Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2016 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie

z dnia 13 listopada 2015 r., sygnatura akt VI C 618/15/S

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 66/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 marca 2016 r.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy w punkcie I. oddalił powództwo, a w punkcie 2. zasądził od powoda M. P. na rzecz strony pozwanej Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktyczny.

W dniu 25 marca 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie Wydział V Gospodarczy na skutek pozwu z dnia 1 marca 2011 r. złożonego przez wskazanego jako powoda C. P. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, sygn. akt V GNc 1553/11/S, w którym nakazano stronie pozwanej (...) sp. z o.o. w S., aby zapłaciła na rzecz powoda C. P. kwotę 60.644,28 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot: - 8.551, 72 zł od dnia 4 stycznia 2010 r,. do dnia zapłaty, - 29.177,57 zł od dnia 5 lutego 2010 r. do dnia zapłaty, - 12. 691,05 zł od dnia 8 lutego 2010 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4248 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W dniu 20 kwietnia 2011 r. powód M. P. wystąpił do Sądu z wnioskiem o sprostowanie nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., sygn. akt V GNc 155311/S. Postanowieniem z dnia 23 maja 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie Wydział V Gospodarczy sprostował oczywistą omyłkę pisarską w nakazie zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 25 marca 2011 r, sygn. akt V GNc 1553/11/S w ten sposób, że w miejsce stwierdzenia ,,przez C. P.’’ wpisano ,,przez M. P.” oraz w miejsce kwoty 60.644,28 zł wpisano kwotę 50,420,34 zł. Postanowienie to stało się prawomocne w dniu 2 lipca 2011 r. Postanowieniem z dnia 13 lipca 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie Wydział V Gospodarczy nadał prawomocnemu nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 25 marca 2011 r. klauzulę wykonalności z urzędu na rzecz wierzyciela M. P.. Postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie Wydział V Gospodarczy nadał prawomocnemu nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie o sygn. akt V GNc 1572/11/S klauzulę wykonalności na rzecz wierzyciela M. P.. Dnia 7 lipca 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie Wydział VIII Gospodarczy Ds. upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika (...) sp. z.o.o. w S.. W punkcie II wezwano wierzycieli upadłego do zgłaszania swoich wierzytelności na ręce sędziego – komisarza w terminie do dnia 15 października 2011 r. Wezwano również w punkcie III postanowienia osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomościach należących do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłoszenia w terminie do dnia 15 października 2011 r., pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym. Powód M. P. nie zgłosił wniosku o wciągnięcie na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym należności zasądzonych na jego rzecz prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 25 marca 2011 r., sygn. akt V GNc 1553/11/S. Pismem z dnia 2 grudnia 2013 r. syndyk masy upadłościowej (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej poinformował powoda w sprawie o sygn. akt VIII GUp 28/11/S, że należności zabezpieczone wpisami w hipotece nieruchomości na podstawie nakazów zapłaty sygn. akt V GNc 1575/11/S, V GNc 1572/11/S zostały zaspokojone w całości z ceny uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów.

