UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 16 stycznia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonej R. R. prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż Komisja Lekarska ZUS nie stwierdziła niezdolności do pracy.
Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona wskazując, iż ciężko choruje od ponad 20 lat i w związku ze stanem kręgosłupa i silnymi dolegliwościami nie może się swobodnie poruszać. Ubezpieczona wskazała także, że zmaga się
z żylakami kończyn powodującymi ból, a także że cierpi na przewlekłe zapalenie żołądka, łuszczycę i problemy ze wzrokiem oraz słuchem.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie
i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.
Sąd ustalił, co następuje:
Ubezpieczona R. R. (ur. (...)) w dniu 29 listopada 2016 roku złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz Orzecznik ZUS i Komisja Lekarska ZUS ustalili, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.
Ubezpieczona z wykształcenia technik ekonomista, pracowała jako pomocnik stolarza, następnie serwisant w restauracji.
Dowód: akta organu rentowego – wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy
k. 1-4, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 8-9, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS k. 11, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 12.
Ubezpieczona z powodu nasilonej radikuloneuropatii szyjnej (w trakcie planowanej diagnostyki neuroobrazowej) oraz radikuloneuropatii piersiowej, po niedawno przebytej operacji na poziomie Th7, jest częściowo niezdolna do pracy
w wykonywanym zawodzie – pomocnik stolarza z powodu narządu ruchu.
U ubezpieczonej rozpoznano także: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, artropatię w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, łuszczycę, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z dyskopatią szyjną i lędźwiową, naczyniaki trzonów Th3, Th7 z przebytym leczeniem operacyjnym, przewlekły zespół bólowy
szyjno-barkowy i lędźwiowo-krzyżowy objawowy z częstymi zaostrzeniami
i obecnymi objawami ubytkowymi, przewlekły zespół bólowy wielostawowy głównie stawów barkowych, cukrzycę typu 2, żylaki kończyny dolnej lewej leczone operacyjnie z objawami przewlekłej niewydolności żylnej oraz zespół Raynauda. Stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją okresowo częściowo niezdolną do pracy. Przyczyną są wyżej wymienione schorzenia, które skutkują u ubezpieczonej bólami stawów, kręgosłupa, ograniczeniem ruchomości stawów i kręgosłupa, przewlekłym zespołem bólowym szyjno-barkowym i lędźwiowo-krzyżowym, drętwieniem i mrowieniem kończyn, ogólnym osłabieniem, bólami brzucha. Praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych nasila dolegliwości i niekorzystny postęp schorzeń. Powyższe schorzenia powodują
u ubezpieczonej istotne upośledzenie sprawności psychofizycznej ustroju i zdolności do zatrudnienia. Przeciwwskazana jest ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej. W przypadku ubezpieczonej wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest schorzeniem przewlekłym, wpływa na stan innych narządów i powoduje znaczne ograniczenie możliwości leczenia pozostałych schorzeń, co niekorzystnie wpływa na ogólny stan zdrowia. Trudności w leczeniu powodują między innymi występowanie częstych zaostrzeń schorzeń i pogorszenia sprawności ustroju. Ubezpieczona jest okresowo częściowo niezdolna do pracy do czerwca 2021 roku. Częściowa niezdolność do pracy istnieje nadal od zakończenia zwolnienia lekarskiego w kwietniu 2016 roku i spowodowania jest przede wszystkim powikłaniami wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz schorzeniami układu kostno-stawowego z objawami neurologicznymi. Częściowa niezdolność do pracy ma charakter okresowy z powodu możliwości poprawy stanu zdrowia po zastosowanym leczeniu specjalistycznym.
Dowód: akta sądowe – opinia biegłego neurologa k. 16-21, opinia uzupełniająca biegłego neurologa k. 56-60, opinia zespołu biegłych sądowych z dn. 6.06.2019
k. 149-150.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz na podstawie opinii biegłego neurologa wraz
z opinią uzupełniającą i opinii zespołu biegłych sądowych z dnia 6 czerwca 2019 roku. Sąd podzielił wnioski wynikające z wyżej wskazanych opinii. Podstawą do wydania opinii i wysnucia wniosków były: przeprowadzone badanie przedmiotowe oraz dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy, w tym dokumentacja medyczna. Wobec tego rzetelność opinii nie budzi żadnych wątpliwości. Opinia została wydana przez specjalistów z dziedzin medycyny odpowiednich do schorzeń występujących
u ubezpieczonej, zatem fachowość biegłych jest bezsporna. Biegli sądowi przekonywująco uzasadnili swoje stanowisko, które w ocenie Sądu jest jasne
i zupełne. Biegli wzięli także pod uwagę kwalifikacje i doświadczenie zawodowe ubezpieczonej.
