Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 25.09.2018 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w V Wydziale Gospodarczym w składzie:

Przewodniczący: SSR Robert Roliński

Protokolant: Alicja Pomykała

po rozpoznaniu w dniu 11.09.2018 r. w Kaliszu

na rozprawie sprawy

z powództwa : (...) sp. z o.o. z/s w O. W..

przeciwko: D. W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego D. W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. z/s w O. W.. kwotę 10 012,38 zł (dziesięć tysięcy dwanaście złotych 38/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 14.03.2017 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 118,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3 617,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V GC 1665/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 kwietnia 2017r. pełnomocnik powódki (...) sp. z o.o. z/s w O. wniósł o zasądzenie od pozwanego D. W. kwoty 10.012,38 zł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 14 marca 2017r. do dnia zapłaty, a także kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych i kwotą 17 zł. tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powódki podniósł, że powódka zawarła z pozwanym w dniu 25 stycznia 2017r. umowę o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń. Powódka na mocy w/w umowy rozpoczęła procedurę czynności windykacyjnych w celu wyegzekwowania zadłużenia od dłużnika (...) Sp. z o.o. Pozwany nie ustosunkował się do pisma pełnomocnika dłużnika, które zostało mu przesłane przez powódkę. Pozwany wypowiedział umowę powódce na co powódka wyraziła zgodę, przy czym na podstawie § 9 pkt. 6 w zw. z § 12 pkt. 1 umowy powódka obciążyła pozwanego należnym wynagrodzeniem udzielając 30% rabatu, jednocześnie dokonała zwrotnego przelewu wierzytelności. Pozwany nie uregulował należności wobec powódki.

(pozew k. 2 akt)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 10 maja 2017r. Sąd Rejonowy w Kaliszu V Wydział Gospodarczy w osobie Starszego Referendarza Sądowego, w sprawie o sygn. akt V GNc 1478/17, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od w/w nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pełnomocnik pozwanego podniósł, iż pozwany przyznaje, iż zawarł z powódką umowę o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń. Jednakże pozwany w/w umowę skutecznie wypowiedział pismem z dnia 03.02.2017r. Zdaniem pozwanego zapisy umowy w części obejmującej § 9 ust. 6 w zw. z § 12 ust. 1 umowy są nieważne w zakresie w jakim przyznają powódce prawo do wynagrodzenia, w sytuacji w której pozwany skorzystał z prawa wypowiedzenia umowy i to w sytuacji braku wyegzekwowania jakiejkolwiek kwoty od dłużnika i w oderwaniu od nakładu, czasu pracy i kosztów poniesionych przez powódkę. Zatem umowa ta w w/w zakresie jest sprzeczna z natura i właściwościami łączącej strony umowy oraz zasadami współżycia społecznego. Ponadto pełnomocnik pozwanego wskazał, iż z uwagi na sposób sformułowania umowy, jej niejasne i nieczytelne zapisy dla pozwanego pozwany do czasu wypowiedzenia umowy nie miał świadomości, że w przypadku wypowiedzenia umowy będzie zobowiązany do zapłaty jakiejkolwiek kwoty na rzecz powódki. Na temat treści umowy rozmawiał kilkakrotnie z pracownikami powódki, którzy w żadnej z rozmów nie przekazali mu informacji o tym, że powódka będzie domagać się zapłaty wynagrodzenia w przypadku wypowiedzenia przez niego umowy.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 32-36 akt)

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty pełnomocnik powódki podtrzymał swoje stanowisko w sprawie, wskazując że pozwany jako przedsiębiorca miał pełna świadomość tego, że zgodnie z warunkami zawartej umowy w przypadku jej wypowiedzenia powódce przysługuje wynagrodzenie. Pozwany zgodził się na zaproponowane przez powódkę warunki i oświadczył, że umowa nie budzi jego zastrzeżeń. Ponadto pełnomocnik powódki podniósł, iż już po pierwszych czynnościach polubownych okazało się, że wierzytelność jest sporna, dłużnik zaprzeczył istnieniu zobowiązania względem pozwanego. Tymczasem pozwany zapewnił powódkę , iż wierzytelność ma charakter bezsporny i jest wymagalna.

(odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty k.45-46 akt)

Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Powódka (...) sp. z o.o. z/s w O. jest wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców k. 20-23

akt)

Pozwany D. W. jest wpisany do (...) jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Zakład (...) D. W..

(dowód: wydruk z (...) k. 25 akt)

W dniu 25 stycznia 2017r. powódka (...) Sp. z o.o. z/s w O. zawarła z pozwanym D. W. umowę o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń. Przedmiotem umowy było określenie zasad powierniczego przelewu (cesji) wierzytelności tj. przeniesienie przez powierzającego (pozwanego) na rzecz przejmującego (powódkę) wymagalnych wierzytelności przysługujących powierzającemu w celu ich wyegzekwowania od dłużnika na zasadach określonych w umowie. Stosownie do w/w umowy powierzający oświadczył, że przysługują mu względem dłużnika (...) Sp. z o.o. z/s w Ś. bezsporne i wymagalne wierzytelności na kwotę 27.133,80 zł. wynikające z faktury.

(okoliczność bezsporna)

Pozwany przed podpisaniem umowy zapoznał się z jej treścią, pytał się o to czego nie zrozumiał. Zaakceptował warunki umowy i ją podpisał. Pozwany skserował kopie umowy dla siebie. Po podpisaniu umowy przez powódkę jej odpis został przesłany pozwanemu.

(dowód: zeznania świadka P. H. e-protokół z dnia 01.12.2017r. 00:02:20-00:20:03

min;

zeznania świadka K. L. e-protokół z dnia 01.12.2017r. 00:26:45-

00:38:06 min;

częściowo zeznania pozwanego protokół z dnia 05.04.2018r. k. 108-109 akt)

Powódka w myśl rozdziału II umowy zobowiązana była do przeprowadzenia windykacji wierzytelności, ponadto stosownie do § 8 pkt. 1 umowy powódka zobowiązana była po przeprowadzeniu windykacji powierzonej wierzytelności przekazać niezwłocznie pozwanemu wierzytelności objęte niniejsza umową pomniejszone o wyliczone wynagrodzenie. Natomiast stosownie do § 10 pkt. 1 umowy strony zgodnie oświadczyły, iż na każdym etapie postępowania, w tym w postępowaniu sądowym, powierzający zobowiązany jest do współdziałania z przejmującym, w szczególności powierzający winien ustosunkować się w terminie wskazanym przez przejmującego do zarzutów dłużnika, a także wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń.

(dowód: umowa o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń k. 3-6 akt)

W łączącej strony umowie postanowiono, że każdej ze stron przysługuje prawo wypowiedzenia umowy, bez podania przyczyn, z tygodniowym okresem wypowiedzenia, na piśmie. Natomiast w przypadku rozwiązania umowy przez powierzającego od dnia zawarcia umowy do dnia zakończenia postępowania windykacyjnego przejmujący ma prawo do wynagrodzenia określonego w § 7 umowy oraz do zwrotu wygenerowanych kosztów (§ 12 pkt. 1 i 3). Ponadto stosownie do § 9 pkt. 6 umowy przejmującemu przysługuje wynagrodzenie określone w § 7, w przypadku określonym w § 12 pkt. 1 w dacie zwrotnego przelewu dokonanego przez przejmującego.

(dowód: umowa o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń k. 3-6 akt)

Powódka zawiadomiła dłużnika (...) Sp. z o.o. z/s w Ś. o przelewie wierzytelności oraz wezwała go do zapłaty kwoty 29.304,44 zł. Ponieważ pełnomocnik dłużnika zakwestionował w piśmie z dnia 31.01.2017r. zasadność jak i wysokość roszczenia podnosząc, iż zaprzecza, aby jakoby w przeszłości kiedykolwiek zlecił pozwanemu wykonanie przeglądu kominiarskiego za zapłatę wynagrodzenia w łącznej kwocie 27.133,80 zł. powódka wezwała pozwanego do ustosunkowania się do pisma pełnomocnika dłużnika w terminie 3 dni od daty otrzymania pisma.