W tak ustalonym stanie faktyczny Sąd Rejonowy zważył, że powództwo o zapłatę kwoty 50.420,34 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 lipca 2011 r. do dnia zapłaty konstruowane przez powoda względem strony pozwanej w oparciu art. 417 k.c., jako niezasadne podlegało w całości oddaleniu. Powód zarzucił stronie pozwanej, że na skutek oczywistej omyłki pisarskiej Sądu w nakazie zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. oraz związanej z tym przewlekłości postępowania nie był w stanie zabezpieczyć swojej należności, zgłosić wierzytelności i skutecznie jej wyegzekwować w postępowaniu upadłościowym, przez co poniósł stratę w kwocie 50420,34 zł. Zarzucił, że klauzula prawomocności nakazowi zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. sygn. akt V GNc 1553/11/S została nadana w dniu 13 lipca 2011 r., tj. 6 dni po ogłoszeniu upadłości (...) sp. z o.o. Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Ustawodawca w art. 417 k.c. przypisał znamiona deliktu orzeczniczego takiemu postępowaniu organu sądowego, władnego do wydawania orzeczeń sądowych, które cechuje się niezgodnością z prawem wydanego orzeczenia w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji RP. Art. 417 k.c. jest wyrazem szczególnego rodzaju odpowiedzialności deliktowej podmiotów sprawujących władztwo publiczne, która powstaje na skutek jego wykonywania przez organ piastujący tę władzę w sposób sprzeczny z prawem. Dla wykazania tego typu odpowiedzialności nieodzowne staję się udowodnienie przez powołującego się na poniesienie szkody w warunkach art. 417 k.c. i wykazanie, że w obszarze wykonywania władzy publicznej polegającej na prowadzeniu przez organ sądowy sprawy sądowej (cywilnej) nastąpiło naruszenie przepisów prawa materialnego bądź procesowego, wskutek czego strona – adresat takiego władczego oddziaływania poniósł szkodę pozostającą w bezpośrednim związku przyczynowo skutkowym z takim właśnie władczym wykonywaniem władztwa publicznego. Sprawujący władztwo publiczne w dziedzinie prowadzenia spraw sądowych i orzekania ma stwarzać gwarancję prawidłowego prowadzenia sprawy i doprowadzenia jej do dostatecznego rozstrzygnięcia w rozsądnym terminie. W sprawie niniejszej w pierwszej kolejności stwierdzić trzeba, że zachowanie strony pozwanej polegające na wydaniu w dniu 23 maja 2011 r. postanowienia o sprostowaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 25 marca 2011 r., nie jest sprzeczne z prawem i nie istnieje żadne powiązanie między domniemaną szkodą powoda w dochodzonej pozwem kwocie 50.420,34 zł, a działaniem zaniechaniem strony pozwanej spowodowanym nieprawidłowym oznaczeniem imienia powoda w nakazie zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., sygn. V GNc 1553/11/S, sprostowanym postanowieniem z dnia 23 maja 2011 r. (prawomocnym od dnia 2 lipca 2011 r.), którego prawomocność stwierdzono w dniu 13 lipca 2011 r. Niczego wspólnego z takim naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 417 par. 1 k.c. przez organ wykonujący władztwo publiczne nie ma bowiem korzystanie przez organ sądowy w sposób zarezerwowany dla Sądu przez ustawodawcę z instytucji prostowania prawidłowych merytorycznie orzeczeń, z których treścią w sensie zaprezentowanego w ich procesu logicznego – myślowego strona procesu się zgadza - przez przeredagowanie ich pisowni w wymagany sposób. Prostowanie orzeczeń sądowych, których treści strona procesu nie kwestionuje, po to by nadać im prawidłowe gramatycznie brzmienie nie stanowi deliktu orzeczniczego, czy czynu sprzecznego z prawem, pociągającego za sobą odpowiedzialność Skarbu Państwa za wyrządzoną szkodę, nawet jeśli w swoim założeniu – co oczywiste – powoduje opóźnienie procesu uprawomocnienia się orzeczenia sądowego, które jest w ten sposób skorygowane. Należy również zaznaczyć, że stwierdzenie prawomocności orzeczenia sądowego jest kategorią w przeważającej mierze niezależną od działania Sądu. Działanie Sądu, związane z wydaniem sprostowanego orzeczenia, jakkolwiek inicjuje proces otwarcia biegu terminu do zaskarżenia orzeczenia, nie ma wpływu dla uskutecznienia się orzeczenia w sposób pozwalający stwierdzić, że jest ono prawomocne. Prawomocność orzeczenia odrywa się bowiem - po dacie wydania orzeczenia przez Sąd - od jego działania, gdyż na stwierdzenie prawomocności orzeczenia oddziaływają inne czynniki – tj. po pierwsze jego prawidłowe doręczenie stronom postępowania, a po wtóre upływ terminu ustawowego do zaskarżenia orzeczenia, po którym orzeczenie to staje się prawomocne. Po wtóre najistotniejsze jest to, że powód niewłaściwie postrzega swoją szkodę w działaniu strony pozwanej – jako uniemożliwiającym mu zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym – skoro nie skorzystał mimo istnienia takiej możliwości z - niezablokowanej mu przez zachowanie Sądu możliwości zgłoszenia posiadanej w stosunku do podmiotu (...) sp. z o.o. wierzytelności na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Skoro bowiem postanowienie z dnia 23 maja 2011 r. o sprostowaniu nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. uprawomocniło się w dniu 2 lipca 2011 r. (a w dniu 13 lipca 2011 r. stwierdzono jego prawomocność), a postanowienie o ogłoszeniu upadłości zostało wydane (ale nie było jeszcze prawomocne) w dniu 7 lipca 2011 r. i przewidziano w nim ostateczny termin na zgłaszanie wszelkich wierzytelności do dnia 15 października 2011 r., nic nie stało na przeszkodzie, aby powód zgłosił swoją wierzytelność wynikającą z nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 maja 2011 r. o sprostowaniu nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. o sygn. akt V GNc 1553/11/S celem wciągnięcia jej na listę wierzytelności sędziemu komisarzowi, czego nie uczynił. Całkowicie chybiony jest zarzut przewlekłości postępowania sądu, spowodowany oczekiwaniem powoda na uprawomocnienie się postanowienia o sprostowaniu nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., (sygn. akt V GNc 1553/11/S) jako źródło domniemanej szkody powoda, tym wyrządzonej. Sprostowanie orzeczenia w dniu 23 maja 2011 r. zostało dokonane - na wniosek powoda z dnia 20 kwietnia 2011 r. - na przestrzeni około miesiąca od złożenia wniosku powoda o wydanie sprostowanego nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., a więc do sprostowania orzeczenia Sąd przystąpił niezwłocznie po uzyskaniu impulsu od powoda, że zachodzi potrzeba skorygowania tego orzeczenia. Wniosek powoda o sprostowanie nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. wpłynął bowiem do Sądu w dniu 20 kwietnia 2011 r., a postanowienie o sprostowaniu nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r wydano w dniu 23 maja 2011 r. Dalsze czynności związane z upływem czasu między datą wydania sprostowanego orzeczenia, a jego uprawomocnienia się, jako niezależne od działania Sądu (i z nim bezpośrednio niezwiązane) nie mogą obarczać strony pozwanej ewentualną szkodą doznaną przez powoda i nie stanowią o delikcie strony pozwanej. Nie ma też kolizji między datą uzyskania przez powoda sprostowanego prawomocnego orzeczenia, kreującego po jego stronie tytuł zabezpieczenia (prawomocnego od dnia 2 lipca 2011 r.) a możliwością zgłoszenia wynikającej z niego wierzytelności w postępowaniu upadłościowym w celu wciągnięcia jej na listę wierzytelności w terminie do dnia 15 października 2011 r. Najistotniejsze i niekwestionowane bowiem jest to, że postanowienie z dnia 23 maja 2011 r. o sprostowaniu nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., sygn. akt V GNc 1553/11/S stało się prawomocne w dniu 2 lipca 2011 r. Tymczasem Sąd upadłościowy wezwał wierzycieli upadłego do zgłaszania swoich wierzytelności – do rąk sędziego komisarza – do dnia 15 października 2011 r. Przy czym obowiązywał tu parytet wierzytelności przewidzianych do ich zgłoszenia w terminie do dnia 15 października 2011 r., co dotyczyło zarówno wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, jak i niezabezpieczonych w ten sposób (punkt II i III postanowienia Sądu upadłościowego z dnia 7 lipca 2011 r., sygn. akt VIII GU 100/11/S). Nie stanowił zatem także przeciwskazania dla powoda do zgłoszenia wierzytelności na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym brak zabezpieczenia jej wpisem hipoteki do ksiąg wieczystych nieruchomości na podstawie sprostowanego nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., sygn. akt V GNc 1553/11/S. Powyższe wyznaczenie terminu na zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym do dnia 15 października 2011 r., w zestawieniu z datą uprawomocnienia się w dniu 2 lipca 2011 r. sprostowanego nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. niewątpliwie więc stwarzało powodowi możliwość posłużenia się sprostowanym nakazem zapłaty celem zgłoszenia wynikającej z niego wierzytelności na listę wierzytelności, zanim ustała możliwość takiego jej zgłoszenia w postępowaniu upadłościowym. Również powoływany przez powoda art. 81 par. 1 prawa upadłościowego, stanowiący, że po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości decyduje wyłącznie o zakazie ustanawiania zabezpieczeń rzeczowych, ale nie zamyka przed powodem możliwości zgłoszenia niezabezpieczonych w ten sposób wierzytelności, wynikających dla niego z nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. sygn. akt V GNc 1553/11/S, w postępowaniu upadłościowym w terminie do dnia 15 października 2011 r. Powyższe jednak nie miało miejsca odnośnie wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., sygn. akt V GNc 1553/11/S, której powód w ogóle nie zgłosił na listę wierzytelności. Całokształt naprowadzonych okoliczności upoważnia zatem do postawienia tezy, że za całkowicie zależne od powoda niezgłoszenie wierzytelności na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, strona pozwana odpowiadać nie może. Nie ma bowiem związku przyczynowo - skutkowego między domniemaną szkodą powoda utożsamianą przez niego z brakiem zgłoszenia przez niego wierzytelności w postępowaniu upadłościowym – a działaniem strony pozwanej, mającym wedle powoda polegać na wydaniu prawomocnego tytułu zabezpieczenia po upływie terminu na zgłoszenie wynikającej z niego wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Powód uzyskał prawomocny sprostowany tytuł zabezpieczenia, który mógł wykorzystać na cele zgłoszenia wierzytelności - przed upływem terminu wyznaczonego na zgłaszanie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Nie jest też argumentem przemawiającym na korzyść powoda twierdzenie, że należności zabezpieczone na jego rzecz wpisami hipotek na podstawie innych nakazów zapłaty, w tym nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie V GNc 1572/11/S zostały w całości zaspokojone w całości z ceny uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa (...) s. z o.o. W sprawie V GNc 1572/11/S postanowienie o nadaniu nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności wydano w dniu 5 sierpnia 2011 r., a zatem prawie o miesiąc później niż postanowienie z dnia 13 lipca 2011 r. o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 25 marca 2011 r., w sprawie V GNc 1553/11/S. Każdorazowo - dla każdej z tych wierzytelności obowiązywał tu jednolity termin na zgłoszenie wierzytelności do dnia 15 października 2011 r. Nie zostały tym samym spełnione przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa z art. 417 par. 1 k.c. W konsekwencji orzeczono jak sentencji wyroku na podstawie art. 417 par. 1 k.c. i art. 6 k.c., uznając powództwo za niewykazane. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 par. 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przez zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kwoty 3600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając przedmiotowe orzeczenie w całości, zarzucając mu naruszenie:

