Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w K.

przeciwko Bank (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 12 grudnia 2017 r. sygn. akt IX GC 634/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Regina Kurek SSA Anna Kowacz-Braun SSA Robert Jurga

I AGa 257/18

UZASADNIENIE

Strona powodowa: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa domagała się zasądzenia od strony pozwanej: Bank (...) S.A. kwoty 87.940,82 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonym: od kwoty 85.383,68 od dnia 01.01.2016r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 2.557,14 zł od dnia wniesienia pozwu, tj. 16.06.2016r. do dnia zapłaty, a także kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu swego żądania strona powodowa wskazała, iż pozwana prowadzi rachunek bankowy (...) sp. z o.o. o numerze (...). (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem powódki, co zostało potwierdzone tytułami wykonawczymi w postaci nakazów zapłaty wydanych w sprawach o sygn.: (...). Na podstawie powyższych nakazów strona powodowa wszczęła przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dlaK. (...) S. H. pod sygn.:(...). Pismami z dnia 08.11.2013r. (odebrane przez pozwaną w dniu 19.11.2013r.) i 27.06.2014r. (odebrane przez pozwaną w dniu 04.07.2014r.) Komornik zajął wierzytelności spółki (...) sp. z o.o. ze wskazanego powyżej rachunku bankowego. Suma wpływów na rachunek bankowy dłużnika w okresie od 15.11.2013r. do 11.04.2014r. wynosiła 88.227,82 zł, a w okresie od 15.11.2013r. do 11.04.2014r. – 85.383,68 zł. W okresie od 10.07.2014r. do 27.04.2015r. suma wpływów wynosiła 220.268,50 zł. Łączna suma wpływów wynosiła zatem 305.652,18 zł. Pozwana nie przekazała powódce żadnej części środków na poczet prowadzonych postępowań egzekucyjnych. Pismami z dnia 29.12.2015r. i 21.01.2015r. Komornik cofnął zajęcie rachunku, a postanowieniami z dnia 29.12.2015r. i 21.01.2015r. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec bezskuteczności egzekucji. Na dzień 29.12.2015r. zadłużenie (...) sp. z o.o. względem powódki wynosiło 87.623,40 zł. Poza tym powódka poniosła koszty postępowań egzekucyjnych: 337,25 zł w sprawie o sygn.(...) i 41,79 zł w sprawie o sygn. (...). Pismem z dnia 16.06.2014r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty, ale bezskutecznie. Pozwana na podstawie art. 892 § 1 k.p.c. odpowiada za szkodę wyrządzoną powódce przez naruszenie przepisów regulujących obowiązki banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana Bank (...) S.A. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że przeciwko (...) sp. z o.o. były prowadzone egzekucje sądowe i administracyjne, a do rachunku spółki prowadzonego przez pozwaną skierowano 89 zajęć. Pozwana udzieliła (...) sp. z o.o. odnawialnego kredytu w wysokości 293 000 zł w rachunku bieżącym nr (...) na podstawie umowy z dnia 04.07.2013r. Termin spłaty kredytu upływał w dniu 07.07.2014r. W dniu 24.04.2014r. pozwana wypowiedziała (...) sp. z o.o. umowę kredytu. W dniu 24.02.2015r. pozwana wystawiła przeciwko (...) sp. z o.o. bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w N. (...)nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 08.04.2015r., sygn. akt (...). W dniu 11.05.2015r. bank wystąpił do Komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. (...) sp. z o.o. nr (...) został zablokowany w dniu 22.11.2013r. i w tym dniu saldo na rachunku było ujemne, tj. wynosiło – 292.757,13 zł. Wpływy na rachunek pomniejszały saldo debetowe. Nie było zatem dodatniego salda na rachunku, a tylko w takim przypadku kwoty podlegałyby przekazaniu komornikowi.

Zawiadomiona o postępowaniu (...) sp. z o.o. nie przystąpiła do sprawy.

