Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 716/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2020r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSO Dariusz Półtorak

Protokolant:

st. sekr. sąd. Marzena Głuchowska

przy udziale Prokuratora Andrzeja Boruty

po rozpoznaniu w dniach 30 grudnia 2019r. i 29 stycznia 2020r.

sprawy K. M.

oskarżonego z art. 207 §1kk w zb. z art. 157 §2kk w zw. z art. 11 §2kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 1 lipca 2019 r. sygn. akt II K 1072/18

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

1.  uchyla rozstrzygnięcia zawarte w pkt 1, 2, 3, 4 i 5,

2.  w ramach czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonemu ustala, że K. M.:

- w dniach 29 czerwca 2018 r. i 2 lipca 2018 r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru spowodował u Z. M. obrażenia ciała w postaci podbiegnięcia krwawego 2,5 x 2 cm na przedniej powierzchni ramienia lewego w połowie długości barwy brunatnej, podbiegnięcia krwawego 4 x 2,5 cm na tylnej powierzchni ramienia lewego w połowie długości barwy brunatnej, podbiegnięcia krwawego 4 x 3 cm na bocznej powierzchni ramienia prawego w połowie długości barwy brunatnej, podbiegnięcia krwawego 5 x 1,5 cm na bocznej powierzchni ramienia prawego w połowie długości barwy brunatnej, podbiegnięcia krwawego 4,5 x 4 cm na tylnej powierzchni ramienia prawego w połowie długości barwy brunatnej, które to obrażenia należą do kategorii lekkich i powodują naruszenie czynności narządów ciała na okres nie przekraczający siedem dni, czym wyczerpał znamiona czynu z art. 157§2 kk w zw. z art. 12§1 kk i na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

- w okresie od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 2 lipca 2018r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru naruszył nietykalność cielesną Z. K. w ten sposób, że popychał ją, szarpał za ubrania, polewał wodą czym wyczerpał dyspozycję art. 217§1 kk w zw. z art. 12§1 kk i na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

- w okresie od 1 lipca 2016r. do dnia 2 lipca 2018r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru znieważył słowami wulgarnymi Z. K., czym wyczerpał dyspozycję art. 216§1 kk w zw. z art. 12§1 kk i na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

- w okresie od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 2 lipca 2018r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru naruszył nietykalność cielesną córki M. M. (1) w ten sposób, że popychał ją, szarpał za ubrania, polewał wodą czym wyczerpał dyspozycję art. 217§1 kk w zw. z art. 12§1 kk i na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

- w okresie od 1 lipca 2016r. do dnia 2 lipca 2018r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru znieważył słowami wulgarnymi córkę M. M. (1), czym wyczerpał dyspozycję art. 216§1 kk w z. art. 12§1 kk i na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

- w okresie od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 2 lipca 2018r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru naruszył nietykalność cielesną córki M. M. (2) w ten sposób, że popychał ją, szarpał za ubrania, polewał wodą czym wyczerpał dyspozycję art. 217§1 kk w zw. z art. 12§1 kk i w tym zakresie na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

- w okresie od 1 lipca 2016r. do dnia 2 lipca 2018r. w miejscowości W., gmina S. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru znieważył słowami wulgarnymi córkę M. M. (2), czym wyczerpał dyspozycję art. 216§1 kk i na podstawie art. 17§1 pkt 9 kpk, z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, w tym zakresie postępowanie umarza,

II.  wydatki postępowania za obie instancje przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 716/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 01 lipca 2019 r. sygn.. akt II K 1072/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

K. M.

Czyn zarzucany aktem oskarżenia, fakt wyczerpania znamion przestępstwa znęcania

Opinia sądowo-lekarska, karty informacyjne z leczenia szpitalnego, płyta CD

204-207 a

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----------------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dowody wskazane w pkt 2.1.1.

Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok uznał, iż oskarżony swoim działaniem wyczerpał znamiona występku znęcania i zakwalifikował je z art. 207 §1 kk w zb. z art. 157 §2 kk w zw. z art. 11 §2 kk. Po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego na etapie postępowania odwoławczego, Sąd Okręgowy uznał, że tego rodzaju ustalenia są nieprawidłowe, albowiem K. M. nie można przypisać występku znęcania, czy to psychicznego, czy to fizycznego, a co najwyżej można mówić o czynach ściganych z oskarżenia prywatnego.

Bezspornym wydaje się wielokrotnie wyrażany w orzecznictwie sądów, czy też piśmiennictwie pogląd, że termin „znęcanie się” na gruncie art. 207 kk zawiera w sobie istnienie przewagi sprawcy nad osobą pokrzywdzoną, której nie może się ona przeciwstawić lub może to uczynić w niewielkim stopniu. Innymi słowy, chodzi o dominację (w różnych jej aspektach np. fizyczną, psychiczną, finansową, czy umysłową itp.) sprawcy nad jego ofiarą (tak m. in. Sąd Najwyższy w wyrokach z 4 czerwca 1990 r. V KRN 96/90, OSP 1992/4/78, 13 września 2005 r. WA 24/05, OSN KW 2005/1/1655, komentarz do KK autorstwa J. Ja nowskiego, M. Szewczak z 2017 r. teza 23). Ustalony w sprawie stan faktyczny między innymi w oparciu o dowody ujawnione w trakcie postępowania odwoławczego nie pozwala uznać, że z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. W trakcie rozprawy odwoławczej odtworzono załączone do apelacji nagranie z płyty DVD dotyczące zdarzenia, które miało miejsce z udziałem oskarżonego oraz dwóch pokrzywdzonych Z. M. i M. M. (2), której przebieg, a w szczególności zachowanie w/w pokrzywdzonych w żadnym razie nie wskazuje, aby miała miejsce ze strony oskarżonego dominacja nad domniemanymi ofiarami znęcania. Co więcej, na podstawie tam zaobserwowanego obrazu i dźwięku można by wnioskować, że to żona i córka oskarżonego są osobami wykazującymi większą dążność do konfrontacji z oskarżonym. Analogiczne wnioski wyciągnąć należy z nagrań znajdujących się już w aktach, którymi dysponował Sąd Rejonowy (k. 92, 93), do których to dowodów sąd w ogóle się nie odniósł w uzasadnieniu wyroku. Nie można oczywiście wykluczyć intencyjności działań oskarżonego polegających na nagrywaniu obrazu i dźwięku sytuacji konfliktowych z udziałem pokrzywdzonych, to jednakże ten nawet fakt nie może przekreślić obiektywnego wydźwięku jaki wynika z tych nagrań. W żadnym bowiem razie nie można na ich podstawie uznać, że pokrzywdzone na tyle zdominowane były przestępczymi działaniami oskarżonego, które wyczerpać miały znamiona znęcania, że nie były w stanie im się przeciwstawić. Z jednego z nagrań wynika nawet wprost, że córka M. popełniła na szkodę oskarżonego co najmniej przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej, co wnioskować również można z dokumentacji dołączonej do apelacji. Nie jest to jednak kwestia decydująca dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, dla której istotne jest – w kontekście zarzutu zawartego w akcie oskarżenia – ocena obiektywna czy miało miejsce „znęcanie”, a nie subiektywne odczucie pokrzywdzonego. Miarodajne jest bowiem hipotetyczne odczucie „wzorcowego” obywatela, czyli człowieka o właściwym stopniu socjalizacji i wrażliwego na krzywdę drugiej osoby (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 1996 r. WR 102/96, Prok. I Pr. 1997/2/8). W rozważanej kwestii niewątpliwie znaczenie mają zeznania świadka J. M. (1), funkcjonariusza policji z Komisariatu Policji w M.. Stwierdził on, że zna sytuację małżonków M., a istniejący tam konflikt ma głównie podłoże majątkowe, co wynika z faktu wspólnego zamieszkiwania i prowadzenia uprawy pieczarek. Każde z małżonków ma założone niebieskie karty, w związku z kierowanymi wobec siebie nawzajem oskarżeniami.

Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż w ocenie Sądu Odwoławczego, przy braku wyczerpania wszystkich ustawowych znamion, nie można mówić o popełnieniu przez K. M. występku znęcania. Poczynione przez Sąd meriti pozostałe ustalenia faktyczne i przypisane oskarżonemu działania w postaci: spowodowania obrażeń ciała u Z. M., naruszenia jej nietykalności cielesnej, znieważeniu jej słowami wulgarnymi, naruszeniu nietykalności cielesnej córek M. i M. i znieważeniu ich słowami wulgarnymi są akceptowane przez Sąd Okręgowy (dokładny opis tych zachowań wskazany został w treści wyroku Sądu Odwoławczego). Z uwagi na fakt, iż od obrońcy nie wpłynął wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku, Sąd Odwoławczy zwolniony został od kwestii wykazywania w uzasadnieniu, jakie względy przesądziły o przypisaniu tego rodzaju działań oskarżonemu.

Jak wynika z treści wyroku II-instancyjnego K. M. dopuścił się szeregu występków kwalifikowanych z art. 157 §2 kk, art.216 §1 kk, art. 217 §1 kk, które wszystkie, co do zasady ścigane są z oskarżenia prywatnego. Dlatego Sąd Okręgowy mając tego świadomość i w dążeniu do zapewnienia stronom wypowiedzenia się w tej kwestii 29 stycznia uprzedził o możliwości zakwalifikowania czynu zarzuconego oskarżonemu ze wskazanych wyżej przepisów części ogólnej. Po uprzedzeniu, prokurator oraz pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej podtrzymali swoje stanowiska wyrażone na poprzedniej rozprawie, a które sprowadzały się do wniosku o utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku. W związku z takim stanowiskiem prokuratora oraz pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej uznać należało, iż zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza o jakiej mowa w art. 17 §1 pkt 9 kpk i to w odniesieniu do wszystkich przestępczych działań jakich dopuścił się oskarżony.

Poza dyskusją pozostaje fakt, że zarówno naruszenie nietykalności, jak i znieważenie są występkami ściganymi z oskarżenia prywatnego (art. 216 §5 kk, art. 217 §3 kk). Głębszej natomiast analizy wymaga ustalenie trybu ścigania przestępstwa z art. 157 §2 kk. Również i to przestępstwo jest co do zasady ścigane z oskarżenia prywatnego na co wskazuje art. 157 §4 kk, część wstępna. Dopiero końcowa część przywołanego przepisu przewiduje możliwość skargi publicznej, ale w tym przypadku muszą być łącznie spełnione dwa warunki: pokrzywdzonym jest osoba najbliższa i po drugie musi ona zamieszkiwać wspólnie ze sprawcą. Niekwestionowanym jest, że oskarżony zamieszkuje ze swoją byłą małżonką (stan ten trwał również w okresie objętym aktem oskarżenia), co pozwala uznać, że spełniony został drugi ze wskazanych wyżej warunków. Nie można natomiast uznać Z. M. (po rozwodzie K.) za osobę najbliższą dla oskarżonego. Definicja osoby najbliższej zawarta jest w art. 115 §11 kk, który mówi, że osobą najbliższą jest m. in. małżonek. Tymczasem, w chwili popełnienia przestępstw z art. 157 §2 kk na szkodę Z. M. status ten jej nie przysługiwał, ponieważ orzeczony został już prawomocnie rozwód z oskarżonym. Zdaniem Sądu Okręgowego cytowany wyżej przepis nie może być interpretowany rozszerzająco poprzez uznanie za osobę najbliższą byłego współmałżonka. Jeżeli taka byłaby intencja ustawodawcy znalazłoby to odzwierciedlenie w stosownej regulacji, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku art. 182 §2 kpk, który wyznaje prawo odmowy zeznań byłemu małżonkowi. Przy braku tego rodzaju regulacji należy wnioskować, że art. 157 §4 kk ostatecznie dotyczy statutu pokrzywdzonego w trakcie popełnienia przestępstwa.

