r. Repertorium A nr (...) k. -20, akt notarialny z dnia 8 maja 2012 r. Repertorium A nr (...)k. 21-29, zeznania pozwanej k. 240-241, określenie zwaloryzowanej bonifikaty z czerwca 2012 r. k. 31-34.

Pozwani pismami z dnia 18 czerwca 2012 r., które odebrali w dniu 23 czerwca 2012 r. i z dnia 4 lipca 2012 r., które odebrali w dniu 12 lipca 2012 r., zostali wezwani do zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty, czyli kwoty w wysokości 158.778,94 zł wraz z odsetkami ustawowymi - wezwanie do zapłaty z dnia 18 czerwca 2012 r. i 4 lipca 2012 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k. 35-38.

Pozwani uznali swój dług wobec powódki dotyczący zwrotu bonifikaty udzielonej im przy zakupie lokalu mieszkalnego w W. i kilkakrotnie zwracali się do niej o umorzenie kwoty 158.778,94 zł wraz z odsetkami ustawowymi.

Powódka nie umorzyła pozwanym w/w kwoty - pismo pozwanych z dnia 17.07.2012 r., pismo pozwanych z dnia 28 lutego 2014 r., pismo powoda do pozwanych z dnia 28 maja 2014 r. i 2 stycznia 2014 r. k. 39-42.

Pozwani pieniądze ze sprzedaży lokalu położonego w W. przeznaczyli w większości (220896,64 zł) na spłatę długów wobec G. (...) Bank (akt Notarialny k. 60-61), a część kwoty (54103,36 zł) uzyskali przelewem od nabywców lokalu małżonków B. (k. 61 v.) i przeznaczyli na bieżące potrzeby.

Po wyprowadzce z W. pozwani zamieszkali u brata pozwanej w E. przy ul. (...). Nie dysponowali wystarczającymi środkami na zakup innego lokalu.

Po otrzymaniu wezwania z dnia 24 kwietnia 2012 r. (k. 29), przypominającego o konieczności przedłożenia stosownych dokumentów potwierdzających sposób rozliczenia ceny sprzedaży, pozwani postanowili wykorzystać sytuację jaka się nadarzyła i nakłonili brata pozwanej, który zamierzał kupował mieszkanie, aby w akcie notarialnym z dnia 8.05.2012 r. wskazano ich jako nabywców. Zamierzali oni bowiem przedłożyć ten akt notarialny powódce i w ten sposób, wykazać, że środki uzyskane ze sprzedaży przeznaczyli na nabycie innego lokalu mieszkalnego.

Były to jednak działania pozorne, bowiem środki na zakup przeznaczył brat pozwanej.

Z uwagi na dokonanie tej transakcji po upływie 12 miesięcy od zbycia lokalu nabytego z bonifikatą powódka poinformowała pozwanych, iż nie spełnili wymogów ustawowych i obowiązani są zwrócić zwaloryzowana bonifikatę wraz z odsetkami.

Kiedy pozwani zorientowani się, że podjęte przez nich starania okazały się nieskuteczne przenieśli własność lokalu położonego w E. przy ul. (...) na rzecz brata pozwanej, który w rzeczywistości przeznaczył środki finansowe na ten cel- zeznania pozwanej k. 240 v.

Pozwani wyprowadzili się wówczas do kolejnego mieszkania przy ul. (...) w E. (umowa najmu k. 106) i na remont tego lokalu przeznaczyli około 20 000 zł.

Po śmierci pozwanego Z. P. (27.05.2015 r.) pozwanej wypowiedziano umowę najmu i obecnie mieszka ona w innym wynajętym mieszkaniu. Pobiera emeryturę w wysokości 1600 zł. Dalej się zadłuża w lombardach. Leczy się z powodu raka pęcherza moczowego – k. 186.

Spadek po Z. P. na podstawie ustawy nabyła z dobrodziejstwem inwentarza Gmina M. E.- odpis postanowienia k. 209.

Sąd zważył, co następuję:

Zasadą jest obowiązek zwrotu przez nabywcę kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji, na żądanie właściwego organu, w przypadku zbycia nieruchomości lub wykorzystania jej na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia. Przez pojęcie zbycia nieruchomości należy przy tym rozumieć "dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste" (art. 4 pkt 3b GospNierU).

