Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Woźniak

SR del. Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Eliza Sandomierska

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2014 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w C.

przy udziale R. I.

o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 19 września 2013 r., sygn. akt V Gzd 9/13

oddala apelację.

SSO Agnieszka Woźniak SSO Piotr Sałamaj SR.del. Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Sygn. akt VIII Ga 7/14

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w C. wystąpiła z wnioskiem o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności przez R. U. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą F. R. I. w G. W.. oraz obciążenie uczestnika postępowania kosztami postępowania w całości. W uzasadnieniu wskazała, iż nabyła od W. M. należność przysługującą mu wobec uczestnika postępowania, ale wszczęte postępowanie egzekucyjne zostało umorzone wobec stwierdzenia jego bezskuteczności. W jego toku organ egzekucyjny ustalił, iż uczestnik nie posiada pojazdów zarejestrowanych na swoje nazwisko, ale jest współwłaścicielem nieruchomości położonej w G. W.. Ponadto figuruje w ewidencji płatników Urzędu Skarbowego w G. W.. jako osoba fizyczna mająca powiązania z działalnością gospodarczą, jednakże nie odnotowano rachunków bankowych ani dokumentów od płatników podatku dochodowego za ostatnie 5 lat. Wnioskodawca wskazała dalej, że uczestnik postępowania jest niewypłacalny i niewypłacalność ma charakter trwały, o czym R. I. wiedział, a zatem już pod koniec 2011 r. powinien był wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości czego nie uczynił narażając wierzycieli na niemożność zaspokojenia.

Uczestnik R. I. w odpowiedzi na wniosek wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazał, że nie uchyla się od zapłaty należności na rzecz wnioskodawcy. Wskazał, iż faktycznie to jego ojciec, posługując się pełnomocnictwami do działania w jego imieniu dokonywała transakcji, których nie rozliczał, a do zapłaty których obecnie jest zobowiązany. Wskazał, że czyni starania, aby w miarę możliwości spłacać swe zadłużenie wobec wierzycieli.

Postanowieniem z dnia 19 września 2013 r. (sygn. akt V Gzd 9/13) Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił wniosek oraz zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kwotę 120 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następującym stanie faktycznym.

R. I. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą F. R. I. w G. W..

W dniu 16 listopada 2011 r. R. I. nabył od W. M. towar wskazany w fakturze VAT nr (...) i nie uiścił wynikającej z niej należności.

W dniu 16 lutego 2012 r. W. M. zawarł z (...) spółką z o.o. w C. umowę cesji powierniczej obejmującą ww. wierzytelność.

W dniu 3 kwietnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie w sprawie VIII GNc 1083/12 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zobowiązując R. I. do zapłaty na rzecz (...) spółki z o.o. w C. kwoty 28.040,48 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W oparciu o powyższy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności wnioskodawca skierował wniosek o wszczęcie postępowanie egzekucyjnego wobec R. I.. Postępowanie prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim - KM 2272/12 zostało jednak umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim prowadził ponadto trzy postępowania egzekucyjne przeciwko R. I., które zakończyły się w 2009 r. bezskutecznością egzekucji, a w kolejne postępowanie znajduje się na etapie wysłuchania stron przed umorzeniem postępowania z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

W oparciu o taki stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał wniosek za niezasadny.

Wskazał, że podstawę prawną wniosku stanowił przepis art. 373 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Podkreślił, iż z art. 373 ust. 1 p.u.n. wynika niewątpliwie obowiązek wykazania przez wnioskodawcę niezłożenia przez uczestnika wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości, a zatem konieczne jest ustalenie w pierwszym rzędzie zaistnienia stanu niewypłacalności, w rozumieniu art. 11 ust. 1 p.u.n., tj. stanu trwałego niewykonywania większości wymagalnych zobowiązań oraz chwili zaistnienia tego stanu. Kolejną z przesłanek zastosowania tego przepisu jest ustalenie, iż niezłożenie przez zobowiązanego wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie nastąpiło z jego winy. Dodatkowo przy orzekaniu pozbawienia praw, o których mowa w art. 373 ust. 1 p.u.n: oprócz winy należy uwzględnić drugi element jakim jest skutek zawinionego działania osoby, która ma zostać pozbawiona tych praw. Zasadnicze znaczenie ma w tym wypadku nie sam fakt doprowadzenia do upadłości, lecz związek przyczynowy pomiędzy uchybieniami wymienionymi w art. 373 ust. 1 pkt 1-4 p.u.in., a obniżeniem wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiarem pokrzywdzenia wierzycieli.