W dniu 12 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok, w którym :

I.  zasądza od strony pozwanej: Bank (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz strony powodowej (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w K. kwotę 81.024,30 zł (osiemdziesiąt jeden tysięcy dwadzieścia cztery złote trzydzieści groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 10.132,92 zł (dziesięć tysięcy sto trzydzieści dwa złote 92/100) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu.

Jak ustalił Sąd Okręgowy, strona pozwana prowadziła rachunek bankowy (...) sp. z o.o. o numerze (...). (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem powódki na podstawie tytułów wykonawczych w postaci nakazów zapłaty wydanych w sprawach o sygn.: (...). Na podstawie powyższych nakazów strona powodowa wszczęła przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dlaK. (...) S. H. pod sygn.: (...). (...) sp. z o.o. były prowadzone także inne egzekucje sądowe i administracyjne, w toku których skierowano zajęcia do wierzytelności z rachunku bankowego (...) sp.z.o.o. prowadzonego przez pozwaną. Pierwsze zajęcie wierzytelności z rachunku (...) spółki (...) wpłynęło do pozwanej w dniu 12.11.2013r. od Komornika przy Sądzie Rejonowym w G. w sprawie (...). Pismami z dnia 08.11.2013r. (odebrane przez pozwaną w dniu 19.11.2013r.) i 27.06.2014r. (odebrane przez pozwaną w dniu 04.07.2014r.) Komornik prowadzący egzekucje z wniosku strony powodowej zajął wierzytelności spółki (...) sp.z.o.o. ze wskazanego powyżej rachunku bankowego. Postanowieniem z dnia 09.02.2015r. Sąd Rejonowy w G.sygn. akt(...)wyznaczył Komornika przy Sądzie Rejonowym wG.do prowadzenia egzekucji przeciwko (...) sp. z o.o.

Pozwana udzieliła (...) sp. z o.o. odnawialnego kredytu w wysokości 293 000 zł w rachunku bieżącym nr (...) na podstawie umowy z dnia 04.07.2013r. Termin spłaty kredytu upływał w dniu 07.07.2014r. Zgodnie z umową pozwany bank był uprawniony do zaliczania wpływów na rachunek na poczet salda debetowego pomniejszającego kwotę wykorzystanego kredytu.

Suma wpływów na rachunek bankowy dłużnika w okresie od 19.11.2013r. do 21.01.2015r., które to środki powinny być przekazane Komornikowi na poczet egzekucji prowadzonych z wniosku powódki wynosiła 81.024,30 zł (292.757,13 – 211.732,83). Na dzień zajęcia, tj. 19.11.2013r. na rachunku znajdowało się ujemne saldo debetowe wynoszące -274.551,63 zł, a na dzień kolejnego zajęcia, tj. 04.07.2014r. saldo wynosiło -220.061,01 zł. Pozwana wszystkie wpływy zaliczyła na poczet kredytowego salda ujemnego i nie przekazała komornikowi żadnych kwot. W dniu 24.02.2015r. zgodnie z wewnętrznymi procedurami banku rachunek bieżący został zamknięty, tj. wskazano saldo „0” i saldo wynoszące minus 211.732,63 zł zostało przeniesione na inne konto, tj. konto kredytowe bowiem bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny na niespłacony kredyt. W dniu 24.04.2014r. pozwana wypowiedziała (...) sp. z o.o. umowę kredytu. W dniu 24.02.2015r. pozwana wystawiła przeciwko (...) sp. z o.o. bankowy tytuł egzekucyjny na kwotę 243.572,75 zł, któremu Sąd Rejonowy w N. (...)nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 08.04.2015r., sygn. akt (...). W dniu 11.05.2015r. bank wystąpił do Komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Pozwana pismem z dnia 11.04.2014r. zawiadomiła komornika, że na rachunku od chwili zajęcia jest saldo ujemne. Pozwana nie przekazała powódce żadnej części środków na poczet prowadzonych postępowań egzekucyjnych. Pismami z dnia 29.12.2015r. i 21.01.2015r. Komornik cofnął zajęcie rachunku, a postanowieniami z dnia 29.12.2015r. i 21.01.2015r. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec bezskuteczności egzekucji. Na dzień 29.12.2015r. zadłużenie (...) sp. z o.o. względem powódki wynosiło 87.623,40 zł. Poza tym powódka poniosła koszty postępowań egzekucyjnych: 337,25 zł w sprawie o sygn. (...) i 41,79 zł w sprawie o sygn. (...).

