Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2019r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku w X Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Joanna Jurkiewicz

Protokolant: Daniel Piankowski

po rozpoznaniu w dniach 23.04.2019r., 02.07.2019r. oraz 29.10.2019r. sprawy P. (...) , syna K. i J., urodzonego (...), PESEL (...),

oskarżonego o to, że:

w okresie od dnia 24 września 2018r. do dnia 02 października 2018r. w miejscowości S. w celu zmuszania do określonego działania, czyli wyprowadzenia się z lokalu stosował przemoc poprzez odcięcie dostępu do bieżącej wody w lokalu zajmowanym przez U. K., K. K. (2) oraz małoletniego P. K. (1), czym w istotny sposób utrudniał im korzystanie z tego lokalu,

tj. o czyn z art. 191§1a k.k.,

I.  Oskarżonego P. K. (2) uznaje za winnego czynu zarzucanego mu oskarżeniem z tym ustaleniem, że czynu tego dopuścił się w okresie od dnia 24.09.2018r. do dnia 02.02.2019r., czyn ten kwalifikuje z art. 191§1a k.k. i za to na podstawie art. 191§1a k.k. skazuje go oraz przyjmując, że wina oskarżonego oraz społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, na podstawie art. 59 k.k. odstępuje od wymierzenia kary, zaś na podstawie art. 43a§1 k.k. w zw. z art. 59 k.k. orzeka od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w wysokości 2.000 (dwóch tysięcy) złotych.

II.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. K. kwotę 826,56 zł. (osiemset dwadzieścia sześć złotych pięćdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu P. K. (2) z urzędu.

III.  Na podstawie art. 626§1 k.p.k. i art. 624§1 k.p.k. zwalania oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Na oryginale właściwy podpis

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. K. (2) zamieszkiwał wraz byłą żoną U. K. oraz małoletnim dzieckiem, posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, P. K. (1), a także synem K. K. (2) w domu jednorodzinnym w miejscowości S.. Z małżeństwa stron pochodzi troje dzieci – K., N. oraz P..

Dowody: wyjaśnienia oskarżonego P. K. (2) (k.89), zeznania K. K. (2) (k.25v), zeznania U. K. (k. 3, k.91), pismo U. K. z dnia 8 października 2018 roku (k.24).

Pomiędzy małżonkami w wyniku nieporozumień dotyczących życia codziennego, a także na tle relacji z członkami rodziny U. K., narastał konflikt, który uwypuklił odmienne charaktery i upodobania stron, brak możliwości ułożenia wzajemnych relacji przez strony, a w ostateczności doprowadził do rozwodu małżonków z winy obu stron ( wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku II C 4416/15 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku I ACa 809/18). Pomimo ustania związku małżeńskiego, strony nadal mieszały pod jednym dachem tj. w należącej do P. K. (2) nieruchomości przy ulicy (...) w S.. Sprawa o podział majątku pomiędzy małżonkami toczyła się wówczas przed sądem pod sygnaturą XII Ns 2040/15, jednak postanowieniem częściowym z dnia 19 marca 2018 roku Sąd Rejonowy Gdańsk Południe w Gdańsku ustalił i dokonał podziału majątku stron, w tym zasądził od P. K. (2) na rzecz U. K. kwotę 41.580 zł z tytułu podziału majątku wspólnego i nakładu z majątku wspólnego.

Dowody: wyjaśnienia oskarżonego P. K. (2) (k.35, 89), zeznania U. K. (k. 3), wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w sprawie o sygn. I ACa 809/19 (k. 155, 159).

W dniu 24 września 2018 roku P. K. (2) dokonał zakręcenia oraz zamknięcia głównego zaworu wody znajdującego się na posesji, a następnie założył dwie kłódki na studzience, w której znajdował się zawór (do których to kłódek kluczy nie posiadała ani U. K. ani K. K. (2)), celem uniemożliwienia korzystania przez domowników z bieżącej wody, a w konsekwencji również z ogrzewania domu, co było tym bardziej uciążliwe mając na uwadze porę roku.

Dowody: notatka urzędowa (k.1), zeznania U. K. (k.3, k. 92), zeznania A. C. (1) (k. 18, k.125-126), zeznania K. K. (2) (k. 25v), zeznania D. B. (1) (k.30, 126), częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 89).

