Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSA Stanisława Kubica

Sędziowie:SSA Ireneusz Lejczak (spr.)

SSA Barbara Staśkiewicz

Protokolant:Karolina Sycz

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2016 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku B. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o datę wypłaty i wysokość emerytury

na skutek apelacji B. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 25 czerwca 2015 r. sygn. akt V U 901/15

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 05.02.2015 r. ZUS Oddział w O. ponownie ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury wnioskodawczyni B. W. od dnia 01.12.2014 r., tj. od dnia ustania zatrudnienia. Wnioskodawczyni odwołała się od tej decyzji zarzucając jej błędne ustalenie, iż jej zatrudnienie ustało z dniem 01.12.2014 r., podczas gdy w rzeczywistości przestała pracować w grudniu 2012 r., a tym samym co najmniej od tego właśnie momentu winno nastąpić podjęcie wypłaty emerytury. Nadto wnosiła również, aby przy ponownym ustaleniu wysokości emerytury, przeliczono wynagrodzenie jakie uzyskiwała ubezpieczona w okresie pracy od 15.10.1971 r. do 30.06.1972 r. poprzez przyjęcie, iż wynagrodzenie to kształtowało się na poziomie odpowiedniego najniższego wynagrodzenia krajowego obowiązującego w tym okresie. Z kolei w uzasadnieniu odwołania pełnomocnik wnioskodawczyni wskazywała, że zdaniem wnioskodawczyni winna ona otrzymać wyrównanie emerytury od miesiąca kwietnia 2012 r. do miesiąca stycznia 2014 r., a w dalszej części uzasadnienia odwołania wskazał okres wyrównania emerytury od maja 2013 r. do stycznia 2014 r., a następnie okres od maja 2012 r. do stycznia 2014 r. W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z art. 103a i 135 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wyrokiem z 25.06.2015r. Sąd Okręgowy w Opolu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie i zasądził od wnioskodawczyni na rzecz strony pozwanej 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Orzeczenie to oparł Sąd na następujących ustaleniach: Decyzją z dnia 04.03.2009 r. pozwany organ rentowy przyznał wnioskodawczyni od dnia 01.05.2008 r. wcześniejszą emeryturę i jednocześnie zawiesił wypłatę świadczenia z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia przez wnioskodawczynię. W dniu 29.10.2010 r. B. W. złożyła do ZUS Oddział w O. za pośrednictwem niemieckiego organu rentowego wniosek o wznowienie wypłaty emerytury. Wniosek ten uwzględnił organ rentowy podejmując wypłatę świadczenia od 01.10.2010 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku. Decyzją z dnia 04.04.2012 r. ZUS O. w O. wstrzymał wypłatę emerytury wnioskodawczyni od 01.05.2012 r., tj. od najbliższego terminu płatności, z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia. Decyzją z dnia 13.04.2012 r. w/w organ rentowy zobowiązał wnioskodawczynię do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 01.10.2011 r. do 30.04.2012 r. Obie decyzje Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, po rozpoznaniu apelacji ZUS Oddział w O. od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 27 marca 2013 roku (sygn. akt VU 1800/12) uznał za prawidłowe. W dniu 05.12.2014 r. wpłynęło do ZUS Oddział w O. zaświadczenie niemieckiego pracodawcy (...) L.