Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Guniewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Dorota Saj

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2019 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 23.04.2018r. znak: (...)

oddala odwołanie. -

Sygn. akt IV U 827/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 czerwca 2019 r.

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2018 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., wskazując na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzania Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43), odmówił S. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu powyższego wskazano, iż wnioskodawca nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 r. wymaganego stażu co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz nie złożył wniosku o przeliczenie środków zagwarantowanych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.

Organ rentowy wskazał dalej, że nie uwzględnił jako czasu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) Sp. z o.o. od 01.07.1975 do 01.01.1978, od 01.07.1978 do 30.10.1978, od 02.01.1978 do 30.04.1978 oraz 01.05.1978 do 30.06.1978 ponieważ stanowiska („ elektromonter”, ,, elektromonter sieci średnich i niskich napięć” oraz ,,elektromonter sieci”) wykazane w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 30.06.2012r. są niezgodne powołanym stanowiskiem (‘’elektromonter linii napowietrznych niskich i średnich napięć” wykazanym w dziale II poz.1 pkt.11 zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. Nie zaliczono również do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w w/w zakładzie pracy od01.01.1995r. do 31.12.1998r. ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 30.06.2012r.nie podano, czy praca na stanowisku ‘’ (...) d/. budowy” była wykonywana stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie oraz nad jakimi stanowiskami pracy sprawował wnioskodawca kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny.

S. S., działający przez pełnomocnika, złożył odwołanie od decyzji Zakładu zaskarżając ją w całości. Wnosił o zmianę decyzji i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury w wieku obniżonym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Dołączył 3 świadectwa pracy z dnia 30.06.2012r. na okoliczność zatrudnienia w Zakładzie (...) w R. Sp. zo.o oraz umowę z dnia 30.08.1991r. o wspólnej odpowiedzialności materialnej. Wnioskodawca twierdził, że był zatrudniony na stanowiskach takich jak: elektromonter, elektromonter sieci średnich i niskich napięć, elektromonter sieci, wydawca magazynowy i technik ds. budowy. Wniósł także o doliczenie do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresu zasadniczej służby wojskowej od dnia 31.10.1978 do 02.10.1980r.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w sprawie, a wyrażone w decyzji z 23 kwietnia 2018 r. raz jeszcze podkreślił, że S. S. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. S. urodził się (...)

W dniu 3 kwietnia 2018 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę w wieku obniżonym ze względu na wykonywanie przez niego pracy w warunkach szczególnych. Zakład jednak po analizie przedłożonej dokumentacji w dniu 23 kwietnia 20178r. wydał decyzję, którą odmawiał wnioskodawcy prawa do emerytury wobec braku wykazania wymaganego przepisami stażu pracy o takim charakterze.

(dowód: dokumentacja w aktach ZUS)

Przedstawione przez wnioskodawcę w postępowaniu przed organem rentowym dokumenty dotyczące przebytych okresów składkowych i nieskładkowych oraz zatrudnienia w warunkach szczególnych wskazują, iż od 01.07.1975 r. do 30.06.2012 r. wnioskodawca pracował w Zakładzie (...) Sp. z o.o.

Ze świadectwa pracy z dnia 30.06.2012r. wynika , że wykonywał pracę na różnych stanowiskach:

od 01.07.1975r. do 01.01.1978r. – elektromonter – wykaz A dział II poz.1 pkt.11

od 02.01.1978r. do 30.04.1978r. – elektromonter sieci średnich i niskich napięć – wykaz A dział II poz.1 pkt.11

od 01.05.1978r. do 30.06.1978r. - elektromonter sieci – wykaz A dział II poz.1 pkt 11,

od 01.07.1978r. do 30.10.1978r. – elektromonter - wykaz A dział II poz.1 pkt.11,

od 01.01.1995r do 31.12.2001r. – technik ds. budowy – wykaz A dział XIV poz. 24 pkt.1

od 01.01.2002r. do 31.12.2008r. – kierownik budowy – wykaz A dział XIV poz. 24 pkt.1

Stanowiska te objęte są Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. Dz.U. nr 8 poz.43 Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r.