W wyniku zachowania P. K. (2), U. K. o zaistniałej sytuacji w dniu 27 września 2018r. zawiadomiła policję. Tego dnia na posesję państwa K. w związku z interwencją przyjechali funkcjonariusze D. B. (1) oraz A. C. (2) z KP w T., którzy przeprowadzili rozmowę zarówno z U. K. jak i P. K. (2), który przyznał się do umyślnego zakręcenia zaworu wody. Swoje zachowanie argumentował faktem, że z uwagi na nie opłacanie rachunków przez byłą żonę, ma 1.800 zł długu za wodę, i zrobił to, aby długu nie powiększać.

Dowody: zeznania A. C. (1) (k. 18, k.125-126), zeznania D. B. (1) (k.30, 126), częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 35, 89), kopia pisma oskarżonego (k. 86).

W związku z brakiem dostępu do bieżącej wody w miejscu zamieszkania, P. K. (2) korzystał z dostęp do niej u swojej mieszkającej nieopodal matki, natomiast pozostali domownicy brali wodę w butelkach od sąsiada, przechowywali ją w pięciolitrowych baniakach, robili pranie u znajomych i u nich też zażywali kąpieli. Zdarzało się również, że P. K. (2) korzystał z przygotowanej, przegotowanej przez U. K. wody celem umycia i brudną wodę pozostawiał w naczyniach. Pomimo próśb pozostałych domowników, powiedział, że nie odkręci wody.

Dowody: zeznania U. K. (k.3, k. 92), zeznania A. C. (1) (k. 18), zeznania K. K. (2) (k. 25v, 127).

P. K. (2) ma wykształcenie podstawowe. Jest po rozwodzie. Na utrzymaniu ma 15 letniego syna, na którego zobowiązany jest płacić alimenty w kwocie 300 zł miesięcznie. Obecnie pracuje dorywczo i osiąga dochód około 1.100 zł miesięcznie. Posiada dom jednorodzinny w o powierzchni 75m2 o wartości około 180.000 złotych. Od 2006 roku leczy się psychiatrycznie na depresję, regularnie bierze leki. Był uprzednio karany.

Dowody: notatka urzędowa z danych osobopoznawczych (k. 44), notatka urzędowa z ustaleń składników majątkowych (k. 45), wyjaśnienia oskarżonego (k. 88).

Słuchany w toku postępowania przygotowawczego w charakterze podejrzanego, P. K. (2) oświadczył, że rozumie treść pouczeń oraz treść przedstawionego zarzutu i oświadczył, że “nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu, ponieważ winę ponosi była żona”. Podczas składania wyjaśnień złożył do akt postępowania zawiadomienie, które złożył do Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w P. oraz protokoły mediacji w sprawie XII C Ns 2040/15 oraz 3238/16. Podejrzany oświadczył, że nie będzie składał żadnych wniosków w tej sprawie i nie będzie korzystał z prawa do końcowego zaznajomienia z aktami sprawy. Z kolei podczas składania wyjaśnień w charakterze oskarżonego przed Sądem na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2019 roku P. K. (2) podtrzymywał, że nie przyznaje się do zarzucanego mu czynu po czym przedstawił swoją wersję wydarzeń. Przyznał, że “jak najbardziej, woda została zakręcona”, dodał, że powstanie zadłużenia za wodę jest wynikiem zaniedbań pokrzywdzonej U. K., którą chciał skłonić do ponoszenia opłat. Dodał również, że Urząd Gminy “groził mu procesem sądowy” w związku z zaległościami oraz że zakończyło się już postępowanie pomiędzy nim a U. K. dotyczące podziału majątku, a sama pokrzywdzona pozostawała pod wspólnym dachem, aby, zdaniem oskarżonego, “jak najbardziej zadłużyć dom”.

Wyjaśnienia oskarżonego (k. 34-35, 88-91).

Sąd zauważył co następuje:

Poddając szczegółowej analizie przeprowadzone w toku postępowania dowody, Sąd doszedł do przekonania, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności korespondujące ze sobą zeznania pokrzywdzonych U. K. i K. K. (2) oraz zeznania świadków A. C. (3) i D. B. (1), a częściowo również wyjaśnienia składane przez oskarżonego, zarówno na etapie postępowania przygotowawczego jak i w toku rozprawy, uzasadniają przypisanie popełnienia P. K. (2) zarzucanego mu oskarżeniem czynu, a jego wina nie budzi wątpliwości.