-E. z dnia 30.11.2014 r. potwierdzające rozwiązanie z wnioskodawczynią umowy o pracę z dniem 30.11.2014 r. Zaskarżoną decyzją organ rentowy ponownie ustalił wysokość emerytury wnioskodawczyni i podjął wypłatę świadczenia od dnia 01.12.2014 r., tj. od dnia ustania zatrudnienia. Emerytura wnioskodawczyni została ustalona na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez podzielenie kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 485702,35 zł przez średnie dalsze trwanie życia wynoszące 236,70 miesięcy. Tak wyliczona emerytura wyniosła 2051,97 zł brutto. Przy tych ustaleniach przytoczył Sąd Okręgowy przepisy ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ((tj. Dz. U. 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm. - dalej zwaną ustawą emerytalną) dotyczące zawieszania emerytur w przypadku nie rozwiązania stosunku pracy przez emeryta, tj. obowiązującego do 7.01.2009 r. art. 103 ust. 2a oraz obowiązującego od 1.01.2011 r. art. 103a ustawy emerytalnej. Następnie wskazał, że uregulowany tymi przepisami stan prawny w okresach 01.07.2000 r. do 07.01.2009 r. i ponownie od dnia 01.01.2011 r. uzależniał wypłatę emerytury od rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy. Natomiast pomiędzy tymi datami, tj. od 08.01.2009 r. do 31.12.2010 r., a dla emerytur przyznanych przed 01.01.2011 r. - do 30.09.2011 r. wypłata emerytury nie była uzależniona od rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy. Dlatego wymienione w części ustalającej uzasadnienia decyzje wstrzymujące wypłatę świadczenia jak i decyzja o wznowieniu wypłaty odpowiadały obowiązującemu prawu. Wskazał ponadto Sąd Okręgowy, że nie miał w przypadku wnioskodawczyni zastosowania wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. ,w sprawie II K 2/12, ponieważ otrzymała ona prawo do emerytury przed 08.01.2009 r. Wobec tego w obecnie obowiązującym stanie prawnym dla wznowienia wypłaty emerytury wnioskodawczyni winna wykazać rozwiązanie łączącego nią z pracodawcą stosunku pracy. Zaświadczenie niemieckiego pracodawcy (...) L.-E. z dnia 30.11.2014 r. potwierdzające rozwiązanie z wnioskodawczynią umowy o pracę z dniem 30.11.2014 r. przesłane przez wnioskodawczynię wpłynęło do ZUS Oddział w O. w dniu 05.12.2014 r. O dnia 01.12.2014 r. wnioskodawczyni nie była już pracownikiem, zatem po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego decyzją z dnia 05.02.2015 r. ZUS Oddział w O. ponownie ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury wnioskodawczyni od dnia 01.12.2014 r., tj. od dnia ustania zatrudnienia. Powyższa decyzja jest w pełni zgodna z opisanym stanem prawnym, zaś czasowa wypłata emerytury wnioskodawczyni w poprzednim okresie wynikała z tego (jak już wskazano), że dla wnioskodawczyni od 08.01.2009 r. do 30.09.2011 r. wypłata emerytury nie była uzależniona od rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy, zaś od 01.10.2011 r. ponownie istniał ustawowy obowiązek rozwiązania stosunku pracy w celu podjęcia wypłaty emerytury przez organ rentowy.

