Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II K 31/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 02 stycznia 2020r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej II Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Radosław Gluza

Protokolant: Oliwia Antkowiak

przy udziale prokuratora ---

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 10.09.2019r., 31.10.2019r. i 19.12.2019r.

sprawy J. G. (G.)

syna F. i S. z d. G.

ur. (...) w M.

oskarżonego o to, że:

jako funkcjonariusz publiczny – Wójt Gminy M., będąc na podstawie art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o odpadach zobowiązany do wydania decyzji nakazującej posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania, nie dopełnił swojego obowiązku, w ten sposób, że wbrew ustawowemu obowiązkowi od 1 lipca 2011 r. do 1 marca 2019 r., w M., nie wydał decyzji nakazującej usuniecie odpadów z nieruchomości oznaczonych jako działki geodezyjne nr (...), obręb K., gmina M., czym działał na szkodę właścicieli nieruchomość oraz interesu publicznego,

tj. o przestępstwo z art. 231 § 1 k.k.;

orzeka:

I.  na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. umarza postępowanie karne przeciwko oskarżonemu J. G. ;

II.  na podstawie art. 632 pkt. 2 k.p.k. kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa

Sędzia Radosław Gluza

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 31/19

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

J. G.

jako funkcjonariusz publiczny – Wójt Gminy M., będąc na podstawie art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o odpadach zobowiązany do wydania decyzji nakazującej posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania, nie dopełnił tego obowiązku, w ten sposób, że wbrew ustawowemu obowiązkowi od 1 lipca 2011r. do 1 marca 2019r. w M., nie wydał decyzji nakazującej usunięcie odpadów z nieruchomości oznaczonych jako działki geodezyjne nr (...), obręb K., gmina M., czym działał na szkodę właścicieli nieruchomości oraz interesu publicznego

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

1.

W 2011r. doszło do nielegalnego wydobycia kopaliny z działek nr (...) obręb K., gmina M., których współwłaścicielami są oskarżycielka posiłkowa K. B. (1), C. S., I. S., K. B. (2), K. B. (3), A. G.. W tym samym czasie w miejsce wydobytego piasku zostały zeskładowane odpady.

Po ujawnienie tego faktu w maju 2011r. współwłaściciele działek zawiadomili o tym fakcie Komendę Powiatową Policji w Ś., która wszczęła w tej sprawie postępowania przygotowawcze.

Ponadto w dniu 25.05.2011r. skierowali w tym zakresie pisemne zawiadomienie do oskarżonego J. G., piastującego urząd Wójta Gminy M., w celu wszczęcia postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania decyzji nakazującej usunięcie odpadów ich posiadaczowi.

zeznania świadka K. B. (1), k. 167 – 168 a.s. oraz k. 119 – 122 akt 1 Ds. (...).2018,

zeznania świadka I. S., k. 198 a.s,

zeznania świadka C. S., k. 198 – 199 a.s.,

wyjaśnienia oskarżonego J. G., k. 165 – 167 a.s.,

zawiadomieniu o przestępstwie, k. 5 – 7 akt 1 Ds. 1355/12,

postanowienie z dnia 09.01.2012r. o wszczęciu dochodzenia, k. 133 akt 1 Ds. 1355/12,

2.

K. B. (1) i inni współwłaściciele nieruchomości od początku wskazywali, że podmiotem odpowiedzialnym za bezprawne wydobycie piasku i zakopanie odpadów na ich działkach jest firma (...)-BUD z/s we W., która wykonywała w pobliżu prace związane z budową gazociągu.

