Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 13 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Robaczewska

Protokolant: stażysta Małgorzata Tomczyk

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2019 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniego P. K.

przeciwko T. K.

o podwyższenie alimentów

I.  podwyższa rentę alimentacyjną należną małoletniemu powodowi P. K. od pozwanego T. K. z kwoty po 200 (dwieście) złotych miesięcznie, określonej ugodą sądową zawartą w dniu 8 stycznia 2007 r. przed Sądem Rejonowym w Szczecinie Wydział VII Rodzinny i Nieletnich w sprawie o sygnaturze akt VII RC 13/06, do kwoty po 800 (osiemset) złotych miesięcznie, płatnej z góry do dnia 10. każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 26 września 2018 roku;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

IV.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 475/18

UZASADNIENIE

Małoletni powód P. K., reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego w osobie J. G., w dniu 26 września 2018 roku wniósł do tutejszego sądu pozew o podwyższenie alimentów z kwoty 200 zł ustalonej ugodą sądową z dnia 8 stycznia 2007 roku zawartą przed Sądem Rejonowym w S., w sprawie o sygn. akt VII RC 13/06 do kwoty 900 zł miesięcznie, płatnych do 10. dnia każdego miesiąca, do rąk matki, poczynając od dnia wniesienia pozwu, z ustawowymi odsetkami za zwłokę w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Jednocześnie małoletni powód wniósł o udzielenie mu zabezpieczenia roszczenia w sposób tożsamy z żądaniem pozwu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że od ostatniego orzeczenia minęło już ponad 11 lat i orzeczona wówczas kwota alimentów nie odpowiada faktycznym kosztom utrzymania małoletniego P. K.. Na koszty te składają się m.in. koszty zajęć karate, na które uczęszcza małoletni powód, czynsz za mieszkanie w kwocie 850 zł,
a nadto bieżące rachunki, koszty wyżywienia małoletniego (w tym obiadów szkolnych) i zakupu dla niego kosmetyków oraz środków czystości. Matka małoletniego powoda osiąga wynagrodzenia w kwocie średnio 2073,91 złotych miesięcznie.
Pozwany zaś – co wynika z informacji zawartych w pozwie – ma pracować jako zdun, nadto jest właścicielem samochodu i motocykla.

Pozwany w odpowiedzi na pozew podniósł, że poza kwotą wypłacanych synowi alimentów ponosił on jeszcze koszty jego utrzymania, kiedy małoletni powód przebywał u niego oraz uczestniczył m. in. w zakupie kimona do karate
i kosztach obozu karate, w których brał udział małoletni powód, a nadto woził syna na zajęcia karate i odbierał go z nich, finansował zakup telefonów dla małoletniego, wypłacał mu kieszonkowe, a dodatkowo wskazał, że małoletni dostawał również kieszonkowe od jego matki i siostry. Matka pozwanego miała ponadto pokrywać koszty obiadów małoletniego w szkole oraz miała zakupywać dla niego bilety miesięczne.
Co więcej, pozwany podniósł, że utrzymuje stały kontakt ze szkołą syna i pokrywa koszty jego ubezpieczenia, a także korepetycji z matematyki. Podał on również,
że sfinansował pięciodniową wycieczkę syna do K., a podczas ferii zimowych
i wakacji zabiera syna na wycieczki, które finansuje bez udziału matki powoda.
Nadto podał, że sfinansował on wizytę u lekarza kwotą 250 złotych, albowiem syn wymaga zabiegu usunięcia stulejki. Wskazał on również na to, że jest on bezrobotny, bez prawa do zasiłku, pracuje dorywczo jako zdun oraz na to, że ma ograniczenie do noszenia ciężarów powyżej 3 kilogramów. Podał również, że trzy lata temu spłonął jego dom, w wyniku czego stracił zgromadzony tam dobytek życia, zaś obecnie mieszka
w kawalerce.

Pozwany na rozprawie uznał powództwo do kwoty 400 złotych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni powód P. K., urodzony (...), jest synem J. G. i T. K.. Na mocy ugody sądowej z dnia 8 stycznia 2007 roku zawartej przed Sądem Rejonowym w Szczecinie (sygn. akt VII RC 13/06), pozwany T. K. wypłacał małoletniemu powodowi kwotę dwustu złotych miesięcznie, tytułem alimentów.

Niesporne, a nadto dowód:

-

wypis ugody sądowej z dnia 8 stycznia 2007 roku – k. 5.