(dowód: zawiadomienie z potwierdzeniem odbioru k.9,10 akt;

wezwanie do zapłaty k. 8,11 akt;

odpowiedź pełnomocnika dłużnika na wezwanie do zapłaty k. 13-14 akt;

pismo powódki k. 12 akt;

W dniu 03 lutego 2017r. pozwany wypowiedział powódce łączącą ich umowę o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń. W piśmie z dnia 21 lutego 2017r. powódka, w związku z pismem pozwanego o wypowiedzeniu umowy łączącej strony poinformowała pozwanego, iż przyjmuje wypowiedzenie do wiadomości. Jednocześnie poinformowała pozwanego, iż na podstawie § 9 pkt. 6 w zw. z § 12 pkt. 1 umowy obciąża pozwanego należnym wynagrodzeniem w kwocie 10.012,38 zł. i wzywa do jego zapłaty w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma. Jednocześnie powódka poinformowała pozwanego, iż w przypadku terminowej zapłaty w/w kwoty pozwany ma prawo do rabatu w wysokości 30%. Wówczas też powódka dokona zwrotnego przelewu wierzytelności na rzecz pozwanego.

(dowód: wypowiedzenie k. 15 akt;

pismo k. 16 akt;

zwrotny przelew wierzytelności k. 17 akt;

potwierdzenie nadania i odbioru k. 18 akt)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, a w szczególności umowy o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń. Ponadto sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zeznania świadków P. H. i K. L., które w sposób rzeczowy, logiczny i spójny uzupełniły materiał dowodowy oparty na dokumentach. Poza tym Sąd poczynił ustalenia faktyczne na podstawie zeznań pozwanego, jednakże tylko w części w jakiej są zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Natomiast Sąd odmówił wiary twierdzeniom pozwanego, jakoby został on zapewniony przez przedstawiciela powódki, że wynagrodzenie prowizyjne będzie należne powódce tylko w przypadku odzyskania należności od dłużnika, i że nie będzie on zobowiązany do zapłaty tego wynagrodzenia w innych sytuacjach. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego a przede wszystkim treści umowy, którą znał pozwany, prawdziwości tego twierdzenia, a także braku zgłoszenia przez pozwanego czy to przedstawicielowi powódki czy powódce niezgodności pomiędzy treścią umowy a zapewnieniami przedstawiciela powódki, uznać należy twierdzenia pozwanego w zakwestionowanej części za niewiarygodne i stanowiące efekt przyjętej linii obrony.

Sąd zważył co następuje:

Na gruncie przedmiotowej sprawy bezspornym jest, że w dniu 25 stycznia 2017r. powódka i pozwany zawarli umowę o powierniczym przelewie wierzytelności i windykacji roszczeń. Wobec tego, iż w/w umowa nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (jest to umowa nienazwana) należy do niej odpowiednio stosować przepisy o umowie zlecenia bowiem jest ona w istocie zleceniem windykacji należności. Zatem podstawą roszczenia powódki jest art.735 k.c. Zgodnie z którym za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie, przy czym stosownie do art. 744 k.c. w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy (…). Taka odmienną regulacje przewidywała łącząca strony umowa powierniczego przelewu wierzytelności bowiem należne powódce wynagrodzenie zostało zastrzeżone także w sytuacjach, gdy wykonanie zlecenia przez powódkę stało się niemożliwe na skutek wypowiedzenia umowy przez pozwanego. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że powódka podjęła czynności windykacyjne (sporządziła i przesłała dłużnikom stosowne zawiadomienie o przelewie wierzytelności, jak również wezwanie do zapłaty), których nie mogła sfinalizować z uwagi na brak właściwego współdziałania ze strony pozwanego, a w konsekwencji wypowiedzenia przez niego umowy. Pozwany jakkolwiek wypowiadając łączącą strony umowę nie był zobowiązany do podania przyczyny wypowiedzenia, to jednakże brak ważnego powodu wypowiedzenia umowy skutkuje obowiązkiem naprawienia wynikającej z tego szkody. (art. 746§1 k.c.). W świetle zgromadzonego materiału dowodowego należy uznać, iż pozwany nie wykazał, iż w niniejszej sprawie rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia umowy były ważne powody bowiem w chwili złożenia przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy powódka nie podjęła żadnych negatywnych czynności jak również nie naruszyła warunków łączącej strony umowy, które to zachowanie stanowiło by kwalifikowane (ważne) powody rozwiązania łączącej strony umowy. Z kolei brak ważnego powodu wypowiedzenia przez pozwanego umowy zrodził po jego stronie konkretne konsekwencje w postaci obowiązku zapłaty na rzecz powoda umówionego wynagrodzenia, gdyż powódka na skutek wypowiedzenia umowy przez pozwanego została pozbawiona spodziewanego wynagrodzenia prowizyjnego.

