Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2018r.

Sąd Rejonowy w Lubinie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Czyczerska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Konsuela Kasprzyk

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2018r. w Lubinie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. R. (1), S. L. (1), H. D. (1), T. T. (1), W. J. (1), E. T. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zadośćuczynienie

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powoda E. R. (1) kwotę 10.000zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 06.02.2017r. do dnia zapłaty, oddalając dalej idące powództwo,

II.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki S. L. (1) kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 24.01.2017r. do dnia zapłaty oddalając dalej idące powództwo,

III.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki H. D. (1) kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 06.02.2017r. do dnia zapłaty oddalając dalej idące powództwo,

IV.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki T. T. (1) kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 23.01.2017r. do dnia zapłaty oddalając dalej idące powództwo,

V.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki W. J. (1) kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 06.02.2017r. do dnia zapłaty oddalając dalej idące powództwo,

VI.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki E. T. (1) kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 23.01.2017r. do dnia zapłaty oddalając dalej idące powództwo,

VII.  znosi wzajemnie koszty zastępstwa procesowego pomiędzy stronami,

VIII.  nakazuje stronie pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Lubinie kwotę 3.000,00zł tytułem części opłaty sądowej, od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni, a w pozostałym zakresie koszty sądowe zalicza na rzecz Skarbu Państwa.

I C 2261/17

UZASADNIENIE

Powodowie E. R. (1), S. L. (1), H. D. (1), T. T. (1), W. J. (2), E. T. (1) wnieśli przeciwko stronie pozwanej (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. pozew o zasądzenie na ich rzecz kwot po 20000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24.01.2017r. i 06.02.2017r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych na podstawie art. 23 k.c. w zw. z art. 488 k.c. wobec śmierci krewnego – brata w wypadku samochodowym.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że ich brat J. G. poniósł śmierć w wyniku wypadku komunikacyjnego, który miał miejsce w dniu 09 stycznia 1998 roku na terenie N.. Sprawca szkody miał w dacie zdarzenia wykupione ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym, które odmówiło przyznania powodom zadośćuczynienia. Powodowie argumentowali, że bardzo przeżyli śmierć brata, który zginął nagle i tragicznie. Z bratem byli bardzo związani, łączyły ich bliskie relacje rodzinne. Zawsze mogli liczyć na pomoc brata i radę w codziennych problemach. Dalej powodowie wskazali na częste kontakty z bratem, stałe wspólne uczestnictwo w uroczystościach rodzinnych. Podnieśli, że nagła śmierć brata spowodowała u nich żal i smutek, do tej pory powodowie nie pogodzili się z jego śmiercią, wszyscy odwiedzają regularnie grób brata.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództw w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe podniosło zarzut przedawnienia roszczenia powodów. Zarzuciło także, że powodowie nie udowodnili, że do śmierci brata doszło w wyniku zbrodni lub występku, za który winę ponosi strona pozwana. Zdaniem strony pozwanej telefaks n.Inspekcji Policji Ruchu Drogowego wskazuje jedynie, że J. G. odniósł śmierć w N., natomiast nie wskazuje na sprawcę wypadku. W dalszej części strona pozwana zarzuciła, że powodowie powinni wykazać zarówno istnienie więzi rodzinnych, jak i cierpienie i ból po stracie brata. Nie wskazali na okoliczności przemawiające za istnieniem silnej więzi z bratem. Dodatkowo, zdaniem strony pozwanej, wysokość żądanych zadośćuczynień jest znacznie wygórowana.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 09 stycznia 1998 roku na terenie gminy F. na terenie N. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł J. G. brat powodów, który w chwili śmierci miał 40 lat. Sprawca tego zdarzenia był R. H. (1), kierujący pojazdem marki M. o numerze rejestracyjnym (...) posiadał ubezpieczenie OC w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym- (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.. R. H. (1) wyrokiem nakazowym z dnia 01 września 1998 roku został skazany z powodu nieumyślnego spowodowania śmierci.

