Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2020 r. w Lublinie

sprawy R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji R. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 26 kwietnia 2019 r. sygn. akt IV U 857/18

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu
w Siedlcach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Małgorzata Pasek Elżbieta Czaja Krzysztof Szewczak

Sygn. akt III AUa 452 /19

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 08.11.2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w S. odmówił R. B. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony jest do dnia 31.10.2020r. częściowo niezdolny do pracy, lecz w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę oraz powstaniem niezdolności do pracy nie udokumentował 5- letniego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Od decyzji tej odwołanie wniósł R. B. wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty. W uzasadnieniu odwołania podniósł, iż ZUS nie zaliczył mu wcześniejszych okresów składkowych. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z 26 kwietnia 2019 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

Ubezpieczony R. B. urodzony (...), 29.08.2018r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy dołączając zaświadczenie o stanie zdrowia. Po przeprowadzeniu badania lekarskiego Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony od dnia sierpnia 2018 r. do 31.10.2020r. jest częściowo niezdolny do pracy. Ta okoliczność jest bezsporna. Badając okoliczność stażu ubezpieczeniowego przed datą powstania niezdolności do pracy oraz przed datą złożenia wniosku o rentę Sąd dopuścił dowód z dokumentów dotyczących okresów zatrudnienia i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne znajdujących się w aktach ZUS. Innych dokumentów ubezpieczony nie przedstawił. W okresie dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku o rentę to jest od 29.01.2008r. do 28.08.2018r. ubezpieczony udowodnił 3 lata, 1 miesiąc i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych, a przed dniem powstania niezdolności do pracy, tj. w okresie od 31.08.2008r. do 30.08.2018r. udowodnił 3 lata i 29 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W przeszłości ubezpieczony wielokrotnie składał wnioski o rentę, w tym również o rentę socjalną, lecz żadnym wcześniejszym okresie nie stwierdzono aby był on niezdolny do pracy. Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt ZUS.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie jest nie uzasadnione.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz.1118 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w okresach określonych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie wskazuje, że ubezpieczony nie spełnia wszystkich warunków zawartych w tym przepisie. Zarówno przed dniem powstania niezdolności do pracy jak i przed dniem złożenia wniosku o rentę ubezpieczony nie udowodnił 5-letniego okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym. Nie można uznać okresów składkowych i nieskładkowych R. B. przed sierpniem 2008r., ponieważ w okresie tym nie stwierdzono u niego niezdolności do pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art.477 ¹⁴par.1 kpc orzekł jak w wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca zaskarżając wyrok w całości. Apelujący podnosi, że pomimo orzeczenia niezdolności do pracy Sąd mu renty na przyznał, co uważa za krzywdzące i niezrozumiałe, akcentuje stan zdrowia zwłaszcza pogłębiającą się chorobę psychiczną. Jak wynika z treści apelacji skarżący wnosił o zmianę wyroku i przyznanie prawa do renty.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna w sposób skutkujący uchyleniem wyroku w zaskarżonej części i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

W niniejszej sprawie aktualna niezdolność do pracy wnioskodawcy nie była sporna. Podstawą odmowy przyznania świadczenia było nie udowodnienie 5-letniego okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym przed dniem powstania niezdolności do pracy, jak i przed dniem złożenia wniosku o rentę. Organ rentowy jako datę powstania niezdolności do pracy przyjął sierpień 2018 roku. Okoliczności tej sąd nie weryfikował, jak również zaniechał jakiekolwiek próby wyjaśnienia stanu zdrowia wnioskodawcy, we wcześniejszym okresie pomimo tego, że skarżący jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji cierpi na zaburzenia psychiczne, co w osób oczywisty świadczy o jego nieporadności procesowej. Mieć należy na uwadze, że czasami skorzystanie z kompetencji dopuszczenia dowodu z urzędu staje się obowiązkiem sądu. W sytuacji, w której strona nie rozumie dostatecznie złożoności sprawy (w ocenie skarżącego sam fakt uznania go za niezdolnego do pracy skutkuje prawem do renty) i istocie nie jest w stanie samodzielnie poprawnie wywiązać się z ciężarów procesowych), Sąd powinien podjąć dodatkowe czynności - dostatecznie i czytelnie wyjaśnić stronie złożoność sytuacji i konieczność podjęcia działań niezbędnych do wyjaśnienia sprawy.

Istotnie wnioskodawca w przeszłości ubiegał się o rentę (legitymując się wówczas wymaganym okresem) której mu odmawiano wobec stwierdzania braku niezdolności do pracy. W niniejszej sprawie nie zostało jednak wyjaśnione czy ewentualne ustalanie wcześniejszej daty powstania niezdolności do pracy spowodowałoby legitymowanie się przez ubezpieczonego wymaganym stażem ubezpieczeniowym.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy ustali okresy ubezpieczenia wnioskodawcy, jak również zweryfikuje datę powstania niezdolności do pracy.

Sąd rozważy, czy z uwagi na nieporadność wnioskodawcy, celowym jest pouczenie go o możliwości ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Niezbędne jest ustalenie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy związanych z wcześniejszym stanem zdrowia wnioskodawcy, co wymaga ewentualnego zbadania dokumentacji lekarskiej. W tym stanie rzeczy, uznając, że w niniejszej sprawie doszło do nierozpoznania istoty sprawy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. orzekł o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania.