Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krośnie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Arkadiusz Trojanowski (spr.)

Sędziowie: SSO Janusz Szarek

SSO Mariusz Hanus

Protokolant: Wioletta Pelczar

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Krośnie – Andrzeja Dworzańskiego

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2018 roku w Krośnie

sprawy Ł. Z., s. J. i K. zd. S., ur. (...) w U.

oskarżonego o przestępstwa z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lesku Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Ustrzykach Dolnych z dnia 21 grudnia 2017 roku, sygn. akt VI K 224/16

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

II.  zasądza od oskarżonego Ł. Z. na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę za drugą instancję w kwocie 120 zł /sto dwadzieścia złotych/,

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. W. kwotę 840 zł /osiemset czterdzieści złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt II Ka 94/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Lesku Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w U. z dnia 21 grudnia 2017r., sygn.. akt VI K 224/16, oskarżony Ł. Z. został uznany za winnego tego, że:

I.  w dniu 30 lipca 2016r., w K., wspólnie z A. N., wziął udział w pobiciu M. W., bijąc go i kopiąc po całym ciele, co naraziło go na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 156 §1 lub 157 §1 kk, jak również uderzył go pięścią w twarz, które to uderzenie doprowadziło do wybicia zęba 21 oraz ukruszenia zębów 11,22,23 oraz 42 do 32, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej siedmiu dni trwający, to jest przestępstwa z art. 158 §1 k.k. i art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

II.  w miejscu i czasie jak w pkt I, poprzez uderzenie pięścią, uszkodził karoserię samochodu (...), powodując szkodę w wysokości 1.268,54 zł w mieniu W. S., to jest przestępstwa z art. 288 § 1 k.k.

Za pierwszy z przypisanych czynów Sąd skazał oskarżonego Ł. Z., na podstawie art. 157 §1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, a za drugi, na podstawie art. 288 § 1 k.k., na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 § 1 i § 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k., w miejsce wyżej orzeczonych jednostkowych kar pozbawienia wolności, Sąd wymierzył oskarżonemu Ł. Z. karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności,

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd orzeka wobec oskarżonego Ł. Z. obowiązki naprawienia szkody:

-

na rzecz pokrzywdzonego M. W., w części, poprzez uiszczenie kwoty 10.000 złotych,

-

na rzecz pokrzywdzonego W. S., w całości, poprzez uiszczenie kwoty 1.268,54 złotych.

Nadto, Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym opłatę, oraz na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. W. koszty związane z ustanowieniem pełnomocnika.

Powyższy wyrok, w części dotyczącej kary, zaskarżył obrońca oskarżonego.

Apelacja zarzuciła orzeczeniu rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu bez należytego uwzględnienia tego, iż oskarżony był wprawdzie karany, ale wiele lat temu, do incydentu doszło częściowo z winy pokrzywdzonego, który niejako sprowokował oskarżonego, a krótkotrwałe kary pozbawienia wolności nie odnoszą należytego skutku, a wręcz przeciwnie, mogą wpływać na demoralizację sprawcy, zaś wymierzona kara ograniczenia wolności bądź grzywny odzwierciedlałaby stopień społecznej szkodliwości czynu i niewątpliwie zapobiegałaby popełnieniu podobnego przestępstwa w przyszłości i działała na sprawcę wychowawczo.

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części i wymierzenie oskarżonemu kary znacznie łagodniejszego rodzaju, to jest grzywny bądź ograniczenia wolności, przez zastosowanie art. 37a k.k.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest całkowicie nieuzasadniona.

Sąd pierwszej instancji, dokonując prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego, jak i kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonemu czynów, także właściwie ocenił okoliczności wpływające zarówno na wymiar kar jednostkowych, jak też kary łącznej, wiążące się z poszczególnymi ustawowymi jej wskaźnikami. Orzeczona w ten sposób kara pozbawienia wolności w wymiarze 6 miesięcy czyni zadość istniejącym przepisom, jest adekwatna do stopnia zawinienia oskarżonego, uwzględnia stopień społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów, bierze pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć wobec oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Określenie „rażącej niewspółmierności kary” było przedmiotem wielokrotnych rozważań doktryny i orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych. Wypracowano w tym zakresie spójne stanowisko. W jego myśl o „rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. nie można mówić w sytuacji gdy Sąd wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową (art. 53 § 1 k.k.) zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1982r., Rw 542/82, OSNKW 1982/12/90).

