Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Cieślikowski

Protokolant: Igor Ekert

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2018 r.

przy udziale Artura Buli Prokuratora Prokuratury Rejonowej wT.

sprawy L. Z. ur. (...) w K.

syn S. i A.

oskarżonego z art. 79 pkt 4 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości w zw. z art. 31§2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 7 marca 2018 r. sygnatura akt VI K 684/17

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk oraz art. 636 § 1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że ustala, iż czynu co do którego Sąd I instancji warunkowo umorzył postępowanie karne w punkcie 1 został popełniony w dniu 16 lipca 2016 roku;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata R. G. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

4.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 536,60 zł (pięćset trzydzieści sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) oraz opłatę za II instancję 60 zł (sześćdziesiąt złotych).

Sygn. akt VI Ka 770/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z dnia 7 marca 2018 roku, sygn. akt VI K 684/17 warunkowo umorzono postępowanie karne przeciwko oskarżonemu L. Z. o zarzucany mu czyn z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości w zw z art. 31 § 2 kk, ustalając okres próby na 1 rok. Na mocy art. 67 § 3 kk w zw z art. 39 pkt 7 kk Sąd zobowiązał oskarżonego do uiszczenia świadczenia pieniężnego w kwocie 200 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Sąd orzekł o kosztach obrony z urzędu i zwolnił oskarżonego od ponoszenia wydatków, którymi obciążył Skarb Państwa a także zwolnił go od uiszczenia opłaty.

Od powyższego wyroku Sądu Rejonowego apelacje wnieśli: obrońca oskarżonego i osobiście oskarżony, obydwaj zaskarżając wyrok w całości.

Obrońca oskarżonego zarzucił orzeczeniu obrazę prawa materialnego a to art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości oraz błąd w ustaleniach faktycznych. Domagał się zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego.

Oskarżony w osobistej apelacji także postawił orzeczeniu zarzut obrazy prawa materialnego w postaci art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, naruszenie przepisu postępowania a to art. 7 kpk oraz błędy w ustaleniach faktycznych. Wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie go od zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Uniknął Sąd I instancji takich uchybień, które stanowiłyby bezwzględne przyczyny odwoławcze. Nie dopuścił się także obrazy przepisów postępowania karnego, które miałyby wpływ na treść wyroku. Miało natomiast miejsce uchybienie przepisom prawa materialnego, które zostało wskazane w obydwu środkach odwoławczych. Istotnie jest tak, że na oskarżonym jako prezesie spółki z ograniczona odpowiedzialnością „(...)” ciążył obowiązek złożenia we właściwym rejestrze sądowym rocznego sprawozdania finansowego tej spółki. Obowiązek ten wynika z art. 69 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Tenże przepis wskazuje także termin wykonania tego obowiązku. Jest to termin 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Termin zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego upływa zgodnie z art. 53 pkt 1 ustawy o rachunkowości w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego. Tym dniem jest ostatni dzień roku bilansowego a ponieważ dla spółki (...) rok obrachunkowy był równy rokowi kalendarzowemu i kończył się z ostatnim dniem roku kalendarzowego to termin zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego tej spółki za rok 2015 upływał w dniu 30 czerwca 2016r. Skoro jednak sprawozdanie finansowe za rok 2015 spółki (...) nie zostało zatwierdzone w tym terminie to w grę wchodzi termin wskazany w art. 69 pkt 2 ustawy o rachunkowości. W takiej bowiem sytuacji wspomniany przepis nakłada obowiązek złożenia sprawozdanie finansowego do właściwego sądu rejestrowego w ciągu 15 dni od upływu terminu wskazanego w art. 53 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Zatem oskarżony miał obowiązek złożenia w sądzie rejestrowym rocznego sprawozdania finansowego spółki (...)za rok 2015, które nie zostało zatwierdzone, najpóźniej w dniu 15 lipca 2016 r. Nie mógł zatem popełnić oskarżony przestępstwa z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości w dacie wskazanej w opisie czynu, co do którego Sąd I instancji warunkowo umorzył postępowanie karne, gdyż wówczas termin do złożenia rocznego sprawozdania finansowego spółki (...)za rok 2015 jeszcze nie upłynął. Jednak wbrew stanowisku wskazanemu w obydwu apelacjach, błędne ustalenie przez Sąd I instancji czasu przestępstwa nie może skutkować uniewinnieniem oskarżonego. Trzeba podkreślić, że czyn, o który chodzi miał miejsce, tylko został popełniony w innym czasie. Zmiana ustaleń w zakresie czasu czynu nie prowadzi do uniewinnienia a jedynie do ewentualnej zmiany opisu czynu.