Prokurator po uprzednim uprzedzeniu o możliwej zmianie kwalifikacji prawnej nie złożył oświadczenia o objęcie ściganiem z oskarżenia publicznego występków, które mogłyby zostać przypisane oskarżonemu jako przestępstwa z art. 157 §2 kk, art. 216 §1 kk, art. 217 §1 kk. Wprawdzie w zarzucie zamieszczonym w akcie oskarżenia wskazana została kwalifikacja kumulatywna zawierająca m. in. art. 157 §2 kk, jednakże okoliczność ta nie może powodować, że występek ten objęty został skargą publiczną. Sądowi Okręgowemu znany jest pogląd wyrażony w orzeczeniach Sądu Najwyższego (wyrok z 16 listopada 1987 r. II KR 254/87, wyrok z 10 sierpnia 1989 r. II KR 131/89, OSNKW 7-12/1989/55) zgodnie z którymi jeżeli czyn stanowi jedno przestępstwo podlegające kumulatywnej kwalifikacji prawnej obejmującej (tak jak w niniejszej sprawie) przestępstwo ścigania skargą prywatną stosuje się niejako domniemanie, że doszło automatycznie do wszczęcia postępowania również w tym zakresie i objęcia skargą publiczną czynu ściganego z oskarżenia prywatnego, Sąd Odwoławczy, przynajmniej w tym składzie personalnym, poglądu tego nie podziela. Takie bowiem stanowisko Sądu Najwyższego, zwłaszcza w ostatnich latach spotkało się z uzasadnioną krytyką doktryny (komentarz do KK autorstwa T. Gregorczyka, komentarz do KK autorstwa J. Grajewskiego), jak i zostało zakwestionowane w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, czy też sądów apelacyjnych (wyrok SN z 23 kwietnia 2008 r. VKK 5/08, OSNKW 2008/8/64 wraz z uzasadnieniem, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 maja 2012 r. AKa 141/12, LEX nr 1238625). Dla Sądu Okręgowego orzekającego w przedmiotowej sprawie bardziej przekonywującymi są argumenty podniesione w ostatnich przytoczonych orzeczeniach, niż w wyrokach Sądu Najwyższego z lat 80-tych, które przecież wyrażone zostały w ramach całkowicie innego porządku prawnego. Dotyczy to w szczególności uprawnień jakie przysługują – według obecnie obowiązującego kodeksu postępowania karnego pokrzywdzonym, które pozwalają na skuteczne kwestionowanie decyzji podejmowanych przez oskarżyciela publicznego w trakcie postępowania przygotowawczego, czy też samoistnego dochodzenia swoich praw w drodze procesu subsydiarnego. Tego rodzaju uprawnienia nie przysługiwały pokrzywdzonym w poprzednio obowiązującym w chwili wydawania przytoczonych orzeczeń Sądu Najwyższego reżimie prawnym, stąd zrozumiałym było dążenie do zapewnienia maksymalnej ochrony dla pokrzywdzonych ze strony organów państwa, jakimi są jednostki prokuratury. Wydaje się, że istniejące obecnie uregulowania prawne w wystarczający sposób zapewniają prawa osób pokrzywdzonych przestępstwem i nie wymagają potrzeby domniemywania podejmowania przez oskarżyciela publicznego działań wkraczających w decyzyjność osób, które mogą występować w charakterze oskarżyciela prywatnego. Jeżeli ustawodawca (art. 60 §1 kpk) mówi o możliwości wszczęcia z urzędu postępowania co do przestępstw prywatnoskargowych w sytuacji, gdy przemawia za tym interes społeczny, to należy oczekiwać niebudzących wątpliwości działań ze strony oskarżyciela publicznego, że taka właśnie była intencja tego organu. Wszelkiego rodzaju „domniemania” takich działań musiałyby być uznane za nadinterpretację obowiązujących w tej kwestii uregulowań prawnych i ingerencji w uprawnienia stron postępowania prywatnego, które przecież przewiduje możliwości ugodowego zakończenia postępowania. Dlatego w przypadku ujawnienia się na rozprawie okoliczności, że czyn ścigany z oskarżenia publicznego stanowi przestępstwo prywatnoskargowe, prokurator winien w sposób nie budzący wątpliwości wyrazić wolę, co do ścigania takiego przestępstwa np. poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia do protokołu rozprawy (vide: przytoczony wyżej wyrok SA we Wrocławiu z 31 maja 2012 r.). Sąd Okręgowy zapewnił pełną możliwość złożenia takiego oświadczenia prokuratorowi wznawiając przewód sądowy i uprzedzając na rozprawie w dniu 5 lutego 2020 r. o możliwości zakwalifikowania czynu zarzucanego oskarżonemu aktem oskarżenia za występki ścigane z oskarżenia prywatnego kwalifikowane z art. 157 §2 kk, art. 216 §1 kk, art. 217 §1 kk. Pomimo tego uprzedzenia, ani prokurator, ani pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej nie złożyli oświadczenia – w przypadku prokuratora, o objęcie skargą publiczną przestępstw prywatnoskargowych, w odniesieniu do pełnomocnika o popieraniu oskarżenia jako prywatnoskargowego ograniczając się do popierania swoich stanowisk z poprzedniej rozprawy, które sprowadzały się do wniosków o utrzymanie wyroku w mocy. W tej sytuacji, Sąd Okręgowy nie miał możliwości dalszego procedowania, ponieważ zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela.