Pismem z dnia 16.06.2014r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty żądanej w niniejszym procesie do dnia 30.06.2014r., ale bezskutecznie. Pozwana prowadzi egzekucje wobec (...) sp. z o.o.

W swoich rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy wskazał, że w niniejszej sprawie strona powodowa była zobowiązana wykazać: rodzaj uchybień banku, wysokość szkody, związek przyczynowy między szkodą a zachowaniem banku. Wysokość zobowiązania (...) sp. z o.o. względem powódki została wykazana dokumentami urzędowymi w postaci tytułów wykonawczych, a nie była także kwestionowana przez pozwaną.

Zgodnie z art. 890 § 1 k.p.c. zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego, w tym rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy dłużnika jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zakazie wypłat z tego rachunku i obejmuje również kwoty, których nie było na rachunku w chwili zajęcia, a zostaną wpłacone na rachunek po dokonaniu zajęcia. W niniejszej sprawie do zajęcia wierzytelności z rachunku o numerze (...) doszło w dniach 19.11.2013r. i 04.07.2014r. co potwierdzają potwierdzenia odbioru przez bank pism komornika o zajęciu.

Nie można zgodzić się z pozwaną, że z przepisu art. 889 § 1 k.p.c. wynika, iż zajecie rachunku bankowego obejmuje jedynie dodatnią stronę rachunku bowiem zajęcie dotyczy tylko aktywów, które mogą pokryć należności, a zatem nie pasywów. Wszak zgodnie z art. 889 k.p.c. z chwilą doręczenia zawiadomienia o zajęciu bank obowiązuje ustawowy zakaz dokonywania wypłat z rachunku do wysokości zajętej wierzytelności. Zakaz wypłat dotyczy również i tych kwot, które zdaniem banku nie należą się posiadaczowi rachunku (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 20.04.2001r., sygn. akt I ACa 1367/00, OSA 2002, nr 12, poz. 56). Jeśli na rachunku znajdują się środki, które należą się bankowi, np. z tytułu umowy kredytu, wówczas bank nie może znajdować się w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych wierzycieli i wypłacać środków na swoją rzecz, a powinien – tak jak wierzyciel egzekwujący – uzyskać tytuł wykonawczy i przyłączyć się do egzekucji. Postanowienia umowy kredytu zawartej między bankiem a dłużnikiem pozwalające bankowi zaliczyć wpływające środki na rachunek na poczet spłaty kredytu w chwili zajęcia muszą ustąpić pierwszeństwa przepisom kodeksu postępowania cywilnego o przekazywaniu wpływów na rachunek komornikowi. Ponadto należy wskazać, że nawet jeśli na rachunku istnieje saldo debetowe przez okres zajęcia rachunku – jak w niniejszej sprawie - to wszelkie wpłaty na rachunek, które miały miejsce w niniejszej sprawie również – stanowią w chwili wpływu na rachunek aktywa (wartość dodatnią) w rozumieniu realnych środków pieniężnych, które mogą zostać rozliczone przez komornika między wierzycieli. Natomiast środki te zostały z naruszeniem przepisów o zajęciu wierzytelności z rachunku przeniesione przez bank na poczet pasywów, tj. przez zaliczenie na poczet ujemnego salda debetowego, a zatem bank nie respektował zakazu wypłat kwot z zajętego rachunku i nie przekazał wpłat komornikowi. Należy także nadmienić, że zarządzenia i instrukcje banku dotyczące rozliczania wpłat w przypadku zadłużenia klienta mają znaczenie wewnętrzne między bankiem a klientem, ale nie mogą naruszać przepisów o obowiązkach banku w przypadku zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych. Nie był także słuszny zarzut pozwanej, że wierzyciel powinien uzyskać odrębne zajęcie co do wierzytelności stanowiących wpływy na rachunek bankowy w przypadku debetu, by zająć kwoty wpływające na taki rachunek przy saldzie ujemnym. Stanowisko takie nie znajduje oparcia we wskazanych powyżej przepisach skoro zajęcie dotyczy nie tylko kwot, które na dzień zajęcia faktycznie były na rachunku, ale także kwot, które wpłyną po dacie zajęcia. Zakaz dowolnej wypłaty kwot wpływających na rachunek po dniu zajęcia nie zależny od tego, czy na rachunku jest saldo dodatnie czy ujemne (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 07.02.2013r., V ACa 1044/12).

