Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 kwietnia 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący sędzia K. T.

Protokolant starszy sekretarz sądowy M. R.

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2020 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku M. P.

z udziałem A. P. i Miasta Ł.

o podział majątku wspólnego

postanawia

1.  ustalić, że w skład majątku wspólnego M. P. i A. P. wchodziły następujące składniki:

a)  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z wkładem budowlanym, dla którego jest prowadzona księga wieczysta (...), o wartości (...) (dwieście trzydzieści tysięcy) złotych;

b)  nieruchomość gruntowa położona w L., gmina W., oznaczona numerem działki (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości (...) (osiemdziesiąt tysięcy) złotych;

c)  nieruchomość gruntowa położona w L., gmina W., oznaczona numerem działki (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości (...) (sto tysięcy) złotych;

d)  samochód n. (...) nr rej. (...) o wartości 1800 (tysiąc osiemset) złotych;

e)  samochód r. (...) nr rej. (...) o wartości 6000 (sześć tysięcy) złotych;

2.  dokonać podziału majątku wspólnego w ten sposób, że przyznać na rzecz:

a)  wnioskodawczyni składniki opisane w punkcie 1. a) i d) postanowienia;

b)  A. P. składniki opisane w punkcie 1. b), c) i e) postanowienia;

3.  nakazać A. P. opróżnienie lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ulicy (...) i wydanie go wnioskodawczyni w terminie 4 (czterech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia;

4.  orzec, że A. P. przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

5.  nakazać wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu mieszkalnego do czasu złożenia A. P. przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

6.  zasądzić, tytułem dopłaty oraz rozliczenia wydatków z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny oraz z majątku osobistego A. P. na majątek wspólny, od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę (...),94 (dwadzieścia jeden tysięcy dwieście trzydzieści siedem 94/100) złotych, płatną w terminie 4 (czterech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności tej kwoty;

7.  oddalić żądanie A. P. rozliczenia kwoty (...) (dwieście dwa tysiące sześćset) złotych;

8.  zasądzić od A. P. na rzecz M. P. kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem połowy opłaty od wniosku i ustalić, że w pozostałym zakresie wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygnatura akt II Ns 937/18

UZASADNIENIE

We wniosku złożonym 20 sierpnia 2018 roku M. P. reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i A. P. wchodziły: własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...), nieruchomość gruntowa położona w L., oznaczona nr działki (...), nieruchomość gruntowa położona w L., oznaczona nr działki (...), samochód n. (...) nr rej. (...), samochód r. (...) nr rej. (...). W odpowiedzi na wniosek uczestnik A. P. reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata przyłączył się do wniosku w zakresie powyższych składników oraz przyznał ich wartości (z wyjątkiem samochodu r.). Na rozprawie 6 marca 2019 roku wartość samochodu r. została ustalona zgodnie na 6000 zł.

(wniosek k. 3- 8, odpowiedź na wniosek k. 46- 50, zgodne oświadczenie co do wartości samochodu r. k. 151 i 152)

Po sprecyzowaniu żądania pismem datowanym na 24 kwietnia 2018 roku oraz na rozprawie 11 marca 2020 roku, pełnomocnik A. P. domagał się rozliczenia kwoty 202600 zł (wypłaty gotówkowe i przelewy dokonane przez wnioskodawczynię), poprzez zasądzenie na jego rzecz od wnioskodawczyni kwoty 101300 zł (pierwotnie żądał rozliczenia kwoty 245168,54 zł, jednak cofnął żądanie w zakresie kwoty 30568,54 zł objętej transakcją z 18 marca 2013 roku i 12000 zł z 17 lipca 2015 roku).

(odpowiedź na wniosek k. 46- 50, pismo z 24 kwietnia 2018 roku k. 167- 170, protokół rozprawy z 11 marca 2020 roku k. 427)

Po sprecyzowaniu żądania na rozprawie 11 marca 2020 roku, wnioskodawczyni domagała się zasądzenia od A. P. kwoty 2595,99 zł tytułem połowy zapłaconych przez nią opłat za lokal położony w Ł. przy ul. (...) (kwot: 1862,07 zł zapłaconych od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego do 13 sierpnia 2018 roku oraz 773,92 zł zapłaconych od września do listopada 2018 roku). Pełnomocnik A. P. wniósł o oddalenia obu żądań nie podając uzasadnienia takiego stanowiska.