W ocenie Sądu Okręgowego podjęte działania (uprzedzenie o możliwej zmianie kwalifikacji) były w pełni wystarczające do wyrażenia swojej woli przez prokuratora oraz pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej. W tym kontekście zaznaczyć należy, iż są to podmioty wykwalifikowane, które z racji wykonywanego zawodu (wykształcenia, należytego doświadczenia zawodowego) winny być świadome ewentualnych konsekwencji działań podejmowanych przez Sąd Okręgowy z jednej strony i swoich zaniechań z drugiej. Dlatego, w przekonaniu Sądu Odwoławczego, dalsze ewentualne działania przejawiające się np. w formułowaniu konkretnych pytań, do jednego, czy drugiego oskarżyciela (np. czy obejmuje ściganiem czynu prywatno – skargowego) musiałoby zostać odebrane przez drugą stronę jako przejaw stronniczości orzekającego sądu, wpływający na procesowe decyzje stron.

Podnieść należy i tę kwestię, iż przez takie orzeczenie Sądu Odwoławczego o umorzeniu postępowania nie zostały w żadnym razie naruszone prawa osób pokrzywdzonych przestępczym działaniem oskarżonego. Czyny, których się dopuścił popełnione zostały w okresie od lipca 2016 r. do lipca 2018 r. Dlatego, biorąc pod uwagę dotyczący tych przestępstw okres przedawnienia (liczony w wypadu przestępstwa ciągłego - art. 12 §1 kk od ostatniej czynności) w zupełności możliwe jest realne dochodzenie przez wszystkie pokrzywdzone swoich praw na drodze postępowania przygotowawczego (art. 101 §1 kk w zw. z art. 102 kk).