Pismem z dnia 01.06.2011r. J. G. działając jako Wójt Gminy M. wezwał A. B., do usunięcia zdeponowanych odpadów oraz uporządkowania terenu, tj. działek (...). W w/w piśmie oskarżony wskazał, że w przypadku nie usunięcia odpadów zostanie wszczęte z urzędu postępowania administracyjne w sprawie wydania decyzji nakazującej posiadaczowi odpadów ich usunięcie. W dniu 04.07.2011r. wniosek o usunięcie odpadów został ponowiony.

zeznania świadka K. B. (1), k. 167 – 168 a.s. oraz k. 119 – 122 akt 1 Ds. (...).2018,

zeznania świadka I. S., k. 198,

zeznania świadka C. S., k. 198 – 199,

pisma Wójta Gminy M. do (...), k. 87, 88 a.s.

3.

Z ramienia (...) sprawą zajmowali się pracownicy referatu ds. rolnictwa i ochrony - B. R. i M. K.. Przeprowadzili oni czynności wyjaśniające polegające m.in. wizji lokalnej na miejscu złożenia odpadów oraz przesłuchaniach części osób w charakterze świadków.

zeznania świadka M. K., k. 183 – 185 a.s., oraz k. 245 – 246 akt 1 Ds. (...).2018,

zeznania świadka B. R., k. 185 – 187,

protokół z 23.08.2011r., k. 49 akt 1 Ds. 1485/18,

protokół z postępowania wyjaśniającego z 27.09.2012r., k. 199 akt 1 Ds. 1485/18,

4.

W związku z zaprzeczaniem przez A. B., aby firma (...) dopuściła się wydobycia pisaku i składowania odpadów na działkach nr (...) oskarżony Wójt Gminy M. nie zdecydował się wszcząć postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania decyzji nakazującej usunięcie odpadów. Oskarżony uważał, że nie ma wystarczających podstaw do przyjęcia, że posiadaczem odpadów jest firma (...) i postanowił poczekać na wyjaśnienie sprawy przez Komendę Powiatową Policję, prowadzącą w tej sprawie postępowanie przygotowawcze pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Środzie Śląskiej, sygn. akt 1 Ds. 28/12 a następnie 1 Ds. 1355/12

Spowodowało to, że oskarżony w okresie od 2011r. do 2013r. ograniczył działania podejmowane w sprawie do wymiany pism z Komendą Powiatową Policji w Ś. oraz Starostwem Powiatowym w Ś., gdzie toczyło się postępowanie związane z wymierzeniem opłaty za nielegalne wydobycie kopaliny przez firmę (...). Stanowisko oskarżonego nie uległo zmianie pomimo zakończenia śledztwa prowadzonego przez lokalną Prokuraturę, która prawomocnym postanowieniem z dnia 28.06.2013r., umorzyła postępowanie w sprawie dotyczącej nielegalnego wydobycia piasku i uszkodzeniu działek nr (...)– z uwagi na niewykrycie sprawców przestępstwa.

wyjaśnienia oskarżonego J. G., k. 165 – 167 a.s.,

pismo KPP w Ś. Śl. do Wójta Gminy M. z 01.06.2012r., k. 90

pismo Starosty (...) do Wójta Gminy M. z 27.06.2012r., k. 91,

pismo Wójta Gminy M. do Starosty (...) z 16.07.2012r., k. 92,

pismo Wójta Gminy M. do Starosty (...) z 02.08.2012r., k. 93,

pismo Starosty (...) do Wójta Gminy M. z 21.08.2012r., k. 94,

pismo Starosty (...) do Wójta Gminy M. z 11.03.2013r., k. 95,

pismo Wójta Gminy M. do Starosty (...) z 15.04.2013r., k. 96,

pismo (...) do Urzędu Gminy M. z 20.07.2011r., k. 48 akt 1 Ds. 1485/18,

postanowienia z 31.05.2012r. o umorzeniu dochodzenia, k. 362 – 363 akt 1 Ds. 1355/12,

postanowienie o umorzeniu śledztwa z 28.06.2013r., k. 828 akt 1 Ds. 1355/12,

pismo Prokuratury Rejonowej w Środzie Śl. z dnia 14.03.2014r., k. 971a – 971c akt 1 Ds. 1355/12,

pismo Prokuratury Rejonowej w Środzie Śl. z dnia 19.06.2015r. o braku podstaw do podjęcia umorzonego postępowania, k. 1271 akt 1 Ds. 1355/12,

pismo Prokuratury Rejonowej w Środzie Śl. z dnia 26.07.2016r. o braku podstaw do podjęcia umorzonego postępowania, k. 1279 akt 1 Ds. 1355/12,

5.