Poszkodowany J. G. miał 6 braci i 7 sióstr, w chwili śmierci zamieszkiwał wraz z żoną i dwójką dzieci. Pomimo, że w chwili śmierci poszkodowanego rodzeństwo żyło osobno i każdy założył już własną rodzinę, wszyscy utrzymywali ze sobą stałe, regularne kontakty. Odwiedzali się, służyli sobie radą. J. G. był tak zwaną „złotą rączką” i pomagał rodzeństwu w wykonywaniu drobnych prac. Jego żona i dzieci również pozostawali w bliskich relacjach z powodami i ich rodzinami.

Niespodziewana, nagła śmierć brata wiązała się żalem i cierpieniem u powodów. Początkowo informacja o śmierci poszkodowanego wydawała się dla powodów nieprawdziwa, trudno ją było zaakceptować. Pomimo upływu 20 lat od śmierci J. G., pozostaje on nadal w pamięci powodów, odwiedzają jego grób regularnie.

Powódki E. T. (1) i T. T. (1) zgłosiły stronie pozwanej zaistnienie zdarzenia szkodowego pismem z dnia 22 grudnia 2016 roku, powódka S. L. (1) pismem z dnia 23.12.2016r., W. J. (2), E. R. (1) i H. D. (1) pismem z dnia 05.01.2017r.

Ubezpieczyciel odmówił powodom wypłaty zadośćuczynienia.

dowód:

- telefax z dnia 23.01.1998 r., k.19-20;

- akta szkody w formie zapisu na płycie CD, k. 289

- pismo prokuratury w H. z tłumaczeniem przysięgłym, k. 296-297

-zeznania świadka B. T., k. 305 verte

- częściowo zeznania świadka R. H., k. 313 verte

-zeznania świadka R. H. w sprawie tut. Sądu, sygn.. akt IC 1713/17, k. 311

- zeznania powodów:

- S. L., k. 313 verte

-H. D., k. 314

-T. T., k. 314

-W. J., k. 314 verte

- E. T., k. 315

- E. R., k. 315

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo każdego z powodów zasługiwało na uwzględnienie w części.

W sprawie bezspornym było, że w dniu 09 stycznia 1998 roku brat powodów J. G. poniósł śmierć w wyniku wypadku komunikacyjnego. Z urzędu Sądowi wiadomo, że w sprawie przed tut. Sądem z powództwa wytoczonego przez małżonkę zmarłego przeciwko stronie pozwanej o zadośćuczynienie w związku z przedmiotowym zdarzeniem, strona pozwana przyznała na jej rzecz w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie w wysokości 15000 zł.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy powodowie zasadnie żądają zasądzenia od strony pozwanej- pozwanego ubezpieczyciela kwot dochodzonych pozwem z tytułu zadośćuczynienia wobec śmierci ich krewnego w wyniku wypadku samochodowego. Strona pozwana kwestionowała swoją odpowiedzialność odszkodowawczą co do zasady, jak i wysokości, jak również podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że co do zasady istnieje możliwość przyznania zadośćuczynienia najbliższemu członkowi rodziny na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. za doznaną krzywdę, w związku z naruszeniem dobra osobistego jakim jest więź rodzinna, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed 3 sierpnia 2008 roku, jak w niniejszej sprawie. Nadto wskazać należy, że powodowie- po pierwsze - należą do grona najbliższej rodziny zmarłego, jak i jednocześnie wykazali, iż pozwany ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki zdarzenia szkodowego z dnia 09 stycznia 1998 roku. O tym kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje bowiem faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa. W przedmiotowej sprawie za najbliższego członka rodziny zmarłego należy uznać powodów będących jego rodzeństwem, albowiem pomimo, iż w chwili śmierci każde z rodzeństwa mieszkało osobno- wraz ze swoimi rodzinami, to ich więź emocjonalna oraz osobista ze zmarłym krewnym była silna i wykraczała poza normalne kontakty rodzinne. Rodzina zmarłego była wielodzietna, starsze rodzeństwo opiekowało się młodszym, co również wpłynęło na umocnienie więzi pomiędzy nimi. Zeznania świadka B. T. (2), jak i spontaniczne, szczere zeznania powodów, dowodzą, że rodzeństwo pozostawało ze sobą w ciepłych, bliskim relacjach pomimo założenia własnych rodzin.