Analizując treść wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań pokrzywdzonych, Sąd na wstępie zauważył, iż przedmiotem niniejszego postępowania nie była kwestia zaległych należności pomiędzy P. K. (2) a Gminą P., ani też kwestia należności i wzajemnych rozliczeń pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną. Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd oparł przede wszystkim na zeznaniach złożonych przez pokrzywdzonych - U. K. oraz K. K. (2). Sąd miał przy tym na uwadze, że świadek U. K. jest osobą pokrzywdzoną i w tym zakresie występuje również w niniejszym postępowaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Jak również Sąd zważył, że pomiędzy P. K. (2) i U. K. od wielu lat trwa eskalujący konflikt, powstały już w momencie, kiedy przebywali ze sobą w związku partnerskim. Niemniej jednak Sąd nie znalazł podstaw, aby uznać ich zeznania za niewiarygodne i tendencyjne, albowiem były one szczegółowe, spójne, konsekwentne, logiczne i przede wszystkim w zdecydowanej mierze znajdowały odzwierciedlenie w pozostałym materiale zgromadzonym w postępowaniu dowodowym niniejszej sprawy, któremu Sąd przyznał walor wiarygodności i na którego podstawie dokonał ustaleń faktycznych, stanowiących podstawę niniejszego rozstrzygnięcia. W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że z zeznań zarówno pokrzywdzonych jak i funkcjonariuszy, którzy wzięli udział w interwencji w dniu 27 września 2018 roku – A. C. (3) oraz D. B. (1) – wynikało, że oskarżony P. K. (2) pozbawił pokrzywdzonych dostępu do wody w ten sposób, że zakręcił zawór znajdujący się na terenie działki, a następnie zamknął na dwie kłódki studzienkę, w której rzeczony zawór się znajduje, przy czym pokrzywdzeni nie posiadali kluczy do wspomnianych kłódek. W ten sposób oskarżony pozbawił U., P. oraz K. K. (2) dostępu do bieżącej wody. Powyższym okolicznościom oskarżony nie zaprzeczył. W toku składanych wyjaśnień przyznał się do zamknięcia wody i uniemożliwienia korzystania z niej przez pokrzywdzonych, jednak jak twierdził, dokonał tego celem powzięcia przez U. K. działań mających na celu spłatę zadłużenia za wodę. Sąd przyznał również walor wiarygodności depozycjom U. K. oraz K. K. (2), wedle których w wyniku zamknięcia dostępu do bieżącej wody, musieli się w nią zaopatrywać chociażby poprzez przynoszenie wody w baniakach od sąsiadków. Zeznania te korespondują z zeznaniami świadka A. C. (3), która w postępowaniu przygotowawczym zeznała, że widziała, że U. K. “w domu ma pełno baniaków pięciolitrowych z wodą do mycia się”, a także, że “ona i jej syn nie mają warunków do życia bez tej wody”. Korespondują ze sobą również w takim stopniu, że należy uznać je za wiarygodne, depozycje U. K. i K. K. (2), wedle których zachowania P. K. (2) polegające na myciu się i pozostawieniu brudnej uprzednio przygotowanej przez U. K. do użycia wody, a także polegające na “załatwianiu się” w toalecie i nie spuszczaniu wody, ewidentnie nacechowane było złośliwością i obliczone było na pognębienie i uprzykrzenie życia pozostałym domownikom. Odnośnie motywacji kierującym zachowaniem oskarżonego, Sąd za wiarygodne uznał zeznania K. K. (2), wedle którego zachowanie jego ojca obliczone było na zmuszenie U. K. do wyprowadzenia z mieszkania. Twierdzenie to koresponduje z wyjaśnieniami oskarżonego złożonymi w postępowaniu przygotowawczym, w których to P. K. (2) stwierdza, iż toczy się postępowanie o eksmisję jego byłej żony, a także z faktem, iż na mocy postanowienia o podziale majątku stron P. K. (2) dokonał spłaty znacznej części należnej jej rekompensaty. Zważywszy natomiast, że przedmiotem niniejszego postępowania jest zachowanie oskarżonego we wskazanym w akcie oskarżenia okresie, Sąd odstąpił od dokonywania szczegółowych ustaleń dotyczących powstania zaległej należności za media, którą to zaległością oskarżony usprawiedliwiał swoje zachowanie.

