Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 listopada 2019 r.

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. P. na swoją rzecz kwoty 9.777,01 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 8.938,40 złotych od dnia 27 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty, oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 838,61 złotych za ten sam okres. Wniósł także o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Uzasadniając swoje roszczenie strona powodowa wskazała, iż pozwana w dniu 1 lipca 2018 r. zawarła z nią umowę pożyczki, rejestrując się na portalu internetowym oraz uiszczając na rzecz powoda kwotę 0,01 zł na rachunek bankowy powoda. Po zweryfikowaniu danych pozwanej kwota pożyczki została pozwanej przekazana na rachunek bankowy. Wobec uchybienia umówionemu terminowi spłaty, strona powodowa wypowiedziała pożyczkę.

Nakazem zapłaty z dnia 14 maja 2019 r. Referendarz Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie uwzględnił powództwo w całości.

Od powyższego nakazu pozwana wniosła sprzeciw, domagając się oddalenia powództwa w całości. W uzupełnieniu sprzeciwu wskazała, że powód nie udowodnił, aby zawarła ona w dniu 1 lipca 2018 r. umowę pożyczki numer (...). Zaprzeczyła faktom w tym zakresie. Z treści wydruku umowy wynika, że warunkiem jej zawarcia było złożenie wniosku o pożyczkę. Takiego wniosku strona powodowa nie przedłożyła. Ponadto załączony do pozwu dowód przelewu kwoty 0,01 zł nie mógł dotyczyć umowy pożyczki z 1 lipca 2018 r., skoro operacja ta została wykonana już w dniu 08 czerwca 2017 r. Przelew kwoty 7.500 złotych na rachunek bankowy pozwanej należy traktować zatem jako świadczenie niezamówione, w rozumieniu ustawy o prawach konsumenta. Pozwana podniosła, że w tych warunkach brak podstaw do zastosowania art. 405 k.c. Oparcie wyroku na podstawie faktycznej nie powołanej przez powoda stanowiłoby orzeczenie ponad jego żądanie. Ostatecznie pozwana podniosła zarzuty dotyczące wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu wskazanych w umowie, oceniając je jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i stanowiące niedozwolone klauzule umowne, naruszające prawa konsumenta.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

W dniu 08 czerwca 2017 r. J. P. przelała na rachunek bankowy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 0,01 złotych, w tytule operacji wskazując, że potwierdza rejestrację nr (...) i zgadza się na umowę pożyczki.

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 08.06.2017 r., k. 22)

Wskazany przelew został uiszczony w związku z zarejestrowaniem się przez J. P. na stronie internetowej (...) sp. z o.o. Przelew ten miał jej umożliwiać zawarcie umowy pożyczki z tym podmiotem. Do samego zawarcia umowy konieczne było złożenie oddzielnego wniosku w formie elektronicznej, co łączy się z wyrażeniem przez pożyczkobiorcę zgody na warunki udzielania pożyczki, w tym treść formularza dotyczącego kredytu konsumenckiego, treść umowy pożyczki, oraz związanej z nią tabeli opłat.

(bezsporne)

W dniu 02 lipca 2018 r. (...) sp. z o.o. przelała na rachunek bankowy J. P. kwotę 7.500 zł tytułem pożyczki o nr (...).

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 02 lipca 2018 r. k. 21)

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o potwierdzenia przelewów przedłożonych przez stronę powodową, oraz bezsporne twierdzenie stron, zgodnie z którym opłata rejestracyjna uiszczona w czerwcu 2017 r. dotyczyła umowy pożyczki. Sporne pozostawało, czy opłata ta dotyczyła także późniejszej umowy, jaka zgodnie z twierdzeniami pozwu miała zostać zawarta 01 lipca 2018 r.

Sąd nie oparł się na złożonych wraz z pozwem pozostałych dokumentach, złożonych w postaci wydruków. Jakkolwiek nie budzi wątpliwości dopuszczalność posłużenia się w procesie takim dowodem (art. 243[1] k.p.c.), Sąd uznał te dokumenty za niewystarczające do przyjęcia, że pozwana zawarła umowę pożyczki, zgodnie z twierdzeniami powoda. W tym zakresie wskazanym dokumentom należało odmówić wiarygodności, jako pochodzącym tylko od jednej ze stron, zainteresowanej w korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu sprawy.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku:

W świetle poczynionych w sprawie ustaleń, roszczenie powoda jako nieudowodnione podlegało oddaleniu w całości.

Na wstępie wskazać należy, że powód dochodził zapłaty w związku z powstałą wierzytelnością wynikającą z umowy pożyczki.

Zgodnie z art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki jest umową konsensualną - fakt wydania przedmiotu pożyczki osobie pożyczkobiorcy dla istnienia węzła prawnego z pożyczkodawcą nie jest zdarzeniem niezbędnym. Sam obowiązek wydania przedmiotu pożyczki, jaki ciąży na pożyczkodawcy, jest konsekwencją uprzednio zawartego porozumienia w tej sprawie. Co do zasady o wykonaniu pożyczki można mówić, gdy pożyczkobiorca uzyskał własność przedmiotu pożyczki, bądź gdy stworzono mu prawną możliwość wykorzystania przedmiotu pożyczki, tak jak to może czynić właściciel rzeczy. Kodeksowa definicja pożyczki wskazuje zatem, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę m. in. określonej ilości pieniędzy.