1.  przepisów postępowania, a to art. 224 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez oparcie przez Sąd I instancji orzeczenia na niepełnym materiale dowodowym, z pominięciem dowodów zgłoszonych i przyjętych przez Sąd (a przynajmniej co do których nie zapadło postanowienie o ich oddaleniu lub pominięciu), co tym samym doprowadziło do poczynienia przez Sąd I instancji wadliwych ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie, a polegających na przyjęciu, iż:
- powód nie dokonał zgłoszenia wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 maja 2011 roku, sygn. akt V GNc 1553/11/S do sędziego - komisarza do dnia 15 października 2015 roku,
- dokonanie zgłoszenia wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 maja 2011 roku, sygn. akt V GNc 1553/11/S w terminie do dnia 15 października 2015 roku zaspokoiłoby roszczenia powoda z tego tytułu w całości,
- nie ma znaczenia dla przedmiotowej sprawy fakt, iż zapłata danej wierzytelności w przypadku ogłoszenia upadłości jest zabezpieczona, albowiem dla jej zaspokojenia ma znaczenie to, iż każda wierzytelność korzysta z prawa zgłoszenie jej na listę wierzytelności

2.  przepisów prawa materialnego, a to:
- art. 471 § 1 k.c. poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że działanie pozwanego polegające na wydaniu w dniu 23 maja 2011 roku postanowienia o sprostowaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 25 maja 2011 roku, a więc po upływie ponad 1 miesiąca od złożenia w tym przedmiocie wniosku przez powoda, którego to prawomocność została stwierdzona dnia 13 lipca 2015 roku nie było w okolicznościach przedmiotowej sprawy działaniem bezprawnym i nie powodowało szkody po stronie powoda
- art. 6 k.c. poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, iż powód nie wypełnił spoczywającego na nim obowiązku wykazania zasadności roszczenia i nie udowodnił faktów, jak i okoliczności, które podnosił w ramach przedmiotowego postępowania.

