Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 marca 2019 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu:

1. zasądził od R. W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. kwotę 6.500 złotych;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. zasądził od R. W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. kwotę 1.397 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Powyższy wyrok w części oddalającej powództwo co do kwoty 3347,68 złotych oraz w zakresie roszczenia o odsetki zaskarżył apelacją powód, podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego objawiające się przez całkowite pominięcie okoliczności podnoszonych przez powoda w piśmie z dnia 4.02.2019 r., w których powód wykazał szczegółowo, co wchodzi w skład opłaty administracyjnej, a także z jakimi ponoszonym przez niego kosztami się one wiążą;

- naruszenia art. 36a ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim poprzez brak jego zastosowania w sytuacji, gdy wskazane powyżej przepisy wskazują w jakiej wysokości w przypadku kredytu konsumenckiego mogą zostać określone pozaodsetkowe koszty kredytu, a co za tym idzie całkowicie bezpodstawne oddalenie powództwa w zakresie części stosowanej przez powoda opłaty przygotowawczej oraz opłaty administracyjnej w sytuacji gdy nie przekraczały ona maksymalnej wysokości pozodsetkowych kosztów kredytu, a co za tym idzie naruszenie przez Sąd I Instancji powszechnie obowiązujących przepisów prawa w tym zakresie, tym bardziej, że Sad Okręgowy w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy w wyroku z dnia 19.06.2018 r. (sygn. akt III Ca 686/18) słusznie wskazał, iż : „Kwota pozaodsetkowych kosztów kredytu wynosiła 5.000 zł (w tym 750 zł opłata wstępna, 4.250 zł opłata administracyjna). Umowa pożyczki została zawarta na kwotę 5.000 zł. Koszty te w okresie 30 miesięcy nie przekroczyły kwoty 100 % kredytu, co oznaczało, ze w świetle art. 36a ust. 3 cyt. Ustawy były dopuszczalne. W badanej umowie wartości opłaty administracyjnej w kwocie 4250 zł, zostały jasno określone w umowie pożyczki. Badanie ich pod kątem abuzywności jest zatem wykluczone. Nie można stwierdzić, że te pozycje w istocie mają na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych. Z woli ustawodawcy, takie działanie powoda jest w pełni dopuszczalne”;

- naruszenia art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że zapisy stosowane przez powoda dotyczące opłaty przygotowawczej oraz administracyjnej są nieważne ponieważ są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumentów, gdzie faktycznie ich wysokość określona w umowie jest zgodna z obowiązującymi przepisami ustawy o kredycie konsumenckim, a także odpowiada rzeczywistym kosztom ponoszonym przez powoda, a także cenom rynkowym, a co za tym idzie jest ona zgodna z interesami konsumentów i kształtuje wzajemne prawa i obowiązki stron w sposób równorzędny, w pełni zgodny z dobrymi obyczajami i zasadami współżycia społecznego;

- naruszenia art. 481 § 1 k.c. poprzez brak jego zastosowania, a co za tym idzie brak zasądzenia od strony pozwanej odsetek umownych za opóźnienia od zasądzonej kwoty 6.500 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

W konkluzji powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda dodatkowo kwoty 3.347,68 złotych, a także odsetek:

- od kwoty 9.696,07 złotych w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 01.08.2018 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 90,61 złotych w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia

wniesienia pozwu do dnia zapłaty ;

- od kwoty 61,00 złotych w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powód sformułował również wniosek o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym również za instancje odwoławczą, a także kosztów zastępstwa procesowego za obydwie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

Na wstępie przypomnienia wymaga, że w postępowaniu uproszczonym apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże Sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹§ 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, opubl. OSNC Nr 6/2008 r. poz. 55; tak również M. Manowska, „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, Warszawa 2013, s. 305 – 306). Z tych też względów w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Należy wskazać, że Sąd Rejonowy poczynił w sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, jednakże na ich podstawie dokonał częściowo błędnej oceny żądania pozwu.

