Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania A. S. i G. S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 2 lutego 2017 roku Nr (...)

zmienia decyzję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 2 lutego 2017 roku Nr (...) w pkt 2) w ten sposób, że obniża nałożoną na A. S. i G. S. karę pieniężną do wysokości 1000 zł (jeden tysiąc złotych).

SSO Dariusz Dąbrowski

Sygn. akt XVII AmE 186/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 2 lutego 2017 r., znak: (...), na podstawie przepisu art. 168 pkt 11 i art. 170 ust. 4 pkt 1 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2015 r., poz. 478 z późn. zm.), oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r., - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm.), w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzedłożeniem Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia I kwartału 2016 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, przez Przedsiębiorców – A. S., G. S. prowadzącym wspólnie działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą (...) (...) s.c. z siedzibą w miejscowości Z., gmina S. posiadającym numer (...) spółki cywilnej: (...), wymierzył Przedsiębiorcom karę pieniężną w wysokości 10.000 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za to, że Przedsiębiorcy nie przedłożyli Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia I kwartału 2016 r. ww. sprawozdania kwartalnego, co stanowiło naruszenie obowiązku Przedsiębiorcy określonego w art. 9 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła strona powodowa. Zaskarżonej decyzji zarzuciła sprzeczność treści decyzji z materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Jednocześnie wniosła o:

1.  uchylenie skarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania, ewentualnie

2.  uchylenie skarżonej decyzji w całości i odstąpienie od wymierzenia kary po myśli art. 174 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł

o oddalenie odwołania i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

A. S. i G. S. prowadzą wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) s.c. z siedzibą w miejscowości Z., gmina S.. /okoliczność bezsporna/

Przedsiębiorcy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w małej instalacji odnawialnego źródła energii – tj. w elektrowni biogazowej o mocy 0,055 MW. W dniu 15 maja 2015 r. Przedsiębiorcy zostali wpisani przez Prezesa URE do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, tj. rejestru o którym mowa w art. 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii. /okoliczność bezsporna/

Pismem z dnia 25 października 2016 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zawiadomił Przedsiębiorców o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, w związku z nieprzedłożeniem sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy. Na podstawie art. 50, art. 77 § 1 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego Prezes URE wezwał Przedsiębiorców do złożenia szczegółowych wyjaśnień w sprawie oraz wniosków dowodowych mających związek z ujawnionym naruszeniem. /k. 1-1v akt adm./

W odpowiedzi na powyższe, pismem datowanym na dzień 5 listopada 2016 r. Przedsiębiorcy poinformowali o zaprzestaniu produkcji energii elektrycznej w elektrowni biogazowej, z uwagi na zamknięcie składowiska odpadów komunalnych. Wraz z niniejszym pismem Przedsiębiorcy dołączyli odpis sprawozdania kwartalnego za I kwartał 2016 r. / k. 3-3v, 7 akt adm./

Kolejno, pismem z dnia 28 listopada 2016 r. Prezes URE wezwał Przedsiębiorców do wskazania przyczyn niezłożenia sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. / k. 9-9v akt adm./

W piśmie z dnia 13 grudnia 2016 r. Przedsiębiorcy wskazali, że odpis sprawozdania za I kwartał 2016 r. został wysłany listem zwykłym, więc nie posiadają dowodu jego nadania. Jednocześnie wnieśli o wykreślenie z rejestru (...). /k. 11 akt adm./

Pismem z dnia 23 grudnia 2016 r. Prezes URE wydał zaświadczenie o wykreśleniu wpisu oznaczonego numerem (...) z rejestru (...). /k. 8 akt sąd./

Pismem z dnia 3 stycznia 2017 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorców o zakończeniu prowadzonego w przedmiotowej sprawie postępowania dowodowego. Jednocześnie, poinformował o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Pouczono Przedsiębiorców, iż niezapoznanie się z aktami sprawy w powyższym terminie, będzie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego. /k. 13-13v akt adm./

Przedsiębiorcy nie skorzystali z przysługującego im w tym zakresie uprawnienia. /okoliczność bezsporna/

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, a zmiana decyzji nastąpiła z innych przyczyn niż przyczyny wskazane w odwołaniu.

Na wstępie należy przywołać treść art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2015 r., poz. 478), zgodnie z którym wytwórca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji ma obowiązek przedłożenia Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego, zawierającego wskazane informacje w terminie 30 dni od zakończenia kwartału. Termin na złożenie sprawozdania kwartalnego ma charakter materialnoprawny, co oznacza, że powinno ono zostać doręczone Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia kwartału.

W przedmiotowej sprawie nie było okolicznością sporną, że przedsiębiorca został w dniu 15 maja 2015 r. wpisany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, tj. rejestru o którym mowa w art. 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, z uwagi na fakt, iż prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w małej instalacji odnawialnego źródła energii - tj. w elektrowni biogazowej o mocy 0,055 MW. W związku z powyższym ciążył na nim obowiązek wynikający z art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii.

Termin do złożenia przez Przedsiębiorcę kwartalnego sprawozdania za I kwartał 2016 r. upłynął w dniu 30 kwietnia 2016 r. W tym terminie Przedsiębiorca nie wywiązał się z ww. obowiązku, dlatego też Prezes URE pismem z dnia 25 października 2016 r. zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także wezwał Przedsiębiorców do złożenia szczegółowych wyjaśnień w sprawie oraz wniosków dowodowych mających związek z ujawnionym naruszeniem. Przedsiębiorca spełnił wezwanie Prezesa URE i 8 listopada 2016 r. przesłał żądane sprawozdanie za I kwartał 2016 r.