Wyrok ten zaskarżyła w całości apelacją wnioskodawczyni zarzucając mu:

-

błędne uznanie, iż wypłata emerytury ubezpieczonej podlegała zawieszeniu podczas gdy w rzeczywistości winna być wypłacana, albowiem często zmieniający się stan prawny dotyczący zawieszenia wypłaty emerytury nie odnosił się do sytuacji wnioskodawczyni;

-

naruszenie zasad współżycia społecznego, albowiem całkowicie niesprawiedliwym jest najpierw wypłata emerytury, a potem zawieszenie jej wypłaty, z jednoczesnym żądaniem zwrotu wypłaconego świadczenia, które przecież zostało już skonsumowane na przeżycie;

-

niezgodność dokonanego ustalenia ze stanem faktycznym polegającą na błędnym ustaleniu, że zatrudnienie ubezpieczonej ustało z dniem 1.12.2014 r. podczas, gdy w rzeczywistości ustało ono w grudniu 2012 r., a tym samym co najmniej od tego momentu winno nastąpić podjęcie wypłaty emerytury;

-

brak przeliczenia wysokości emerytury uwzględniającego wynagrodzenie jakie ubezpieczona uzyskiwała w okresie pracy od 15.10.1971 r. do 30.06.1972 r. w wysokości minimalnego wynagrodzenia. W uzasadnieniu apelacji skarżąca podniosła, m.in. to, że art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej obowiązywał do stycznia 2009 r., a decyzja a organ rentowy przyznając wnioskodawczyni prawo do emerytury decyzją z 4.03.2009 r. winien stosować aktualny i korzystniejszy dla ubezpieczonej stan prawny. Wskazała również, że już w grudniu 2012 r. przedłożyła organowi rentowemu zaświadczenie wskazujące na to, iż jej zatrudnienie ustało 1.12.2012 r. Także inne dokumenty zawarte w aktach organu rentowego informowały o zwolnieniu wnioskodawczynię ze świadczenia pracy. Przy tak uzasadnionych zarzutach apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i podjęcie wypłaty emerytury od chwili nabycia prawa do emerytury i ponowne ustalenie jej wysokości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wskazane w odwołaniu i w apelacji różne okresy utrudniały ustalenie jak daleko wstecz sięga żądanie wnioskodawczyni dotyczące wypłaty emerytury. Najdalej idący w tym zakresie jest wniosek apelacji, gdzie apelująca żąda zmiany zaskarżonej decyzji i podjęcia wypłaty świadczenia od chwili nabycia prawa do emerytury - czyli od 1.05.2008 r. Te niekonsekwentne i niespójne żądania pozwalały jednak sprowadzić się do wspólnego mianownika jakim był brak akceptacji ze strony wnioskodawczyni dla prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 26.09.2013 r. (sygn. III AUa 903/13) oddalającego odwołanie wnioskodawczyni od decyzji organu rentowego z 4 i 13 kwietnia 2012 r. wstrzymującej wypłatę emerytury od 1.05.2012 r. i zobowiązująca ją do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od 1.10.2011 r. do 30.04.2012 r. (k: 101 III tomu akt rentowych). Orzeczenie to bowiem ostatecznie przesądziło kwestię braku zasadności żądania przez wnioskodawczynię wypłaty emerytury za okres od 1.10.2011 r. Wobec powyższego zawarte w apelacji zarzuty dotyczące częstotliwości zmian stanu prawnego, czy też zgodności wcześniejszych, w stosunku do zaskarżonej, decyzji organu rentowego nie mogły mieć wpływu na ocenę zasadności zaskarżonego wyroku. Sedno sporu sprowadzać się powinno do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji, które została wydana na nowy wniosek B. W., poparty zaświadczeniem pracodawcy z dnia 30.11.2014 r. potwierdzającym rozwiązanie z wnioskodawczynią umowy o pracę z dniem 30.11.2014 r.