Zastrzeżenia do opinii biegłego neurologa wniósł organ rentowy powołując się na wyniki badań i wnioski Komisji Lekarskiej ZUS w składzie ze specjalistą neurologiem. Z opisu badania biegłego neurologa nie wynika nasilenie objawów powodujące częściową niezdolność do pracy – zaznaczone obustronnie objawy rozciągowe, odruchy kolanowe i skokowe słabe, równe, czucie niezaburzone. Schorzenie kręgosłupa przebiega z okresami zaostrzeń, które mogą być leczone
w ramach czasowej niezdolności do pracy, z czego ubezpieczona korzysta. Częściowej niezdolności do pracy zdaniem organu rentowego przeczy także aktywność zawodowa ubezpieczonej. Ubezpieczona, w ocenie organu rentowego,
z wykształceniem średnim – technik ekonomista, nie musi wykonywać pracy fizycznej, może pracować jako pracownik umysłowy. W odpowiedzi na zastrzeżenia organu rentowego, w opinii uzupełniającej biegła neurolog wyjaśniła, iż ubezpieczona przedstawiła nową dokumentację medyczną dotyczącą dalszej diagnostyki neuroobrazowej kręgosłupa. Według dokumentacji medycznej oraz danych badania podmiotowego i przedmiotowego z powodu nasilonego zespołu bólowego korzeniowego zwłaszcza odcinka szyjnego biegła stwierdziła częściową niezdolność do pracy z powodu długotrwałego ograniczenia do pracy fizycznej. Biegła także podkreśliła, iż ubezpieczona nigdy nie pracowała w wyuczonym zawodzie, od 2003 roku podjęła pracę jako pomoc stolarza. W ocenie biegłej, wskutek niepodjęcia pracy w zawodzie doszło do utraty zdolności z powodów merytorycznych, czyli postępującego deficytu pamięci i rutynowego braku doświadczenia. Organ rentowy ponownie sformułował zastrzeżenia wskazując, że biegła nie podaje którego odcinka dotyczy ta diagnostyka i jakie to jest badanie. Nie stwierdzono istotnych objawów ubytkowych, zaników mięśniowych, niedowładów, zaburzeń zwieraczy. W takim stanie rzeczy Sąd postanowił o dopuszczeniu dowodu z opinii kolejnego neurologa
i specjalisty medycyny pracy. Biegli sądowi w tym zespole rozpoznali zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym szyjnym, piersiowym
i lędźwiowo-krzyżowym w okresie remisji oraz przebytą operację naczyniaka kręgu Th7. Biegli stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonej nie upośledza sprawności organizmu w stopniu ograniczającym zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Biegli w opinii stwierdzili okresowe zaostrzenia zespołów bólowych, ale aktualnie opisywany jest okres remisji bez istotnego deficytu neurologicznego. W związku z tym biegli stwierdzili, że ubezpieczona w ocenie układu nerwowego, jest zdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Wobec dwóch sprzecznych opinii z zakresu neurologii a także pozostałych schorzeń sygnalizowanych przez ubezpieczoną, Sąd dopuścił dowód z opinii kolejnych biegłych, w tym kolejnego neurologa. Biegli w zespole w składzie: neurolog, reumatolog, diabetolog, gastroenterolog oraz chirurg dokonali
u ubezpieczonej rozpoznania licznych schorzeń i po przeprowadzonych badaniach sądowo-lekarskich i zapoznaniu się z dokumentacją stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją obecnie okresowo częściowo niezdolną do pracy. Biegli sformułowali także odpowiednie przeciwwskazania w kontekście schorzeń
i kwalifikacji zawodowych ubezpieczonej. Zastrzeżenia do tej opinii wniósł organ rentowy. Organ rentowy zarzucił biegłym, iż nie odnieśli się do aktualnej aktywności ubezpieczonej, która od grudnia 2017 roku jest zatrudniona jako serwisant
w restauracji, przygotowuje kanapki, wykonuje prace lekką, chodzącą, bez wymuszonej pozycji i otrzymała zdolność do wykonywania tej pracy. Nadto, organ rentowy wskazał, że z analizy zaświadczeń ZUS ZLA wynika, że okresowo ubezpieczona jest czasowo niezdolna do pracy z powodu schorzeń narządu ruchu, nie korzysta z czasowej niezdolności do pracy z powodu schorzenia przewodu pokarmowego. W składzie biegłych nie było specjalisty medycyny pracy.