Na tej rozprawie pełnomocnik A. P. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od wnioskodawczyni kwoty 992 zł tytułem połowy zapłaconych przez niego opłat za lokal położony w Ł. przy ul. (...). Pełnomocnik wnioskodawczyni uznał żądanie wyłącznie w zakresie kwoty 433,93 zł, tj. 1/2x (500 zł+ 367,86 zł), wskazując, że faktycznie zapłacone przez uczestnika są tylko kwoty 500 zł i 367,86 zł, wnosząc w pozostałym zakresie o oddalenie żądania z uwagi na nieudowodnienie poniesienia takich wydatków przez uczestnika.

(wniosek k. 4 i 7, odpowiedź na wniosek k. 46, protokół rozprawy z 11 marca 2020 roku k. 427- co do żądania wnioskodawczyni oraz protokół rozprawy z 11 marca 2020 roku k. 427- co do żądania A. P.)

Ostatecznie, co do sposobu podziału zgodnie ustalono, że samochód n. otrzyma wnioskodawczyni, zaś r. uczestnik. Spór dotyczył podziału lokalu mieszkalnego oraz 2 nieruchomości gruntowych (lokal chciała otrzymać wnioskodawczyni i uczestnik, uczestnik chciał otrzymać nieruchomość gruntową zabudowaną oraz aby drugą nieruchomość gruntową otrzymała wnioskodawczyni, wnioskodawczyni nie chciała otrzymać żadnej nieruchomości gruntowej; w przypadku gdyby uczestnik nie chciał którejś z nieruchomości gruntowych wniosła o ich sprzedaż sądową).

(co do samochodów: wniosek k. 4, odpowiedź na wniosek k. 46; co do pozostałych składników: oświadczenia: wnioskodawczyni k. 427 i uczestnika k. 429)

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

M. P. i A. P. byli małżeństwem od 4 kwietnia 1974 roku. majątek był objęty wspólnością ustawową majątkową małżeńską. W dniu 21 grudnia 2017 roku został orzeczony rozwód z winy męża. Wyrok uprawomocnił się 12 stycznia 2018 roku. W skład majątku wspólnego wchodziły: własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) o wartości 230000 zł, nieruchomość gruntowa położona w L., oznaczona nr działki (...) o wartości 80000 zł, nieruchomość gruntowa położona w L., oznaczona nr działki (...) o wartości 100000 zł, samochód n. (...) nr rej. (...) o wartości 1800 zł i samochód r. (...) nr rej. (...) o wartości 6000 zł.

(wyrok k. 12 i odw., odpisy 3 ksiąg wieczystych: k. 13, 16 i 17, dowody rejestracyjne k. 18 i 145, 146, niesporne- w zakresie wartości)

M. P. poniosła łączny koszt opłat za lokal mieszkalny przy ul. (...) w kwocie 2595,99 zł, zaś A. P. w kwocie 933,93 zł.

(dowody wpłat k. 20- 27, 419- 421 i 416 A i 417 A- C)

Ostatecznie spór dotyczył: 1. rozliczenia wypłat i przelewów dokonanych przez wnioskodawczynię na łączną kwotę 202600 zł (rachunek (...) w Banku (...) S.A. w W.), 2. sposobu podziału majątku w zakresie lokalu mieszkalnego oraz nieruchomości gruntowych, wreszcie 3. żądań rozliczenia wydatków na lokal poniesionych przez byłych małżonków po ustaniu wspólności.