Przechodząc w pierwszej kolejności do rozważań nad zarzutami apelacji, w ramach których skarżący polemizuje z dokonaną przez Sąd I instancji oceną wysokości zastrzeżonej w umowie pożyczki opłaty administracyjnej przez pryzmat przepisu art. 385 ¹ k.c. wyrazić należy przekonanie, iż stanowisko skarżącego jest pozbawione racji. Zdaniem Sądu Okręgowego zastrzeżona w umowie stron opłata administracyjna w łącznej wysokości 3990 złotych przy kwocie pożyczki 5700 złotych, jest rażąco wygórowana i stanowiłaby dla pozwanego zbyt znaczące obciążenie. Ocena ta jest zasadna tym bardziej, że w świetle postanowień umowy pożyczkobiorca został dodatkowo obciążony opłatą przygotowawczą w kwocie 855 złotych. Warto podkreślić, że powód, nawet przy uwzględnieniu wyjaśnień, wynikających z pisma z dnia 4.02.2019 r. jednak o dużym stopniu ogólności w zakresie wymienionych li tylko elementów generujących według powoda wydatki stanowiące składowe opłaty, nie zdołał skutecznie wykazać, czym w istocie różni się ona od odrębnie zastrzeżonej opłaty przygotowawczej oraz, że znajduje ona pokrycie w rzeczywiście poniesionych przez niego i uzasadnionych kosztach. W konsekwencji uznać trzeba, iż opłata administracyjna w rzeczywistości zmierza do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Wspomniane świadczenie w postaci przyjętej przez strony w niniejszej sprawie w praktyce nie różniło się od zastrzeżenia odsetek, gdyż zobowiązaniu do jego zapłaty nie odpowiadało przy tym żadne inne zobowiązanie powoda jak tylko oddanie kapitału do dyspozycji pozwanego. Prawidłowości powyższego stwierdzenia w niczym nie zmienia fakt, iż omawiana opłata została ukształtowana w taki sposób, iż nadano jej cechę samodzielności i zdefiniowano ją w postaci konkretnej kwoty należnej za cały okres, a nie poprzez określenie stopy procentowej, pozwalającej tę kwotę należną dopiero ustalić, albowiem nie zmienia to istoty tego zobowiązania. Podkreślić w tym miejscu trzeba, iż przepis art. 353 ¹ k.c. deklarując swobodę zawierania umów, wskazuje, że treść lub cel swobodnie ułożonego stosunku prawnego nie może sprzeciwiać się między innymi zasadom współżycia społecznego. W rezultacie zastrzeganie w umowie pożyczki, zawieranej zwłaszcza w obrocie konsumenckim, kosztów obciążających biorącego pożyczkę w postaci opłat, marż i prowizji w nadmiernej wysokości nie mającej uzasadnienia w kosztach rzeczywiście poniesionych trzeba ocenić jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powód nie wykazał, że zastrzeżenie opłaty w wysokości dochodzonej w pozwie znajduje odzwierciedlenie w realnie poniesionych przez niego kosztach związanych z realizacją pożyczki, nie sprecyzował też, jakie konkretnie niezbędne obciążenia po jego stronie wygenerował proces zawarcia umowy. W świetle zaś zasad doświadczenia życiowego i reguł obrotu gospodarczego nie sposób przyjąć, że rzetelnie prowadzona działalność gospodarcza generuje sporne koszty na tak wysokim poziomie. Uznać zatem trzeba, iż tak rażące zachwianie ekwiwalentnością świadczeń stron umowy jest społecznie nieakceptowalne, pożyczkodawcy przysparza bowiem korzyści nie dających się uzasadnić żadnymi racjami.

Do odmiennych wniosków nie może prowadzić argumentacja apelującego odwołująca się do przepisów cyt. ustawy o kredycie konsumenckim i przewidzianej w niej możliwości zamieszczenia w umowie pożyczki dodatkowych opłat i prowizji. Skarżący nie dostrzega, że istota omawianego problemu nie sprowadza się do oceny samej dopuszczalności ustalenia w umowie pożyczki opłat dodatkowych obciążających kredytobiorcę, ale ich wysokości w relacji do wartości przekazanego jemu do dyspozycji kapitału. Wbrew zatem odmiennemu przekonaniu skarżącego, przedmiotowa ustawa nie zapewnia dowolności w kształtowaniu wysokości tychże opłat.

Zasadny natomiast okazał się zarzut naruszenia art. 481 § 1 k.c.. Sąd Odwoławczy nie podziela zapatrywania Sądu I instancji, które legło u podstaw rozstrzygnięcia oddalającego roszczenie o odsetki za opóźnienie od kwoty głównej. Zdaniem Sądu Okręgowego, powód w sposób dostatecznie precyzyjny sformułował w pozwie swoje żądanie w omawianym zakresie. Wyeksponowana przez Sąd Rejonowy okoliczność jedynie częściowego uwzględnienia żądania zapłaty kwoty głównej na skutek nieskutecznego zastrzeżenia w umowie opłaty administracyjnej i niewskazania przez powoda, od jakich konkretnie kwot domaga się odsetek oraz w jakie wysokości, nie stoi na przeszkodzie ich zasądzeniu od uwzględnionej części powództwa. Odsetki te należą się powodowi od dnia 1 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem zawartym w apelacji.

Z tych względów istniały powody do wydania orzeczenia reformatoryjnego i zasądzenie dodatkowo od kwoty 6500 złotych ustawowych odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty, o czym z mocy art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w punkcie I. sentencji.

Apelację w pozostałej części jako niezasadną należało oddalić, a to na podstawie art. 385 k.p.c..