Z konsultacji poszczególnych biegłych nie wynika nasilenie objawów w stopniu powodującym częściową niezdolność do pracy. Z konsultacji biegłego neurologa nie wynika długotrwała niezdolność do pracy, gdyż nie stwierdza on istotnych zaburzeń funkcjonalnych pod postacią niedowładów, zaników mięśniowych, zaburzeń zwieraczy. Z konsultacji biegłego reumatologa również nie wynika częściowa niezdolność do pracy. Biegły opisuje ograniczenie odwodzenia w stawach barkowych, przy innych ruchach prawidłowych, co budzi wątpliwość. Biegły nie podaje w jakim stopniu stwierdza ograniczenie ruchomości stawów. Biegły diabetolog nie stwierdza powikłań narządowych cukrzycy, w związku z tym schorzenie nie powoduje niezdolności do pracy. Biegły gastroenterolog podaje, że stwierdzane
u ubezpieczonej wrzodziejące zapalenie jelita grubego, okresowo ulega zaostrzeniu. Nie podaje jednak kiedy wystąpiło ostatnie zaostrzenie schorzenia wymagające modyfikacji i intensyfikacji leczenia. W przypadku zaostrzenia schorzenia, ubezpieczona może korzystać z czasowej niezdolności do pracy. Z konsultacji biegłego chirurga również nie wynika, aby przebyte leczenie operacyjne żylaków lewej kończyny dolnej spowodowało długotrwałą niezdolność do pracy. Biegli
w swym rozpoznaniu podają, że stwierdzają artropatię w przebiegu wrzodziejącego jelita grubego, ale rozpoznanie to nie jest poparte jakąkolwiek obiektywną dokumentacją medyczną. W ocenie organu rentowego przeciwwskazania, które sformułowali biegli nie dotyczą ubezpieczonej. Organ rentowy ponownie stanął na stanowisku, że aktywność zawodowa ubezpieczonej potwierdza zdolność do pracy zarobkowej. W ocenie Sądu zastrzeżenia organu rentowego miały przede wszystkim charakter polemiczny. Odnosząc się na wstępie do kwestii schorzenia neurologicznego, podkreślenia wymaga, że w sprawie dwóch biegłych neurologów (jeden w swojej opinii, drugi w ostatnim zespole biegłych) stwierdziło częściową niezdolność do pracy, w związku z czym, opinia innego neurologa orzekającego
w zespole ze specjalistą medycyny pracy nie ma dla Sądu wiążącego charakteru.
W odniesieniu zaś co do pozostałych schorzeń, organ rentowy podjął próbę zakwestionowania ustaleń i wyników badań poszczególnych biegłych. Sąd ocenił powyższe twierdzenia organu rentowego jako bezzasadne już z tego względu, że biegli kompleksowo ocenili stan zdrowia ubezpieczonej, co oznacza, że na wniosek
o częściowej niezdolności do pracy złożyła się suma schorzeń powodująca określone - i wbrew twierdzeniom organu rentowego – uzasadnione przeciwwskazania.
W związku z tym, iż potrzeba dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii biegłych powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony
z dotychczas złożonej opinii Sąd oddalił wniosek dowodowy organu rentowego. Dopuszczenie tego dowodu zmierzałoby jedynie do niepotrzebnego przedłużenia postępowania dowodowego. W ocenie Sądu nie było żadnych merytorycznych podstaw dla skutecznego podważenia sporządzonych w sprawie opinii biegłych sadowych i w konsekwencji stały się one podstawą rozstrzygnięcia.
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała
w okresach wskazanych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego
i nieskładkowego w myśl art. 58 ust. 1 pkt. 5 ww. ustawy uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. W myśl art. 12 ust. 1 wspomnianej wyżej ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 2 i 3). Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 ust. 1 ww. ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż
5 lat (art. 13 ust. 2-3 ww. ustawy). W myśl art. 59 ust. 1 ww. ustawy, osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje: renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała bądź renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
W niniejszym postępowaniu kwestią sporną było stwierdzenie u ubezpieczonej R. R. niezdolności do pracy. W związku z tym, iż do ustalenia niezdolności do pracy potrzebne są wiadomości specjalne z zakresu medycyny Sąd wezwał biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii na podstawie art. 278 § 1 k.p.c. Opinia zespołu biegłych sądowych z dnia 6 czerwca 2019 roku oraz opinia biegłego neurologa wraz z opinią uzupełniającą w sposób jednoznaczny i rzeczowy wyjaśniły z jakich powodów ubezpieczona jest okresowo częściowo niezdolna do pracy. Rodzaj występujących u ubezpieczonej schorzeń i stopień ich zaawansowania
w odniesieniu do posiadanych kwalifikacji zawodowych i doświadczenia zawodowego sprawia, że w ocenie Sądu jest całkowicie uzasadnione twierdzenie, że ubezpieczona w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Jednocześnie, ubezpieczona nie jest niezdolna do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Sąd podkreśla, iż aktywność zawodowa ubezpieczonej (jako serwisanta w restauracji) jest poniżej kwalifikacji zawodowych (doświadczenia zawodowego) ubezpieczonej. Praca w charakterze pomocnika stolarza (czyli praca, którą ubezpieczona wykonywała przez kilkanaście lat) wymaga określonych umiejętności i kwalifikacji. Jest to praca fizyczna, wymagająca ogólnej sprawności, w tym sprawności obu rąk, a także związana z dźwiganiem
i przebywaniem w pozycji wymuszonej. Biegli jednoznacznie stwierdzili przeciwwskazania do wykonywania takiej pracy. Z kolei zaś, podjęcie zatrudnienia w lżejszej pracy, poniżej kwalifikacji, nie uniemożliwia stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy. W związku z powyższym, Sąd uznał za uzasadnione przyznanie ubezpieczonej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 30 czerwca 2021 roku.
Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 477
14 § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku.
W punkcie 2. wyroku Sąd, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W okolicznościach przedmiotowej sprawy, w ocenie Sądu nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, ponieważ w toku postępowania przed Sądem ubezpieczona przedłożyła dodatkową dokumentację medyczną, którą nie dysponował organ rentowy przed wydaniem zaskarżonej decyzji.
Sędzia Karolina Chudzinska - Koczorowicz