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się na aktach organu rentowego, aktach osobowych i opinii biegłego sądowego.

S. S., w dniu 01.09.1972r. podjął pracę w Zakładzie (...) w R. jako pracownik młodociany do nauki zawodu elektroenergetyk w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących przy ZE R. na okres trzech lat tj. do dnia 30.06.1975r.

Po ukończeniu nauki, wnioskodawca z dniem 01.07.1975 roku został przyjęty do pracy na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku elektromontera w Samodzielnym Oddziale Wykonawstwa Inwestycyjnego przy ZE R..

Z dokumentacji zalegającej w aktach osobowych wnioskodawcy wynika, że w dniu 27.05.1976 roku odbył egzamin kwalifikacyjny przed Zakładową Komisją Kwalifikacyjną.

W związku ze zmianami organizacyjnymi w Zakładzie (...) w R. przeniesiony został z dniem 22.12.1977 roku do pracy w Wydziale Administracyjno – Gospodarczym, a od 02.01.1978 roku na stanowisko elektromontera sieci średnich i niskich napięć w brygadzie sieciowej w R.. Z dniem 31.10.1978r. powołany został do odbycia zasadniczej służby wojskowej, po jej zakończeniu z dniem 09.10.1980 roku zatrudniony został w Zakładzie (...) w R. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wydawcy magazynowego.

Akta osobowe wnioskodawcy zawierają – angaże zmieniające warunki wynagrodzenia sięgające czasowo do dnia 01.01.1995 roku a stanowisko pracy wnioskodawcy określane jest jako magazynier.

W akta osobowych znajduje się ,,Zakres działania stanowiska technik budowy” w Oddziale Wykonawstwa R., potwierdzony podpisem przez wnioskodawcę.

Dokument ten określa obowiązki technika budowy. Są to zadania związane z pracami organizacyjno-dokumentacyjnymi i administracyjnymi prowadzonymi przez kierownictwo budowy.

Potwierdzeniem, że wnioskodawca do dnia -1.01.1999 roku pracował w charakterze technika budowy jest arkusz oceny pracownika datowany na dzień 22.03.1999 roku, ocena ta dotyczy wykonywania pracy na wymienionym stanowisku pracy.

W okresie od 01.07.1975 do 01.01.1999 roku w Zakładzie (...) w R. wykonywał prace na następujących stanowiskach pracy;

od 01.07.1975 do 21.12.1977r. – elektromonter, monter linii napowietrznych, monter linii napowietrznych i kablowych,

od 02.01.1978 do 30.10.1978r. – elektromonter sieci średnich i niskich napięć,

od 09.10.1980 do 31.12.1994r. – wydawca magazynowy, magazynier,

od 01.01.1995 do 01.01.1999r. – technik budowy.

Biegły analizując okres pracy wnioskodawcy od 01.07.1975 do 30.10.1978 roku w charakterze: elektromontera, montera linii napowietrznych, montera linii napowietrznych i kablowych, elektromontera sieci średnich i niskich napięć, stwierdził, że zasadnym jest zakwalifikować ten okres pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach wg. Wykazu A dział II poz. 1 Rozporządzenia RM z 07.02.1983 roku. Wnioskodawca wykonywał tu prace typowe dla stanowisk wymienionych w zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12.08.1983 roku, w wykazie A dział II poz. 1 pkt.10,11 i 14.

Kolejny okres zatrudnienia wnioskodawcy w charakterze magazyniera, wydawcy magazynowego nie został uznany jako praca w warunkach szczególnych przez pracodawcę.

Z protokołu ,,Komisji przyjęć do pracy” z dnia 09.10.1980 roku zalegającego w aktach osobowych wnioskodawcy wynika, że S. S. z dniem 09.10.1980 roku zatrudniony został jako wydawca w magazynie branży elektrycznej.