W niniejszej sprawie zajęcie rachunku bankowego (...) sp.z.o.o. prowadzonego przez pozwaną nastąpiło w sprawach o sygn. (...) –(...)w dniu 19.11.2013r., natomiast w sprawie (...) w dniu 04.07.2014r. bowiem we wskazanych dniach pozwana otrzymała zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego. Od chwili zajęcia zatem pozwana mogła na rachunku wykonywać dyspozycje wyłącznie zgodnie z przepisami o egzekucji. Środki pieniężne znajdujące się w chwili zajęcia na koncie, jak też te, których wówczas nie było, a wpłynęły na rachunek po dokonaniu zajęcia, pozwany bank powinien przekazać komornikowi. Zakaz wypłat nie dotyczy wyłącznie wierzytelności wskazanych w art. 890 § 2 k.p.c. Bank nie jest przy tym uprawniony do oceny, czy środki wpływające na rachunek należą się posiadaczowi rachunku. Wskutek zajęcia rachunku wierzyciel egzekwujący przejmuje prawa i roszczenia dłużnika wynikające z rachunku - art. art. 887 § 1 k.p.c. Wierzyciel egzekwujący zatem nabywa wobec banku wierzytelność o zwrot środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 27.06.2013r., sygn. VI ACa 1652/12). Zgodnie z art. 892 § 1 k.p.c. bank, który naruszył przepisy dotyczące obowiązków banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych, w tym rachunków obejmujących wkłady oszczędnościowe, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę. Nie był zasadny zarzut, że powód nie podniósł szkody skoro na rachunku było saldo ujemne. Wszak gdyby bank przekazał wpływające kwoty komornikowi zamiast zaliczać je na poczet salda debetowego, powód uzyskałby zaspokojenie. Bank przy tym nie wykazał, by w okresie zajęcia były inne wierzytelności, przez które powód nie uzyskałby zaspokojenia. Szkoda wierzyciela zatem sprowadza się do utraty możliwości otrzymania kwoty, która wpłynęła na rachunek, a której bank nie przekazał komornikowi. Szkoda ta ma formę damnum emergens. Z kolei bank stał się wierzycielem (...) sp.z.o.o. dopiero po wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego i nadaniu mu klauzuli wykonalności, co miało miejsce już po zajęciach dokonanych na rzecz powódki. Zarzut pozwanej o przedwczesności umorzenia egzekucji nie został poparty żadnymi dowodami. Z pism komornika S. H. z dnia 21.01.2015r. i 15.12.2014r. wynika, że egzekucja jest bezskuteczna mimo prowadzenia egzekucji z różnych składników majątku dłużnika, a wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika został oddalony z powodu braku środków.

Częściowo był zasadny zarzut co do zawyżenia wysokości szkody. Słusznie pozwana podniosła, że w okresie zajęcia na rachunek wpłynęła kwota 81.024,30 zł, a nie 305.652,18 zł jak wskazała powódka. Szkoda zatem w tym zakresie została zawyżona o kwotę 4.359,38 zł. Ponadto pozwana zasadnie w świetle art. 361 k.c. zarzuciła, że brak związku przyczynowego między szkodą w postaci kosztów egzekucji w kwocie 2.557,14 zł a zachowaniem pozwanej co do zajętego rachunku. Wszak koszty egzekucyjne powódka musiałaby ponieść z uwagi na prowadzenie egzekucji przeciwko (...) sp. z o.o. bez względu na to, w jaki sposób zachowałaby się pozwana.