Stosownie do zawartej przez strony umowy pozwany przyjął na siebie szereg obowiązków, w tym obowiązek zapłaty umówionego wynagrodzenia w przypadku wypowiedzenia umowy, o czym wbrew jego twierdzeniom, wiedział lub co najmniej powinien wiedzieć skoro jak wynika to z materiału dowodowego przeczytał umowę, zatem znał jej treść.

Ponadto należy wskazać, iż okoliczność podnoszona przez pozwanego jakoby nie czytał umowy przed jej podpisaniem nie może prowadzić do uznania, iż wszelkie niekorzystne według niego uregulowania zawarte w treści umowy nie są dla niego wiążące bowiem fakt podpisania umowy bez jej wcześniejszego przeczytania świadczy o niedbalstwie pozwanego lub co najmniej o braku należytej staranności jakiej należy oczekiwać od osoby zawierającej umowę, a tym bardziej od podmiotu będącego przedsiębiorcą, którego należytą staranność ocenia się przez pryzmat faktu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż zarówno powódka jak i pozwany prowadzą działalność gospodarczą. Współczynnik należytej staranności związany z rozsądną oceną skutków stosunku zobowiązaniowego jest zwiększony z uwagi na fakt, iż pozwany prowadzi działalność gospodarczą. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się na tendencje do nakładania na przedsiębiorców coraz większej ilości obowiązków, zwiększając tym samym zakres ich odpowiedzialności. Orzecznictwo wskazuje, że należyta staranność wymagana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej działalności, uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania. Obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.08.1993 r. pod sygn. akt III CRN 77/93; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.04.2014 r. pod sygn. akt IV CSK 404/13). Zatem pozwany winien dochować należytej staranności związanej z podjęciem decyzji o zawarciu przedmiotowej umowy. Skoro zgodnie z treścią zawartej umowy, pozwany zaakceptował warunki na jakich została zawarta w tym, iż w przypadku wypowiedzenia umowy w sytuacji opisanej w § 12 pkt. 1, powódce będzie przysługiwało wynagrodzenie prowizyjne wskazane w § 7 umowy (§ 12 pkt. 3), to tym samym pozwany nie może twierdzić, iż dokonane przez niego wypowiedzenie umowy nie rodzi po jego stronie obowiązku zapłaty w/w wynagrodzenia. Pozwany jak wynika to z § 13 pkt. 11 umowy oświadczył, że zapoznał się z treścią umowy, która nie budzi jego zastrzeżeń i podpisuje ją po jej przeczytaniu. Zatem składając oświadczenie wobec powódki o wypowiedzeniu umowy pozwany miał świadomość, iż czynność tą będzie się wiązała z konkretnymi konsekwencjami. W tym miejscu należy wskazać, iż pozwany nie wykazał, aby pracownicy powódki wprowadzili go w błąd w zakresie treści łączącej strony umowy. Ponadto pozwany zeznał, że „cały ten zbieg okoliczności podświadomie mnie zaalarmował, że ci państwo używają w sposób wysublimowany metody „na policjanta”, by wyłudzić ode mnie środki pieniężne”. Zatem skoro pozwany jak twierdził miał świadomości co do rzekomych nieuczciwych zamiarów powódki, to w żadnym wypadku nie powinien podpisać umowy z powódką. Tymczasem pozwany nie tylko podpisał umowę ad hoc, ale także oświadczył, iż jej treść nie budzi jego zastrzeżeń, zatem nie potrzebował czasu na tzw. „przemyślenie decyzji”.