Dochodzenie zwrotu bonifikaty jest obowiązkiem właściwego organu, przy czym GospNierU określa enumeratywnie przypadki, w których obowiązek zwrotu nie istnieje, jak również właściwy organ może fakultatywnie odstąpić od żądania zwrotu udzielonej bonifikaty, w innych przypadkach niż ustawowo określone, za zgodą odpowiednio wojewody, rady lub sejmiku. Fakultatywne zwolnienie może uzasadniać np. sytuacja, gdy środki ze sprzedaży lokalu przeznaczone zostaną na cele mieszkaniowe (np. zakup mieszkania) po upływie okresu, w którym następuje obligatoryjne zwolnienie od obowiązku zwrotu bonifikaty.

Ustawowe zwolnienie od obowiązku zwrotu bonifikaty w przypadku zbycia nieruchomości w warunkach określonych w ust. 2 przewidziane zostało w przypadkach: zbycia na rzecz osoby bliskiej (z zastrzeżeniem art. 68 ust. 2b), zbycia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, zbycia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i Skarbem Państwa, zamiany lokalu mieszkalnego na inny lokal mieszkalny będący przedmiotem prawa własności lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, zamiany lokalu mieszkalnego na nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe będącą przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego oraz sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży wykorzystane zostały w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem prawa własności lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej na cele mieszkaniowe będącej przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego- Art. 68 GospNierU (...) 2020, wyd. 6/P..

W akcie notarialnym z 26.08.2009 r. (k. 16) przedstawiciel Gminy W. oświadczyła, że Burmistrz Miasta W. ma obowiązek żądać zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie, po jej waloryzacji, jeżeli nabywca tego lokalu, przed upływem pięciu lat od dnia jego nabycia zbył lub wykorzystał ten lokal na inne cele niż mieszkalne (art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w art. 68 ust. 2 a tej ustawy.

Pozwani mieli zatem pełną świadomość konsekwencji jakie wiążą się ze zbyciem lokalu kupionego z bonifikatą, jednak zdecydowali się na sprzedaż go osobom nie będącym bliskimi w rozumieniu tej ustawy.

W uchw. z 30.3.2012 r. (III CZP 4/12, OSNC 2012, Nr 10, poz. 116) SN stanął na stanowisku, że nabywca lokalu mieszkalnego z bonifikatą, który zbył ten lokal przed upływem pięciu lat od dnia nabycia i w ciągu 12 miesięcy przeznaczył środki uzyskane z jego sprzedaży na spłatę kredytu bankowego zaciągniętego na budowę i wykończenie budynku mieszkalnego, znajdującego się na nieruchomości nabytej przed datą sprzedaży, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji (art. 68 ust. 2 GospNierU).

Pozwani przeznaczyli środki uzyskane ze zbycia lokalu na spłatę kredytu zaciągniętego wcześniej na bliżej nieokreślone cele (inne niż mieszkaniowe), zatem mają obowiązek zwrotu całej uzyskanej kwoty bonifikaty.

Określone ustawowo wyjątki od zasady zwrotu bonifikaty nie powinny być interpretowane rozszerzająco. Obowiązek zwrotu kwoty odpowiadającej części zwaloryzowanej bonifikaty niewykorzystanej na nabycie lub zamianę nieruchomości albo lokalu mieszkalnego w przypadkach, o których mowa w ust. 2a pkt 4 lub 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, powinien każdocześnie być oceniany w kontekście ewentualnego naruszenia przez organ państwowy zasad współżycia społecznego, o których stanowi art. 5 KC, tj. w szczególności zasady etycznego i uczciwego postępowania- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 24 kwietnia 2018 r. I ACa 1092/17.

Przy ocenie roszczenia zwrotu bonifikaty na gruncie art. 5 KC, nie można pominąć celu, na jaki zostały zużyte przez zbywcę środki uzyskane ze sprzedaży –Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VI Wydział Cywilny z dnia 19 grudnia 2017 r. VI ACa 1292/16.

Pozwana podawała, iż jej mąż chorował na chorobę A., jednak nie przedłożyła na powyższą okoliczność żadnych dowodów. Nie wiadomo zatem kiedy choroba się rozpoczęła, jaki był stan chorego w poszczególnych latach i jakie w związku z tym były wydatki. Podała, iż mąż pracował, a ona otrzymywała emeryturę.