Co do pierwszej kwestii, w odpowiedzi na wniosek- s. 3- 5 (k. 48- 50) pełnomocnik uczestnika wymienił wszystkie kwoty, jakie zostały wypłacone przez wnioskodawczynię bez zgody uczestnika (łącznie 245168,54 zł w okresie 24 stycznia 2012- 2 grudnia 2016 roku), przy czym żądanie rozliczenia kwot: 30568,54 zł (transakcja z 18 marca 2013 roku) i 12000 zł (transakcja z 17 lipca 2015 roku), wymienionych na s. 4 odpowiedzi na wniosek (k. 49) zostało cofnięte. Zgodnie z art. 36§1 krio oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Jak stanowi §2 art. 36 krio, każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. Wyjątki wskazuje: art. 36§3, który stanowi, że przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie oraz art. 36 ¹ krio, który stanowi, że małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. Jednocześnie transakcje objęte żądaniem rozliczenia kwoty 202600 zł nie dotyczyły czynności, dla których dokonania konieczna jest zgoda drugiego małżonka (art. 37 krio). Uczestnik A. P. winien zatem wykazać, że transakcje wskazane przez niego po pierwsze miały taki charakter, że wymagały jego zgody (braku jego sprzeciwu), a po drugie jeżeli już takiej zgody wymagały, że uczestnik jej nie wyraził, czego nie uczynił mimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu. Na rozprawie 6 marca 2019 roku, w oparciu o historię operacji na rachunku (...) za okres od 24 stycznia 2012 roku do 2 grudnia 2016 roku wnioskodawczyni szczegółowo i obszernie wyjaśniła co do kwot zakwestionowanych na s. 3, 4 i 5 odpowiedzi na wniosek (informacyjne wyjaśnienia wnioskodawczyni k. 153- 155 potwierdzone w ramach zeznań k. 427). Przede wszystkim wnioskodawczyni wskazała, że żadnej z dwóch córek nie przekazywała rzeczy ani pieniędzy w wyjątkiem prezentów po 100 zł, co jednak czyniła razem z byłym mężem. Dalej wyjaśniła, że przez rachunek były spłacane kredyty m.in. hipoteczny oraz za samochód. Ponadto do momentu, kiedy uczestnik otrzymał kartę bankomatową wypłacała także z rachunku gotówkę, którą przekazywała mężowi na wydatki. Kwota 40000 zł wypłacona 18 marca 2013 roku (obejmująca kwotę 30568,54 zł, o jaką cofnięto żądanie rozliczenia) została wypłacona i zgodnie przeznaczona na: komunię wnuczki Z., leczenie prywatne córki w szpitalu psychiatrycznym, wyjazd do sanatorium. Wypłata 7000 zł w dniu 28 czerwca 2012 roku była na koszty notarialne, kwota 12000 zł wypłacona została 17 września 2012 roku na studnię głębinową w L., 14000 zł wypłacona 7 lipca 2015 roku na zakup samochodu (została ona ponownie wpłacona 17 lipca 2015 roku; tego dnia wbrew zestawieniu wskazanemu na s. 4 odpowiedzi na wniosek- k. 49- o tę kwotę także uczestnik cofnął wniosek o rozliczenie). Pozostałe kwoty wskazane w zestawieniu żądania rozliczenia zawartego w odpowiedzi na wniosek były przeznaczane na wyjazdy do sanatorium oraz na życie i leki. Oceniając żądanie rozliczenia kwoty 202600 zł jako niezasadne należy poza powyższymi okolicznościami podanymi przez wnioskodawczynię uwzględnić także dalsze okoliczności. Po pierwsze kwota ta obejmuje okres niecałych 5 lat (58 pełnych miesięcy), co daje średnio 3493 zł/ miesiąc. Byli małżonkowie prowadzili gospodarstwo wspólnie, nie korzystając z pomocy, a zatem utrzymywali się sami. Zważywszy wskazane powyżej przez wnioskodawczynię rodzaje wydatków i ich kwoty (niedotyczące bieżących spraw życia codziennego oraz zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny), a także przeciętne koszty dotyczące bieżących spraw życia codziennego oraz zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny, a więc wyżywienia, odzieży, artykułów gospodarstwa domowego, leków należy przyjąć w oparciu o doświadczenie życiowe, że kwota średnia 3493 zł łącznie na wydatki, wypłacona miesięcznych poprzez rachunek bankowy nie budzi wątpliwości co do wiarygodności jej wysokości. Należy wskazać, że uczestnik od początku okresu, za jaki chodzi rozliczenia (styczeń 2012 roku) aż do złożenia odpowiedzi na wniosek (23 października 2018 roku) nie zgłaszał do wnioskodawczyni żadnych zastrzeżeń w zakresie zarządu majątkiem. Co więcej, małżonkowie wspólnie się rozliczali z podatku dochodowego (zeznania podatkowe k. 380- 415 oraz niesporne), a więc A. P. musiał mieć wiedzę dotyczącą przychodów małżonków z jednej strony a stanu finansów z drugiej, co pozwalało wywodzić na bieżąco wnioski co do wydatków, mimo to nie było między małżonkami w ogóle nieporozumień w zakresie wydatków. Należy także podkreślić, że A. P. wycofał się częściowo z żądania rozliczenia i to co do dość wysokiej kwoty bo 42568,54 zł (początkowo zaprzeczał twierdzeniom wnioskodawczyni co do kwoty 30568,54 zł i 40000 zł wypłaconej 18 marca 2013 roku- k. 159), co do części powyższych twierdzeń wnioskodawczyni wręcz je przyznał na rozprawie (kwoty 7000 zł, 12000 zł, 14000 zł- protokół rozprawy z 10 kwietnia 2019 roku k. 159- 160) co prowadzi do wniosku, że nieprawidłowo ocenił wypłaty dokonane przez wnioskodawczynię, jako dokonane bez jego zgody, a w przypadku kwoty 12000 zł z 17 lipca 2015 roku po prostu doszło do pomyłki wypłaty z wpłatą. Wnioskodawczyni mimo upływu czasu była z kolei w stanie bardzo skrupulatnie i rzeczowo wyjaśnić zakwestionowane wypłaty, wyjaśniając także obszernie kwestię przepływów pieniężnych związanych z zatrudnieniem w spółkach księgowych (k. 154 i 155)- wnioskodawczyni otrzymała przelewem wynagrodzenie dla całego zespołu, w którym pracowała, aby następnie móc wykazać wyższy przychód na potrzeby emerytalne, a następnie część przelaną na omawiany rachunek wypłacała (w kilku transzach z uwagi na limity wypłat jednorazowych do 1000 zł) i zwracała pozostałym członkom zespołu.