Z umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej z dnia 09.10.1980 roku wynika, że magazyn, w którym zatrudniony został wnioskodawca określony został jako magazyn zamknięty (...).

Kolejne umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej, w których występuje wnioskodawca jako jeden z pracowników magazynowych, datowane są na dzień:

- 07.11.1983 rok, dot. mienia składowanego w magazynie krytym ul. (...),

- 31.10.1985 rok, dot. magazynu góra + farby,

- 30.08.1991 rok, dot. materiałów elektrycznych 1-sz piętro + farby, paliwa, części samochodowe.

Z dokumentów tych wynika, że wnioskodawca w okresie swej pracy jako wydawca magazynowy przez cały okres zatrudnienia pracował w magazynie materiałów elektrycznych, ponadto od 31.10.1985 roku w magazynie farb, a od 30.08.1991 roku także w magazynie paliw i części samochodowych.

Z dokumentów jednoznacznie wynika, że wnioskodawca w okresie pracy w charakterze wydawcy magazynowego nie wykonywał przez cały okres prac związanych z magazynowaniem farb jak również paliw.

Dokumenty te nie potwierdzają, by wnioskodawca pracował w magazynie materiałów sypkich, takich jak wapno i cement.

Tak więc podane w odwołaniu wnioskodawcy stanowisko dot. pracy w charakterze wydawcy magazynowego nie znajduje uzasadnienia w przywołanych dokumentach z akt osobowych.

W okresie kiedy wnioskodawca wykonywał prace w magazynie farb i paliw, pracował też w innych magazynach, co świadczy że w magazynach tych nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Obsługiwał inne magazyny, w których były materiały elektryczne, części samochodowe.

Zdaniem biegłego zarówno wyroby malarskie (farby, emalie) oparte na ciekłych rozpuszczalnikach i rozcieńczalnikach oraz materiały pędne ( benzyna do silników, ON) kwalifikowane są jako materiały palne, ciekłe, zaliczane do klasy 3 materiałów niebezpiecznych, nie są substancjami wybuchowymi.

Substancje wybuchowe kwalifikowane są do klasy1 materiałów niebezpiecznych. Nie oznacza to jednak, że w przypadku wyrobów malarskich opartych na ciekłych rozpuszczalnikach jak również benzyn i ON nie jest możliwe wystąpienie wybuchu mieszanin par tych substancji z powietrzem. Nie oznacza to jednak, że farby, a w szczególności materiały pędne należy kwalifikować jako materiały wybuchowe.

Reasumując, wnioskodawca S. S. w okresie zatrudnienia jako wydawca magazynowy, obsługiwał równocześnie z magazynami farb i materiałów pędnych inne magazyny (branż elektryczna, części samochodowe), tak więc w tych magazynach mających stanowić uzasadnienie do zakwalifikowania jego pracy jako w warunkach szczególnych, nie pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy, co nie spełnia cytowane wcześniej przepisu § 2 ust.1 rozporządzenia RM z 07.02.1983 roku.

S. S. od dnia 01.01.1995 roku zatrudniony był na stanowisku technika ds. budowy – z zakresów obowiązków na tym stanowisku pracy zalegających w aktach osobowych wynika, że do obowiązków wnioskodawcy należało wykonywanie prac organizacyjno- dokumentacyjnych i administracyjnych związanych z prowadzeniem budowy.

Żaden z okresów obowiązków (02.01.1995, 21.08.1998) nie określa wnioskodawcy zadań związanych z bezpośrednim kierowaniem i nadzorem nad pracownikami wykonującymi roboty budowlane, tak więc kwalifikowanie pracy wnioskodawcy w tym okresie jako pracy w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem A dział XIV poz.24.Rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983 roku jest nieuzasadnione.

Ostatecznie biegły uznał, że wnioskodawca w okresie 1975 – 01.01.1999 nie przepracował 15 lat w warunkach szczególnych.