Niezasadnie pozwana kwestionowała datę naliczenia odsetek od dnia 01.07.2014r. bowiem wezwanie do zapłaty pozwana otrzymała w dniu 18.06.2014r., co przyznała. Wówczas też była znana wysokość szkody, tj. wysokość kwot, co do których jest prowadzona egzekucja i dokonane zajęcie. Nie można się zgodzić z pozwaną, że nie mogła w ciągu 12 dni, tj. do dnia 30.06.2014r. zweryfikować żądania powódki z uwagi na skomplikowany charakter rozliczeń. Wszak pozwana jest bankiem, zatem podmiotem profesjonalnie zajmującym się rozliczeniami, a ponadto nie było przeszkód, by wystąpiła do powódki z prośbą o przedłużenie terminu na rozliczenie, czego nie uczyniła.

Pozwana na podstawie art. 892 § 1 k.p.c. odpowiada za szkodę wyrządzoną powódce przez naruszenie wyżej wymienionych przepisów regulujących obowiązki banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych. Pozwana po dokonaniu zajęciu rachunku, bezzasadnie dysponowała środkami na rachunku bankowym poprzez zaliczanie wpłat na poczet salda debetowego. Pozwana zatem naruszyła przepisy art. 889 i 890 k.p.c. bowiem bank ma obowiązek przekazywania komornikowi wszystkich wpływających środków bez względu na stan środków na rachunku. Nie było słuszne zatem stanowisko pozwanej, że zajęcie może być wykonywane dopiero wówczas, gdy na rachunku jest saldo dodatnie, zatem dopiero po pokryciu debetu. Pozwana rozliczając saldo debetowe z wpływów na rachunek postawiła się w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do wierzyciela egzekwującego.

Pismem z dnia 16.06.2014r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty do dnia 30.06.2014r., ale bezskutecznie.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez stronę pozwaną w części tj. pkt I i III wyroku.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła :

1/ naruszenie przepisów prawa :

a/ art. 889 § 1 Kpc poprzez jego niewłaściwą wykładnię i błędne przyjęcie, że :

- przedmiotem zajęcia są środki pieniężne czy też kwota zapisana/ zaksięgowana na rachunku bankowym, a nie wierzytelność z rachunku bankowego,

- wpłaty osób trzecich/posiadacza rachunku na zajęty rachunek bankowy, które nie prowadzą do powstania salda dodatniego na rachunku bankowym, skutkujące powstaniem po stronie posiadacza rachunku bankowego wierzytelności nadającej się do zajęcia,

b/ art. 890 § 1 Kpc poprzez jego niewłaściwą wykładnię i błędne przyjęcie ( sprzeczne z istotą umowy rachunku bankowego ), że wpłata dokonana na zdebetowany rachunek bankowy po zajęciu, mimo braku wierzytelności posiadacza rachunku o wypłatę, jest objęta dokonanym zajęciem, a w konsekwencji uznanie, że nieprzekazywanie wpływających po zajęciu środków za zdebetowany rachunek do komornika stanowiło uchybienie banku skutkujące o odpowiedzialności z art. 892 Kpc,

c/ art. 725 Kpc w związku z art. 845 Kc poprzez ich niezastosowanie a wobec czego pominięcie okoliczności, że z chwilą wpłacenia środków na rachunek bankowy jego posiadacz traci własność tych środków na rzecz banku, a w konsekwencji uznanie, że posiadacz rachunku mimo salda ujemnego miał wierzytelność do banku o wypłatę środków z zajętego rachunku bankowego,

d/ art. 361 Kc poprzez niewłaściwą wykładnię i błędne przyjęcie, że powodowi należy się odszkodowanie za wadliwe zachowanie banku przy realizacji zajęcia dokonanego przez komornika również za utracone korzyści,

2/ naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj.

- art. 233 § 1 i 2 Kpc przez błędną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego i nieuznanie przez sąd I instancji, że posiadacz rachunku nie miał możliwości dysponowania środkami, które wpłynęły na rachunek po dokonaniu zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, a w konsekwencji nie posiadał wierzytelności w stosunku do banku, która podlegałaby zajęciu.