W przedmiotowym postępowaniu wnioskodawca poprzestał jedynie na stwierdzeniu, iż uczestnik postępowania R. I. jest niewypłacalny i niewypłacalność ma charakter trwały, czego miał świadomość, a zatem już pod koniec 2011 r. powinien był wystąpić wnioskiem o ogłoszenie upadłości. W żaden sposób nie wykazał, czy, kiedy oraz dlaczego jego zdaniem pod koniec 2011 r. (w tym kiedy dokładnie) uczestnik stał się niewypłacalny w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego. Ponadto wnioskodawca nie wykazał i nie powołał żadnych dowodów celem udowodnienia podnoszonej przez niego okoliczności dlaczego jego zdaniem niezłożenie przez uczestnika postępowania wniosku o ogłoszenie upadłości miało charakter działania zawinionego oraz w jakim stopniu. Brak zaś wykazania powyższej okoliczności uniemożliwił także Sądowi dokonanie oceny czy nastąpiło obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa uczestnika oraz czy istniał związek przyczynowy pomiędzy niepodjęciem przez uczestnika R. I. czynności związanych ze złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości a ewentualnym obniżeniem wartości wspomnianego przedsiębiorstwa oraz stopniem i rozmiarem pokrzywdzenia wnioskodawcy oraz ewentualnych innych wierzycieli uczestnika. Także w tym zakresie strona wnioskująca nie wystąpiła z żadnymi wnioskami dowodowymi.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił wniosek orzekając o kosztach zastępstwa procesowego uczestnika postępowania na podstawie § 11 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Wnioskodawca wniósł apelację od powyższego postanowienia zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu:

1) obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 373 ust. 1 pkt 1, ust. 2 oraz art. 374 p.u.n. poprzez uznanie, iż brak jest podstaw do przypisania uczestnikowi winy za niezłożenie w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, a także uznanie, iż brak jest wystarczających dowodów, które pozwoliłoby przypisać uczestnikowi winę za zdarzenia które doprowadziły do jego niewypłacalności w sytuacji, gdy faktycznie w toku niniejszego postępowania zostało wykazane, iż zarówno wina uczestnika, jak i obniżenie wartości przedsiębiorstwa dłużnika miało miejsce, a sam uczestnik jest w chwili obecnej niewypłacalny;

2) naruszenie przepisów postępowania, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, w szczególności stwierdzenie, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie uzasadnia twierdzenia, iż uczestnik z własnej winy nie złożył w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz uznanie, iż stan niewypłacalności po stronie uczestnika nie występuje w sytuacji gdy zachowanie uczestnika, tj. profesjonalnego przedsiębiorcy powinno cechować się ostrożnością i starannym zachowaniem w związku z czym w sytuacji toczących się już przeciwko niemu egzekucji, nie złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości cechowało się winą oraz działaniem na szkodę innych wierzyciel, w tym wnioskodawcy, a po stronie uczestnika istniał stan niewypłacalności uzasadniający złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i orzeczenie w stosunku do uczestnika zakazu prowadzenia działalności gospodarczej oraz zasądzenia kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że w niniejszej sprawie wnioskodawca wnosząc o orzeczenie wobec uczestnika pozbawienia prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu powołał się na wystąpienie przesłanki z treści art. 373 ust. 1 pkt 1 p.u.n. Z unormowania tego wynika, że sąd może orzec wskazany zakaz w stosunku do osoby, która ze swej winy będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości.