W tym stanie rzeczy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Strona pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania, podnosząc że zarzuty podniesione przez powoda są chybione, a Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i trafnie zastosował przepisy prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się bezzasadna.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że zarzut naruszenia art. 224 § 1 k.p.c. w zw. art. 233 § 1 k.p.c. nie jest pozbawiony całkowi słuszności, jednakże do naruszenia art. art. 233 § 1 k.p.c. doszło z innych przyczyn niż upatruje tego skarżący. Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z dokumentu, a to zaświadczenia z dnia 4 października 2012 r. wystawionego przez syndykat (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości (k. 89-91), jednakże dokonał ustaleń sprzecznych z treścią tego dokumentu. Wnikliwa analiza wskazuje, że powód jako wierzyciel spółki zgłosił wierzytelności w kwocie 199.401,15 zł. Na tę kwotę składały się wierzytelności objęte nakazami zapłaty w postepowaniu nakazowym wydanymi przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie w sprawach V GNc 1575/11, C GNc 1572/11 oraz w sprawie V GNc 1553/11, której dotyczy niniejsze postępowanie. Z treści omawianego dokumentu wynika również, że wierzytelność objęta nakazem zapłaty wydanym w sprawie V GNc 1553/11/S w kwocie 64.036,49 zł została uznana przez Syndyka (k. 91). W konsekwencji przeciwne ustalenie Sądu Rejonowego o niezgłoszeniu przez powoda wierzytelności jest dowolne nie może stanowić podstawy rozstrzygnięcia. Również rozważania prawne oparte na tym fakcie nie mogą być zaakceptowane. Jednakże w pozostałym zakresie ustalenia Sądu Rejonowego okazały się prawidłowe i w rezultacie mimo jednoznacznego ww. uchybienia apelacja nie mogła doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku z przyczyn podany poniżej.

Nie zasługują na uwzględnienie zarzuty naruszenia prawa materialnego natomiast pomimo omówionego wyżej błędu Sądu I instancji w znacznej części prawidłowa jest dokonana przez ten Sąd ocena prawna roszczenia powoda dokonana w świetle art. 417 k.c. W szczególności powód nie wykazał szkody i adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wydanym w dniu 23 maja 2011 r. orzeczeniem w przedmiocie sprostowania oczywistej omyłki, czy też szerzej pomiędzy czynnościami związanymi ze sprostowaniem nakazu zapłaty z dnia 25 marca 2011 r. o doręczeniem prawomocnego postanowienia prostującego, a szkodą, nie wykazał więc by spełnione zostały wszystkie przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa z art. 417 k.c. W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, iż do oceny dochodzonego przez powoda roszczenia ma zastosowanie przepis art. 417 § 1 k.c., zawierający ogólną podstawę odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa, a nie przepis art. 417 ¹ § 2 k.c., regulujący odpowiedzialność deliktową tego podmiotu za szkodę wyrządzoną między innymi przez wydanie prawomocnego orzeczenia sądowego. Wynika to z faktu, że wydanie postanowienia z dnia 23 maja 2011 r. o charakterze formalnym, co do którego nie wchodzą w tej sprawie w rachubę szczególne przesłanki tej odpowiedzialności, zwłaszcza wymóg uzyskania w odrębnym postępowaniu orzeczenia stwierdzającego niezgodność powyższego postanowienia z prawem (por. art. 424 ^1b k.p.c.). Zatem to do Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę należała ocena prawidłowości działania Sądu w sprawie V GNc 1553/11/S. Słusznie Sąd Rejonowy nie dopatrzył się bezprawności w tych działaniach, co prawda w nakazie zapłaty wydanym w ww. postępowaniu znalazła się omyłka, jednakże w trybie przewidzianym procedurą została ona sprostowana. Nie sposób też dopatrywać się bezprawności działania Sądu w przewlekłym postępowaniu. Trafnie bowiem Sąd I instancji ocenił, że czynności były podejmowane w analizowanym postępowaniu bez zbędnej zwłoki.