Małoletni P. K. uczęszcza do Szkoły Podstawowej nr (...)
w S.. Spożywa on tam obiady szkolne, których koszt wynosi 5 złotych każdy. Miesięczny koszt wyżywienia małoletniego wynosi około 400 złotych. Ponadto małoletni wymaga zakupu kosmetyków takich jak antyperspirant, żel pod prysznic, czy golarka – średni miesięczny koszt kosmetyków to 40 złotych. Wydatki szkolne na małoletniego, jak składka na ubezpieczenie, bilety do kina, obiady szkolne, wycieczki czy korepetycje (na które małoletni, zdaniem matki, powinien uczęszczać w większym niż dotychczas zakresie, o ile byłoby ją stać na ich opłacenie) – średni miesięczny koszt to około 200 złotych. Nadto koszty rozrywki syna – około 100 złotych miesięcznie oraz abonamentu za jego telefon – 30 złotych miesięcznie.

Co więcej, małoletni powód uczestniczy w treningach sekcji karate dwa razy w tygodniu po 60 minut – miesięczny koszt zajęć wynosi 70 złotych. Małoletni jeździ również na zawody sportowe czy obozy karate. Z uprawianiem przez niego tego sportu wiążą się również koszty zakupu odpowiedniego sprzętu sportowego m.in.: ochraniaczy na głowę (180 złotych), na krocze, piszczele (po 50 złotych), rękawice (50 złotych) czy zakup kimona (2 sztuki – 220 złotych) – średni miesięczny koszt z tytułu uprawianego sportu to około 250 złotych.

Matka małoletniego do października 2018 roku wynajmowała mieszkanie, w którym zobowiązana była opłacać czynsz kwotą 850 złotych, a dodatkowo ponosić bieżące opłaty za energię elektryczną czy gaz. Od 21 października 2018 roku matka małoletniego powoda wynajmuje mieszkanie, w którym jest zobowiązana do opłacania czynszu w kwocie 1200 złotych miesięcznie, a nadto do opłacania rachunków za zużycie energii elektrycznej (65 złotych), telewizję kablową (29,90 złotych), paliwo gazowe (około 24,10 złotych miesięcznie) i wodę – średni miesięczny koszt zapewnienia potrzeb mieszkaniowych przypadający na małoletniego to około 660 złotych. Suma wszystkich powyższych wydatków na małoletniego daje kwotę około 1680 złotych miesięcznie.

Dowód:

-

zaświadczenie z dnia 19.06.2018 r. – k. 7;

-

zaświadczenie z dnia 4.06.2018 r. – k. 10-11;

-

zestawienie wydatków rocznych na małoletniego - k.8-9;

-

umowa najmu mieszkania k. 49 - 49 verte;

-

potwierdzenie przelewu za abonament TV kablowej - k. 50;

-

faktura (...) k. 51;

-

przesłuchanie matki małoletniego powoda na rozprawie - k. 53-56.

Matka małoletniego J. G. zatrudniona jest w filmie 3 (...) sp. z o.o. na umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku mechanika.
Za wykonywaną pracę otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 2073,91 zł netto
(w miesiącu czerwcu 2018 r – 2221,14 złotych, maju 2018 r. – 2001,27 złotych, w kwietniu 1999,32 złotych), a jeżeli wypracowuje nadgodziny lub podejmuje dodatkową pracę, wówczas jej dochód jest większy o od 200 do 700 złotych netto miesięcznie. Dotychczas nie otrzymywała ona zasiłku rodzinnego ani świadczenia z programu Rodzina 500+.

Dowód:

-

zaświadczenie o dochodach – k.6;

-

przesłuchanie matki małoletniego powoda na rozprawie - k. 53-56.

T. K. pracuje dorywczo jako zdun, jest bezrobotny i nie otrzymuje żadnego zasiłku, deklaruje, że zarabia średnio 2000 złotych netto miesięcznie, jest zdrowy i nie leczy się poza tym, że posiada zalecenie lekarza zakazujące mu noszenia ciężarów powyżej 3 kilogramów, co utrudnia mu znalezienie bardziej popłatnej pracy. Pozwany posiada 20-letni samochód i motocykl, nie ma majątku, albowiem kilka lat temu stracił wszystko w pożarze. Deklaruje, że dokładał się w znacznie większym stopniu do zapewnienia potrzeb dziecka, niż tylko przez wypłacanie alimentów na jego rzecz, bowiem utrzymuje syna, gdy ten przebywa u niego w co drugi weekend (przy czym od stycznia br. ten stan zmienił się, ponieważ małoletni zaprzestał przychodzić do ojca na weekendy). Ponadto, gdy syn był u niego na wakacjach, pozwany wydał przez ten okres 7000 złotych, nadto przekazuje synowi kieszonkowe w kwocie 100-200 złotych co dwa tygodnie, zabiera syna na koncerty, festiwale, których koszt wynosi około 200 złotych co dwa tygodnie.