Żadnych zastrzeżeń w ocenie Sądu nie wzbudziła wiarygodność zeznań słuchanych w sprawie funkcjonariuszy policji, którzy brali udział w interwencji – A. C. (3) oraz D. B. (1). Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na fakt, iż ww. w swoich zeznaniach nie forsowali własnych ocen, lecz rzeczowo opisali zastaną na miejscu sytuację. W ten sposób m.in. potwierdzili oni zeznania pokrzywdzonych odnośnie zamknięcia zaworu wody przez oskarżonego P. K. (2). Dla oceny zeznań wyżej wymienionych świadków nie miał znaczenia fakt, że słuchani po raz wtóry już podczas rozprawy, nie pamiętali oni szczegółów zdarzenia. Pomiędzy przesłuchaniami świadków upłynęło dużo czasu, zaś z uwagi na charakter wykonywanej przez nich pracy, bez wątpienia mieli do czynienia z licznymi interwencjami. Zeznając blisko 9 miesięcy po zdarzeniu, do którego się odnosili, mogli już nie pamiętać ich szczegółów. Warto również zauważyć, że świadkowie jako funkcjonariusze policji, stojący na straży porządku publicznego, a jednocześnie osoby pouczone o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz osoby obce dla stron postępowania, nie miały żadnego interesu w tym, aby zeznawać bezpodstawnie na korzyść którejś ze stron. W związku z powyższym Sąd nie znalazł żadnych przesłanek, które mogłyby skutkować zakwestionowaniem relacji A. C. (3) i D. B. (2), w związku z czym Sąd poczynił na podstawie ich zeznań ustalenia stanu faktycznego w sprawie.

Ponadto Sąd za podstawę ustaleń faktycznych w sprawie uznał ujawnione dokumenty, w tym w szczególności dane o karalności oskarżonego i dane osobopoznawcze oraz odpisy wyroków w sprawach II C 4416/15 i I ACa 809/18, których autentyczność, wiarygodność i rzetelność nie była kwestionowana, a które zostały sporządzone przez upoważnione osoby i podmioty, w zakresie ich kompetencji.

Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, że zbędny dla dokonania ustaleń faktycznych był złożony przez oskarżonego jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego, protokół z mediacji w sprawia XII Ns 2040/15 oraz 3238/16, albowiem okoliczność, na którą złożony do akt został rzeczony protokół, nie miała wpływu na ustalenie sprawstwa oskarżonego.

Przechodząc do omówienia wyjaśnień składanych przez oskarżonego, Sąd zauważył, że tak na etapie postępowania przygotowawczego jak i na etapie rozprawy głównej, oskarżony P. K. (2) nie przyznał się do popełniania zarzucanego mu czynu. W treści składanych wyjaśnień nie zaprzeczył on jednak zamknięciu zaworu wody i uniemożliwieniem korzystania z niej przez pokrzywdzonych, starał się jednak powzięte przez siebie działanie usprawiedliwić powstaniem nieopłaconego zadłużenia z winy pokrzywdzonej U. K.. P. K. (2) przekonywał, jak twierdzi “ja chciałem tak postępując, żeby żona poczuła się w obowiązku zapłacenia za siebie”. Sąd stwierdził, że choć niewątpliwie pomiędzy P. K. (2) a U. K. trwa konflikt, to jednak zachowania oskarżonego, szczególnie przez pryzmat zasad współżycia społecznego - choćby z uwagi na fakt, że w mieszkaniu przebywał również jego nieletni syn, P., wobec którego stwierdzono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym - nie sposób uznać za adekwatne i w związku z tym uzasadnione, nawet jeśli celem oskarżonego nie było, wbrew twierdzeniom pokrzywdzonych, skłonienie ich do opuszczenie nieruchomości a jedynie zapłata zaległej należności za wykorzystanie wody. Podkreślenia wymaga również fakt, że zachowanie oskarżonego, który mimo próśb K. K. (2) nie zdecydował się na otwarcie biegu wody, czym uniemożliwiał również ogrzanie domostwa, cechowało się nie tylko złośliwością, ale również - z uwagi zarówno na nastawienie psychiczne oskarżonego cechujące się nieustępliwością, na przekór podjętym próbom zmiany tegoż nastawienia, ale również z uwagi na fakt, że podjęte przez niego działanie miało efekt długotrwały - cechowało się uporczywością.

Wobec powyższego Sąd uznał oskarżonego P. K. (2) za winnego popełnienia czynu z art. 191§1a k.k. na szkodę U. K. i K. K. (2).

