Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 lutego 2019 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny – Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Rajchel (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Izabella Stawicka

SO Barbara Kursa

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2019 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi S. P. na przewlekłość postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, o sygn. akt I Ns 784/01/S

przy udziale Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa- Śródmieścia w Krakowie o sygn. akt I Ns 784/01/S nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa- Śródmieścia w Krakowie na rzecz skarżącego S. P. kwotę 2.000 (dwa tysiące) złotych;

3.  oddalić skargę w pozostałej części;

4.  nakazać Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu dla Krakowa- Śródmieścia w Krakowie zwrot skarżącemu kwoty 200 (dwieście) złotych wobec uwzględnienia skargi.

UZASADNIENIE

W skardze wniesionej dnia 15 listopada 2018 r., złożonej w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. nr 179, poz. 1843), skarżący domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt I Ns 784/01/S, zlecenia sądowi prowadzącemu postępowanie odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie i zasądzenia od Skarbu Państwa kwoty 2.000 zł.

W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, że postanowieniem z dnia 10 listopada 2010 roku Sąd wyznaczył zarządcę przymusowego nieruchomości wspólnej przy ul. (...) w K. M. T. i zobowiązał ją do składania corocznych sprawozdań z podejmowanych czynności, ustalając termin pierwszego z nich na dzień 31 marca 2011 r. Jak wynika z powyższego, termin na złożenie sprawozdania z zarządu nieruchomością za rok 2016, upłynął 31 marca 2017 roku. Sprawozdania tego skarżący jako uczestnik postępowania nie otrzymał do dzisiaj pomimo, że w tej sprawie złożył wniosek interwencyjny pismem z dnia 17 lipca 2018 r., a to w związku z przesłaniem przez Sąd wezwania do ustosunkowania się do kolejnego sprawozdania za rok 2017. Sprawozdania za 2016 r. dotychczas nie otrzymali także inni uczestnicy postępowania o sygn. I Ns 784/01/S. Skarżący podniósł też, że nieprawidłową sytuacją jest praktyka Sądu Rejonowego rozpatrywania sprawozdań M. T. za okresy 3-letnie. Tak było w przypadku sprawozdań za lata 2012-2013-2014 i tak prawdopodobnie będzie za okres lat 2016-2017-2018, bo dotychczas sprawozdania te nie zostały rozpatrzone, a - jak wyżej wspomniano - sprawozdanie za 2016 r. nawet nie zostało doręczone uczestnikom postępowania. Skarżący uważa, że występująca w sprawie przewlekłość nie powinna mieć miejsca, gdyż uniemożliwia uczestnikom odniesienie się na bieżąco do sprawozdań - a nie dopiero po upływie 3 lat - i na niezwłoczne zgłoszenie zarzutów do nagminnie występujących istotnych zaniedbań M. T..

W odpowiedzi na skargę Skarb Państwa - Prezes Sądu Rejonowego zgłaszając swój udział w sprawie, przedstawił tok podejmowanych w sprawie czynności i w konkluzji wniósł o oddalenie skargi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U., Nr 179, poz. 1843 ze zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania). Treść tego przepisu wskazuje, że przewlekłość postępowania ma miejsce wówczas, gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, pozostających w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie orzeczenia. Czynności procesowe powinny zabierać odpowiednią ilość czasu, a zatem być podejmowane bez zbędnej zwłoki, która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność podejmowanych działań. W myśl natomiast art. 1 ust. 1 wskazanej ustawy do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu sprawy może dojść zarówno wskutek bezczynności (zaniechania), jak i wskutek działania sądu. Odpowiada temu nakaz rozważenia przy rozpoznawaniu skargi nie tylko terminowości podjętych przez sąd czynności, ale także ich prawidłowości. W konsekwencji o przewlekłości postępowania można mówić zarówno wtedy, gdy sąd nie podejmuje żadnych czynności, jak i wtedy, gdy je podejmuje, ale są one nieprawidłowe i w ich następstwie dochodzi do zwłoki w rozpatrzeniu sprawy. Przez przewlekłość postępowania rozumie się nieuzasadnione żadną z okoliczności wymienionych w art. 2 ust. 2 ustawy długotrwałe zaniechanie przez sąd czynności lub podejmowanie czynności nieefektywnych bądź pozornych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 roku, III SPP 14/11, niepubl. SIP LEX nr 1095951).