Sąd uznał za bezpodstawne zarzuty pozwanego jakoby zawarta pomiędzy stronami umowa była nieważna. Otóż pozwany podnosząc powyższy zarzut wskazał, iż umowa łącząca strony zawiera postanowienia sprzeczne z naturą stosunku prawnego oraz zasadom współżycia społecznego co narusza art. 353 ¹ k.c. ponadto podniósł zarzut nadużycia przez powoda prawa podmiotowego poprzez żądanie zapłaty wynagrodzenia prowizyjnego pomimo braku wyegzekwowania świadczenia od dłużnika pozwanego, co narusza art. 5 k.c. W ocenie Sądu mając na uwadze charakter stosunku prawnego łączącego strony, cel zawartej umowy nie sposób podzielić powyższych zarzutów pozwanego. Przedmiotowa umowa została zawarta pomiędzy podmiotami będącymi przedsiębiorcami w ramach zasady swobody umów w warunkach umożliwiających stronie pozwanej swobodne podjęcie decyzji o jej podpisaniu.

W tym miejscu należy wskazać, iż przy stosowaniu przepisu art. 5 k.c. trzeba mieć na względzie dwie zasadnicze okoliczności, a mianowicie, że domniemywa się, iż korzystający ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego i że zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie przyjmuje się jako zasadę, iż regulowanie zgodnie z prawem nie narusza klauzul przewidzianych w art. 5. W kwestii tej Sąd Najwyższy wyraził pogląd , że domniemanie przemawia za tym, że ten, kto korzysta ze swego prawa, czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego. Dopiero istnienie szczególnych okoliczności może domniemanie to obalić i pozwolić na zakwalifikowanie określonego zachowania, jako nadużycia prawa, nie zasługującego na poparcie z punktu widzenia zasad współżycia społecznego (orz. SN z 07.12.1965r., III CR 278/65 OSNCP 7-8/66 poz. 130). W ocenie Sądu strona pozwana nie wykazała skutecznie istnienia szczególnych okoliczności, które mogą obalić domniemanie o którym mowa wyżej i w konsekwencji pozwolić na zakwalifikowanie zachowania powódki występującej z roszczeniem objętym pozwem, jako nadużycia prawa, nie zasługujące na poparcie z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Poza tym w praktyce stosowania prawa, a zwłaszcza w orzecznictwie sądowym, przyjmuje się, że na zasady współżycia społecznego może w zasadzie powoływać się tylko ten, kto sam swego prawa nie nadużywa. Mając na uwadze poczynione przez Sad ustalenia faktyczne niezrozumiała jest postawa pozwanego, który zarzuca powódce działanie z naruszeniem zasad współżycia społecznego oraz nadużycie prawa podmiotowego, w sytuacji kiedy to pozwany na skutek dokonania wypowiedzenia umowy bez ważnego powodu uniemożliwił powódce kontynuowanie czynności windykacyjnych, w związku z czym powódka została pozbawiona spodziewanego wynagrodzenia prowizyjnego.

Poza tym nie bez znaczenia jest fakt, iż na etapie zawierania umowy pozwany nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń co do jej treści jak również takich zastrzeż nie zgłaszał w okresie późniejszym tzn. do dnia wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Zatem podniesienie w/w zarzutów na etapie składania sprzeciwu należy uznać za przejaw obranej taktyki procesowej pozwanego związanej z przyjęta linia obrony.

Mając na uwadze powyższe powództwo należało uwzględnić, czemu sąd dał wyraz w sentencji wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 7 ustawy z dnia 08 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych . (Dz.U.2013.403 z późn. zm.) w zw. z art. 476 k.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosując przewidzianą w art. 98 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i wobec uwzględnienia powództwa zasądził ich zwrot od pozwanego na rzecz powódki w całości. Koszty postępowania w niniejszej sprawie stanowiły: opłata sądowa od pozwu w kwocie 501 zł., opłata skarbowa od pełnomocnictwa radcy prawnego w kwocie 17 zł. oraz wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 3.600 zł. ustalone w oparciu o § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).