Zauważyć należy, iż Z. P. był stroną umów zawieranych przed notariuszami i jego zdolność do czynności prawnych nigdy nie była podważana. Ponadto podpisywał pisma kierowane do powódki z wnioskami o umorzenie długu.

Pozwani mieli świadomość konsekwencji prawnych swojego działania i podejmowali czynności pozorne w celu uniknięcia obowiązku spłaty zadłużenia (zwrotu bonifikaty). Taka postawa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i uniemożliwia powoływanie się na dobrodziejstwo wynikające z art. 5 kc.

O nadużyciu prawa można mówić wyłącznie wówczas, gdy zachowanie się osoby uprawnionej może być oceniane jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Nie można natomiast stosować art. 5 KC wówczas, gdy potrzeba ochrony drugiej strony stosunku prawnego nie ma żadnego związku z działaniem lub zaniechaniem uprawnionego (zob. K. Pietrzykowski, w: K. Pietrzykowski, Komentarz KC, t. 1, 2011, art. 5, Nb 30 i n. i cyt. tam niepublikowane orzeczenia SN).

Orzecznictwo i część doktryny formułują tzw. zasadę czystych rąk, w myśl której na nadużycie prawa nie może powoływać się podmiot, który sam zachowuje się w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (tak m.in. wyr. SN z 4.1.1979 r., III CRN 273/78, Legalis; wyr. SN z 9.3.1972 r., III CRN 566/71, Legalis). Przyjmując przedstawione powyżej rozumienie zasad współżycia społecznego (zob. Nb 3–5) oraz uwzględniając to, że stan nadużycia prawa sąd bierze pod uwagę z urzędu, a nie na zarzut (zob. Nb 15), należałoby sformułować raczej postulat, by badając zgodność zachowania uprawnionego z normami moralnymi brać pod uwagę także postawę drugiej strony; nie może być jednak mowy o żadnym automatyzmie (por. wyr. SN z 30.4.1970 r., II CR 103/70, OSP 1971, Nr 4, poz. 83, z glosą A. Szpunara). Wskazówka ta jest w zasadzie tylko konkretyzacją ogólnych reguł formułowania i uzasadniania ocen moralnych (zob. Nb 4 i 5).

Dochodzenie roszczenia przez stronę powodową jest obowiązkiem ustawowym, a nie formą szykany. Właściwe organy (Rada Gminy) nie wyraziły zgody na fakultatywne odstąpienie od dochodzenia zwrotu bonifikaty.

Interpretowanie i kwalifikowanie wcześniejszych oświadczeń pozwanych dokonywane przez powódkę (odmowne rozpatrzenie wniosków o umorzenie) znajdowało usprawiedliwienie ustawowe oraz w aktach prawa miejscowego (uchwała Rady Gminy). Nie miało również charakteru szykany uznanie, że przedstawienie aktu notarialnego po upływie terminu 12 miesięcy od zbycia lokalu zwalnia z obowiązku zwrotu bonifikaty.

Co więcej postawa pozwanych, którzy nie przestrzegali zasad współżycia społecznego, próbując przedstawić pozorną umowę zakupu mieszkania w celu uniknięcia obowiązku zwrotu dotacji uniemożliwia powoływanie się na regulację przewidzianą w art. 5 kc.

Pamiętać też należy, że pozwana nie wykazała aby znajdowała się nadzwyczajnej sytuacji wydając pieniądze (np. zabieg ratujący życie), a jedynie że posiadała zadłużenie powstałe z bliżej nieokreślonych przyczyn.

Z powyższych względów powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Z uwagi na nabycie przez Gminę M. E. spadku z dobrodziejstwem inwentarza Sąd miał obowiązek z urzędu zastrzec prawo do powoływania się na ograniczenia egzekucyjne na podstawie art. 319 kpc i art. 1031 § 2 kc.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisu art. 98 kpc i art. 319 kpc w zw. z art. 1031 § 2 kc. W ocenie Sądu norma art. 102 kpc w realiach niniejszej sprawy nie znajduje zastosowania.

SSO Mirosław Krzysztof Derda