Jednakże nawet wykazanie przesłanki bezprawności nie byłoby wystarczające dla uwzględnienia powództwa bowiem nie wykazał powód pozostałych przesłanek odpowiedzialności strony pozwanej, a to szkody i związku przyczynowego pomiędzy działaniami Sądu w sprawie V GNc 1553/11/S, a powstałą szkodą. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 417 k.c. jest szkoda w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. Aby przypisać Skarbowi Państwa odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki: powstanie szkody, szkoda spowodowana być musi przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu powierzonej funkcjonariuszowi czynności, pomiędzy szkodą a zachowaniem podmiotu potencjalnie odpowiedzialnego musi zaistnieć związek przyczynowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt I ACa 286/13).

Wobec powyższego wskazać należy, że do uzyskania przez powoda celu w postaci zaspokojenia roszczenia, konieczne było podjęcie szeregu innych czynności, poza pozyskaniem nakazu zapłaty wolnego od omyłek pisarskich, a także działanie innych osób. Zatem w łańcuchu przyczyn i skutków nie wydanie powodowi jako wierzycielowi sprostowanego nakazu przed ogłoszeniem upadłości dłużnika, było jednym tylko z wielu jego elementów, a samo ogłoszenie upadłości dłużnej spółki nie było normalnym i typowym następstwem działań Sądu Rejonowego w sprawie V GNc 1553/11/S. Wskazać również należy, że powód mógł złożyć stosowny wniosek w sądzie wieczystoksięgowym o wpis hipoteki zanim doszło do sprostowania nakazu, a następnie dołączyć postanowienie prostujące, przy uwzględnieniu, że na rozpoznanie wniosku o wpis do ksiąg wieczystych trzeba oczekiwać kilka miesięcy.

Powód nie sprostał również obowiązkowi wykazania kolejnej z przesłanek odpowiedzialności, a to wysokości ewentualnie poniesionej szkody. Co prawda wraz z pozwem przedstawiono pismo Syndyka z dnia 2 grudnia 2013 r., z którego wynika, że powód został zaspokojony do kwoty 147.536,50 zł z tytułu wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Zgodnie z twierdzeniami powoda miały to być wierzytelności objęte innymi nakazami zapłaty, wydanymi przeciwko dłużnej spółce, które następnie miały stanowić podstawę zabezpieczenia hipotecznego. Jednak na podstawie wyłącznie tych okoliczności nie można wyprowadzić logicznie poprawnego wniosku o tym, że zabezpieczenie kolejnej wierzytelności hipoteką doprowadziłoby do jej całkowitego zabezpieczenia. Dla wyciągnięcia takich wniosków konieczne byłoby przeprowadzenie dalszych dowodów, jednak nie zostały one zawnioskowane. Zatem równie prawdopodobny jest wniosek, że w razie zabezpieczenia wierzytelności będącej przedmiotem niniejszego postępowania suma uzyskana przez Syndyka nie wystarczyłaby na pełne zaspokojenie wszystkich wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Jak z powyższego wynika, wykazanie wysokości ewentualnej szkody wymagało również wykazania, że wierzytelność zabezpieczona hipotecznie zostałaby zaspokojona w całości i nie doprowadziłoby to do pomniejszenia zaspokojenia innych wierzytelności powoda zabezpieczonych rzeczowo w stosunku do dłużnej spółki.

Na marginesie wskazać należy, że Sąd Odwoławczy dokonując analizy zarzutów apelacji przyjął, że przy jej redagowaniu doszło do omyki wskazując na naruszenie art. 471 § 1 k.c., mając na uwadze w rzeczywistości art. 417 § 1 k.c. Z przyczyn formalnych wskazać zatem należy, że w sprawie niniejszej art. 471 § 1 k.c. w ogóle nie miał zastosowania, jako że strony nie łączył żaden stosunek umowny. W sprawie nie doszło również do naruszenia art. 6 k.c. Naruszenie tego przepisu nie może bowiem polegać na uznaniu określonych okoliczności za nieudowodnione, gdyż w tym przypadku zachodzić może bowiem jedynie zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego dotyczących oceny materiału procesowego i czynienia ustaleń faktycznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na zasadzie art. 385 k.p.c., oddalił apelację powoda.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz pozwanej kwotę 1.800 zł, na którą złożyła się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 900 zł, pomyśli § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.