Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Jacek Małodobry

Sędzia SO Katarzyna Kwilosz – Babiś (sprawozdawca)

Sędzia SO Tomasz Białka

Protokolant: staż. Kinga Burny

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2014r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S. (1)

przeciwko E. S.

o zaspokojenie potrzeb rodziny

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Targu

z dnia 21 października 2013r. sygn. akt III RC 92/13

1.  oddala apelację w części dotyczącej żądania za okres do 5.08.2013r.,

2.  w pozostałym zakresie postępowanie apelacyjne zawiesza.

Sygn. akt III Ca 11/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 października 2013r. (sygn. akt III RC 92/13) Sąd Rejonowy w Nowym Targu oddalił powództwo w całości (pkt I), oddalił wniosek powódki o przyznanie pełnomocnika z urzędu (pkt II) oraz zniósł wzajemnie koszty postępowania między stronami (pkt III).

Sąd Rejonowy ustalił m.in., że K. S. (1)i E. S.pozostają w związku małżeńskim od dnia (...). Z małżeństwa posiadają dwoje dorosłych dzieci – córkę lat 18 i syna lat 22. Pomiędzy małżonkami nie toczyły się żadne sprawy o rozwód i separację. Strony mieszkają razem w C., mają wspólne gospodarstwo rolne o powierzchni 3 ha, hodują krowy i kury. Powódka K. S. (1)ma 44 lata, posiada wykształcenie podstawowe, od ok. 5 lat poszukuje pracy, pracuje sezonowo, sprzedaje jagody, grzyby, skarpetki, zajmuje się domem, gotuje, pierze. Choruje na cukrzycę i leczy się u neurologa. Pozwany E. S.ma 56 lat, z zawodu jest rolnikiem, prowadzi gospodarstwo rolne, na które otrzymuje dopłatę z Unii Europejskiej w kwocie 2000 zł rocznie, którą przeznacza na utrzymanie domu, posiada sprzęt rolniczy. E. S.pracuje dorywczo, a jego dochody wynoszą od 500-1000 zł. miesięcznie. Pozwany dokłada się do utrzymania domu – ponosi wszystkie opłaty, płaci za prąd ok. 370 zł., ubezpieczenie, kupuje jedzenie np. ziemniaki na zimę, trociny na opał, w przyszłości ma pokryć koszt kanalizacji. Dzieci stron pracują, dokładają się do utrzymania. W kosztach związanych z wydatkami na dom częściowo partycypuje także matka pozwanego. Pozwany podobnie jak powódka uskarża się na zły stan zdrowia. K. S. (1)wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Targu z dnia 20 października 2011r., sygn. akt II K 144/11 (utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 26 stycznia 2012r., sygn. akt II Ka 420/11) została skazana za przestępstwo z art. 207 § 1 kk za to, że w okresie od 16 listopada 2010r. do dnia 12 stycznia 2011r. w miejscowości C.znęcała się psychicznie i fizycznie nad swoim mężem E. S.oraz dziećmi M. S.lat 18 i K. S. (2)lat 16 w ten sposób, że wszczynała awantury domowe, w trakcie których wyzywała w/w słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, ubliżała, groziła pozbawieniem życia oraz szarpała za ubrania i popychała.

Na tle tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, że żądanie powódki o zaspokajanie potrzeb rodziny przez jej męża jest niezasadne, bowiem pozwany utrzymując dom – opłacając rachunki, kupując produkty spożywcze do domu, opał - przyczynia się do zaspokajania tych potrzeb. Ponadto żądanie powódki wobec braku jej własnych starań o uzyskanie większego stopnia przyczynienia się do zaspokajania potrzeb rodziny tworzy negatywne wzorce i jako takie sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego.

Od powyższego wyroku w punktach I i III (rozstrzygnięcie w przedmiocie odmowy ustanowienia adwokata z urzędu uprawomocniło się) apelację złożyła powódka, wnosząc o jego zmianę. Podniosła, że pracuje sezonowo, nie posiada środków do utrzymania siebie, na ubezpieczenie, leki i jedzenie, a mąż wyłącza jej gaz, zmuszona jest prać ręcznie. Zaznaczyła, że gdy mieszkali wspólnie u jej rodziców mąż nie dawał jej żadnych środków, zaś powódka kupowała opał do ich obecnego domu i jedzenie. Podniosła, że pomimo iż gotuje i pierze dla całej rodziny, to mąż wypędza ją do nieogrzewanego pomieszczenia, gdyż nie dokłada do opału, a sam otrzymuje dochody z gospodarstwa rolnego, w tym z dopłat.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Rozstrzygnięcie sądu odwoławczego mogło zapaść jedynie w odniesieniu do żądania powódki za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia 5 sierpnia 2013r. i w tym zakresie apelacja okazała się bezzasadna, dlatego też została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c.