Co do drugiej kwestii, Sąd uznał, że właściwym sposobem podziału majątku będzie przyznanie lokalu mieszkalnego wnioskodawczyni, zaś obu nieruchomości gruntowych uczestnikowi. Przesądziły to następujące okoliczności. Uczestnik chciał otrzymać zabudowaną nieruchomość gruntową położoną w L. (w szczególności z uwagi na to, że przez wiele lat tam pracował i jest z nią związany), zaś wnioskodawczyni nie chciała żadnej z nieruchomości gruntowych położonych w L.. Skoro zaś obie nieruchomości były wykorzystywane łącznie zasadne było przyznanie obu nieruchomości jednej osobie, a więc uczestnikowi. Ponadto przyznanie uczestnikowi nawet jednej z nieruchomości w L. (zabudowanej, zgodnie z jego żądaniem) oraz lokalu mieszkalnego, a wnioskodawczyni tylko nieruchomości niezabudowanej doprowadziłoby do dysproporcji co do wartości przyznanych składników, co przy sytuacji materialnej uczestnika czyniłoby niemożliwym wyrównanie tej dysproporcji dopłatą z jego strony (suma wartości lokalu i nieruchomości zabudowanej to 330000 zł, a nieruchomości niezabudowanej 80000 zł). Uczestnik utrzymuje się z emerytury 1772 zł netto miesięcznie, nie ma innych dochodów ani oszczędności, spłaca miesięcznie 330 zł miesięcznie tytułem raty kredytu, 400 zł miesięcznie zadłużenia za lokal, 495 zł bieżących opłat za lokal i po zapłaceniu mediów, leków pozostaje mu około 400 zł na życie (przesłuchanie uczestnika k. 429). Co do obojga byłych małżonków jest wydane orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim (przesłuchanie k. 429 i 430), a więc ta okoliczność nie rozstrzyga, komu przyznać lokal mieszkalny. Natomiast po stronie wnioskodawczyni występuje szczególna okoliczność uzasadniająca przyznanie jej lokalu, tj. stała opieka nad chorą córką M. oraz konieczność opuszczenia zajmowanego dotąd przez wnioskodawczynię i jej córkę M. mieszkania należącego do drugiej córki A.; lokal jest użyczony do końca marca 2020 roku, córka stron zamierza lokal sprzedać celem sfinansowania od nowego roku akademickiego mieszkania dla swojej córki, która zamierza podjąć studia w G.. Ponadto wnioskodawczyni ma zabezpieczone środki w kwocie 14000 zł na spłatę oraz odłożyć miesięcznie około 800- 1000 zł. (przesłuchanie wnioskodawczyni k. 428). Przyznanie lokalu mieszkalnego wnioskodawczyni łączyło się z koniecznością orzeczenia o obowiązku wydania lokalu przez uczestnika, skoro to on posiada lokal. W związku z tym, że prawo do lokalu nie jest objęte własnością, należało także w postanowieniu orzec o uprawnieniu uczestnika do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego lub braku takiego uprawnienia (art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów…). W stosunku do uczestnika zachodzi podstawa obligatoryjnego orzeczenia uprawnienia do zawarcia umowy lokalu socjalnego, skoro lokal należy do zasobu spółdzielni (art. 14 ust. 7 cyt. ustawy), w stosunku do uczestnika jest wydane orzeczenie o niepełnosprawności (art. 14 ust. 4 pkt 2 cyt. ustawy) i nie ma on możliwości zamieszkania w innym lokalu, także z uwagi na sytuację materialną.