Na gruncie tego przepisu trafnie Sąd Rejonowy przyjął, że obowiązek wykazania powyższych okoliczności, w tym przede wszystkim faktu niezłożenia przez uczestnika wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości, spoczywał na wnioskodawcy, jako osobie domagającej się orzeczenia tego zakazu wobec uczestnika. Prawidłowo także Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca nie dowiódł wystąpienia przesłanek określonych w ww. przepisie, a w szczególności kiedy powstał stan niewypłacalności uczestnika obligujący go do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Powyższej konkluzji o słuszności stanowiska Sądu pierwszej instancji nie mogły w żadnym razie zmienić zarzuty apelacyjne.

Sąd odwoławczy zauważa, że uzasadnienie postawionych zarzutów sprowadza się w przeważającej części do przytoczenia poglądów doktryny i orzecznictwa, w oderwaniu od okoliczności odnoszących się do niniejszej sprawy. W uzasadnieniu apelacji skarżący ograniczył się jedynie do wskazania, że już w 2009 r. wystąpiły podstawy do ogłoszenia upadłości albowiem w tym czasie prowadzone były wobec uczestnika postępowania egzekucyjne.

Ustosunkowując się do tego wskazać w pierwszym rzędzie należy na niekonsekwencje apelującego w formułowaniu swych twierdzeń. Wnioskodawca bowiem we wniosku o orzeczenie zakazu z art. 373 ust. 1 p.u.n. podał, że uczestnik już pod koniec kwietnia 2011 r. winien wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości (k. 3), podczas gdy w apelacji podniósł, że niewypłacalność powstała w 2009 r. Powyższe świadczy o tym, że sam wnioskodawca nie wie kiedy dokładnie ten stan niewypłacalności miałby powstać, a formułowane przez siebie w tym zakresie przypuszczenia dostosowuje do treści znajdujących się w aktach sprawy dokumentów (przyjmując bądź to datę powstania zobowiązania wobec cedenta, bądź też czas, w którym przeciwko dłużnikowi toczyły się postępowania egzekucyjne).

Niezależnie o tego podnieść trzeba, że z treści pisma komornika z dnia 13 marca 2013 r. wynika, że z wobec uczestnika w 2009 r. były co prawda prowadzone trzy postępowania egzekucyjne, ale dotyczyły one grzywien sądowych. Przyjąć zatem należy, że wierzyciel był jeden - Skarb Państwa. Unormowanie zaś art. 1 p.u.n. wskazuje, że postępowanie upadłościowe musi być wspólnym postępowaniem wierzycieli, podjętym w celu dochodzenia roszczeń od niewypłacalnego przedsiębiorcy. Tym samym wykluczono możliwość prowadzenia postępowania upadłościowego w stosunku do dłużnika, gdy w sprawie występuje tylko jeden wierzyciel (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1993 r., III CZP 61/93, System Informacji Prawnej LEX nr 3946). Skoro zatem warunkiem prowadzenia postępowania upadłościowego jest występowanie co najmniej dwóch wierzycieli, to nie sposób jest wnioskować, że uczestnik mając w 2009 r. tylko jednego wierzyciela, był zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie swojej upadłości.

Reasumując, wnioskodawca nie wykazał, aby uczestnik zaniechał złożenia w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, nie naprowadził bowiem żadnych dowodów, z których mogłoby wynikać kiedy ten obowiązek miałby się zaktualizować. Tym samym nie mogło być również mowy o istnieniu związku przyczynowego pomiędzy brakiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości a ewentualnym obniżeniem wartości przedsiębiorstwa oraz stopniem i rozmiarem pokrzywdzenia wierzycieli.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 376 ust. 1 p.u.n., Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną.

SSO A. Woźniak SSO P. Sałamaj SSR del. A. Wójcik-Wojnowska