Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Żelewska

Protokolant: stażysta Agnieszka Bronk – Marwicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2019 r. w G.

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko K. H.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanemu K. H. opuścić, opróżnić i wydać powódce Gminie M. G. lokal mieszkalny numer (...) położony w G. przy ul. (...);

II.  ustala, że pozwanemu K. H. przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

III.  wstrzymuje wykonanie punktu I. wyroku do czasu złożenia pozwanemu K. H. przez powódkę Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

IV.  nie obciąża pozwanego kosztami procesu.

Sygn. akt: I C 29/19

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko K. H., domagając się nakazania mu opuszczenia, opróżnienia oraz wydania powódce lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G. oraz o zwrot kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż jest właścicielem spornego lokalu, zaś pozwany nie posiada tytułu prawnego do zamieszkiwania w tym lokalu, albowiem umowa najmu została mu wypowiedziana na skutek zalegania z zapłatą czynszu.

(pozew - k. 3-5)

Pozwany nie złożył pisemnej odpowiedzi na pozew i nie stawił się na rozprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Gmina M. G. jest właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się w budynku położonym w G. przy ulicy (...), którego najemcą był K. H..

(okoliczność ustalona w oparciu o: umowę najmu lokalu z dnia 02.02.1960r. – 8-10, aneks z dnia 02.02.1960r. – k. 11, aneks z dnia 05.06.2001r. – k. 12 oraz aneks nr (...) z dnia 29.11.2012r. – k. 13)

Wezwaniem z dnia 12 marca 2014 roku pozwany wezwany został do zapłaty zaległości, która na dzień 28 lutego 2014 roku wynosiła łącznie 2.122,97 zł w terminie 30 dni od daty doręczenia wezwania pod rygorem rozwiązania umowy najmu i wystąpienia z pozwem o eksmisję. Pozwany uznał zadłużenie i zobowiązał się do spłaty zadłużenia, co jednak nie nastąpiło. Następnie wezwaniem z dnia 17 marca 2015 roku pozwany wezwany został do uregulowania zaległości w łącznej kwocie 5.952,35 zł. Kolejnym wezwaniem z dnia 10 kwietnia 2018 roku pozwany wezwany został do uregulowania zaległości, która na dzień 31 marca 2018 roku wynosiła łącznie 27.231,84 zł w terminie 30 dni od daty doręczenia wezwania lub niepodjęcia w terminie pod rygorem rozwiązania umowy najmu i wystąpienia z pozwem o eksmisję. Wezwanie zostało odebrane dnia 16 kwietnia 2018 roku. Pozwany uregulował zadłużenie jedynie w niewielkiej części.

(okoliczność ustalona w oparciu o: wezwanie z dnia 12.03.2014r. – k. 19, oświadczenie – k. 15, zobowiązanie – k. 16, protokół – k. 17, pismo z dnia 20.08.2014r. – k. 18, wezwanie z dnia 17.03.2015r. – k. 20 wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 21, wezwanie z dnia 10.04.2018r. – k. 22 wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 23, dane syntetyczne – k. 26-17)

Pismem z dnia 04 czerwca 2018 roku powódka wypowiedziała pozwanemu umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 lipca 2018 roku z uwagi na fakt posiadania znacznych zaległości czynszowych. Wypowiedzenie zostało odebrane dnia 07 czerwca 2018 roku.

(okoliczność ustalona w oparciu o: wypowiedzenie z dnia 04.06.2018r. – k. 24 wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 25)

Przedmiotowy lokal obecnie zajmuje pozwany.

(okoliczność ustalona w oparciu o: pismo z dnia 27.08.2018r. – k. 28, dane – k. 29)

Pozwany nie posiada orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz nie figuruje w rejestrze osób ubiegających się o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

(okoliczność ustalona w oparciu o: pismo (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w G. z dnia 23.01.2019r. – k. 39)

Pozwany nie korzysta z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w G..

(okoliczność ustalona w oparciu o: pismo MOPS z dnia 24.01.2019r. – k. 41)

Pozwany figuruje w rejestrze osób bezrobotnych od dnia 05 lutego 2019 roku bez uprawnień do zasiłku.

(okoliczność ustalona w oparciu o: pismo PUP z dnia 22.03.2019r. – k. 56)

Sąd zważył, co następuje:

Wobec niezłożenia odpowiedzi na pozew, a także nieobecności pozwanego, prawidłowo zawiadomionego o terminie rozprawy, Sąd stosownie do regulacji art. 339 k.p.c. wydał wyrok zaoczny.

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Utrwalony w judykaturze i niekwestionowany w nauce jest pogląd, że przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów. Sąd nie jest zatem zwolniony z obowiązku dokonania prawidłowej oceny materialnoprawnej zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 15 marca 1996 r., I CRN 26/96, OSNC 1996/7-8/108, z dnia 6 czerwca 1997 r., I CKU 87/97, LEX nr 30397). Jeżeli zatem w świetle przytoczonych przez powoda okoliczności, brak jest podstaw do uwzględnienia żądania pozwu, sąd wyrokiem zaocznym powództwo oddala (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 czerwca 1972 r., III CRN 30/72, LEX nr 7094).

Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. stan faktyczny w sprawie ustalono więc w oparciu o twierdzenia powódki i przedłożone dokumenty, gdyż w trakcie postępowania nie ujawniły się okoliczności przeczące autentyczności tych dokumentów, a także o dokumenty nadesłane przez wezwane do tego instytucje, albowiem Sąd zobligowany był do ustalenia z urzędu, czy zachodzą podstawy do przyznania pozwanemu prawa do lokalu socjalnego.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowił przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. Dla osób trzecich płynie stąd obowiązek biernego poszanowania cudzego prawa własności. Jeżeli wbrew temu nastąpi naruszenie prawa własności, uruchamia się stosowne roszczenia ochronne, adresowane już do konkretnej osoby z potencjalnego kręgu osób trzecich. Osoba, która faktycznie włada rzeczą nie ma obowiązku wydania jej właścicielowi, jeżeli służy jej skuteczne uprawnienie do władania rzeczą. Uprawnienie to może mieć różne źródła, np. może ono wynikać ze stosunku umownego pomiędzy stronami.

Podkreślić należy, że z twierdzeń pozwu oraz załączonych dokumentów wynikało, że powódka jest właścicielką przedmiotowego lokalu, pozwany był najemcą tego lokalu, umowa została mu wypowiedziana, jak również, że posiadał on znaczne zaległości w zapłacie czynszu, a także że otrzymał wezwanie do zapłaty tegoż zadłużenia wraz z uprzedzeniem o możliwości wypowiedzenia stosunku najmu i wskazaniem terminu miesięcznego na zapłatę zaległości czynszowych.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. z 2005r. nr 31 poz. 266 z późn. zm.) jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz art. 21 ust. 4 i 5 niniejszej ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie i określać przyczynę wypowiedzenia.

Należy zauważyć, że powyższy przepis ma zastosowanie do sytuacji prawnej pozwanego, ponieważ zajmował sporny lokal na podstawie umowy najmu i był z tego tytułu zobowiązany do opłacania czynszu. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, m.in. jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

Wobec powyższego Sąd zważył, iż wszystkie przesłanki, o jakich mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zostały spełnione. Przede wszystkim powódka pismem z dnia 04 czerwca 2018 roku wypowiedziała pozwanemu umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 lipca 2018 roku, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zadłużenia z zakreśleniem mu dodatkowego miesięcznego terminu na uiszczenie należności. Z dniem 31 lipca 2017 roku upłynął termin wypowiedzenia, a co za tym idzie ustał stosunek najmu przedmiotowego lokalu pomiędzy powódką a pozwanym.

Nadto można stwierdzić, że pozwany posiadał zaległości w opłatach czynszowych, w wysokości znacznie przekraczającej trzy pełne okresy płatności – zaległość na dzień wypowiedzenia umowy wynosiła łącznie 23.059,47 zł z czego 19.726,19 zł stanowiła należność główna (vide: dane syntetyczne – k. 26-27).

Sąd zważył, iż nie sposób uznać by żądanie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (por: orzeczenie SN z 22.11.1994r. II CRN 127/94, LEX nr 82293; wyrok SN z 27.01.1999r. II CKN 151/98, OSNC 1999/7-8/134, wyrok SN z 22.03.2000r. I CKN 440/98, LEX nr 521753). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził w orzeczeniu z dnia 25 maja 1973 roku III CRN 86/73 (OSNC 1974/12/204), że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności. Sąd nie miał możliwości ustalenia dokładnego stanu rodzinnego, majątkowego i zdrowotnego pozwanego poza tym, że jest on osobą bezrobotną.

Sąd zważył także, iż zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 ust. 1 i ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Sąd zobowiązany jest z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Zgodnie z przepisem ust. 4 art. 14 ww. ustawy obowiązek przyznania takiego lokalu istnieje w przypadku: 1) kobiety w ciąży, 2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą, 3) obłożnie chorych, 4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, 5) osoby posiadającej status bezrobotnego, 6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie w stosunku do pozwanego zachodzą podstawy do obligatoryjnego orzeczenia o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, gdyż spełnia on przesłankę, o której mowa w art. 14 ust. 4 pkt 5 ww. ustawy, albowiem pozwany posiada status bezrobotnego.

Jednocześnie powódka nie zaoferowała dowodów na okoliczność, że pozwany może zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas zajmowany, a w szczególności, aby dysponował możliwościami zaspokojenia we własnym zakresie swoich potrzeb mieszkaniowych, poprzez wynajęcie lokalu na wolnym rynku.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, iż skoro pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do władania rzeczą, żądanie powódki nakazania pozwanemu opuszczenia przedmiotowego lokalu i wydania go powodowi, zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 222 § 1 k.c. orzekł jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Natomiast na podstawie art. 14 ust. 4 pkt 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego – orzeczono jak w punkcie II. wyroku.

Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie III. wyroku Sąd oparł na treści art. 14 ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów (...), zgodnie z którym orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie IV. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania pozwanego kosztami procesu. Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 02 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 (LEX nr 852550) trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa.

W ocenie Sądu pozwany nie jest w stanie ponieść kosztów procesu, albowiem jest osobą bezrobotną. Nawet na podstawie danych syntetycznych i oświadczeń pozwanego załączonych do pozwu, można przypuszczać, że pozwany starał się uregulować należność wobec powódki, jednak nie posiadał takich możliwości finansowych. Obecnie jest on osobą bezrobotną, co nakazuje przyjąć, iż nie ma on stałego źródła dochodu, w tym również w postaci zasiłku dla bezrobotnych. Wobec powyższego brak było podstaw do przyjęcia, iż pozwany osiąga dochody pozwalające mu uiścić koszty niniejszego procesu, co w konsekwencji uzasadnia skorzystanie z dobrodziejstwa określonego w art. 102 k.p.c.