Odnosząc się do zarzutu strony powodowej naruszenia przez pozwanego art. 174 ust. 2 ustawy o OZE to nie znajduje on uzasadnienia. Zgodnie bowiem z treścią ust. 2 tego przepisu Organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, mogą odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, powzięły o tym wiadomość. Dla zastosowania odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej muszą łącznie wystąpić następujące przesłanki:

1) zakres naruszeń jest znikomy;

2) podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek;

3) zaprzestanie naruszania prawa lub realizacja obowiązku musi nastąpić, zanim właściwy organ powziął wiadomości o naruszeniu.

W przedmiotowej sprawie nie istnieją podstawy do odstąpienia od wymierzenia powodowi kary pieniężnej. Wykonanie obowiązku sprawozdawczego nie nastąpiło z inicjatywy samego powoda, lecz dopiero w toku postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary. Przedsiębiorca wykonał swój obowiązek dopiero na skutek reakcji organu regulacyjnego, nie zaś z własnej inicjatywy. Zgodnie zatem z treścią wskazanego wyżej przepisu, przedsiębiorca nie wykonał obowiązku zanim organ powziął wiadomość o naruszeniu.

Sąd stwierdził, że co do zasady odwołanie powoda jest niezasadne, ponieważ wskazane w odwołaniu naruszenia w realiach przedmiotowej sprawy nie miały miejsca. Sam odwołujący również nie zakwestionował faktu, że uchybił terminowi złożenia sprawozdania. Twierdził jednakże, że udał się do placówki pocztowej lecz z uwagi na jej przedwczesne zamknięcie, był zmuszony do nadania sprawozdania za pośrednictwem listu zwykłego. Ponadto, w ocenie powoda fakt zarówno „zaprzestania nierentownej już produkcji”, jak i znikomość szkody oraz zaprzestanie naruszenia przemawia za zastosowaniem instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. Jak wykazano wyżej, nie jest to twierdzenie zasadne. W ocenie Sądu Prezes URE prawidłowo ustalił stan faktyczny, w oparciu o materiał zgromadzony w sprawie. Prawidłowo też nałożył karę pieniężną w wysokości 10.000 zł, tj. w wysokości która obowiązywała w dacie wydania przedmiotowej decyzji i była ściśle określona kwotowo w przepisie art. 170 ust. 4 pkt 1 ustawy o OZE. Zatem wymiar kary pieniężnej nie był wówczas uzależniony ani od sytuacji finansowej podmiotu, ani też nie był ustalany na zasadzie miarkowania.

Sąd stwierdził natomiast, że przepis art. 170 ust. 4 pkt 1 i 2 OZE został zmieniony nowelą do OZE z dnia 7 czerwca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 1276). Po nowelizacji ustęp 4 pkt 2 tego przepisu po zmianie brzmi: „wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach określonych w art. 168 pkt 11, 11b, 12, 14, 16 i 18, wynosi 1000 zł.”

Podkreślenia w tym miejscu zatem wymaga, że Sąd orzekając w przedmiotowej sprawie wziął pod uwagę przepis art. 316 k.p.c., zgodnie z którym Sąd wydając wyrok bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, co oznacza, że przepis ten statuuje zasadę aktualności wyroku. Niniejsza zasada obejmuje zarówno obowiązujące przepisy, mogące stanowić podstawę rozstrzygnięcia, jak i okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, Legalis Nr 40751).

W związku z powyższym należało przy orzekaniu w przedmiotowej sprawie, w zakresie określenia wysokości nałożonej kary pieniężnej uwzględnić stan rzeczy obowiązujący w dacie orzekania przez Sąd Okręgowy, który to stan uległ zmianie w stosunku do tego, jaki obowiązywał w dacie rozstrzygania sprawy przez Prezesa URE.

Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela i przyjmuje za swój pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 22 sierpnia 2018 r., w sprawie o sygn. akt III AUa 128/2018 (System Informacji Prawnej LEX nr 2538410), zgodnie z którym „stosownie do treści art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan rzeczy o jakim stanowi cyt. przepis obejmuje zarówno stan faktyczny, ustalony w danej sprawie jak i stan prawny”.

Sąd w przedmiotowej sprawie zastosował zatem warunki łagodniejsze, stosując wobec przedsiębiorcy względniejsze przepisy związane z wymierzeniem kary pieniężnej. W tej sytuacji względniejszą dla powoda kara pieniężną jest kwota 1.000 zł, wskazana w art. 170 ust. 4 pkt 2 OZE, w aktualnym brzmieniu.

Na powodzie niewątpliwie spoczywał obowiązek złożenia sprawozdania kwartalnego Prezesowi URE. Co prawda, powód podjął działania w celu wypełnienia swego obowiązku, jednak nastąpiło to dopiero po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Zauważyć jednak należy, że na powodzie jako przedsiębiorcy, leży obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej ze szczególną starannością, co powoduje nałożenie na niego bezwzględnego obowiązku znajomości przepisów dotyczących prowadzonej przez niego działalności.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSO Dariusz Dąbrowski