W omawianej sprawie Sąd pierwszej rozważył wcześniejsze czterokrotne skazanie oskarżonego na kary ograniczenia i grzywny oraz dwukrotne na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary. Słusznie stwierdził, że zgodnie z treścią art. 69 § 1 k.k. nie mógł wymierzyć oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem. Zasadnie też przyjął, że postawa oskarżonego wskazuje na to, że dotychczas wymierzane kary nie osiągnęły wobec niego celów zapobiegawczych i nie zapobiegły powrotowi do przestępstwa.

Zważywszy na zastosowanie przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej kumulacji można nawet stwierdzić, że Sąd Rejonowy zbyt łagodnie potraktował oskarżonego, uwzględniając, że przypisane mu przestępstwa miały inny charakter i godziły w odmienne dobra prawne.

Zupełnie niezrozumiałe jest wskazywanie w apelacji, że oskarżony był karany „wiele lat temu” skoro przestępstw dopuścił się w okresie próby.

Także chybione jest sugerowanie częściowej winy pokrzywdzonego za zaistniałe zdarzenia. W niekwestionowanych ustaleniach faktycznych przyjęto, że gdy oskarżony z drugim sprawcą zbliżali się do pokrzywdzonych ci wsiedli do samochodu, a pokrzywdzony W. powiedział, że już odjeżdżają i nie chcą kłopotów. Na pewno usprawiedliwieniem oskarżonego nie jest, przytoczony w apelacji, fakt zatrzymywania się w tamtym miejscu obywateli Ukrainy.

Nie można zgodzić się z obrońcą oskarżonego co do oceny wymierzania krótkotrwałych kar pozbawienia wolności. Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie przyjmuje się, że taka kara wywołuje efekty wychowawcze czy też odstraszające poprzez swoje „uderzeniowe” oddziaływanie. Stwarza ona bowiem swoisty wstrząs psychiczny skazanych. To „uderzeniowe” działanie kary może dać efekty wychowawcze czy też odstraszające.

Wobec oskarżonego nie były skuteczne, dotychczas orzekane, kary wolnościowe i pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Można wyrazić przekonanie, że właśnie taka krótkoterminowa kara pozbawienia wolności zmieni wreszcie nastawienie oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego i podziała na niego wychowawczo.

Nietrafne jest wnioskowanie w apelacji zastosowania art. 37a k.k. Funkcją tego przepisu jest dookreślenie (dopełnienie) ustawowego zagrożenia za niektóre występki. Nie stanowi on natomiast podstawy dla wyprowadzenia dyrektywy sądowego wymiaru kary, która skłania sądy do orzekania zamiast kary pozbawienia wolności kar wolnościowych ( J. Majewski, Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, s. 85; J. Giezek, O sankcjach alternatywnych, s. 29 i n.; podobnie E. Hryniewicz-Lach, w: Królikowski, Zawłocki, Kodeks karny. Część ogólna, t. 2, 2015, s. 43; W. Górowski, Orzekanie kary grzywny, s. 66).

Przestępstwa przypisane oskarżonemu zagrożone są jedynie karami pozbawienia wolności. W sytuacji, gdy oskarżony był wcześniej skazany na kary pozbawienia wolności i nie ma możliwości warunkowego zawieszenia wykonania takiej kary, zastosowanie normy z art. 37a k.k. stanowiłoby obejście istniejących uregulowań karnych.

Uznając, że apelacja obrońcy oskarżonego jest nieuzasadniona, a wyrok słuszny, Sąd Okręgowy utrzymał go w mocy. Podstawą prawną orzeczenia Sądu Odwoławczego są przepisy art. 437 § 1 k.p.k., art. 438 pkt 4 k.p.k. i art. 456 k.p.k.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 636 § 1 k.p.k., natomiast o opłacie za drugą instancję na podstawie art. 8 ustawy o opłatach w sprawach karnych.

Zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego na rzecz oskarżyciela posiłkowego znajduje oparcie w przepisach art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k.