Oskarżony postawił rozstrzygnięciu także zarzut obrazy art. 7 kpk. Bliżej oskarżony uchybienia nie precyzuje. Niemniej wskazuje, że dotyczyć ma ów zarzut błędnej oceny wyjaśnień oskarżonego i odmowy przyznania im w części waloru wiarygodności. Jakiej okoliczności miałoby uchybienie Sadu I instancji dotyczyć, tego niestety nie wiadomo. Trzeba stwierdzić, że oskarżony nie skorzystał z uprawnienia do złożenia wyjaśnień przed Sądem. Wyjaśnienia złożył jedynie (dwukrotnie) w postępowaniu przygotowawczym. Wyjaśnienia te nie zawierają żadnej sprzecznej z ustaleniami Sądu I instancji okoliczności. Wprawdzie oskarżony nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa i utrzymuje, że sprawozdanie finansowe spółki (...)za rok 2015 nie zostało w terminie sporządzone ani złożone z uwagi na jego problemy rodzinne i zdrowotne.

Odnosząc się do tej warstwy wyjaśnień oskarżonego należy stwierdzić, że oskarżony nie przedstawił żadnego dowodu na okoliczność, że problemy zdrowotne, a tym bardziej rodzinne uniemożliwiły mu złożenie w terminie niezatwierdzonego sprawozdania finansowego w sądzie rejestrowym. Skoro bowiem sprawozdanie było sporządzone (tak wynika z wyjaśnień oskarżonego- k. 95) to wypełnienie obowiązku sprowadzało się do złożenia sprawozdania finansowego w sądzie rejestrowym. Gdy weźmie się pod uwagę, że sprawozdanie to nie zostało złożone także do momentu, gdy oskarżony został odwołany z funkcji prezesa zarządu spółki (...), to nie może ulegać wątpliwości, że zaniechanie wypełnienia obowiązku złożenia sprawozdania finansowego spółki (...)za rok 2015 obciąża oskarżonego i zaniechania tego nic nie tłumaczy.

Nie sposób rozumieć tak jak oskarżony nieumyślności swojego zachowania (zarzut odwoławczy z karty 354 oznaczony jako 3/). Oskarżony mając świadomość istnienia obowiązku miał o nim zapomnieć i to miało zdaniem oskarżonego skutkować nieumyślnością jego zachowania. Sąd Okręgowy nie ma wątpliwości, że w danych okolicznościach zaniechanie wykonania obowiązku, będące skutkiem zapomnienia o nim, w żadnym wypadku nie ekskulpuje sprawcy. Nietrzeźwy kierowca nie zostanie uwolniony od zarzutu popełnienia przestępstwa tylko dlatego, że zapomniał o tym, iż klika godzin wcześniej spożył alkohol. Wywody doktryny, na które oskarżony się powołuje Sadu Okręgowego nie przekonują. W rozpatrywanym przypadku oskarżony miał zapomnieć o swoim obowiązku przez dłuższy czas. Trzeba zauważyć, że od pewnego czasu, wiosną 2016 r. miał świadomość tego, że sprawozdanie nie zostanie zatwierdzone. Aby wykonać obowiązek w terminie wystarczyło złożyć sporządzone sprawozdanie w ciągu pierwszych 15 dni lipca 2016 r. Tymczasem oskarżony obowiązku tego nie wykonał nigdy.

Nie można także mówić o usprawiedliwionym błędzie co do znamion czynu. Nie jest tu wszak wymagana dogłębna znajomość ustawy. Wystarczy wiedza, że istnieje obowiązek wynikający z ustawy. Od osoby, która przyjmuje na siebie obowiązek kierowania spółką kapitałową wymagana jest wiedza na takim poziomie, która pozwala takie obowiązki, jakie przepisy na osobę kierującą takim podmiotem nakładają wykonywać. Wiedza w zakresie dotyczącym konieczności składania sprawozdań finansowych jest w tym wypadku wiedzą podstawową. Oskarżony miał zatem możność przyswojenia sobie istnienia obowiązku i skutków jego niewypełnienia. Można zauważyć, że w ustawie o rachunkowości jest, jak w wielu aktach prawnych rozdział dotyczący odpowiedzialności karnej (Rozdział IX). Przepisy karne są zwykle zamieszczane w ustawach pod koniec aktu prawnego, często przed przepisami przejściowymi.

W ocenie Sądu Okręgowego stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego był niewielki, jednak wyższy od progu znikomości. Zaniechanie złożenia sprawozdania finansowego jest przestępstwem formalnym z zaniechania. W takiej sytuacji skutki przestępstwa są dla jego bytu irrelewantne. Trzeba jednak stwierdzić, że zaniechanie złożenia sprawozdania finansowego jest lekceważeniem sądu, który ma obowiązek takie sprawozdania gromadzić. Nie zmienia tej oceny okoliczność, że spółka w roku 2015 nie prowadziła działalności operacyjnej, skutkującej obowiązkiem odprowadzania podatku od towarów i usług. Póki spółka istniała w sensie formalnym to obowiązek złożenia sprawozdania finansowego istniał.

Z tych względów Sąd nie uwzględnił środków odwoławczych, choć uznał za konieczną zmianę opisu czynu, co do którego Sad I instancji warunkowo umorzył postępowanie karne.

Konsekwencją było orzeczenie o kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze (Sąd Okręgowy nie widzi żadnych podstaw do zwolnienia oskarżonego z kosztów sądowych).