Nie można podzielić twierdzenia strony powodowej, że już z samego faktu zawarcia przez strony umowy w czerwcu 2017 r. oraz wykonanego po upływie roku przelewu kwoty pieniędzy tytułem pożyczki, ma wynikać złożenie oświadczenia woli przez pożyczkobiorcę, skutkujące zaciągnięciem zobowiązania.

Nie zachodzi w tym przypadku domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), które miałoby wynikać z wcześniejszego zawarcia umowy oraz wykonanego przez powoda przelewu na rzecz pozwanej. Tego rodzaju domniemanie w ocenie Sądu nie jest uprawnione, zważywszy na to że fakty w tym zakresie zostały wyraźnie zaprzeczone przez stronę pozwaną. Z faktu, że strony w przeszłości łączyła umowa pożyczki, nie można wywodzić faktu kolejnego zawarcia umowy tego rodzaju.

Wskazać należy, że w sprawach cywilnych rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy – obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (por. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz pod red. A. Zielińskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, wyd. 6, Warszawa 2012, s. 431).

Zgodnie z generalną dyrektywą wyrażoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 k.c. jest art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne . W myśl przytoczonych przepisów to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie. Powód winien zatem wykazać wszystkie okoliczności stanowiące podstawę żądania pozwu, w tym fakt złożenia przez pozwaną wniosku o udzielenie pożyczki.

W ocenie Sądu powód nie sprostał określonym w powyższych przepisach wymaganiom.

Wymieniony powoływał się na fakt zawarcia umowy na skutek złożenia przez pozwaną wniosku w formie elektronicznej. Nie przedstawił jednak dokumentów, ani jakichkolwiek nośników umożliwiających dostęp do treści umowy zawartej za pomocą urządzeń komunikacji na odległość.

Jakkolwiek powód złożył wydruk umowy z 01 lipca 2018 r., która zgodnie z twierdzeniami pozwu miała zostać zawarta przez niego z pozwaną, okoliczność ta pozwala co najwyżej na stwierdzenie, że taka umowa znajduje się w systemie informatycznym powoda. Tego rodzaju dokument, nie zawierający jakichkolwiek podpisów, bez dodatkowych dowodów nie pozwala na wykazanie złożenia opisanego w nim oświadczenia woli.

Powód przedłożył potwierdzenie przelewu z dnia 08 czerwca 2017 roku na kwotę 0,01 zł, stanowiącą opłatę rejestracyjną, której uiszczenie umożliwiało udzielenie i wypłatę pożyczki. Nie zostało wykazane, by ta opłata dotyczyła kwoty wypłaconej pozwanej w dniu 02 lipca 2018 r. Zwraca przy tym uwagę rozpiętość czasowa między wskazanymi datami. Wskazania doświadczenia życiowego przeczą temu, aby zarejestrowanie się na stronie internetowej, zakładanie konta, oraz dokonanie opłaty rejestracyjnej w czerwcu 2017 r. miało służyć uzyskaniu kwoty wypłaconej dopiero rok później.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, zakaz orzekania ponad żądanie, będący przejawem zasad dyspozycyjności i kontradyktoryjności, oznacza, że o treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym, decyduje żądanie strony. Sąd nie może zasądzać czego innego od tego, czego żądał powód, więcej niż żądał powód, ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. Zakaz orzekania ponad żądanie odnosi się zatem, bądź do samego żądania, bądź do jego podstawy faktycznej. W art. 321 § 1 k.p.c. jest bowiem mowa o żądaniu w rozumieniu art. 187 § 1 k.p.c., a w myśl tego unormowania obligatoryjną treść każdego pozwu stanowi dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie (por. wyrok SN z dnia 25 czerwca 2015 r., V CSK 612/14, LEX nr 1771393; wyrok SN z dnia 26 stycznia 2017 r., II PK 333/15, LEX nr 2252200; wyrok SA w Białymstoku z dnia 30 sierpnia 2017 r., I ACa 185/17, LEX nr 2369670).

Inaczej rzecz ujmując, nie należy sprowadzać określonego w pozwie żądania jedynie do jego przedmiotu, lecz zważyć należy także na wskazaną w nim podstawę faktyczną tego żądania. Taka wykładnia prowadzi do wniosku, iż samo zasądzenie sumy pieniężnej, mieszczącej się wprawdzie w granicach wyznaczonych wartością przedmiotu sporu podaną przez powoda, jednakże z innej podstawy prawnej niż powoływana w treści pozwu, stanowiłoby sprzeczne z art. 321 k.p.c. orzeczenie ponad żądanie.

Nie budzi wątpliwości, że zawieranie umów za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość jest dozwolone w obrocie prawnym. Nie jest ono wyłączone przez art. 29 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim i art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki). Jednakże strona będąca profesjonalistą, obowiązanym do podwyższonej staranności w obrocie prawnym, powinna być świadoma ograniczeń dowodowych wiążących się z taką formą zawarcia umowy i uzyskać, a następnie przedstawić dowody złożenia oświadczenia woli przez pożyczkobiorcę.

Mając na uwadze powyższe, wobec braku podstaw z art. 720 k.c. oraz na zasadzie art. 6 k.c. powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Pozwana poniosła koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 1.800 (tysiąc osiemset) złotych, oraz opłatę od pełnomocnictwa 17 zł, wobec tego łączną kwotę w wysokości 1.817 zł należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanej.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  przedłożyć z wpływem lub za 14 dni po doręczeniu.

S., (...)