Ponadto z przedłożonych dokumentów zawartych w aktach niniejszego postępowania oraz aktach szkody, a w szczególności telefaksu Inspekcji Ruchu Drogowego H., jak i pisma z prokuratury H. z tłumaczeniem z dnia 14.06.1999r., jak i częściowo zeznań świadka R. H. (1) wynika, że sprawcą przedmiotowego zdarzenia drogowego był R. H. (1), którego łączyła umowa OC zwarta ze stroną pozwaną. Strona pozwana niezasadnie zakwestionowała wartość dowodową przedłożonego telefaksu, nadto w odpowiedzi na ten zarzut powodowie przedłożyli potwierdzające nieumyślne sprawstwo R. H. (1) pismo z Prokuratury H., co do którego dokumentu strona pozwana zarzutów nie podniosła.

W niniejszej sprawie – wbrew zarzutom strony pozwanej – nie ulega więc wątpliwości, że zdarzenie z dnia 9 stycznia 1998 r. stanowiło przestępstwo, gdyż jak wynika z przedłożonego przez powódkę zawiadomienia z Prokuratury H. z dnia 14 czerwca 1999 r. wraz
z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski sprawca zdarzenia R. H. (1) wyrokiem nakazowym z dnia 1 września 1998 r. został skazany z powodu nieumyślnego spowodowania śmierci. Ponadto podnieść należy, że Sąd na wniosek pełnomocnika powodów zobowiązał stronę pozwaną do złożenia akt szkody dotyczących postępowania likwidacyjnego prowadzonego w 1998 r. w związku ze śmiercią J. G., w których to aktach miał się znajdować wyrok karny skazujący sprawcę zdarzenia, ale strona pozwana nie wykonała zobowiązania Sądu. Tym samym nie wykazała również, aby nie otrzymała od rodziny zmarłych w/w wyroku. W ocenie Sądu przedłożone przez powodów dokumenty były wystarczające do stwierdzenia, że zdarzenie z dnia 9 stycznia 1998 r. stanowiło przestępstwo, dlatego też Sąd oddalił wniosek o zwrócenie się o stosowną informację do Prokuratury w H. w N. jako zbędny dla rozstrzygnięcia.

Wprawdzie przesłuchiwany w charakterze świadka sprawca zdarzenia z dnia
9 stycznia 1998 r., R. H. (1), zeznał, że nie przypomina sobie, aby było przeciwko niemu prowadzone postępowanie karne w N. i aby otrzymał z sądu z N. jakiś wyrok, jednakże w świetle przedłożonych przez powodów dokumentów Sąd uznał, że z uwagi na upływ czasu należy przyjąć, że świadek nie pamięta postępowania karnego prowadzonego w N. po przedmiotowym wypadku. Podczas jego przesłuchania można było wyczuć niechęć do rozmowy na temat wypadku, jak i dało się wyczuć emocje i zdenerwowanie świadka związane niewątpliwie z traumatycznym dla niego zdarzeniem.

Z powyższych względów, zdaniem Sądu, brak jest podstaw do przyjęcia, aby zdarzenia z dnia 9 stycznia 1998 r. nie stanowiło zbrodni ani występku, a skoro tak – termin przedawnienia roszczenia powódki – zgodnie z art. 442 ¹ § 2 k.c. – wynosił 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa i upływał z dniem 9 stycznia 2018 r. Jako że powodowie wystąpili
z powództwem o zapłatę przeciwko stronie pozwanej w dniu 06.07.2017r., stwierdzić należy, że uczynili to przed upływem terminu przedawnienia roszczenia. Wniesienie powództwa – na mocy art. 123 § 1 pkt 1 k.c. – spowodowało przy tym przerwanie biegu przedawnienia. Roszczenie powodów nie uległo zatem przedawnieniu, a co za tym idzie – podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia był nietrafiony.