J. G. posiłkując się opinią radcy prawnego współpracującego z urzędem Gminy z dnia 02.08.2012r. uważał, że ma danych pozwalających na ustalenie sprawcy wyrzucenia odpadów na działkę K. B. (1).

wyjaśnienia oskarżonego J. G., k. 165 – 167 a.s.,

kserokopia opinii prawnej z 02.08.2012r., k. 180 a.s.,

6.

Na zmianę stanowiska oskarżonego nie wpłynęły w żaden sposób monity ze strony oskarżycielki posiłkowej i innych współwłaścicieli działek nr (...), którzy domagali się podjęcia działań ze strony Wójta Gminy M.. Działania oskarżonego w dalszym ciągu ograniczały się na wymianie pism z Komendą Powiatową Policji w Ś., Starostą (...) i innymi organami zajmującymi się sprawą na skutek interwencji m.in. K. B. (1).

Oskarżony nie zdecydował o wszczęciu postępowania administracyjnego również pomimo wystąpienia z takim wnioskiem w dniu 10.10.2016r. przez prokuratora Prokuratury (...) we W. i kierowania przez niego pism ponaglających w tym zakresie.

zeznania świadka K. B. (1), k. 167 – 168 a.s. oraz k. 119 – 122 akt 1 Ds. (...).2018,

zeznania świadka I. S., k. 198 a.s,

zeznania świadka C. S., k. 198 – 199 a.s.,

pisma K. B. (1) do Wójta Gminy M., k. 144, 202, 348 – 349, 353 – 354 akt sprawy o sygn. KiRO.6236.10.2011:

pismo C. S. do Wójta Gminy M., k. 315 akt sprawy o sygn. KiRO.6236.10.2011:

pismo Wójta Gminy M. do C. S., k. 311 akt sprawy o sygn. KiRO.6236.10.2011:

wniosek Prokuratora o wszczęcie postępowania administracyjnego z 10.10.2016r., k. 100 – 102,

pismo Prokuratora z 23.02.2017r., k. 103,

pisma Wójta Gminy M. do Prokuratury (...) z 07.03.2017r., k. 104,

7.

Wszczęcie postępowania administracyjnego nastąpiło dopiero w dniu 21.12.2017 kiedy to oskarżony Wójt Gminy M. J. G. zdecydował o wdrożeniu postępowania w sprawie wydania decyzji nakazującej posiadaczom odpadów, tj. K. B. (1), K. B. (2), K. B. (3), A. G. oraz C. i I. S. usunięcie odpadów gleby i ziemi w tym kamieni oraz odpadów betonu, gruzu betonowego i zmieszanych odpadów komunalnych z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania, tj. z terenu działek nr (...), obręb K., gmina M..

Po przeprowadzeniu postępowania J. G., działając na postawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 14.12.2012r. o odpadach, wydał w dniu 01.03.2019r. decyzję nakazującą współwłaścicielom działek nr (...) usunięcie odpadów z tych nieruchomości. W uzasadnieniu wydanej decyzji Wójt Gminy M. podał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na jednoznaczne ustalenie kto zdeponował odpady, co skutkuje zastosowaniem domniemania z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 14.12.2012r. o odpadach, że ich posiadaczem jest władający powierzchnią ziemi, na której się znajdują.

Na skutek wniesionych odwołań decyzja ta została w dniu 25.07.2019r. uchylona i przekazana Wójtowi Gminy M. do ponownego rozpoznania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W..

zeznania świadka K. B. (1), k. 167 – 168 a.s. oraz k. 119 – 122 akt 1 Ds. (...).2018,

zawiadomienia o wszczęciu postępowania KRO. (...).11.2017.01 z 21.12.2017r., k. 30 akt 1 Ds. 1485/18,

decyzja z dnia 01.03.2019r., k. 172 – 175 akt sprawy o sygn. KRO.6236.11.2017,

odwołanie Prokuratora (...) od decyzji z 18.03.2019r. k. 39 – 42,

odwołanie Prokuratury Rejonowej w Środzie Śl. od decyzji z 18.03.2019r., k. 43 – 45,

odwołania pełnomocnika K. B. (1) z 19.03.2019r., k. 47 – 51,

decyzja SKO z 25 lipca 2019r., k. 159 – 161;

8.

Oskarżony J. G. ma 62 lata, jest żonaty, piastuje stanowisko Wójta Gminy M., osiągając z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości 8.000 zł miesięcznie. Nie był karany sądownie za przestępstwa.

wyjaśnienia oskarżonego J. G., k. 165 – 167 a.s.,

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

Sąd opierając się na dowodach o charakterze osobowym i materialnym wymienionych w pkt 1.1.1. uzasadnienia nie miał zastrzeżeń co do ich wiarygodności. Zajmując powyższe stanowisko sąd wziął pod uwagę to, że dowody te tworzyły spójny i logiczny opis przebiegu zdarzeń stanowiących przedmiot rozpoznania w sprawie.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

3.4. Umorzenie postępowania

I

J. G.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

Sąd po przeprowadzeniu przewodu sądowego doszedł do wniosku, że w sprawie zachodzi ujemna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k., w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela, w rezultacie czego nie doszło do merytorycznego rozstrzygnięcie w przedmiocie czynu zarzuconego J. G. aktem oskarżenia.

Zajmując powyższe stanowisko sąd miał na uwadze to, że nie ma tożsamości pomiędzy czynem zarzuconym w akcie oskarżenia, wniesionym na podstawie art. 55, a czynem zabronionym będącym przedmiotem postępowania przygotowawczego. Choć bowiem oba te czyny dotyczyły tej samej kwestii sensu largo, a mianowicie zachowań J. G. jako Wójta Gminy M. w przedmiocie usunięcia odpadów umieszczonych na działce oskarżycielki posiłkowej, to w sensie prawnym stanowiły one odrębne czyny z art. 231 § 1 k.k.

I tak wszczęte przez prokuratora i następnie prowadzone pod sygn. 1 Ds. (...).2018 śledztwo, dotyczyło ściśle określonego zachowania oskarżonego, tj. wydania w dniu 21 grudnia 2017r. decyzji wszczynającej postępowanie administracyjne wobec K. B. (1) o nakazanie jej usunięcia odpadów zalegających na działkach nr (...).

Z kolei przedmiotem wniesionego przez oskarżycielkę posiłkową aktu oskarżenia był czyn J. G. polegający na niedopełnieniu przez niego obowiązku wydania w okresie od 1 lipca 2011r. do 1 marca 2019r. decyzji nakazującej usunięcie odpadów ich posiadaczowi.

Sąd dokonując analizy całokształtu przeprowadzonych w sprawie dowodów uznał, że czyn objęty zarzutem aktu oskarżenia stanowi odrębny od tego, którego dotyczyło śledztwo prowadzone przez prokuratora.

Okoliczność ta nie była dostatecznie wyjaśniona na etapie wstępnej kontroli aktu oskarżenia i wymagała przeprowadzenia przewodu sądowego, który pozwolił na usunięcie wątpliwości w tym zakresie.

I tak zdaniem sądu mamy do czynienia z dwoma odrębnymi czynami:

- z jednej strony polegającym na niedopełnieniu obowiązku przez uprawnionego funkcjonariusza publicznego w ustalonym okresie czasu, wynikającego z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 14.12.2012r.o odpadach (wcześniej art. 34 ustawy z 27.04.2001r. o odpadach)

- z drugiej zaś przekroczenia przez niego uprawnień, poprzez wydanie konkretnego rozstrzygnięcia w dniu 21 grudnia 2017r. w stosunku do ściśle określonych podmiotów, z naruszeniem art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 14.12.2012r.o odpadach.