W pozostałym zakresie postępowanie apelacyjne należało zawiesić, bowiem w wyniku poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych okazało się, że w dniu 5 sierpnia 2013r. K. S. (1) złożyła w Sądzie Okręgowym w Nowym Sączu pozew o separację zarejestrowany pod sygn. I C 975/13 i w/w sprawa jest w toku. Zgodnie zaś z art. 445 § 1 k.p.c. w czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację. Natomiast postępowanie o zaspokajanie potrzeb rodziny wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację co do świadczeń za okres od jego wytoczenia (art. 445 § 2 k.p.c.). Dlatego też na podstawie powołanego wyżej przepisu Sąd Okręgowy zawiesił postępowanie apelacyjne zgodnie z pkt 2 sentencji wyroku.

Oceniając zarzuty apelacji w pierwszej kolejności stwierdzić, że w sprawie nie zaszły uchybienia skutkujące nieważnością postępowania, brane pod rozwagę sądu odwoławczego z urzędu. Sąd Rejonowy w wyniku należycie przeprowadzonego postępowania dowodowego poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne, dodając jedynie ustalenie, iż przed Sądem Okręgowym w Nowym Sączu pod sygnaturą I C 975/13 toczy się między stronami sprawa o separację z datą wpływu pozwu 5 sierpnia 2013r. Również ocena prawna żądania pozwu w zakresie w jakim dotyczy żądania alimentów za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia 5 sierpnia 2013r. w całości zasługuje na aprobatę. Apelacja powódki nie może odnieść zamierzonego skutku, ponieważ w całości stanowi polemikę z ustaleniami faktycznymi i ocena prawną żądania pozwu dokonaną przez Sąd Rejonowy. Powódka nie zdołała wykazać ani błędu w ustaleniach faktycznych ani nieprawidłowości w ocenie prawnej. Z kolei zawarte w apelacji twierdzenia co do nagannego zachowania się pozwanego wobec powódki są gołosłowne.

W przedmiotowej sprawie roszczenie powódki wynika z art. 23 ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59), który stanowi, że małżonkowie zobowiązani są do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności, do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli oraz z art. 27 tejże ustawy (będącego uściśleniem obowiązków wynikających z art. 23 k.r.i.o.), w myśl którego oboje z małżonków są zobowiązani, przy tym każdy według swoich sił i możliwości zarobkowych i majątkowych, do zaspokajania potrzeb rodziny. Powyższy obowiązek trwa przez cały okres małżeństwa, wygasając w przypadku jego ustania bądź unieważnienia. Małżonkowie zobligowani są w równym stopniu do czynienia zadość przedmiotowemu obowiązkowi, z tym że może on polegać w całości lub części na osobistych staraniach o wychowanie dzieci (art. 27 zd. 2 k.r.i.o.).

Potrzeby rodziny to wspólne potrzeby całej grupy rodzinnej (np. mieszkanie) oraz potrzeby indywidualne poszczególnych jej członków (np. wyżywienie, odzież). Małżonkowie obowiązani są przyczyniać się do zaspokajania tylko tych potrzeb rodziny, których zaspokojenie jest w danych okolicznościach usprawiedliwione interesem rodziny i poszczególnych jej członków. Przy ocenie z tego punktu widzenia indywidualnych potrzeb członków rodziny należy brać pod uwagę szczególne okoliczności ich dotyczące jak np. wiek, stan zdrowia, zainteresowania (kom. do art. 27 k.r.i.o., M. Sychowicz, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2006). Zakres obowiązku małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny wyznaczają ich siły, tj. możliwości wypełnienia obowiązku, wynikające ze stanu fizycznego i psychicznego każdego z małżonków oraz możliwości zarobkowe i majątkowe każdego z nich. Zakres ten zatem nie zależy od dochodów faktycznie uzyskiwanych, a od dochodów, jakie każdy z małżonków mógłby osiągnąć, wykorzystując swoje możliwości (M. Sychowicz, Kodeks…).

Z okoliczności niniejszej sprawy – w świetle powyższego - wynika, iż żądanie powódki nie jest uzasadnione. Małżonkowie S. mieszkają razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, wspólne dzieci są już w zasadzie dorosłe i samodzielne, dokładają się do swojego utrzymania jak i do wspólnego utrzymania domu. Pozwany wypełnia swój obowiązek wynikający z art. 27 k.r.i.o. stosownie do swoich możliwości zdrowotnych i zarobkowych. To on jest głównym żywicielem rodziny, pracuje na roli a także dorywczo, kupuje opał, jedzenie, opłaca wszystkie rachunki. Pozwana wypełnia swój obowiązek małżeński w ten sposób, że prowadzi gospodarstwo domowe, gotuje i pierze dla całej rodziny, od czasu do czasu kupuje produkty żywnościowe, zarabia sezonowo na zbieractwie. Skoro pozwany pracuje a uzyskane dochody w całości przeznacza na utrzymanie rodziny to nie jest zasadne żądanie zasądzenia od niego jakichkolwiek kwot. Istotne jest i to, że powódka nie wykazała, że jest niezdolna do pracy i do zarobkowania. Dzieci stron są dorosłe i nie wymagają opieki matki. W tych okolicznościach powódka – chcąc polepszyć sytuację materialną - winna podjąć odpowiednie starania i znaleźć pracę np. jako pomoc domowa, przy opiece nad starszymi czy jako pracownik fizyczny.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

(...)