W niniejszej sprawie doszło do przewlekłości postępowania albowiem Sąd Rejonowy pomimo ciążącego na nim obowiązku nie sprawował w niniejszej sprawie dostatecznej kontroli toku postępowania, skutkiem czego zarządca sądowy M. T. - nie złożyła do chwili obecnej sprawozdania z zarządu za rok 2016 roku. W ocenie Sądu Okręgowego sam natłok czynności i wniosków, a także konieczność rozpoznania środków odwoławczych, które zostały złożone w przedmiotowej sprawie, nie usprawiedliwiają sam przez się, faktu, że Sędzia Referent nie zdążył w adekwatnym czasie zareagować na niezłożenie sprawozdania za 2016 rok. Oczywiście obszerność sprawy i składane środki zaskarżenia niewątpliwie wpłynęły na taki stan rzeczy, co nie zmienia jednak oceny, że do przewlekłości we wskazanym zakresie doszło. Uchybienie to spowodowało bowiem opóźnienie w przebiegu procesu i stanowiło przyczynę przewlekania procesu, której to w myśl art. 6 § 1 k.p.c. sądy powinny przeciwdziałać. Zauważyć też trzeba, że podjęcie stosownej reakcji na bierność zarządcy w niniejszej sprawie, polegać powinno w pierwszej kolejności na wezwaniu go do przedłożenia sprawozdania i ewentualnie ponagleniu z zagrożeniem ukarania grzywną. Tymczasem pierwsza reakcja Sądu nastąpiła dopiero w styczniu 2019 r.

Mając powyższe na względzie, w pkt. 1 postanowienia, Sąd Okręgowy na podstawie w/w przepisów, a także art. 12 ust. 2 ustawy stwierdził, że w omawianej sprawie wystąpiła przewlekłość postępowania.

Stosownie do treści art. 12 ust. 4 ustawy o skardze uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2000 do 20 000 złotych. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania. Na poczet tej sumy zalicza się kwoty przyznane już skarżącemu tytułem sumy pieniężnej w tej samej sprawie. Sumy pieniężnej nie przyznaje się w razie uwzględnienia skargi wniesionej przez Skarb Państwa albo państwowe jednostki sektora finansów publicznych.

Sąd przyznał skarżącemu kwotę 2.000 zł. uznając, że suma ta należycie zrekompensuje skarżącemu niedogodności wynikłe ze stwierdzonej przewlekłości. Kwota ta jest zgodna z wnioskiem skarżącego, ale i adekwatna do okresu stwierdzonej przewlekłości. Ustawodawca wprowadzając konieczność zasądzenia (w razie stwierdzenia przewlekłości) pewnej minimalnej kwoty na żądanie strony, wychodzi z założenia, że każdy przypadek przewlekłości postępowania sądowego na tyle przesądza o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, że konieczne jest zagwarantowanie pewnej rekompensaty pieniężnej.

W zakresie wniosku skarżącego dotyczącego wydania Sądowi Rejonowemu poleceń podjęcia odpowiednich czynności umożliwiających nadanie sprawie dalszego biegu, Sąd Okręgowy wskazuje, że w chwili obecnej Sąd Rejonowy wyznaczył termin rozprawy na dzień 5 kwietnia 2019 roku, na który wezwał zarządcę oraz wezwał go do złożenia w terminie 1 tygodnia sprawozdania za rok 2016 oraz do wyjaśnienia powodów niezłożenia tegoż sprawozdania do dnia dzisiejszego. Dopiero więc od reakcji zarządcy na to wezwanie zależne będzie dalsze procedowanie. W obecnej chwili trudno jest więc polecić sądowi dokonanie jakichś konkretnych czynności, te bowiem zdeterminowane będą postawą zarządcy.

Wobec uwzględnienia skargi zwrotowi na rzecz skarżącego, w trybie art. 17 ust. 3 ustawy, podlegała uiszczona tytułem opłaty od skargi kwota 200 złotych.