(dowód: zeznania wnioskodawcy S. S. k. 33, zeznania świadka J. A. k. 33b, zeznania świadka S. C. k.34, zeznania świadka K. M. k. 34, akta osobowe, dokumentacja w aktach ZUS, opinia biegłego).

Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o powołane dowody.

Nie budziły wątpliwości zeznania wnioskodawcy odnośnie rodzaju i charakteru czynności przez niego wykonywanych w ramach zatrudnienia w spornych okresach. Również zeznania świadków – współpracowników wnioskodawcy, które pozwoliły nakreślić obraz czynności faktycznie przez niego wykonywanych.

Sąd dał wiarę również zebranym w sprawie dokumentom, w tym złożonym do akt sprawy niniejszej oraz zgromadzonym w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przed organem rentowym, a także zawartym w aktach osobowych. Zgromadzona dokumentacja w powiązaniu z osobowymi źródłami dowodu dały podstawę do ustalenia natury zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska pracy jak i przesadzenia kwestii wykonywania przez niego pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie istotą sporu pozostawało ustalenie uprawnień S. S. do emerytury w wieku obniżonym ze względu na rodzaj wykonywanej pracy. Zważywszy na fakt, że urodził się on 23.11. 1957 r. zastosowanie znajdował art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1383).

Ustawa emerytalna w obejmującym przepisy przejściowe rozdziale 2 działu X zawiera szczególną regulację przejściową dotyczącą niektórych ubezpieczonych zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r. Mianowicie w powołanym wyżej art. 184 zostało przewidziane prawo do wcześniejszej emerytury dla zamkniętego katalogu ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy do końca 1998 r. spełnili ustawowo określone wymogi stażowe. Zróżnicowanie warunków przechodzenia na emeryturę ubezpieczonych, o których mowa w powoływanym przepisie ustawy w stosunku do innych ubezpieczonych dokonane zatem zostało nie tylko według kryterium urodzenia, ale także według dodatkowego kryterium posiadania na dzień 1 stycznia 1999 r. wymaganego stażu "zawodowego" i ubezpieczeniowego (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r. II UZP 14/06 OSNP 2007/13 – 14/199).

Art. 184 dotyczy więc tylko tych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy w dniu wejścia ustawy w życie tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W niniejszej sprawie, z delegacji z art. 32 ustawy, bezsprzecznie zastosowanie znajdą również przepisy wydanego przez Radę Ministrów w dniu 7 lutego 1983 r. rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43). Stosowne do jego § 4 ust. 1, mężczyzna, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. analizując przedłożoną przez wnioskodawcę dokumentację nie uwzględnił jako czas pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...). Zakład nie uwzględnił również jako czasu wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania służby wojskowej przez wnioskodawcę od 31 10.1978 r. do 02.10.1980r., ponieważ po jej zakończeniu w/w nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych.

Sąd w pełni potwierdził stanowisko biegłego zawarte w opinii sądowej w niniejszej sprawie .

Treść § 2 rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r., wyraźnie stanowi, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w rozporządzeniu określonych, są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Tylko praca w szczególnych warunkach na stanowiskach wymienionych w powołanym wcześniej rozporządzeniu, wykonywana stale i w pełnym wymiarze uzasadnia skorzystanie z uprawnienia do wcześniejszej emerytury.

W tym miejscu Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że w całości podziela ugruntowane już orzecznictwo sądowe, zgodnie z którym wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i spełnienia ściśle określonych przez prawo warunków, które to warunki wyznacza art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu (...) oraz przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale, codziennie i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku, w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/2007 OSNP 2009/5-6 poz. 75, z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/2007, z dnia 4 października 2007 r., I UK 111/2007 Lex Polonica nr 1800555, z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 329, z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 325).

W sprawie niniejszej takiego ustalenia nie można poczynić.

Reasumując wskazać należy, że S. S. nie dowiódł, że legitymuje się wymaganym 15 - letnim stażem pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie. Skutkiem powyższego Sąd Okręgowy oddalił złożone przez niego odwołanie stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.