Wznowienie wstrzymanego świadczenia reguluje art. 135 ustawy emerytalnej. W myśl normy zawartej w art. 135 ust. 1 w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu o jej wznowieniu. W sprawie niniejszej organ rentowy nie wydał z urzędu decyzji o wznowieniu wypłaty emerytury - co jest bezsporne. Natomiast decyzję taką wydał 5.02.2015 r. na wniosek z dnia 1.12.2014r. (k:16 tom IV akt rentowych) , co oznaczało, iż w myśl art. 135 ust. 1 ustawy emerytalnej wznowienie wypłaty emerytury mogło nastąpić nie wcześniej niż od dnia 1.12.2014 r. Przy tym należy wskazać, że wniosek z 28.08.2012 r. nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu ponieważ dotyczył przyznania wnioskodawczyni prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Wniosek ten został uwzględniony decyzją z 4.02.2015 r., która nie została zaskarżona. Jedyną zatem możliwość przyznania prawa do wznowienia wypłaty świadczenia za okres poprzedzający datę złożenia wniosku o wznowienie było wykazanie zaistnienia przesłanek do zastosowania § 3 art. 135 ustawy emerytalnej. Zgodnie z tym przepisem jeżeli wstrzymanie wypłaty świadczenia nastąpiło na skutek błędu organu rentowego, wypłatę wznawia się od miesiąca, w którym je wstrzymano , jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata. Nie było jednak podstaw - jak to zostało wskazane wyżej - do uznania, że do wstrzymania wypłaty emerytury wnioskodawczyni doszło wskutek błędu organu rentowego. W szczególności bezpodstawnie wnioskodawczyni twierdziła, że już w dniu 1.12.2012r. ustało jej zatrudnienie u pracodawcy, u którego była zatrudniona w dacie uzyskania prawa do emerytury. Przy czym z twierdzeń zawartych w apelacji wynikało, że bezpodstawnie utożsamiała ona sytuację zwolnienia jej przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy z ustaniem stosunku pracy. Z przedłożonej przez wnioskodawczynię umowy o pracę z Urzędem Powiatowym O. wynikało, że od 29.10.2004 r. pozostawała z tym pracodawcą w stosunku pracy, który to stosunek pracy od dnia 1.12.2009 r. był kontynuowany (sic) jako stosunek zatrudnienia w zredukowanym z powodu wieku etacie. Umowa ta przewidywała dla wnioskodawczyni - od 1.06.2012r. do 30.11.2014r. - fazę czasu wolnego oraz ustanie stosunku pracy w dniu 30.11.2014r. Zaświadczenie z 30.11.2014r. wykazało dodatkowo, że ten stosunek pracy ustał w dniu 30.11.2014 r. (por. tłumaczenie umowy o pracę k: 57 tom III i k: 17 tom IV akt rentowych). Dokumenty te jednoznacznie wykazywały, że wnioskodawczyni pozostawała do 30.11.2014 r. w stosunku pracy z pracodawcą, u którego wykonywała pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury (1.05.2008 r.). Uzasadniało to zatem zawieszenie jej prawa do emerytury na podstawie, najpierw art. 103 ust. 2a, a następnie na podstawie art. 103 a ustawy emerytalnej. Skoro zatem podstawa do zawieszenia ustała dopiero z dniem 30.11.2014 r. to słusznie wznowił organ rentowy w zaskarżonej decyzji wypłatę świadczenia od 1.12.2014 r. Niezasadny było również zarzut apelacji dotyczący braku przeliczenia wysokości emerytury uwzględniającego wynagrodzenie jakie ubezpieczona uzyskiwała w okresie pracy od 15.10.1971 r. do 30.06.1972 r. w wysokości minimalnego wynagrodzenia. W żaden sposób zarzut ten nie został uzasadniony, tak w zakresie tego, że rzeczywiście takie zaniechanie miało miejsce jak i nie wskazano, czy przeliczenie takie miałoby wpływ na zwiększenie emerytury wnioskodawczyni. Wobec tego wystarczyło podnieść, że wysokość zarobków osiągniętych przed 1999 r. mogła mieć wpływ na wysokość emerytury wnioskodawczyni tylko w przypadku zwiększenia kapitału początkowego (por. art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej). Przed wydaniem zaskarżonej decyzji organ rentowy decyzją z 12.03.2014 r. ponownie ustalił kapitał początkowy wnioskodawczyni na kwotę 155 440,42 zł. Przy ustalaniu kapitału początkowego brał pod uwagę oba, przewidziane w art. 15 ustawy emerytalnej, warianty ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (wwpw). Pierwszy z nich, ustalony z 10 kolejnych najkorzystniejszych dla wnioskodawczyni lat kalendarzowych (1985 - 1994) dawał wwpw w wysokości 149,04. Natomiast wskaźnik ustalony z 20 lat, uwzględniających również lata 1971 i 1972, dawał wwpw 104,04. (kk: 10 -14). Ustalenie zatem wysokości emerytury wnioskodawczyni z zastosowaniem podstaw wymiaru z innych lat niż lata 1971 i 1972 wynikało z przyjęcia korzystniejszego dla niej wariantu ustalenia wysokości kapitału początkowego. Mając powyższe na względzie apelację jako bezzasadną - na podstawie art. 385 kpc - należało oddalić.

SSA Barbara Staśkiewicz SSA Stanisława Kubica SSA Ireneusz Lejczak

R.S.