Na koszty utrzymania pozwanego składają się: czynsz za mieszkanie – 400 złotych oraz opłata za energię elektryczną od 40 do 400 złotych miesięcznie
w zależności od pory roku, nadto pozwany wydaje 300 złotych miesięcznie za wyżywienie, 100 złotych miesięcznie na odzież, 50 złotych miesięcznie na chemię gospodarczą i kosmetyki, 300 złotych miesięcznie na paliwo do samochodu – daje to średnią miesięczną kwotę 1250 złotych.

Dowód:

-

uzasadnienie zażalenia – k. 29;

-

odpowiedź na pozew k. 34;

-

zaświadczenie z ZUS k. 37;

-

pismo pozwanego – k. 44

-

przesłuchanie pozwanego na rozprawie - k. 53-56;

-

oświadczenie matki małoletniego na rozprawie - k. 76.

Małoletni systematycznie uczęszcza do szkoły, nie sprawia kłopotów wychowawczych i osiąga dostateczne wyniki w nauce. Oboje rodziców małoletniego interesuje się nim, mają stały kontakt ze szkołą, oboje przychodzą na zebrania czy konsultacje, a także uiszczają opłaty szkolne. Małoletni powód był w ubiegłym roku szkolnym zagrożony z historii i matematyki. Powód jest związany zarówno z matką, jak i z ojcem oraz z rodziną ze strony ojca. Pozwany przyuczał syna do zawodu zduna poprzez angażowanie go do pomocy, gdy wykonywał zlecenia. Oboje rodzice troszczą się w miarę możliwości o syna, jednak to na jego matce spoczywa główny ciężar wychowawczy, jak też dotychczas to ona pokrywała materialne potrzeby syna w większym od pozwanego zakresie.

Dowód:

-

odpowiedź na pozew k. 34;

-

opinia wychowawcy małoletniego – k. 38;

-

przesłuchanie matki małoletniego powoda oraz pozwanego na rozprawie -
k. 53-56;

-

informacja szkoły – k. 75;

-

pismo powoda – k. 36.

Sąd zważył, co następuje:

Pozew okazał się w znacznej mierze zasadny i zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z art. 133 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682), zwanej dalej „k.r.o.”, rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zakres tego obowiązku wyznaczony jest przez przepis art. 135 § 1-3 k.r.o., z którego wynika, że zakres ten zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanych, a wykonanie tego obowiązku może polegać w całości lub w części zarówno na osobistych staraniach o utrzymanie uprawnionego lub jego wychowanie, jak i na pokrywaniu kosztów jego utrzymania czy wychowania, przy czym na zakres ten nie wpływają ewentualne świadczenia społeczne.

Na usprawiedliwione potrzeby dziecka składają się zarówno potrzeby w zakresie jego wychowania, zgodnie z art. 96 § 1 k.r.o., według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa", jak i polegające na zapewnieniu środków na jego utrzymanie. Argumentów w tym zakresie dostarcza również orzecznictwo, na które można wskazać cytując choćby uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 roku1: „rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego), według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. (…) Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku.”.

Poza powyższymi przepisami, zasadniczą podstawą powództwa w niniejszej sprawie był przepis art. 138 k.r.o., który stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Bezspornie desygnatem nazwy „umowa” w rozumieniu tego przepisu jest ugoda sądowa. Przepis ten normuje szczególny rodzaj klauzuli prawa cywilnego rebus sic stantibus. Owa zmiana stosunków polega na zmianie istotnych, przewidzianych w ustawie okoliczności odnoszących się do przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu oraz sposobu jego wykonywania. Konkretnie, zmiana ta może oznaczać w szczególności zmianę w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub zmianę możliwości zarobkowych czy majątkowych zobowiązanego. Takie stanowisko znajduje się również w uzasadnieniu przywoływanej już, a zasługującej na szczególne uwzględnienie, uchwale Sądu Najwyższego, w której Sąd wskazał, iż: „podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo zwiększyły się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.”2.