Sąd w pierwszej kolejności zważył, że odpowiedzialność karną na gruncie art. 191§1a k.k. ponosi osoba, która w celu wymuszenia na innej osobie określonego działania, zaniechania lub znoszenia w sposób uporczywy bądź istotny utrudnia korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego.

Jak wynika z ustaleń Sądu, oskarżony P. K. (2) w dniu 24 września 2018 roku, dokonał zamknięcia zaworu wody, a następnie zamknięcia na kłódki studzienki, w którym zajmuje się zawór. Mimo próśb kierowanych do niego przez K. K. (2), oskarżony nie otworzył zaworu, co pozbawiło osoby mieszkające w domu przy ul. (...) dostępu do bieżącej wody, tak zimnej jak i ciepłej, oraz uniemożliwiło ogrzanie mieszkania. Zachowanie oskarżonego cechowało się uporczywością, zarówno w aspekcie podmiotowym - wiązało się ono bowiem ze szczególnym nastawieniem psychicznym P. K. (2), wyrażającym się w nieustępliwości nawet na przekór próbom zmiany tegoż nastawienia przez prośby K. K. (2), jak również cechowało się aspektem obiektywnym uporczywości, polegającym na fakcie, że skutki zachowania oskarżonego były odczuwalne przez pewien, dłuższy czas (Uchwała IK SN z dnia 9 czerwca 1976 r). Wskazać nadto należy, że zachowanie oskarżonego cechowała nie tylko uporczywość, ale też, z uwagi na żywotne znaczenie dostępu do bieżącej wody, cechowała też dotkliwość, w znaczącym stopniu, utrudniająca korzystanie z lokalu mieszkalnego. Należało zatem stwierdził, że oskarżony wypełnił swoim zachowaniem wszystkie znamiona przestępstwa z art. 191§1a k.k.

Zdaniem Sądu oskarżonemu przypisać można winę w popełnieniu omawianego czynu. Oskarżony jest osobą pełnoletnią, zdolną do ponoszenia odpowiedzialności karnej, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dostarcza podstaw do przyjęcia, iż w chwili popełniania zarzucanego mu czynu oskarżony był niepoczytalny lub znajdował się w anormalnej sytuacji motywacyjnej. Oskarżony miał zdaniem Sądu obiektywną możliwość zachowania się zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, czego jednak nie uczynił, a jego zachowanie cechowało się nie tylko uporczywością, ale też złośliwością i motywowane było z góry powziętym zamiarem.

Odstępując od wymierzenia kary w trybie art. 59 k.k. Sąd zauważył, że popełnienie czynu kwalifikowanego jako przestępstwo z art. 191§1a kk zagrożone jest karą do 3 lat pozbawienia wolności. Sąd uwzględnił również okoliczności, jakie nakazuje brać pod uwagę przepis art. 53§1 k.k., zgodnie z którym Sąd wymierza karę wedle własnego uznania, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W tym konkretnym stanie faktycznym, biorąc pod uwagę zarówno relacje panujące pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną, w tym długotrwały konflikt, w ciągu ostatnich kilku lat toczący się w znacznej mierze w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości, prawa do zamieszkiwania w niej i ewentualnie konieczności jej opuszczenia, mimo iż sprawstwo i wina P. K. (2) bezspornie nie budzą wątpliwości, stwierdzając przy tym, że społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, w ocenie Sądu zastosowanie art. 59 k.k. i odstąpienie od wymierzenia kary, jednocześnie wymierzając środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w wysokości 2.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, jest uciążliwością adekwatną do stopnia winy jak i społecznej szkodliwości czynu. Wysokość orzeczonego środka karnego ustalona została w oparciu o możliwości zarobkowe oskarżonego.

Ponieważ oskarżony korzystał w toku postępowania przed Sądem z pomocy obrońcy z urzędu, która oświadczyła, że koszty pomocy prawnej nie zostały uiszczone ani w całości ani w części, Sąd zasądził na rzecz adwokat A. K. koszty pomocy prawnej według stawek urzędowych.

Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa. Sąd uznał, że P. K. (2) osiągający niewielkie dochody, mający na utrzymaniu nieletniego syna, nie zdoła ponieść tych kosztów bez nadmiernego uszczerbku dla utrzymania siebie i swojej rodziny.

(...)