W sytuacji takiej, gdy przedmiotem prowadzonego śledztwa było wyłącznie to drugie zachowanie wójta Gminy M., a pierwsze w ogóle nie zostało poddane ocenie ze strony organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, to jedynie ten wskazany czyn - przy ziszczeniu się warunków z art. 55 § 1 k.p.k. w zw. z art. 330 § 2 k.p.k., mógł stanowi podstawę subsydiarnego aktu oskarżenia.

Tak się jednakże nie stało i w złożonym do tut. Sądu akcie oskarżenia określony został zarzut popełnienia przestępstwa, które nie było uprzednio przedmiotem postępowania przygotowawczego, a co za tym idzie nie doszło do otwarcia drogi do wniesienia skargi subsydiarnej przez pokrzywdzoną K. B. (1).

Stojąc na powyższym stanowisku, podnieść należy iż ustalenia poczynione w toku niniejszego postępowania, przeczą wskazaniom pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zawartym w uzasadnieniu aktu oskarżenia z dnia 11 stycznia 2019r., jakoby zachodziła tożsamości czynu nim objętego, z tym będącym przedmiotem postępowania przygotowawczego.

Treść zawiadomienia złożonego przez K. B. (1), wskazującego na szereg nieprawidłowości w zachowaniu oskarżonego nie ma wpływu na możliwość przyjęcia przez sąd odmiennego stanowiska, zgodnego z twierdzeniem pełnomocnika. Wskazać bowiem należy, że rozstrzygnięcia poprzedzające złożenie subsydiarnego aktu oskarżenia dotyczyły postanowień o umorzeniu śledztwa o konkretny czyn a nie odmowy jego wszczęcia. Zdaniem sądu jedynie w tym ostatnim przypadku aktualizowałaby się wskazywana przez pełnomocnika sytuacja, kiedy to o granicach zarzutu aktu oskarżenia decydowałby zakres złożonego zawiadomienia. W sytuacji natomiast kiedy postępowanie przygotowawcze zostało skutecznie zainicjowane w celu oceny konkretnego czynu, to brak wydania rozstrzygnięcia o wszczęciu śledztwa o inny czyn (w tym przypadku o niedopełnienie obowiązków przez wójta Gminy M.) mógłby podlegać konwalidacji na drodze zażalenia na bezczynność właściwego organu. Wyrażałoby się ono w takim przypadku w odmowie zajęcia stanowiska co do treści złożonego zawiadomienia, poprzez wydanie pozytywnej bądź negatywnej decyzji w przedmiocie wszczęcia postępowania przygotowawczego.

Mając powyższe na uwadze sąd, ustaliwszy zaistnienie okoliczności wskazanych w art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k., umorzył postępowanie karne przeciwko oskarżonemu J. G.. Rozstrzygając we wskazany sposób, sąd nie tracił z pola widzenia faktu, że do sprawy przystąpił prokurator i postępowanie toczyło się od tego momentu z oskarżenia publicznego. Okoliczność ta nie miała jednakże wpływu na stwierdzenie braku skargi uprawnionego oskarżyciela. Sam fakt przystąpienia prokuratora do sprawy na podstawie art. 55 § 4 k.p.k. nie konwalidował bowiem ujemnej przesłanki procesowej, która wystąpiła w momencie wniesienia aktu oskarżenia przez nieuprawnionego oskarżyciela. Innymi słowy nie można mówić aby doszło do odzyskania przez prokuratora prawa do wniesienia skargi, w rezultacie złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia o czyn, w którym K. B. (1) nie mogła występować jako samoistny oskarżyciel posiłkowy.

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Orzeczenie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w treści art. 632 pkt 2 k.p.k.

7.  Podpis

Sędzia Radosław Gluza