Co do trzeciego spornego zagadnienia, tj. zgłoszonych wzajemnie przez wnioskodawczynię i A. P. żądań rozliczenia wydatków z ich majątków osobistych na majątek wspólny (odpowiednio zasądzenia kwot 2595,99 zł i 992 zł), podstawę ich rozliczenia stanowił art. 45§1 i 2 krio.

Kwota żądana przez wnioskodawczynię podlegała w całości uwzględnieniu. A. P. poza żądaniem oddalenia tego żądania nie podniósł co do niego żadnych zarzutów. Nie zakwestionował, aby wnioskodawczyni taką kwotę wyłożyła. Okoliczność ta, na podstawie art. 230 kpc, nie wymagała już dalszego dowodzeniu, jako przyznana; niezależnie jednak od tego wnioskodawczyni złożyła dowody zapłaty całej kwoty, jakiej rozliczenia się domagała (k. 20- 27 oraz 419- 421).

Co do żądania A. P., wbrew stanowisku pełnomocnika wnioskodawczyni wyrażonemu na rozprawie 11 marca 2020 roku, uwzględnieniu podlegała ½ kwoty 1867,86 zł, gdyż ze złożonych na tej rozprawie dowodów wpłat (k. 416 A i 417 A- C) wynika, że faktycznie zapłacona przez A. P. została łącznie taka kwota, nie zaś wyłącznie kwoty 500 zł i 367,86 zł. Pełnomocnik wnioskodawczyni podniósł jedynie- w zakresie ustosunkowania się do omawianego żądania- iż rozliczeniu podlegają faktycznie zapłacone kwoty, a zatem nie może być wątpliwości, że w ramach żądania zasądzenia kwoty 992 zł uwzględnieniu podlega kwota 933,93 zł (1/2x 1867,86 zł); żądanie w pozostałym zakresie było niezasadne jako nieudowodnione.

Wnioskodawczyni otrzymała składniki o wartości 230000 zł i 1800 zł (łącznie 231800 zł), zaś uczestnik o wartości 100000 zł, 80000 zł i 6000 zł (łącznie 186000 zł). Majątek ma łączną wartość 417800 zł i każde z byłych małżonków powinno otrzymać w naturze ½ jego wartości, tj. 208900 zł. Skoro wnioskodawczyni otrzymała w naturze wartość o 22900 zł wyższą, winna tę nadwyżkę zwrócić A. P. tytułem dopłaty. Jednak rozliczeniu podlegają także wydatki na lokal, po których skompensowaniu (2595,99 zł należne od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni i 933,93 zł należne od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika) uczestnik winien zwrócić wnioskodawczyni kwotę 1662,06 zł. Zatem o tę kwotę należało obniżyć kwotę należną od wnioskodawczyni, stąd ostatecznie wysokość kwoty podlegającej zasądzeniu od wnioskodawczyni na rzecz A. P. wynosi 21237,94 zł.

Termin wydania przez A. P. lokalu zsynchronizowano z terminem zapłaty przez wnioskodawczynię na rzecz uczestnika kwoty tytułem dopłaty i wzajemnych rozliczeń z tytułu wydatków na majątek wspólny, uwzględniając przy tym wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni o odroczenie obowiązku zapłaty na 4 miesiące, spowodowany koniecznością pozyskania kwoty stanowiącej nadwyżkę ponad posiadane przez wnioskodawczynię oszczędności (k. 430).

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 520§2 kpc rozliczając wyłącznie opłatę od wniosku uiszczoną przez wnioskodawczynię. Należy poczynić uwagę, że udział Miasta Ł. nie pociągnął żadnych kosztów.