Wskazując na powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o :

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie oraz zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ewentualnie,

- o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za obie instancję.

W złożonej odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja strony pozwanej jest bezzasadna i jako taka została oddalona.

Na wstępie wskazać należy, iż Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Okręgowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Jednocześnie na podstawie tak przeprowadzonego postępowania dowodowego i zgromadzonych dowodów, Sąd I instancji wywiódł trafne wnioski, znajdujące swoje uzasadnienie w powołanych przepisach prawa, które Sąd Odwoławczy w całości podziela.

Przechodząc do oceny zarzutów zgłoszonych w apelacji, w pierwszej kolejności analizy wymaga zarzut procesowego naruszenia art. 233 Kpc, gdyż stwierdzenie błędów w tym przedmiocie wpływa na ocenę prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego, a w konsekwencji także wydanego wyroku. Naruszenia tego przepisu apelujący upatrywał w niewłaściwej ocenie materiału dowodowego. Oceniając powyższy zarzut należy zwrócić uwagę na to, przepis art. 233 § 1 Kpc statuuje zasadę, wedle której sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. U jej podstaw leży materiał w postaci przeprowadzonych dowodów, reguł dowodowych oraz pozostałego materiału procesowego. Funkcją oceny dowodów w konkretnym postępowaniu jest ustalenie podstawy faktycznej powództwa. Z kolei jej granice zakreślają przepisy prawa procesowego, zasady doświadczenia życiowego i reguły logicznego myślenia. Dlatego też zarzut obrazy cytowanego art. 233 § 1 Kpc można sformułować skutecznie tylko wówczas, gdy sąd oceniając wiarygodność oraz moc przeprowadzonych dowodów uchybi przesłankom wskazanym w tym przepisie (taką linię orzeczniczą prezentuje Sąd Najwyższy, a z którą zgadza się Sąd Apelacyjny - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, Lex nr 172176, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., II CK 293/02, Lex nr 151522). Ponadto przy ocenie dowodów sąd musi brać pod uwagę czy zostały zachowane określone przez prawo procesowe formy i techniki ich przeprowadzania ponieważ ustalanie faktów w ramach postępowania sądowego następuje w określonych formach procesowych stanowiących formalne gwarancje swobodnej oceny dowodów. Ocena ta polega na poddaniu dowodów analizie według określonych kryteriów i wyraża się w porównaniu wyników postępowania dowodowego z jego przedmiotem. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie została naruszona zasada swobodnej oceny dowodów, zebrane dowody wystarczały do rozstrzygnięcia sporu (art. 316 Kpc), przy uwzględnieniu rozkładu ciężaru dowodu, prekluzji dowodowej oraz zasady koncentracji materiału dowodowego i sprawności postępowania. Ocena dowodów należy bowiem do sądu orzekającego, a granice swobodnej oceny dowodów sięgają tak dalece, że nawet w sytuacji, w które z przeprowadzonego dowodu można wywieść jeszcze inne, niż przyjęte przez sąd wnioski, nie można mówić o przekroczeniu granicy omawianej reguły procesowej. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Taka sytuacja nie występuje w niniejszej sprawie. Ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji, Sąd Apelacyjny w pełni podziela wskazując, upoważniała ona Sąd Okręgowy do wydania kwestionowanego rozstrzygnięcia. Czyni to zbędnym powielanie prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego i dokonanej przez niego oceny materiału dowodowego. Ta ostatnia jest kwestionowana przez apelującą tak naprawdę tylko co do jednego aspektu funkcjonowania rachunku bankowego dłużnika, do którego uprawniony wierzyciel skierował swoją egzekucję. Co więcej z omawianym zarzutem skorelowane są pozostałe zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego. Problematyka ta zostanie zatem wspólnie przedstawiona. Sporną kwestią jest to czy dokonanie zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego modyfikuje zasady dysponowania środkami wpływającymi na ten rachunek po nastąpieniu takiego zdarzenia. W szczególności spór koncentruje się wokół zagadnienia, czy bank także dysponujący własną wierzytelnością w stosunku do egzekwowanego dłużnika ma prawo do przejmowania środków wpływających na zajęty rachunek bankowy, z powołaniem się na własne, wewnętrzne regulacje w tym przedmiocie, które zostały zaakceptowane przez dłużnika w ramach umowy, umów łączących go z bankiem. Dla Sądu Apelacyjnego odpowiedź na tak postawione pytanie jest oczywista i wynika wprost z art. 890 Kpc. Zajęcie rachunku bankowego dłużnika ma także ten skutek, że obejmuje kwoty, których nie było na rachunku bankowym w chwili jego zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po jego dokonaniu. Wszystkie środki ( kwoty jak je nazywa ustawodawca ), które wpłyną na rachunek po tej dacie są objęte zajęciem i nie mogą, po pierwsze być przejęte przez bank na zaspokojenie swoich wierzytelności posiadanych w stosunku do dłużnika a po drugie powinny być niezwłocznie przekazane komornikowi prowadzącemu egzekucję. Odwołując się do literalnej treści przywołanego przepisu nie może być wątpliwości, że z chwilą dokonania zajęcia zmieniają się zasady funkcjonowania tego rachunku określone w umowie łączącej jego posiadacza z bankiem lub wynikające z obowiązujących w danym banku jego regulacji wewnętrznych. Na te regulacje umowne powołuje się strona pozwana twierdząc, że przedmiotem zajęcia może być jedynie strona czynna rachunku bankowego a jego obowiązki wynikające z przywołanego art. 890 Kpc materializują się dopiero w takiej sytuacji, gdy na zajętym rachunku znajdują się jakieś środki lub gdy wpływające na niego środki zmieniły stan tego rachunku gdzie przestał być ujemny i stał się dodatni. W części ten pogląd jest prawdziwy tj. bank nie może przekazać komornikowi żadnych środków w sytuacji gdy w dacie dokonania zajęcia rachunek ten jest pusty lub figuruje na nim zadłużenie posiadacza względem banku. Po tej dacie wszelkie środki jakie wpłyną na rachunek bankowy dłużnika, zdaniem Sądu Aoekacyjnego, mają zostać przekazane komornikowi niezależnie od tego jaki jest stan ten rachunku a zatem nawet w przypadku gdyby był ujemny, bank nie ma możliwości zatrzymania wpłaconych nań kwot i rozliczenia ich na poczet swoich wierzytelności w stosunku egzekwowanego dłużnika. Lansując taką interpretację art. 890 Kpc, strona pozwana de facto uzupełnia jego treść o wymóg, którego przepis ten nie przewiduje. Dla strony pozwanej, jak rozumie jej wypowiedź Sąd Apelacyjny, obowiązek przekazania kwot wpływających na zajęty rachunek rozpoczyna się tylko wtedy gdy stan rachunku jest dodatni lub stanie się dodatni po rozliczeniu przez bank wpływających na niego środków. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie ma ani podstaw do uzupełniania art. 890 Kpc o taki wymóg ani takiej interpretacji tego przepisu jaką dokonuje strona pozwana. Przyjęcie jednego z tych rozwiązań oznacza bowiem, że jeden z wierzycieli dłużnika przypisuje sobie prawo do decydowania o tym w jakiej kolejności będą zaspakajane egzekwowane wierzytelności a dalej o skuteczności danego rodzaju egzekucji. Nie są to tylko teoretyczne rozważania bowiem w niniejszej sprawie taka właśnie sytuacja miała miejsce. Strona pozwana także jest wierzycielem egzekwowanego dłużnika i prowadziła jego rachunek bankowy, który był wykorzystywany dla spłaty kredytu zaciągniętego u niej przez dłużnika. Po otrzymaniu