W ocenie Sądu orzekajacego strona powodowa podołała ciężarowi dowodu w niniejszej sprawie, wykazując, że faktycznie doszło do istotnej zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., o której wyżej, w szczególności poprzez trafne podniesienie, że od orzeczenia w przedmiocie alimentów minęło ponad 12 lat – wówczas małoletni miał trzy lata i chodził do przedszkola, co oczywiste, od tego czasu jego potrzeby znacznie wzrosły, zarówno w zakresie wyżywienia, edukacji, jak i spędzania wolnego czasu.

Sąd dokonując subsumpcji miał na uwadze w szczególności przedstawione przez matkę małoletniego dokumenty. Ich prawdziwość nie była kwestionowana,
a dostarczyły one Sądowi rzetelnych informacji na temat wysokości kosztów ponoszonych na małoletniego w szczególności tych na zakup żywności, odzieży, środków chemicznych i higienicznych, czy związanych z uczęszczaniem małoletniego powoda za zajęcie karate – wszystkie koszty podane przez matkę małoletniego powoda sąd uznał za usprawiedliwione i adekwatne dla chłopca w wieku powoda.

Ponadto Sąd oparł się o przesłuchanie matki powoda i pozwanego, oraz na zaświadczeniach i innych dokumentach przedłożonych przez pozwanego, jak i na treści uzasadnień jego pism procesowych.

Sąd – biorąc pod uwagę okoliczności stanu faktycznego sprawy,
jak i posługując się wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego,
- przyjął szacunkową, ale o wysokim stopniu prawdopodobieństwa kwotę 1680 złotych miesięcznie, jako kwotę potrzebną na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda.

Nadto przyjęto, że zdolność zarobkowa i majątkowa zobowiązanych do alimentacji – rodziców małoletniego powoda, kształtuje się w podobnych granicach i wnosi około 2000 złotych miesięcznie. Biorąc to pod uwagę jak również to, że oboje rodzice małoletniego powoda przyczyniają się do jego wychowania w podobnym zakresie, Sąd odstąpił od ustalania szczegółowej proporcji w jakiej zobowiązani powinni ponosić koszty utrzymania małoletniego – i ustalił, że będą oni te koszty ponosić po połowie, tj. po 800 złotych miesięcznie.

Nadmienić należy, że jeszcze jednym argumentem przemawiającym za obciążeniem rodziców kwotą w takiej wysokości jest wyliczenie, że kwota 800 złotych stanowi kwotę, która odpowiada różnicy pomiędzy dochodami powoda, a jego miesięcznymi wydatkami na własne utrzymanie. Wobec tego pozwany wypłacając alimenty w takiej wysokości, nie jest narażony na spowodowanie uszczerbku w utrzymania własnej osoby, a czego ewentualne spowodowanie nie było zamiarem sądu, szczególnie biorąc pod uwagę nieszczęśliwe przeżycie pozwanego polegające na pożarze jego domu i traumę jaką w związku z tym zdarzeniem doznał.

Odnosząc się do podnoszonych przez pozwanego twierdzeń, iż zwiększenie kwoty alimentów spowoduje brak możliwości zapewnienia z jego strony synowi rozrywek na dotychczasowym poziomie stwierdzić należy, że zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowym małoletniego stoi niewątpliwie na pierwszym miejscu i ma pierwszeństwo przed zapewnianiem rozrywek.

Mając powyższe na uwadze Sąd uwzględnił powództwo do kwoty 800 złotych, w pozostałej zaś części powództwo oddalił. Nadto Sąd na podstawie art. 108 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2019 r.
poz. 1460), zwanej dalej „k.p.c.” w zw. z art. 113 § 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 785, 1043 i 1469), odstąpił od obciążania pozwanego kosztami postepowania biorąc pod uwagę sytuację osobistą i życiową pozwanego oraz uznając, że większy pożytek pozwany uczyni mogąc przeznaczyć tę kwotę na spełnienie swojego obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego syna. Ponadto stosownie do przepisu art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.,
Sąd nadał wyrokowi w pkt. I rygor natychmiastowej wykonalności.

1 Uchwała Sądu Najwyższego 16 grudnia 1987 r., sygn. akt. III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42.

2 I..