Podejmując decyzję o umorzeniu postępowania z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela Sąd Okręgowy świadomy był poglądów prezentowanych przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 października 2010 r. V KK 287/10, OSNKW 2011/5/39 oraz z 23 kwietnia 2008 r. VKK 5/08, OSNKW 2008/8/64. Oba te orzeczenia wskazują na potrzebę odebrania od pokrzywdzonego oświadczenia o popieraniu, z oskarżenia prywatnego, przestępstwa ściganego w tym trybie, w sytuacji, gdy prokurator nie obejmuje skargą publiczną tego czynu, który pierwotnie, w akcie oskarżenia był kwalifikowany jako przestępstwo publicznoskargowe. W tej kwestii, jeżeli chodzi o pokrzywdzoną Z. M., to kwestia jest oczywista, ponieważ ta pokrzywdzona, działająca w charakterze oskarżycielki posiłkowej była wraz ze swoim pełnomocnikiem na rozprawie w dniu 5 lutego 2020 r. i miała możliwość czy to osobiście, czy też przez swojego pełnomocnika wypowiedzieć się w tej kwestii. W odniesieniu do pozostałych pokrzywdzonych pierwotnie stawianym zarzutem z art. 207 §1 kk Sąd Okręgowy rozważał kwestię ewentualnego wezwania ich na rozprawę odwoławczą, ale uznał, iż nie jest to niezbędne – w realiach przedmiotowej sprawy – dla zapewnienia usprawiedliwionych praw tych osób. Przede wszystkim osoby te (M. M. (1) i M. M. (2)) nie działały w charakterze oskarżycieli posiłkowych, tak więc na etapie postępowania I czy II instancyjnego nie przysługiwał im status strony jaki przysługiwał ich matce Z. M.. Ponadto, obowiązujący kodeks postępowania karnego nie nakłada w sytuacji jaka zaistniała w przedmiotowej sprawie na Sąd obowiązku wzywania na rozprawę osób traktowanych jako pokrzywdzeni pierwotnie stawianym zarzutem z art. 207 kk. Potrzebę wezwania pokrzywdzonych przewiduje art. 60 §4 kpk, ale ma on zastosowanie w innym układzie procesowym, a mianowicie gdy prokurator wszczął postępowanie w sprawie ściganej z oskarżenia prywatnego, bądź też wstąpił do postępowania już wszczętego, a więc nie dotyczy sytuacji z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Pełnia praw pokrzywdzonego jako strony zapewniana jest na etapie postępowania przygotowawczego z możliwością przekształcenia tej roli w oskarżyciela posiłkowego (art. 54 §1 kpk). Przy braku złożenia stosownego oświadczenia przez pokrzywdzonego przestaje być on generalnie stroną postępowania zachowując jedynie pewne uprawnienia, które wskazane są w ustawie (np. przytoczony wyżej art. 54 §1 kpk, art. 49 a kpk, art. 341 kpk). Jednak, zdaniem Sądu Okręgowego, każde tego rodzaju uprawnienia pokrzywdzonego musi być ściśle określone (jako wyjątek od reguły zgodnie z którą pokrzywdzony na etapie postępowania sądowego przestaje być stroną) i w tym zakresie niedopuszczalne jest stosowanie interpretacji rozszerzonej.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego:

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, iż zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona czynu z art. 207 §1 kk, w sytuacji, w której zgromadzony materiał dowodowy w postaci zeznań świadków J. M. (2), T. K. (1), K. W., P. W. oraz T. K. (2) wskazuje, że zachowania oskarżonego i pokrzywdzonych miały charakter wzajemny;

-

obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia: art. 410 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i odmowę wiary konsekwentnym wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie, w którym twierdzi, iż zachowania stron noszą znamiona wzajemności, podczas gdy, znajdują one oparcie w obiektywnych dowodach w postaci zeznań świadków oraz stenogramu rozmów z Z. M., zaś wersja zdarzeń pokrzywdzonych w dużej mierze została ustalona jedynie w oparciu o ich zeznania, w sytuacji w której pokrzywdzone posiadały oczywisty interes w uzyskaniu niekorzystnego dla oskarżonego rozstrzygnięcia, w tym zwłaszcza ze względu na istniejący pomiędzy nimi konflikt o charakterze majątkowym

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wskazane w pkt 2.2.2. uzasadnienia

Wniosek

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wskazane w pkt 2.2.2. uzasadnienia

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

---------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

--------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

------------------------------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

-------------------------------------------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

----------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

----------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

x art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Uchylenie wyroku i umorzenie postępowania z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 §1 pkt 9 kpk w zw. z art. 17 §1 pkt 9 kpk

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Wydatki postępowania za obie instancje zostały przejęte na rzecz Skarbu Państwa (art. 632 pkt 2 kpk)

7.  PODPIS