Dalej zwrócić uwagę należy, że dobrem osobistym naruszonym w wyniku zdarzenia szkodowego była więź powodów z ich bratem J. G., która w następstwie przeprowadzenia postępowania dowodowego w niniejszym procesie została wykazana. Wbrew zarzutom strony pozwanej nie można odmówić waloru dowodowego zeznaniom powodów. W ustaleniu zaistnienia i rozmiaru krzywdy przesłuchanie osoby poszkodowanej stanowi istotny dowód. W rozpoznawanej sprawie zeznania powodów były zgodne, szczere, spontaniczne i prawdomówność powodów nie budziła wątpliwości Sądu. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów, w tym zeznań powodów, Sąd wyprowadził wniosek, że doznali oni znacznej krzywdy w następstwie śmierci brata J. G. uprawniającej do otrzymania zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma kompensować ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej oraz przedwczesną utratą członka rodziny. Nie sposób wycenić krzywdy, bólu czy cierpienia po stracie osoby bliskiej dlatego każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności przez pryzmat dramatyzmu doznań osób bliskich zmarłemu, poczucia osamotnienia i pustki, cierpienia moralnego krzywdy psychicznej i emocjonalnej wywołanej śmiercią osoby najbliższej, rodzaju i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, charakteru i rodzaju zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu członków rodziny zmarłego, roli jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, stopnia w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania. (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 3 czerwca 2011 r. III CSK 279/10, Lex nr 898254).

Sąd ustalając stopień krzywdy kierował się nie tylko subiektywnymi odczuciami powodów w tym zakresie, lecz także baczył czy odczucia te usprawiedliwione są obiektywnymi okolicznościami. W piśmiennictwie zwraca się uwagę, że indywidualne okoliczności danego przypadku, w szczególności wiek poszkodowanego, jego sytuacja rodzinna czy stopień wrażliwości powinny być brane pod rozwagę, lecz stosować należy wobec nich obiektywne kryteria.

W przypadku powodów więź emocjonalna z bratem wynikała ze stałych i częstych wzajemnych kontaktów, wspólnego spędzania czasu, wspólnego przeżywania świąt oraz uroczystości rodzinnych. Rodzeństwo wspierało się wzajemnie radą, udzielało sobie pomocy w wychowywaniu dzieci, a także pomocy finansowej. O bliskiej relacji świadczy także okoliczność, iż mimo upływu niemal 20 lat od wypadku powodowie pielęgnują pamięć o zmarłym bracie i regularnie odwiedza jego grób. Ustalając wysokość należnego powodom zadośćuczynienia Sąd miał jednak na uwadze, że powodowie po śmierci brata mieli wsparcie swoich rodzin, a także swoje nawzajem. Powodowie- pewnie też z tego względu- bez pomocy specjalistów byli w stanie poradzić sobie z traumą, kontynuowali bez przerwy z tego powodu pracę zawodową. Choć jak wskazał we wcześniejszej części uzasadnienia Sąd, do dnia dzisiejszego (dnia wyrokowania) zmarły brat pozostaje w ich pamięci, to wyczuwalne jest u powodów częściowe zaakceptowanie jego śmierci, a raczej przyzwyczajenie się do tej myśli z uwagi na znaczny upływ czasu od dnia wypadku i wiele innych życiowych wydarzeń występujących w tym okresie (śmierć innych bliskich).

W ocenie Sądu, krzywda powodów, co do której nie występują wobec poszczególnych powodów szczególne przesłanki różnicowania ich sytuacji, winna być zrekompensowana kwotą 10.000,00 złotych. Dalej idące powództwa podlegały więc oddaleniu.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 817 k.c. Sąd uwzględnił odsetki ustawowe za opóźnienie mając na uwadze upływ 30 dni od dnia zgłoszenia szkody przez poszczególnych powodów oraz żądanie pozwów w tym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Powodowie wygrali sprawę w 50%, dlatego zniesione zostały wzajemnie koszty zastępstwa procesowego, a strona pozwana obciążona została połową wysokości opłat, od uiszczenia których powodowie w całości (za wyjątkiem powódki S. L.) byli zwolnieni w całości. Uwzględniając sytuacje majątkową powodów, w dalszej części kosztami Sąd obciążył natomiast Skarb Państwa.