zawiadomienia od komornika o zajęciu tego rachunku przez innego wierzyciela, wpłacane na niego kwoty zaliczała na swoją wierzytelność kredytową. Dopiero w późniejszym terminie rozpoczęła komorniczą egzekucję swojej wierzytelności w stosunku do niego, przy czym przy wystawianiu bankowego tytułu egzekucyjnego uwzględniła środki jakie wpłynęły na zajęty rachunek bankowy. Upraszczając cała omawianą operację strony pozwanej, ta zaspokoiła część swojej wierzytelności względem dłużnika zaliczając na jej poczet środki, które wpłynęły na zajęty rachunek bankowy. Analizując omawiane postępowanie strony pozwanej jeszcze z innej strony należy dostrzec, że jeden z wierzycieli egzekwowanego dłużnika zaspokaja swoją wierzytelność nie jako obok prowadzonego postępowania dowodowego, uzurpując sobie prawo pierwszeństwa w tym zakresie. Uzurpując sobie takie prawo, bowiem takie uprawnienia do szczególnego traktowania jego osoby czy też jego wierzytelności nie wynika z przepisów Kpc regulujących przebieg egzekucji z rachunków bankowych. Podkreślenia wymaga, że Sąd Apelacyjny podobnie jak się wydaje Sąd Okręgowy nie kwestionuje tego, że z chwilą wpłacenia środków na rachunek bankowy jego posiadacz traci własność tych środków na rzecz banku. Pogląd taki znajdujący oparcie w przywołanych przez apelującą przepisach, nie dotyczy jednak kwot wpłacanych na ten rachunek po dokonaniu jego zajęcia zgodnie z art. 890 Kpc ponieważ te nie mogą zostać zadysponowane w innym sposób niż przewidziany w przywołanym przepisie. Każdy inny sposób ich „zagospodarowania” przez bank prowadzący zajęty rachunek bankowy stanowi naruszenie art. 890 Kpc, rodzące jego odpowiedzialność na podstawie art. 892 § 1 Kpc. Nie ma też podstaw do nakazywania wierzycielowi wdrażania innych rodzajów egzekucji gdyż prowadziłoby to bądź do pozbawienia art. 890 Kpc jakiegokolwiek znaczenia, bądź znacznego ograniczenia jego stosowania i oznaczało, że zobowiązanie banku do przekazywania komornikowi kwot wpływających na zajęty rachunek bankowy ( w przypadku gdy jego stan jest ujemny ) mogłoby obowiązywać jedynie wtedy gdyby wierzyciel egzekwujący uzyskał także zajęcie tych wierzytelności w ramach, których na rachunek bankowy wpłacane są kwoty, o których mowa w art. 890 Kpc. Koncentrując swoją uwagę na wykładni omawianych przepisów, apelująca nie kwestionuje pozostałych przesłanek jej odpowiedzialności z art. 892 Kpc, poza jedną. Zdaniem strony pozwanej, szkoda strony powodowej powinna zostać ograniczona tylko do należności głównej wierzytelności jaką ta posiada w stosunku do egzekwowanego dłużnika, która wynosi 55.890,92 zł. Sąd Apelacyjny nie podziela tego poglądu, wskazując po pierwsze, że Sąd I instancji krytycznie ocenił to jak strona powodowa postrzegała zakres odpowiedzialności strony pozwanej, oddalając w części jej żądanie a zatem ograniczając jej szkodę do postaci z jaką ta rozpoczynała swoją egzekucję. W sytuacji gdyby strona pozwana wykonała swoje ustawowe obowiązki zgodnie z art. 890 Kpc, strona powodowa otrzymałaby zaspokojenie nie tylko należności głównej ale także naliczonych od niej odsetek. Jej szkoda obejmuje zatem całość egzekwowanej wierzytelności, bez kosztów wdrożonej egzekucji.

Mając na uwadze powyższe, apelacja strony pozwanej jako bezzasadna została oddalona w pkt 1 wyroku, na zasadzie art. 385 Kpc. Konsekwencją rozstrzygnięcia merytorycznego, było orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w pkt 2 wyroku, które Sąd oparł o dyspozycję art. 98 Kpc w związku z art. 391 Kpc. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wersji obowiązującej w dacie złożenia apelacji, uwzględniając fakt, że w postępowaniu apelacyjnym stronę powodową reprezentował nowy pełnomocnik.

SSA Regina Kurek SSA Anna Kowacz – Braun SSA Robert Jurga